İçeriğe atla

Üretra

Üretra
Latince isimurethra
SistemBoşaltım sistemi, lower urinary tract
Arterinferior vesical artery
Lenfinternal iliyak lenf nodları
Tanımlayıcılar
JSTORurethra
Microsoft Academic2910622180, 2911089190 2777085111, 2910622180, 2911089190
MeSHD014521
TA3442 3426, 3442
FMA19667

Anatomide üretra (Antik Yunanca οὐρήθρα – ourḗthrā 'dan), (veya sidik borusu, idrar yolu, siyek) mesaneyi vücut dışına bağlayan bir borudur. Her iki cinsiyette de üretranın bir boşaltım sistemi vardır, erkeklerde ayrıca meninin geçmesini sağlayarak üremeyle ilgili de bir işlevi de bulunur.

Dış üretral sfinkter, işemenin isteğe bağlı olarak kontrolünü sağlayan bir iskelet kastır. Üretral tepe, hem erkek hem de kadınların üriner sisteminde bulunan anatomik bir özelliktir.

Anatomi

Dişi üretrası

İnsanlarda dişi üretrası 3–5 cm uzunluğundadır ve klitoris ile vajina girişi arasında bulunan vulvaya açılır; iki ucundaki iç ile dış üretra deliği arasında uzanır. Vajinanın ön duvarı simfizis pubis (symphysis pubis) içine gömülü durumdadır, yönü aşağı ve öne doğrudur; hafif eğridir, konkav tarafı öne doğrudur. Yüzeyi çok katlı yassı epitelden oluşur, mesane yakınında Çok katlı değişici epitele dönüşür. Urogenital diyaframın yukarı ve aşağı yüzleri arasında dişi üretrası, uretra Sfinkteri ile çevrilidir. Dış üretral sfinkterin somatik inervasyonu pudendal sinir tarafından sağlanır. Uro-genital sinüs üç kısımdan oluşur. Bunlardan birincisi, allantoisin devamı sayılan kranial kısımdır ve mesaneyi oluşturur. Sinüsün pelvik kısmı erkeklerde prostatik üretra ve epiteli, ayrıca membranlı üretra ve bulbo üretral (Cowper) bezleri, dişilerde ise membranlı üretra ve vajinanın bir kısmını oluşturur.

Erkek üretrası

İnsanlarda erkek üretrası yaklaşık 16 cm uzunluğundadır ve penisin ucuna açılır. Üretranın içinde spiral oyuklar bulunur (ateşli silahlarda namlunun içindeki yivler gibi), bu sayede idrar akımı geniş çaplı olur.

Erkeklerde üretra, konumuna göre dört bölüme ayrılır:

BölgeÖzellikleriEpiteli
Prostat üretrasıProstat bezinin içinden geçer. Birkaç açıklığı vardır: (1) Vas deferans'dan ve ejakülasyon borusudan gelen spermlerin girdiği bir küçük açıklık, (2) Prostattan gelen sıvının girdiği prostat kanalları, (3) Prostat utricle için bir açıklık, ama buradan üretranın içine bir şey girmez. Bu açıklıklara topluca verumontanum adı verilir.Değişici
Membranlı üretraDış üretral sfinkterinden geçen küçük (1–2 cm) kısım. Burası üretranın en dar kısmıdır. Derin perineal kesede bulunur. Bulbo-üretral bezlerden gelen borular buradan girer.Yalancı çok katlı epitel
Süngersi üretra (veya penil üretra)Penis boyunca, onun ventral (alt) tarafından uzanır. Yaklaşık 15–16 cm uzunluğundadır ve süngersi cisim (corpus spongiosum) içinden geçer. üretral bezden gelen borular buradan girer. Bazı ders kitapları süngersi üretrayı ikiye böler, bülböz ve pendülöz üretra olarak.Yalancı çok katlı epitel - proksimal (yakınsal) tarafta, Çok katlı yassı epitel - distal (uzaksal) tarafta

Erkek üretrasının uzunluğu ve içinde birkaç köşenin bulunması sonda (kateter) uygulamasını zor kılar.

