İçeriğe atla

Ürdün Vadisi

Koordinatlar: 32°19′02″K 35°34′12″D / 32.31722°K 35.57000°D / 32.31722; 35.57000
Ürdün Vadisi'nin uydu görünümü

Ürdün Vadisi (İbraniceעֵמֶק הַיַרְדֵּן‎ Emek HaYarden, Arapçaغور الأردن Gur'ül Ürdün), İsrail ve Ürdün arasında bulunan bir vadidir. Diğer nehir vadilerinin çoğundan farklı olarak, bu terim genellikle Ürdün Nehri'nin kuzeydeki Taberiye Gölü'nden çıktığı noktadan güneyde Lut Gölü'ne aktığı seyrinin sonuna kadar olan bölge için kullanılır.[1] Daha geniş anlamda bu terim Lut Gölü havzası ve 155 km daha güneydeki Akabe Körfezi'nde biten yarık vadisi bölümü olan Arabe Vadisi'ni de kapsamaktadır.[2]

Ürdün Vadisi, doğuda Ürdün ile batıda İsrail ve Batı Şeria arasındaki sınırı oluşturmaktadır. Ayrıntılar, o bölgenin statüsünü bozmaksızın, 1967'de İsrail tarafından işgal edilen Ürdün ile Batı Şeria arasında bir "idari sınır" oluşturan 1994 tarihli İsrail-Ürdün Barış Antlaşması ile düzenlenmektedir.

Kaynakça

  1. ^ Mo 'Awiyah Ibrahim; Sauer, James Abbott; Yassine, Khair (1976). "The East Jordan Valley Survey, 1975". Bulletin of the American Schools of Oriental Research. 222 (222). ss. 41-66. doi:10.2307/1356299. JSTOR 1356299. 
  2. ^ Moawiyah M. Ibrahim (2009). Eva Kaptijn; Lucas Petit (Ed.). The Jordan Valley during the Early Bronze Age (PDF). A timeless vale. Archaeological and related essays on the Jordan Valley in honour of Gerrit van der Kooij on the occasion of his sixty-fifth birthday. (ASLU 19). Archaeological Studies Leiden University (ASLU). Leiden University Press. ISBN 978-908-72-8076-5. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ocak 2021. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ürdün</span> Orta Doğuda bulunan bir Arap ülkesi

Ürdün ya da resmî adıyla Ürdün Hâşimi Krallığı, Orta Doğu'da bulunan bir Arap ülkesidir. Asya, Afrika ve Avrupa'nın kesişiminde bulunan ülke, Levant bölgesine dahildir ve Şeria Nehri'nin doğu yakasında yer alır. Kuzeyinde Suriye, kuzeydoğusunda Irak, güneyinde ve doğusunda Suudi Arabistan, batısında İsrail ve Batı Şeria ile Lut Gölü yer almaktadır. Ülkenin güneybatıda bulunan 26 km kıyısı Akabe Körfezi yoluyla Kızıldeniz'e açılmaktadır. Akabe Körfezi Ürdün'ü Mısır'dan ayırır. Ürdün yarı kurak bir ülke olup yüz ölçümü 89 bin km², nüfusu yaklaşık 10 milyondur. Bu da Ürdün'ü 11. en kalabalık Arap ülkesi yapmaktadır. Halkının %95'i Sünni Müslüman olan Ürdün'ün resmî dini İslam'dır, ayrıca Hristiyan azınlık da bulunur. Başkenti ve en büyük şehri Amman'dır.

<span class="mw-page-title-main">Batı Şeria</span> Filistinde bulunan bir bölge

Batı Şeria (Cisürdün) (Arapça: الضفة الغربية‎,, İbranice: הגדה המערבית‎,, Orta Doğu'da batı, kuzey ve güneyinde İsrail, doğusunda ise, Şeria nehri ve Lût Gölü ile çevrili bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Altı Gün Savaşı</span> 1967 yılında İsrail ile Arap ülkeleri arasında yapılan savaş

Altı Gün Savaşı ; diğer adlarıyla 1967 Arap-İsrail Savaşı, Üçüncü Arap-İsrail Savaşı, Altı Günün Savaşı veya Haziran Savaşı, 5 Haziran 1967 Pazartesi, İsrail ile Arap komşuları Mısır, Ürdün ve Suriye arasında başlayan ve 6 gün süren savaşa verilen addır. Arap İttifakı'na Irak, Suudi Arabistan, Sudan, Tunus, Fas ve Cezayir de asker ve silah yardımıyla katılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Lut Gölü</span> Dünyadaki en tuzlu üçüncü göl

