Üniversite Reformu - Turkipedia

Atatürk Devrimleri
Makale serilerinden

Siyaset Saltanatın Kaldırılması Cumhuriyetin İlanı Halifeliğin Kaldırılması Laikliğin Anayasa'ya girmesi Kadınlara Siyasal Hakların Tanınması
Toplumsal Şapka Devrimi Tekke, Zâviye ve Türbelerin Kapatılması Soyadı Kanunu Lâkap ve Unvanların Kaldırılması Uluslararası Ölçülerin Kabulü Kıyafet İnkılâbı
Eğitim ve kültür Öğretimin Birleştirilmesi Harf Devrimi Millet Mektepleri Türk Dil ve Türk Tarih Kurumlarının Kurulması Üniversite Reformu Güzel Sanatlarda Yenilikler
Ekonomi İzmir İktisat Kongresi Aşarın Kaldırılması Çiftçinin Özendirilmesi Toprak reformu Örnek Çiftliklerin Kurulması Sanayi Teşvik Kanunu Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı Tarım Kredi Kooperatifleri'nin kurulması Kabotaj Kanunu Yüksek Ziraat Enstitüsü'nün kurulması
Hukuk Mecellenin Kaldırılması Medeni Kanunun Kabulü Türk Ceza Kanunu

Üniversite Reformu, modern tarzda yükseköğretim ihtiyacını karşılamayan Darülfünun'un yerine, bu ihtiyacı karşılayacak okulların kurulmasını amaçlayan 2252 sayılı ve 1933 tarihli kanuna dayanan reform hareketidir.

Hazırlık

Cumhuriyetin ilanı ile birçok alanda reform yapıldı. Modern eğitim anlayışı Tevfik Fikret, Ziya Gökalp gibi düşünürlerce öngörülmüştü. Düşünce, vicdan ve bilim etkinliği özgür bireyler yetiştirmek amacıyla üniversite reformu yapıldı. Bireylerin insanî çerçevede etnik, kültürel veya dinî kimliğe bakmaksızın bilim yapabileceği üniversiteler kurulması gerekmişti. Daha önceden resmi yapıyı temsil eden ve sınırlanmış bir yükseköğretim sistemi varken, özerk yapılı objektif kurumlar olmalıydı. Ankara Hukuk Mektebi (1924), Gazi Eğitim Enstitüsü (1926) ve Ziraat Enstitüsü’nün (1930) cumhuriyetin hedefleri doğrultusunda kurulan yükseköğretim kurumlarıydı. İsviçreli Profesör Albert Malche Türkiye'ye davet edilerek çağdaş eğitim kurumlarının tasarlanmasında yardım istendi.

Kanun sonrası

Albert Malche'nin verdiği rapor doğrultusunda 1933 tarih ve 2252 sayılı kanun çıkarıldı. 1933'te İstanbul Dârülfünunu kapatılarak yerine İstanbul Üniversitesi kuruldu. Hocaların yarıdan fazlasının görevine son verilerek yerlerine yenileri görevlendirildi. Almanya’dan göç ederek Türkiye’ye gelen hocalar üniversite anlayışının yerleşmesinde yardımcı oldu. Üniversite, fakülte, rektör kavramları 1933'teki reform hareketiyle oluştu. Yüksek Mühendis Mektebi 1944'te İstanbul Teknik Üniversitesi olarak yapılandı. Ankara’da daha önce açılan yüksek mektep, fakülte ve enstitülerin bir araya getirilmesiyle 1946’da Ankara Üniversitesi oluşturuldu. II. Dünya Savaşı'ndan sonra üniversite düzenlemesi yürürlükten kaldırılarak 4936 sayılı yeni kanunla üniversitelere özerklik verildi. 1955-1957 arasında Karadeniz Teknik Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesi kuruldu. 1967’de Hacettepe Üniversitesi ve 1971’de Boğaziçi Üniversitesi kuruldu. 1973-1981 arasında Diyarbakır, Eskişehir, Adana, Sivas, Malatya, Elazığ, Samsun, Konya, Bursa ve Kayseri'de on yeni üniversite inşa edildi.

Kaynakça

http://higheredu-sci.beun.edu.tr/pdf/pdf_HIG_1519.pdf21 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://higheredu-sci.beun.edu.tr/text.php3?id=151921 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://web.deu.edu.tr/ataturkilkeleri/pdf/1.ciltsayi2/c1_s2_saadet_tekin.pdf25 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://sbe.erciyes.edu.tr/dergi/sayi_5/Atat%C3%BCrk'%C3%BCn%20%C3%96nderli%C4%9Finde%201933%20%C3%9Cniversite%20Reformu%20-%20Yrd.Do%C3%A7.Dr.%20Ersoy%20TA%C5%9EDEM%C4%B0RC%C4%B0.pdf21 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
https://web.archive.org/web/20140222030300/http://sablon.sdu.edu.tr/fakulteler/iibf/dergi/files/2007-1-5.pdf
http://sbe.erciyes.edu.tr/dergi/sayi_18/03_arslan.pdf16 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi; Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk hukuk okulu olarak 1925 yılında Ankara'da Ankara Adliye Hukuk Mektebi adıyla kurulan, 1946 yılından itibaren Ankara Üniversitesine bağlı bir fakülte olarak hizmet veren hukuk okuludur.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

