İçeriğe atla

Üsküdar Vapuru faciası

Üsküdar vapuru faciası ya da Körfez Faciası, 1 Mart 1958 tarihinde Türkiye Denizcilik İşletmeleri'nin Üsküdar adlı şehir hatları vapurunun İzmit Körfezi'nde çıkan fırtına nedeniyle alabora olduktan sonra battığı faciadır. Faciada resmî rakamlara göre 392 kişinin yaşamını yitirdi.[1] Üsküdar vapuru faciâsı, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bugüne kadar meydana gelen en ölümlü[2] sivil deniz kazası oldu.

Üsküdar, Şirket-i Hayriye için Almanya'nın Elbing şehrinde Schichau Tersaneleri tarafından inşâ edilmiş ve 1927'de 72 baca numarası ile denize indirilmiş küçük bir yolcu vapuruydu.[3]

1 Mart 1958'de İzmit - Gölcük arasında sefer yapan Üsküdar vapuru, İzmit'ten hareket ettikten sonra Derince yakınlarında şiddetli rüzgâr sebebiyle alabora olarak battı. Her ne kadar resmî rakamlar ilân edilmişse de, faciâda hayatını kaybedenlerin sayısı hakkında kesin bir bilgi yoktur. Bazı kaynaklara göre 200-300, görgü tanıklarının ifadelerine göre ise 400 ile 500 yolcu hayatını kaybetti.[4]

1950'li yıllarda Karamürsel ve Gölcük'te lise yoktu. Kara ulaşım vasıtaları da kısıtlıydı. Bu sahil ilçelerinin gençleri aynı zamanda ekonomik olan vapur yolculuğunu tercih ediyorlardı. Cumartesi günleri yarım gün eğitim verildiğinden, öğle tatiliyle birlikte öğrencilerin tamamına yakını vapura bindi. Yolcuların çoğunu İzmit Lisesi ile İzmit Sanat Enstitüsü'nün talebeleri oluşturuyordu. Faciada sadece 40 yolcu kurtulabildi, diğerleri Üsküdar vapuru ile birlikte dalgaların arasında kayboldu.

Derince açıklarına gelindiğinde şiddetli fırtınaya yakalanan ve çoğu kısmı ahşap olan Üsküdar vapurunun kaptan köşkü uçtu. İdaresiz kalan vapur, yan yatarak battı. Bazı kayıtlarda vapurun ikiye bölündüğünden de söz edilir.[5]

Gölcük'teki Donanma Komutanlığı'ndan hareket ederek yardıma gelen denizaltı ve savaş gemileri, denize düşen yolcuların ancak küçük bir bölümünü kurtarabildi.

Gölcük Barbaros Hayrettin Lisesi bu olayın ardından kuruldu.

2013 yılında yönetmen Berk Erözer tarafından 72 Numaralı Üsküdar ismi ile belgesel filmi yapıldı. Belgeselin gala gecesinde kazazedeler 58 yıl aradan sonra ilk defa bir araya geldiler.

Üsküdar vapurunun özellikleri

  • 148 Gros ton, 64 Net ton
  • Sipariş veren: Şirket-i Hayriye
  • İmal yeri: Almanya / Elbing, F. Schichau GmbH
  • Genişlik: 6,6 metre
  • Uzunluk: 33,1 metre
  • Su kesimi: 2,1 metre, saç
  • Motor cinsi: 3 silindirli buhar makinesi
  • Motor gücü: 350 HP (Beygir gücü)
  • Hızı: 8 Deniz mili / Saat
  • Yolcu kapasitesi: 344 kişi
  • İmal tarihi: 1927
  • Hizmete giriş yılı: 1927 Eylül
  • Baca numarası: 72

Kaynakça

  1. ^ "1 Mart Şehitleri Törenle Anıldı". Gölcük Kaymakamlığı. 25 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2018. 
  2. ^ "biyotarih". 28 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2008. 
  3. ^ "S/S ÜSKÜDAR 1927-1958". web.archive.org. 29 Ekim 2014. 29 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2021. 
  4. ^ "1 Mart 1958 Üsküdar Vapuru Faciası - FOTO GALERİ". Bugün Kocaeli Gazetesi | Kocaeli Gazetesi |. 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2021. 
  5. ^ "Deniz Haber". 2 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2008. 

İlgili Araştırma Makaleleri

1958 (MCMLVIII) çarşamba günü başlayan bir yıldır.

