İçeriğe atla

Ürdün'de siyaset

Ürdün'de siyaset, çok partili bir parlamenter monarşi çerçevesinde yürütülmektedir. Ürdün, 8 Ocak 1952 tarihinde ilan edilen anayasaya dayalı bir anayasal monarşidir. Kral, yetkisini Parlamento önünde sorumlu olan atadığı hükûmet aracılığıyla kullanır.

Ürdün Anayasası, yürütme yetkisini krala ve kabinesine verir. Kral, tüm yasaları imzalar ve uygular veya veto eder. Kral ayrıca meclisi askıya alabilir veya feshedebilir ve oturum süresini kısaltabilir veya uzatabilir. Kralın veto kararı, kendi takdirine bağlı olarak her iki parlamentonun üçte iki oyuyla geçersiz kılınabilir. Kral, tüm yargıçları kararname ile atar ve görevden alabilir, her iki parlamentodan geçtikten sonra anayasada yapılacak değişiklikleri onaylar, savaş ilan etme yetkisine sahiptir ve silahlı kuvvetlerin başkomutanı olarak hareket eder. Kabine kararları, mahkeme kararları ve ulusal para birimi onun adına çıkarılır. Bir başbakan tarafından yönetilen kabine, daha önce kral tarafından atanırken 2011 Ürdün protestolarının ardından, Kral II. Abdullah seçilmiş bir kabineyi kabul etti. Kabine, genel politika konularında Temsilciler Meclisi'ne karşı sorumludur. Meclisin üçte iki oranında güvensizlik oylaması kabineyi istifaya zorlayabilir.

Yasama organı iki meclisli Ulusal Meclis'e aittir. Ulusal Meclis, Ayan Meclisi ve Temsilciler Meclisi olmak ikiye ayrılır. Temsilciler Meclisinin, tek sandalyeli seçim bölgelerinde dört yıllık bir dönem için seçilen 130 milletvekili bulunmaktadır ve özel bir seçim koleji tarafından kadınlar için 15 sandalye, Hristiyanlar için dokuz, Çeçen ve Çerkesler için üç sandalye ayrılmıştır. Temsilciler Meclisi halk tarafından seçilirken, temel yasama yetenekleri yasaları başlatma yetkisi az olan yasaları onaylamak, reddetmek veya değiştirmekle sınırlıdır. Ayan Meclisinin, Kral tarafından dört yıllık bir dönem için atanan 65 üyesi vardır. Ayan Meclisi, Temsilciler Meclisine karşı sorumludur ve güvenoyu ile feshedilebilir.

Ürdün Meclisindeki siyasî hizipler veya bloklar, her meclis seçiminde değişir ve genellikle demokratik bir Marksist/Sosyalist hizip, ana akım bir liberal hizip, ılımlı-pragmatik bir hizip, ana akım muhafazakâr bir hizip ve aşırı muhafazakâr bir hizip olmak üzere değişmektedir.

Yargı, hükûmetin diğer iki kolundan tamamen bağımsızdır. Anayasa, sivil, dinî ve özel olmak üzere üç kategoride mahkeme öngörüyor. Sivil mahkemeler, birinci düzeyde hem hukuk hem de ceza mahkemelerinden oluşur birinci derece veya uzlaştırma mahkemeleri, ikinci düzeyde temyiz mahkemeleri ve krallıktaki en yüksek adli makam olan Yargıtay'dır. İslam hukuku ve medeni statü hükümlerini uygulayan şeriat mahkemeleri ile Ürdün'de resmî olarak tanınan diğer dini toplulukların mahkemeleri olmak üzere iki tür dinî mahkeme bulunmaktadır.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Meşrutiyet</span> hükümdarın yetkilerinin anayasayla sınırlandırıldığı yönetim biçimi

Meşrutiyet, meşruti monarşi, anayasal monarşi, anayasal tekerki ya da parlamenter monarşi, hükümdarın yetkilerinin anayasa ve halk oyuyla seçilen meclis tarafından kısıtlandığı yönetim biçimi. Arapça şart kökünden türemiş olan meşrutiyet 19. asırdan itibaren Osmanlı Devleti'nde meclisli saltanat-hilafet anlamında kullanılmıştır. Daha genel ifadesiyle; meşrutiyet, bir hükümdarın başkanlığı altında parlamento yönetimine dayanan yönetim biçimidir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi</span> ABD Kongresinin alt kanadı

Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi, Amerika Birleşik Devletleri Kongresinin alt kanadıdır. Toplam sandalye sayısı 435 olan Temsilciler Meclisi, her iki yılda bir yapılan seçimlerle yenilenir. Temsilciler Meclisinin üyeleri federal halkı temsil ederler. Her eyaletten seçilen üyelerin sayısı o eyaletin nüfusuna bağlıdır. Her 10 yılda bir yapılan nüfus sayımına göre eyaletlerin Temsilciler Meclisine yolladıkları üye sayısı değişebilmektedir.

