İçeriğe atla

Üskülü Merziyye

Merziyye Ahmadi
Doğum1941
Üskü
Ölüm26 Nisan 1974 (32-33 yaşlarında)
Tahran, Tahran şehristanı
Diğer ad(lar)ıÜskülü Merziyye
Mesleköğretmen, yazar

Üskülü Merziyye veya Merziyye Ahmadi (1941, Üskü, Doğu Azerbaycan Eyaleti - 26 Nisan 1974, Tahran) şair, öğretmen, devrimci, şah rejimine karşı direniş hareketinin tanınmış kadın üyelerinden biridir. İran Halk Gerillaları-Fedai örgütünün üyesi. 1974'te SAVAK ile girdiği çatışmada öldürüldü.[1][2]

Yaşamı

Merziyye Ehmedi 1941 yılında Üskü şehrinde doğdu. Ortaokulu bitirdikten sonra Tebriz Pedagoji Teknik Koleji'ne girdi. Pedagoji Teknik Koleji'nde eğitimini tamamladıktan sonra Üskü ilçesi ilköğretim okullarında öğretmen olarak göreve başladı. Burada 3 yıl çalıştıktan sonra Tebriz Üniversitesi'ne girdi. Eğitimine devam etmenin yanı sıra pedagojik faaliyetlerde de bulunmaktadır. Köy okullarını ziyaret eder ve onlar için "kitap evleri" yaratmaya çalışır. İlk şiirini "Dalga" takma adıyla yayımladı.[3] Farsça yazdığı tüm eserleri Azerbaycan türkçesine, ana dilinde yazdığı tüm eserlerni Farsçaya çevirmiştir. 1970 yılında öğrenci protestolarına öncülük eden Merziyye, özel servislerin dikkatini çekti. Tutuklanarak Üskü'ye sürgüne gönderildi. Daha sonra bu günlerle ilgili anılarını yazdı.[1] İran Halk Partizanları-Fedaileri örgütüne üye olarak iki örgüt üyesinin görüştüğünü öğrenen SAVAK yetkilileri hakkında bilgi aldı. 26 Nisan 1974'te grup arkadaşlarını uyarmak için buluşma yerine giden Merziyye, yoldaşlarını uyarsa da çok geç kalmıştır. Bir çatışma çıkar ve SAVAK ile girdiği silahlı çatışmada ölür.

Yakın arkadaşları Behruz Dehghani ve Alirza Nabdil ile birlikte Tahran'daki Behishti-Zahra mezarlığının 33. köşesinde toprağa verildi.[4]

Hatırası

Bahtiyar Vahabzade Üskülü Merziyyeye "Mərziyyə" şiirini ithaf etmiştir.[5]

2014 yılında fotoğrafçı Azadeh Ahlagi, fotoğraflarıyla İran tarihindeki ölüm olaylarını yeniden canlandırdı. Muhammedtağı Xan Pusyan, Ali Şeriati ve diğerleri ile birlikte Üskulu Merziyye'nin ölümünü sahneledi.[6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Vaqif Sultanlı, İrəc İsmayıl (2017). Güney Azərbaycan nəsri. Başlanğıcdan bu günə qədər. Antologiya (PDF). Bakü: Nurlar nəşriyyatı. s. 264. ISBN 978-9952-507-16-4. 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 
  2. ^ "دختران کولی" (Farsça). iranglobal.info. 26 Ağustos 2014. 18 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 
  3. ^ Vüqar Əhməd (27 Aralık 2014). "Dalğalı coşqun dəniz, şimşək tək oynaqdır dilim!". anl.az. 2 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 
  4. ^ Sabir Nəbioğlu (14 Eylül 2012). "Güney Azərbaycanın qəhrəman qadın ulduzu Mərziyə Üskülü". davam.az. 2 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 
  5. ^ I Beynəlxalq Bəxtiyar Vahabzadə simpoziumu. Materiallar. Bakü: Qafqaz Universiteti. 2012. s. 297. ISBN 978-9952-468-14-4. 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 
  6. ^ "Azadeh Akhlaghi: the photographer who stages murders in Iran" (İngilizce). theguardian.com. 9 Nisan 2014. 4 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tebriz</span> İranda bir şehir

Tebriz, İran'da Doğu Azerbaycan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehir. Tebriz İran'ın kuzey batısındaki en büyük şehri, aynı zamanda İran Azerileri'nin yoğunluklu olarak yaşadığı bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Pervin İtisami</span> İranlı şair

Pervin İtisami, İran edebiyatının Meşrûtiyet Devri kadın şairidir.