<span class="mw-page-title-main">Kocaeli</span> Türkiyenin Marmara Bölgesinde yer alan il

Kocaeli, Türkiye'nin bir ili ve en kalabalık onuncu şehridir. Şehir, ülkenin en önemli sanayi ve ticaret kentlerinden biridir. Kocaeli; SEGE-2011 sıralamasına göre İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa'dan sonra en gelişmiş şehirdir. 2023 sonu itibarıyla 2.102.907 kişilik nüfusa sahiptir. Nüfus bakımından İstanbul ve Bursa'dan sonra Marmara Bölgesi'nin üçüncü büyük ilidir. Adını 1320 yılında İzmit yöresini fetheden Akça Koca'dan almaktadır. İstanbul, Bursa, Sakarya, Yalova illeriyle komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Marmara Denizi</span> Karadeniz ve Ege Denizi arasındaki iç deniz

Marmara Denizi ya da Klasik Antik Çağ'ında Propontis, Karadeniz'i, Ege Denizi ve Akdeniz'e bağlayan bir iç denizdir. Karadeniz'e İstanbul Boğazı, Ege Denizi'ne Çanakkale Boğazı ile bağlanır. Türkiye'nin Asya ve Avrupa kısımlarını da birbirinden ayırır. Marmara Adasında bol miktarda mermer bulunması yüzünden adaya ve denize, Yunanca mermer anlamına gelen "Marmaros" denmiştir. Denizin bir diğer eski adı da '"Propontis"'tir. Türkiye'nin en büyük şehirlerinden İstanbul ve Kocaeli bu denizin kıyısında, diğer bir büyük şehri Bursa ise hızla deniz kıyısına doğru genişlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">1999 Gölcük depremi</span> 17 Ağustos 1999da Kocaelide meydana gelen 7.4-7.6 büyüklüğündeki deprem

1999 Gölcük Depremi, İzmit Depremi, Marmara Depremi veya 17 Ağustos 1999 depremi, 17 Ağustos 1999 sabahı, yerel saatle 03.02'de meydana gelen Kocaeli/Gölcük merkezli deprem. Aletsel büyüklüğü Mw=7,4 veya Mw=7,6 (USGS) ölçülen deprem, büyük çapta can ve mal kaybına neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İzmit</span> Kocaelinin bir ilçesi

İzmit, Türkiye'nin Kocaeli ilinde bulunan bir ilçedir. İzmit Körfezi'nin doğu kıyısında, Marmara Bölgesi'nin Çatalca-Kocaeli bölümünde yer almaktadır. 22.03.2008 tarih ve 5747 Sayılı Kanuna göre tüzel kişilikleri kaldırılan Kuruçeşme, Bekirpaşa, Alikahya ve Akmeşe ilk kademe belediyelerinin Saraybahçe İlk Kademe Belediyesine katılması ve bu belediyenin adının İzmit olarak değiştirilmesiyle kurulup Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'nin idaresi altına alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gölcük</span> Kocaelinin bir ilçesi

Gölcük, Kocaeli'nin bir ilçesi. İzmit Körfezi'nin güney kıyısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Karamürsel</span> Kocaelinin ilçesi

Karamürsel, Kocaeli ilinin bir ilçesidir. Kocaeli körfezinin güneyinde, Gölcük ile Yalova arasında yer alır. Sahili, balık lokantaları, meyve bahçeleri ve zeytinciliğiyle bilinir. Karamürsel'e ait olan ve başka bir benzeri olmayan Karamürsel sepeti mevcuttur. Karamursel sepetinin diğer sepetlerden farkı sapı olmamasıdır. Ancak onun yandan geçirilmiş ipi vardır ve bele bağlanır. Ayrıca küçük görünür ama çok şey alır. O yüzden Karamürsel sepeti "Ufacık tefecik gördün de Karamürsel sepetimi sandın" ifadesiyle çok kullanılan bir nama sahiptir. Ayrıca Karamürsel'e özgü bir yemeği de simit dolmasıdır. Yıllardır 4 Temmuz Karamürsel'in Kurtuluşunun yıldönümünde her sene yapılan şenlikleriyle bilinir. Ayrıca Karamürsel'de Osmanlı Dönemi kurulan kumaş fabrikasına ait bir baca bulunur. Bu tarihi baca günümüze dek yıkılmadan kalabilmiştir. Bu kumaş fabrikasının kurucularının daha sonra kurdukları Yeni Karamürsel Mağazaları adını buradan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Deniz Otobüsleri</span> İBB tarafından kurulmuş bir şirket

İDO İstanbul Deniz Otobüsleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul'un deniz ulaşımına ve trafik sorununun çözümüne katkıda bulunmak amacıyla İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından 1987 yılında kurulmuştur. 2005 Mart ayında, TDİ'ye bağlı Şehirhatları İstanbul Deniz Otobüsleri'ne devredilmiştir. İDO günümüz itibarıyla 103 gemi ve 88 iskelesiyle dünyanın en büyük araç ve yolcu deniz taşımacılığı şirketidir.