Lut Gölü ya da Ölü Deniz (İbranice: יָם הַמֶּלַח,

<span class="mw-page-title-main">Büyük Rift Vadisi</span> Etiyopyanın kuzeyinden Mozambikin ortalarına kadar uzanan yaklaşık 6.000 kilometre uzunluğundaki coğrafi ve jeolojik şekil

Büyük Rift Vadisi yaklaşık 6.000 kilometre uzunluğunda, Etiyopya'nin kuzeyinden Afrika'nın doğusunda Mozambik'in ortalarına kadar uzanan engin bir coğrafi ve jeolojik şekildir. Vadinin genişliği otuz ilâ 100 kilometre arasında değişir. Derinliği ise birkaç yüz metreden binlerce metreye değişir. Adı kâşif John Walter Gregory tarafından konmuştur. Aynı zamanda bu çöküntü hattı Dünyanın en büyük fay hattıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vadi</span> coğrafyada tepeler arasındaki alçak alan

Vadi ya da koyak, akarsuyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan ve birkaç kilometre ile binlerce kilometre arasında olabilen coğrafi alandır. Kısaca vadi, iki dağın arasında zamanla oluşan çukurluktur. Vadiler, akarsuların yaptığı aşınmayla yanlamasına, derinlemesine gelişir. Genellikle dağ ya da tepelerle çevrelenirler.

<span class="mw-page-title-main">Sodom ve Gomora</span> Eski Ahit Kitabında Tanrı tarafından yok edilen şehirler

Sodom ve Gomora, Eski Ahit'in Tekvin Kitabı'nda sözü edilen günâhkâr oldukları için Tanrı'nın gazabıyla yok edilen kentler. İsrail'de, Lut Gölü'nün güneydoğusundaki el-Lisan Yarımadasının güneyinde sığ suların altında kaldıkları tahmin edilmektedir. Admah, Tseboim ve Tsoar ile birlikte Kitabı Mukaddes'te adı geçen beş ova kentini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Filistin</span> Vikimedya anlam ayrımı sayfası

Filistin, sıklıkla şu tanımları ifade eder:

<span class="mw-page-title-main">Karakuyruk</span>

Karakuyruk, sinekkapangiller (Muscicapidae) familyasından Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Arap Yarımadasında çöl bölgelerinde bulunan bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Devleti</span> Batı Asyada yer alan bir ülke

Filistin, resmî adıyla Filistin Devleti, Orta Doğu'da ve Batı Asya'da, Akdeniz kıyısındaki tarihî Kenan Bölgesi'nde bulunan ve Batı Şeria ile Gazze Şeridi'nde belirtilen bölgelerde de facto olarak hüküm süren bir Arap devletidir. Devletin başkenti her ne kadar Doğu Kudüs olarak belirlense de Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için başkenti Ramallah'ta yani Batı Şeria'da bulunmaktadır. Filistin toprakları 1948'den 1967'ye kadar Mısır ve Ürdün tarafından ele geçirilmişken 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra ise İsrail tarafından ele geçirilmiştir. Şubat 2020 itibarıyla 5.051.493 nüfusla dünyada en çok nüfusa sahip 121. devlet olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Necef Çölü</span>

Necef Çölü, (Arapça: النقب ve İbranice: הנגב Güney İsrail’de Mısır, Ürdün, İsrail arasında yer alan çöl. Necef ismi İbranicede kuru anlamına gelmektedir ve Tevrat'ta da güney anlamına gelecek şekilde kullanılmıştır. Günümüzde İsrail sınırları içindedir. Kuzeyinde Lut Gölü, güneyinde Akabe Körfezi bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Ürdün'deki Yahudilerin tarihi</span>

Ürdün'deki Yahudilerin tarihi, bugünkü Ürdün coğrafyasının büyük bir bölümü bir zamanlar İsrail Diyarı'ndaki Yahudilerin tarihi ile çakıştığı için antik döneme kadar uzanır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Ürdün Barış Antlaşması</span>

İsrail–Ürdün Barış Antlaşması, iki ülke arasında devam eden çeşitli sorunları ve toprak anlaşmazlıkları çözmek amacıyla 1994 yılında imzalanan barış antlaşmadır. İki ülke arasında yaşanan sorunlardan dolayı toplamda 18.3 milyar dolarlık bir kayıp meydana gelmişti. Bu barış antlaşması İsrail ile Filistin Ulusal Yönetimi arasında devam eden Ortadoğu Barış Süreci'nin bir kolu olmuştur. Antlaşma, 26 Ekim'de Arava Vadisi'nin güney sınırlarında imzalanmıştır. Bu antlaşmayla Ürdün, Mısır'dan sonra İsrail ile ilişkilerini normalleştiren 2. Arap ülkesi olmuştur.