Histoloji

üretranın epiteli, mesaneden çıkarken, geçiş hücreleri olarak başlar. üretra boyunca daha ileride çok katlı silindirik epitel hücreler sonra da, dış meatusta (çıkış deliğinde) çok katlı yassı epitel hücreler olur.

Müküs salgılayan küçük üretral bezler epiteli idrarın yakıcı etkisinden korur.

Üretranın tıbbî sorunları

  • Hipospadias ve epispadias erkeklerde üretranın anormal gelişmesidir, meatus penisin ucunda olmak yerine hipospadiasta normalden daha aşağıda, epispasdiasta daha yukarıda bulunur. Ciddi durumlarda üretra penis ile skrotum arasında son bulabilir.
  • Üretra enfeksiyonuna üretrit denir, dişilerde erkeklerden daha sık görülür. Üretrit, işeme sırasında acı duymanın (dizüri'nın) sık görülen bir nedenidir.
  • Üretral sendrom, üretritle ilişkilidir.
  • Böbrek taşının üretradan geçmesi ağrılı olabilir ve sonradan üretral daralmalara neden olabilir.

üretra aracılığıyla yapılan mesane endoskopisi sitoskopi olarak adlandırılır.

Cinsel fizyoloji

Erkeklere üretra, hem idrar akımı için, hem de cinsel ilişkide meninin geçmesi için bir yoldur.

Ayrıca bakınız

Ek resimler

  • Üriner sistem
    Üriner sistem
  • Dişi perine kasları.
    Dişi perine kasları.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Vajina</span> kadın genital sisteminin bir kısmı

Vajina, memelilerde dişi genital sisteminin esnek ve kaslı kısmıdır. Vajina, insanlarda vulvadan servikse kadar uzanır. Dış vajinal açıklık normalde kısmen himen adı verilen bir zarla örtülüdür. Dip ucunda serviks vajinaya doğru çıkıntı yapar. Vajina cinsel ilişki ve doğumun gerçekleşmesini sağlar. Aylık âdet döngüsünün bir parçası olarak insanlarda ve insanlara yakın akraba olan primatlarda meydana gelen âdet kanamasını da yönlendirir.

<span class="mw-page-title-main">Kadın üreme organları</span> insan dişisinin üreme sistemi

Kadın üreme organları, kadınlardaki cinsel organlardır. İç genital organlar kadın iskeletinde bacakların hemen üzerinde yer alan leğen kemikleri ve bel kemiği tarafından oluşturulan kemik çatının (pelvis) içinde koruma altına alınmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Prostat</span>

Prostat, üriner sistemin son kısmına yakın bölümde mesane ve üretra arasına yerleşmiş kestane şekli ve büyüklüğünde bir organdır. Yapı olarak üretral kret, seminal kolikulus, boşalma kanalı, prostatik sinüs, prostatik kanallar, prostatik utrikülden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Boşaltım sistemi</span>

İdrar yolu veya böbrek sistemi olarak da bilinen insan idrar sistemi böbrekler, üreterler, mesane ve üretradan oluşur. Üriner sistemin amacı vücuttan atıkları uzaklaştırmak, kan hacmini ve kan basıncını düzenlemek, elektrolit ve metabolit seviyelerini kontrol etmek ve kan pH'ını düzenlemektir. İdrar yolu, idrarın nihai olarak uzaklaştırılması için vücudun drenaj sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">İdrar kesesi</span> idrarın depolandığı organ

İdrar kesesi, sidik torbası veya mesane, insan'da ve diğer omurgalılarda, işeme ile idrar dışarı atılmadan önce böbreklerdeki idrarı depolayan organ’dır. İnsanlarda mesane, pelvik taban üzerinde oturan ve genişleyebilen bir organdır. İdrar mesaneye üreter yoluyla girer ve üretra yoluyla çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Yalancı çok katlı epitel</span>