Kuvvetler ayrılığı veya güçler ayrılığı, devlet organları olan yasama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirinden ayrılmış oldukları bir devlet yönetim modelidir. Devletin her biri birbirinden ayrı ve bağımsız güçlerdeki kol ve sorumluluk alanlarına ayrıldığı ve böylece her bir güç ve kolun bir diğeri ile güç ve sorumluluk alanları bakımından bir çatışma yaşamadıkları bu model ilk olarak antik Yunan ve Roma'da geliştirildi. Kuvvetler ayrılığında güçler normal olarak yasama, yürütme ve yargı olmak üzere üç kola ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cumhurbaşkanlığı Kabinesi</span> Türkiye Cumhuriyetinin yürütme organı

Cumhurbaşkanlığı Kabinesi, Hükûmet veya Kabine, Türkiye'de Cumhurbaşkanının başkanlık ettiği ve tüm bakanların bir araya gelip kararlar aldığı kuruldur. Her bakan, kendi bakanlığını ilgilendiren iş ve emri altındaki kamu personelinin yerine getirdikleri işlem ve eylemlerinden sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmeti</span> ABD federal yönetimi

Birleşik Devletler'in federal yönetimi, Amerika Birleşik Devletleri'ni oluşturan 50 eyaletin ait olduğu anayasal cumhuriyetin millî yönetimidir. Federal hükûmet, üç organdan oluşur: yasama, yürütme ve yargı. Bu organlar ve onların güçleri Amerika Birleşik Devletleri Anayasası içinde belirtilmiştir. Güçler hakkında daha çok ayrıntı, Kongre tarafından yürürlüğe konulan kanunlarda belirtilir.

<span class="mw-page-title-main">Folketing</span>

Folketing, Danimarka Parlamentosu olarak da bilinen Folketing, Faroe Adaları ve Grönland ile birlikte, Danimarka Krallığı'nın tek meclisli ulusal yasama organıdır. 1849'da kurulan Folketing 1953'e kadar, iki meclisli bir parlamentonun alt meclisiydi. Üst yasama organı Landstinget'tı. Kopenhag'ın merkezindeki Slotsholmen adasındaki Christiansborg Sarayı'nda bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Irak Temsilciler Meclisi</span> Irakın yasama organı

Temsilciler Meclisi, genellikle basitçe Parlamento olarak anılır, Irak Cumhuriyeti'nin tek meclisli yasama organıdır. 2020 itibarıyla 329 sandalyeden oluşuyor ve Bağdat'ta Yeşil Bölge'de bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya Parlamentosu</span>

Finlandiya Parlamentosu, 9 Mayıs 1906'da kurulan Finlandiya'nın tek kamaralı yüksek yasama organıdır. Finlandiya Anayasası uyarınca, egemenlik halka aittir ve bu güç Parlamentoya verilmiştir. Parlamento, her dört yılda bir, D'Hondt sistemi kullanılarak seçilen 200 üyeden oluşur. Bu üyelerin 199'u Finlandiya'dan 1 tanesi ise Åland'dan seçilir.

<span class="mw-page-title-main">Westminster modeli</span> Birleşik Krallıkın parlamenter sistemi

Westminster modeli, Birleşik Krallık'ın demokratik parlamenter sistemine verilen isimdir. Bu sistem ismini İngiltere Parlamentosu'nun merkezi olan Westminster Sarayı'ndan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">I. Charles'ın mahkemesi</span>

I. Charles'ın mahkemesi, İngiliz İç Savaşı sırasında muzaffer Rump Parlamentosunun devrik kral I. Charles'ı yargılamak için meydana getirdiği mahkemedir. Hususi olarak kralı yargılamak için kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Meclis (Ermenistan)</span> Ermenistanın tek meclisli yasama organı