Hereke, Kocaeli ili Körfez ilçesine bağlı bir semttir. Doğusunda Şirinyalı, batısında Tavşancıl kuzeyinde Gebze güneyinde İzmit körfezi yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Deniz Kuvvetleri</span> Türk Silahlı Kuvvetlerinin donanma gücü

Türk Deniz Kuvvetleri, Türkiye'yi denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2. kuvvettir. Kuruluş tarihi, ilk Türk denizcisi kabul edilen Çaka Bey'in İzmir'de oluşturduğu donanmanın kuruluş tarihi olan 1081'dir. 9 Kasım 2016 tarihinde değiştirilerek kabul edilen Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamesi ile bu tarihe dek Genelkurmay Başkanlığı kuruluş ve kadrolarında bulunan Komutanlık, Millî Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşuna geçirilmiştir. Ayrıca aynı Kararname, cumhurbaşkanı ve başbakanın kuvvet komutanı ve astlarına emir verebilmesini ve bu emirlerin hiçbir kurum, kuruluş veya kişinin onayı olmaksızın yerine getirilmesini de düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul'da toplu taşıma</span> Toplu taşıma ağı

İstanbul'da toplu taşıma, 5712 km²'lik bir alana yayılmış 15 milyondan fazla nüfusa hizmet veren banliyö treni, metro, tramvay, nostaljik tramvay, füniküler, teleferik, otobüs ağı, metrobüs, vapur ve deniz otobüsü gibi çeşitli hizmetlerinden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nüzhetiye, Gölcük</span> Gölcük, Kocaeli, Türkiyede mahalle

Nüzhetiye, Kocaeli ilinin Gölcük ilçesine bağlı bir mahalledir. Mahallede üretilen ve yöresel Artvin kıyafetlerin giydirildiği Nüzhetiye bebeği, 2021 yılında mahreç işareti belgesini almaya hak kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Barbaros Hayrettin Anadolu Lisesi</span> Lise

Barbaros Hayrettin Lisesi, Kocaeli ili Gölcük ilçesinde bulunan bir Anadolu Lisesidir. 2012 yılına kadar genel lise olarak faaliyetini sürdürmüştür. Bir dönem Yabancı Dil Ağırlıklı lise statüsünde de faaliyet göstermiştir. 2012-2013 eğitim ve öğretim yılından itibaren ise Anadolu Lisesi statüsünde faaliyet göstermektedir. Kısa adı GBHL biçimindedir. 1958 yılında kurulduğunda adı Gölcük Lisesi (GL) olarak belirlenen liseye, 1970 yılında Kavaklı'daki kalıcı binasına geçişi ile beraber Barbaros Hayrettin Lisesi adı verilmiştir.

İzmit Lisesi, Kocaeli ili İzmit merkez ilçesinde bulunan bir lisedir.

<span class="mw-page-title-main">Bandırma Vapuru</span> Mustafa Kemal Atatürkü İstanbuldan Samsuna getiren gemi

Bandırma Vapuru Mustafa Kemal Atatürk'ü 9. Ordu Müfettişi olarak kurmayları ile birlikte İstanbul'dan Samsun'a getiren gemidir.

<span class="mw-page-title-main">Şehir Hatları</span> İstanbul deniz taşımacılığı kuruluşu

Şehir Hatları ya da tam adıyla İstanbul Şehir Hatları Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş., İstanbul'da deniz yolu ile taşımacılık alanında faaliyette bulunan kamu kuruluşudur.

<i>72 Numaralı Üsküdar</i>

72 Numaralı Üsküdar, yönetmen Berk Erözer tarafından çekilmiş 2013 yapımı Türk belgesel film. Belgesel 1958 yılında yaşanan ve Türkiye'nin en büyük vapur faciası olan Üsküdar Vapur Faciası'nı ve faciayla birlikte kazazedelerin yaşadığı aile dramlarını konu almaktadır. Çekimleri 9 ayda tamamlanan belgeselin galası facianın yıl dönümü olan 1 Mart 2013'te kazazedelerin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Belgesel filmin seslendirmesi oyuncu Ragıp Savaş, müzikleri ise Çağrı Beklen tarafından yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Marmaray Tüneli</span> İstanbul, Türkiyede bir demiryolu tüneli

Marmaray Tüneli, Türkiye'nin İstanbul ilinde, İstanbul Boğazı'nın altında yer alan demiryolu tünelidir. Avrupa Yakası'ndaki Kazlıçeşme ile Anadolu Yakası'ndaki Ayrılıkçeşme'yi birbirine bağlar. Dünyanın en derin batırma tüp tünelidir. 29 Ekim 2013'te Marmaray banliyö tren hattı ile birlikte hizmete girmiştir.

1958 yılında Türkiye'deki olaylar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.