Yalancı çok katlı epitel ya da Psödostratifiye epitel dokusu, çekirdeklerin hücre içinde farklı yüksekliklerde yerleşmiş olmaları nedeniyle, ilk bakışta çok katlıymış gibi görüntü veren epitel doku. Ancak dikkatli incelendiğinde bütün hücrelerin aynı bazal laminaya oturması nedeniyle tek katlı epitel sınıfındadır. Çok katlı görünüm, bazal laminaya oturan hücrelerin hepsinin serbest yüzeyle ilişki kuramaması, dolayısıyla çekirdeklerinin de farklı seviyede yer alması yüzünden ortaya çıkmaktadır. Hücreler de şekilleri yönünden farklılık gösterir. Bazıları bazal laminaya otururken serbest yüzeye ulaşır, bazılarının ise apikal kutupları yüzeye ulaşamaz. Yalancı çok katlı epitelin "silsiz" tipi, parotiroit ile salgı bezlerinin büyük boşaltım kanallarında ve erkek üretrasında bulunur. "Silli" tipi ise, trake ve bronşların büyük bir kısmını, östaki kanalını, timpanik boşluğun bir kısmını ve gözyaşı bezini döşer. Solunum sistemindeki salgı bezlerinden salgılanan mukus, yapışkan bir örtü oluşturup havadan giren toz ve mikroorganizmaların yakalanmasını sağlar. Hücrelerin apikal yüzeylerindeki siller, içine giren toz ve mikroorganizma bulunan mukusu vücudun dışına doğru iter.

<span class="mw-page-title-main">Çok katlı yassı epitel</span> Doku tipi

Çok katlı yassı epitel, bir bazal membran üzerinde katmanlar halinde sıralanmış skuamöz (yassılaşmış) epitel hücrelerinden oluşur. Bazal membran ile sadece bir katman temas halindedir; diğer katmanlar ise yapısal bütünlüğü korumak için birbirine yapışıktır. Her ne kadar bu epitel yassı olarak adlandırılsa da, birçok hücre yassı olmayabilir; ki bu adlandırma epitellerin yüzeydeki hücre tipine göre adlandırılması geleneğinden kaynaklanmaktadır. Daha derin katmanlarda hücreler kolumnar veya kübik olabilir. Hücreler arası boşluk içermez. Bu epitel türü vücudun sürekli olarak aşınmaya maruz kalan bölgeleri için idealdir, çünkü bazal membran açığa çıkmadan dıştaki katmanlar sırayla dökülüp yenilenebilir. Derinin en dış tabakasını ve ağız, yemek borusu ve vajinanın iç yüzeyini oluşturur.

Çok katlı değişici epitel, yüzeyde bulunan hücrelerin değişerek, organın işlevine yanıt verebilecek tarzda şekillerini değiştirebilen epitel türüdür. Yassı ve kübik epitellere benzer geçici bir şekil değişikliği oluştururlar. Mesane gibi yapıların iç yüzeyinde görülen bu epitel doku, organın dolu ya da boş olmasına göre kat sayısını değiştirdiği için bu adı almıştır. Bütün çok katlı epitel dokularında olduğu gibi, ilk hücre sırasını prizmatik hücreler oluşturur. Bu sıranın üzerinde kat sayısını değiştiren 2-8 sıra armut biçiminde hücreler bulunur. Bu epitel, intersellüler aralığın en geniş olduğu epitel türüdür. Bu da hücrelerin birbiri üzerinden kayarak kat sayılarını değiştirmelerini sağlar. Bu yüzey hücreleri bazen birden fazla çekirdek içerebilir. Organ dolup genişledikçe epitel daha geniş olanı örtmek için incelir. Organ doluyken hücreler yassı veya basık, boşken büyük ve yuvarlak olarak görülürler. Hücreler gerilip uzadığı için, idrarın dışarı sızmasını engelleyen bir bariyer görevi de görürler. Erişkin bir memelide, herhangi bir organın epiteli o organa özgüdür ve değişiklik göstermez, ancak kronik yangı veya bir tümör gelişimi durumunda epitel, başka bir epitele dönüşebilir. Örneğin bazı patolojik durumlarda bronşlardaki yalancı çok katlı silli prizmatik epitel, çok katlı silli epitele dönüşebilir. Buna yassı metaplazi denir.