Ermenistan Ulusal Meclisi, Ermenistan'ın tek meclisli yasama organıdır. Gayriresmi olarak Ermenistan Parlamentosu olarak da anılır.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya'da siyaset</span>

Finlandiya'da siyaset, çok partili tek meclisli parlamenter demokratik cumhuriyet çerçevesinde yürütülmektedir. Cumhurbaşkanı devletin başı olup dış politikayı yönetir ve Savunma Kuvvetleri'nin başkomutanıdır. Yürütme erki hükûmet tarafından yerine getirilir ve başbakan hükûmetin başıdır. Yasama yetkisi Finlandiya Parlamentosu'na aittir ve hükûmetin mevzuatı değiştirme veya genişletme hakları sınırlıdır. Parlamento tarafından reddedilebilmesine rağmen, cumhurbaşkanı parlamento kararlarını veto etme yetkisine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Belarus Temsilciler Meclisi</span>

'Belarus Temsilciler Meclisi, Belarus parlamentosunun alt meclisidir.

<span class="mw-page-title-main">Belarus Ulusal Meclisi</span>

'Belarus Cumhuriyeti Ulusal Meclisi, Belarus'u yöneten iki meclisli parlamentodur. Parlamentonun iki yasama meclisi şunlardır:

<span class="mw-page-title-main">Ayan Meclisi (Ürdün)</span>

Ürdün Ayan Meclisi, Vekiller Meclisi ile birlikte Ürdün'ün yasama organını oluşturan Ürdün Parlamentosunun üst meclisidir. Ayan Meclisi üyeleri, kraliyet kararnamesiyle Ürdün Kralı tarafından seçilir, ancak Ürdün Anayasası'ndaki hükümlere uymak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">1973 Suriye Anayasası</span> Suriyenin eski anayasası

1973 Suriye Arap Cumhuriyeti Anayasası 13 Mart 1973'te kabul edildi ve 27 Şubat 2012'ye kadar yürürlükte kaldı. Anayasa, Suriye'nin karakterini Arap, demokratik ve cumhuriyetçi olarak tanımlar. Ayrıca, pan-Arap ideolojisine uygun olarak, ülkeyi daha geniş Arap dünyasının bir bölgesi ve halkını Arap ulusunun ayrılmaz bir parçası olarak konumlandırır. Anayasa, Arap Sosyalist Baas Partisinin gücünü sağlamlaştırdı. Anayasanın 8. maddesi partiyi "toplumda ve devlette önde gelen parti" olarak tanımlar, oysa Suriye - çoğu kez inanıldığı gibi - resmi anlamda tek partili bir sistem değildi.

<span class="mw-page-title-main">Tunus başbakanı</span> Tunusun hükûmet başkanı

Tunus başbakanı Tunus hükümetinin yürütme organının başıdır. Başbakan, cumhurbaşkanı ile birlikte yürütme organını yönetir ve başbakanın kabinesi ile birlikte Halk Temsilcileri Meclisine, başbakanın siyasi partisine ve nihayetinde yürütme ve yasamanın politikaları ve eylemleri için seçmenlere karşı sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Fransa'da siyaset</span> Fransanın hükümet ve demokratik sistemi

Fransa'da siyaset, Beşinci Fransız Cumhuriyeti Anayasası tarafından belirlenen yarı başkanlık sistemi çerçevesinde şekillenmektedir. Bu kapsamda devlet kendisini "bölünmez, laik, demokratik ve sosyal bir Cumhuriyet" olarak tanımlar. Anayasa, kuvvetler ayrılığı ilkelerini esas almakta ve Fransa'nın 1789 Bildirisi ile tanımlanan İnsan Haklarına ve Ulusal Egemenlik ilkelerine bağlılığını beyan etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye hükûmeti</span> Hükûmet

Türkiye Hükûmeti, Türkiye'nin ulusal hükûmetidir. Başkanlık temsilî demokrasisi altında üniter bir devlet ve çok partili bir sistem içinde Anayasal bir cumhuriyet olarak yönetilir. Hükûmet terimi, toplu kurumlar kümesi veya özellikle Kabine (yürütme) anlamına gelebilir.

<span class="mw-page-title-main">Mısır Parlamentosu</span>

Mısır Parlamentosu, iki kamaralı Mısır Arap Cumhuriyeti'nin yasama organı. Bir üst meclis (Senato) ve bir alt meclis 'nden oluşur.