Filistin Otoritesi pasaportu 1993 Oslo Anlaşması kapsamında Filistin Yönetimi'nin 2 Nisan 1995 yılından bu yana uluslararası seyahat amacı ile Filistin topraklarında yaşayan Filistin vatandaşları için Filistin Otoritesi tarafından verilen seyahat belgesidir. Sadece Batı Şeria'daki Filistin vatandaşlarına verilir. Filistin Otoritesi pasaportu, Filistin'de doğduğunu gösteren bir doğum belgesi ibraz eden herkes tarafından kullanılabilir. Kudüs'te yaşayan Filistinliler ancak Ürdün'den alınan geçici pasaport ve İsrail'den geçici alınma seyahat belgesi taşıyabilmektedirler. Filistin dışında doğan Filistinliler için pasaportun geçerli olup olmadığı hâlen net değildir. Bununla birlikte, pasaport verilmesi İsrail hükûmeti tarafından getirilen ek kısıtlamalara tabidir. İsrail, Geçici Anlaşma uyarınca güvenlik ihtiyaçları için gerekli olduğunu kabul etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ürdün'de turizm</span>

Turizm, Ürdün ekonomisinin en önemli sektörlerinden biridir. Zira gayrısarfî yurt içi hasılanın %13ünü teşkil etmektedir. 2014 yılında farklı ülkelerden Ürdün’ü ziyaret eden turist sayısının 5.3 milyon olduğu göz önünde bulundurulursa yıllık gelirin 4.3 milyar dolar olduğu söylenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiye</span> Antik İsrail ve Filistinde bir bölge

Yahudiye veya Yehud, İbranice Kutsal Kitap'ta bahsedilen, Filistin bölgesinin güneyinde yer alan tarihi İbrani ve İsrailli dağlık bölgesi ve bu bölgede daha sonra kurulmuş bazı devletlerin ismi. Bölgenin adı, İbrani din büyüğü Yakup'un oğlu olan Yehuda'nın adından gelmektedir ve Eski Ahit'de Yehuda'nın neslinin İsrailoğlu Yehuda kabilesi ve ilgili Yehuda Krallığı'nı oluşturduğundan bahsedilmektedir. Bölgenin adı sırasıyla Babil, Fars, Helen ve Roma, Haşmonayim, Hirodes ve tekrar Roma kontrolü altında korunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Emir Vadisi</span>

Emir Vadisi, İsrail'in Kuzey Bölgesi'nde bulunan bir ova ve iç vadidir. Vadi, Kuzeyde Aşağı Celile bölgesinin dağlık bölgeleri, güneyde Samarya dağlık bölgeleri, batıda ve kuzeybatıda Kermil Dağı ve doğuda Ürdün Vadisi ile sınırlanmıştır ve Gilboa Dağı güney sınırını işaretler. Vadideki en büyük yerleşim merkezine yakın olan Afula şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Filistin toprakları</span> Orta Doğudaki topraklar

"Filistin toprakları" terimi, 1967'den beri İsrail'in işgal ettiği bölgeler olan, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni tanımlamak için uzun yıllardır kullanılmaktadır. Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Doğu Kudüs dahil Batı Şeria'dan "İşgal Altındaki Filistin Toprakları" olarak bahsetti ve bu terim UAD tarafından verilen Temmuz 2004'teki kararda yasal tanım olarak kullanıldı. 1999'dan bu yana, Birleşmiş Milletler (BM) resmî terminolojisinde, işgal edilmiş Filistin toprakları giderek diğer terimlerin yerini almıştır. Avrupa Birliği (AB) de bu kullanımı benimsemiştir. "İşgal Altındaki Filistin Bölgesi" terimi, BM ve diğer uluslararası kuruluşlar tarafından Ekim 1999 ile Aralık 2012 arasında Filistin Ulusal Yönetimi tarafından kontrol edilen alanlara atıfta bulunmak için kullanıldı. AB, aynı dönemde ara sıra "Filistin Yönetimi toprakları" gibi paralel bir terim de kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Arabe Vadisi</span>

Arabe Vadisi, batıda İsrail ile doğuda Ürdün arasındaki sınırın bir parçasını oluşturan ve Ölü Deniz havzasının güneyinde gevşek bir şekilde tanımlanmış bir vadidir.

<span class="mw-page-title-main">Ürdün Rift Vadisi</span>

Ürdün Rift Vadisi veya Suriye-Afrika Depresyonu, İsrail ve Ürdün'de bulunan uzun bir vadi ve depresyondur. Bu coğrafi bölge, kaynaklarından, Hula Vadisi, Korazim bloğu, Taberiye Gölü, Ürdün Vadisi boyunca, Ölü Deniz'e kadar ve sonra, Arabe Vadisi boyunca devam eder ve sonunda Tiran Boğazı'nda Kızıldeniz'e ulaçarak Ürdün Nehri'nin tüm uzunluğunu içermektedir.