Epitel doku, Epitelyum ya da Örtü doku, vücudun iç ve dış yüzeyini örten, araları çok sıkı olan epitel hücrelerinden oluşmuş, altlarında bazal lamina denilen bir tabaka bulunduran, özelleşmiş bir dokudur.

Endoepiteliyal ya da İntraepiteliyal bezler veya Endoepitel bezler; örtü epitelinin arasında yer alan bezlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Vulva</span> dişi memelinin dış genital organları

Vulva, dış kadın cinsel organlarından oluşur. Kadın dış genital bölgelerine karşıdan bakıldığında üstte çatıyı oluşturan leğen kemiklerinin birbiriyle orta hatta birleştiği bölgenin oluşturduğu kabarıklık olan pubis tepesi, altta anüs ve (dış) dudaklar adı verilen yapılarca sınırlanan bölgedir.

Üretral Sfinkter terimi, mesaneden üretra yoluyla idrar çıkışını kontrol eden iki kası ifade eder. Bu iki kas şunlardır:

<span class="mw-page-title-main">İç üretra deliği</span>

Boşaltım sisteminde, iç üretra deliği, idrar kesesinin üretraya açılan bir deliğidir. Üçgenimsi idrar kesesinin ucunda bulunur. Kesenin en dış kısmıdır ve hilal şeklindedir. Erkeklerde mukoza ile kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">İç dudaklar</span>

İç dudaklar, kadın dış üreme organlarından biridir. Vajinal açıklığın her iki tarafındaki sallanan derilerdir. Dış dudaklar arasında yer alan vulvadaki insan vajinal açıklığının her iki tarafında bulunan iki deri flepidir. Küçük dudaklar, çeşitli boyutta, renkte ve şekilde olabilir. Erkek üretrası ve penis derisi ile eşdeğerdir.

<span class="mw-page-title-main">Hipospadias</span>

Hypospadias doğumsal olarak üretral açıklığın olması gereken yerde olmamasını tariflemektedir. Erkek çocuklarda 250 doğumda 1 olmakla ikinci en çok görülen doğumsal anomalidir.

Artifisyel Üriner Sfinkter (AUS), en sık erkeklerde orta ile şiddetli stres üriner inkontinansı tedavi etmek için implante edilmiş bir protezdir.. AUS, mesaneden idrar akışını kısıtlayan doğal idrar sfinkterinin işlevini desteklemek üzere tasarlanmıştır. Bu sistem zarar görmüş durumdaki sfinkter kasının yerine yapay bir kas gibi çalışarak kalıcı bir çözüm sunar.

Erkek üretrası penistir ve penis aynı zamanda erkek üreme sisteminin dış yapılarından biridir. Erkek üreme sistemi iç ve dış yapılar olarak ikiye ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">İdrar sondası</span>

İdrar sondası; üriner kateterizasyon işleminde kullanılan tıbbi malzeme.

<span class="mw-page-title-main">Üriner inkontinans</span> Kontrolsüz idrar kaçağı

İstemsiz idrara çıkma olarak da bilinen üriner inkontinans (Üİ), kontrolsüz idrar kaçağıdır. Yaşam kalitesi üzerinde büyük etkisi olabilecek yaygın ve rahatsız edici bir sorundur. Geriatrik sağlık bakımında önemli bir konu olarak tanımlanmıştır. Enürezis terimi genellikle, geceleri enürezis gibi, özellikle çocuklarda idrar kaçırmayı ifade etmek için kullanılır. Üİ, başarılı yönetimin önünde engeller oluşturan ve sorunu daha da kötüleştiren, damgalanmış bir tıbbi duruma bir örnektir. İnsanlar tıbbi yardım almaktan çok utanabilir ve başkalarından gizlilik içinde semptomu kendileri yönetmeye çalışabilirler.

Dizüri ağrılı veya rahatsız edici işeme anlamına gelir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.