<span class="mw-page-title-main">I. İsmail</span> Safevî Devletinin kurucusu ve ilk hükümdarı

I. İsmail, bilinen adıyla Şah İsmail veya tam unvanıyla Ebu'l-Muzaffer Bahadır el-Hüseynî, Safevî Tarikatı'nın lideri, Safevî Devleti'nin kurucusu ve ilk hükümdarıdır. Alevilik ve Bektaşilikte Yedi Ulu Ozan'dan birisi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">SAVAK</span>

SAVAK, İran'da Pehlevî Hanedanı döneminde faaliyet göstermiş istihbarat teşkilatıydı. 1957 yılında casus yetiştirmek ve istihbaratçı eğitmek amacıyla CIA yardımıyla kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Millî Hükûmeti</span> 1945te kurulmuş tanınmayan Türk devleti

Azerbaycan Millî Hükûmeti ya da Azerbaycan Halk Hükûmeti, Kasım 1945'te Sovyetler Birliği'nin desteğiyle İran'ın Azerbaycan bölgesinde kurulan ve Sovyetler Birliği'nin çekilişiyle Kasım 1946'da İran hükûmeti tarafından yıkılan bir Azeri devletidir.

<span class="mw-page-title-main">İran Halkın Fedaileri Gerillaları Örgütü</span>

Kısaca Halkın Fedaileri de denir Pehlevi rejimine karşı 1971 yılında İran'da kurulmuş Marksist-Leninist iddialı örgüt. Grup Şah Muhammed Rıza Pehlevi hükûmetini devirmek amacıyla kuruldu ve 1979 devriminden sonra İran İslam Cumhuriyeti'ni devirmek için mücadelesine devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Sadık Halhali</span>

Muhammed Sadık Givi Halhali, İran İslamî Devrim Mahkemesi Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Kesrevi</span>

Ahmed Kesrevi, İranlı tarihçi ve siyaset yazarıdır.

Medine Gülgün, Azerbaycanlı yazar, şair.

<span class="mw-page-title-main">Ebu'l-Kasım Kaşanî</span>

Seyyid Ebu'l-Kasım Kaşanî veya kısaca Ayetullah Kaşanî, İranlı merci-i taklid, siyasetçi.

Tabriz Halilbayli, Azerbaycan Ulusal Kahramanı.

<span class="mw-page-title-main">Aydın Hacıyev</span>

Cafer Aydın Hajiyev - profesör.

<span class="mw-page-title-main">21 Azer Madalyası</span> Madalya

21 Azer Madalyası, Azerbaycan Millî Hükûmeti'nin madalyası. 1946'da kurulmuş madalya, Güney Azerbaycan'ın ulusal demokratik harekâtına katılan yaklaşık 20 bin kişiye verilmiştir. Millî Hükûmetin düşüşünden sonra, madalyanın verilmesi askıya alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yadullah Meftun Amini</span>

Yadullah Meftun Amini, İranlı şair.

<span class="mw-page-title-main">Habib Sahir</span>

Habib Sahir veya Mir Habib Qavami Azerbaycanlı şair, yazar, mütercim ve editördür. İran'da serbest Türk nazımın hamisi.

<span class="mw-page-title-main">Abay Dağlı</span>

Abay Dağlı veya Cemil Ağayev — azerbaycanlı siyasi muhacir, yazar, şair ve öğretmen.

<span class="mw-page-title-main">Ali Tebrizli</span>

Ali Tebrizli, şair, yazar ve yayıncı. "Atropat" yayınevini kurdu. Bu yayınevinde "Aliağa Vahidin Külliyati", "Azerbaycan Şarkıları ve Bayatıları", "Köroğlu" destanı, "Azerbaycan klasik edebiyatından şiir derlemeleri", "Fuzuli Divanı", "Salman Mümtaz'ın şiirleri" gibi kitapları hazırlayıp yayınladı.

Fedai Tebrizi - 16. yüzyılda yaşamış Azerbaycanlı şair. Muhtemelen şair Tebriz'de doğmuştur. Ancak eserlerinde aynı zamanda Şirvan'a olan sevgisi de yansıtılmıştır. Fakat edebiyatçılar şairin Tebriz'de doğmuş olmasını kabul ederler. Şairin ne zaman doğduğu, öldüğü ve ölüm yeri bilinmemektedir. Mevcut edebi kaynaklarda, gençlik yıllarından itibaren şiir yazdığı, Fars ve Türk dillerinde yüksek seviyeli eserleriyle döneminin en yetenekli şairlerinden biri olduğu belirtilmektedir. Azerbaycan edebiyatında "Bahtiyarname" mesnevisiyle tanınan şairin bir de "Divan"ı olduğu bilinse de, bu eser günümüzde mevcut değildir. "Bahtiyarname" konusunun ilk defa ne zaman ve kim tarafından kaleme alındığı bilinmiyor. Ancak şu gerçek kesindir ki, ana dilinde ilk "Bahtiyarname"nin yazarı kesinlikle Fedai Tebrizi'dir. Bu eser birçok kültürel halkın diline 19. yüzyılda çevrilmiş olmasına rağmen, Azerbaycan diline daha önce 16. yüzyılda çevrilmiştir. Hem de sadece çeviri değil, tadil ve yeniden işlenme şeklinde verilmiştir. Fedai Tebrizi eserde yaşanan olayların yerini değiştirerek Azerbaycan'a getirmiştir.

Mir Mehdi Etimad - Azerbaycanlı şair, yazar. Azerbaycan Milli Hükümetinin marşının sözlerinin yazarı.

Hamid Memmedzadeh Azerbaycanlı yazar, edebiyat eleştirmeni.