İstanbul Üniversitesi (İÜ), ana yerleşkesi İstanbul'un Fatih ilçesinde bulunan, Türkiye'nin en eski devlet üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Recep Peker</span> 6. Türkiye başbakanı

Mehmet Recep Peker, Türk asker ve siyasetçi.

Atatürk Üniversitesi, 1957 yılında Erzurum'da kurulmuş üniversitedir.

Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, 11 Temmuz 1992 tarihinde Türkiye'nin Zonguldak ilinde kurulan bir devlet üniversitesidir. 14 fakülte, 3 enstitü, 4 yüksekokul, 9 meslek yüksekokulu, 1 devlet konservatuvarı ve 34 araştırma merkezinden oluşmaktadır.

İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, 1933'te Üniversite Reformu ile Darülfünun Tıp Fakültesinden dönüştürülmüş, 1967'de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi ve İstanbul Tıp Fakültesi olarak ikiye ayrılmış Türkiye'nin ilk tıp fakültesidir.

Batman Üniversitesi (BATÜ), 5662 Sayılı "Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda ve Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye Ekli Cetvellerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"la kurulan ve 28 Mayıs 2007 tarihinde Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylanan, 17 yeni üniversiteden biridir.

Darülfünun, Arapça dar ve fünun (fenler) sözcüklerinden türetilmiş, "üniversite" anlamında kullanılan bir sözcüktür. Aynı zamanda 1900 yılında Avrupa üniversiteleri tarzında kurulan Darülfünun-ı Şahane veya İstanbul Darülfünununu ifade eder. Bu kurum 1933 reformuyla İstanbul Üniversitesi'ne dönüştürülmüştür.

Melikşah Üniversitesi, Kayseri ilinin Talas ilçesinde faaliyet göstermiş bir vakıf üniversitesiydi Kayseri'de kurulan ilk vakıf üniversitesi olan Melikşah Üniversitesi, Kayseri'de kurulmuş ikinci üniversiteydi.

İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Türk eğitimci, yazar, hattat, siyasetçi.

Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, ilk olarak Almanya'da ve Avusturya'da, daha sonra Avusturya, Lihtenştayn, Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan ve Türkiye'de de kurulmuş bir eğitim kurumu çeşididir. Almanya ve Avusturya'daki üniversitelerin bir kısmı Universität (Üniversite), bir kısmı ise Fachhochschule olarak geçer. Her ikisinden de mezun olan kişiler Bologna Sürecine göre lisans derecesi almaktadır.

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi 5662 Sayılı "Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda ve Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye Ekli Cetvellerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"la kurulan ve 28 Mayıs 2007 tarihinde Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylanan, 17 yeni üniversiteden biridir. Ana yerleşke Nevşehir ilinde bulunmaktadır. Ürgüp, Avanos, Gülşehir, Hacıbektaş, Acıgöl ve Kozaklı ilçelerinde de fakülte ve meslek yüksekokulları bulunmaktadır.

Osmanlı İmparatorluğu'nda eğitim. İslam eğitim sisteminin temel kurumu olan medrese, Osmanlılar dönemininde de eğitimin temeli olmuş, Osmanlı İmparatorluğu'na uygun biçimsel gelişmeler göstermiştir. Medrese sıbyan mektebinden sonra orta, lise, yüksek okul ve üniversite eğitimi veren, İslami kimliği nedeniyle yalnızca Müslümanların devam ettiği bir eğitim kurumu özelliğindedir. İmparatorluk sınırlarındaki Müslümanların eğitimi ulema adı verilen dindar topluluk tarafından İslam dininin hükümlerine göre denetlenmekteydi. II. Mahmut dönemine kadar İslami örgütlenme yürütülmüştür. Bu dönemde batı biçimi kurumlar oluşturulmadan önce, memur yetiştirmek amacıyla Acemi Oğlanlar Ocağı ve Enderûn Mektebi; sivil halkın eğitimi amacıyla Sıbyan Mektepleri ve Medreseler kurulmuş idi. İlk medrese 1331'de kurulan İznik Orhaniyesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Philipp Schwartz</span>

Philipp Schwartz, Macar akademisyen ve nöropatolog. Almanya, İsviçre, Türkiye, ABD'de çalışmış ve yaşamıştır.

Günümüzdeki teşkilat ve statüye sahip üniversiteler Türkiye'de, 1863’te kurulan Dârülfünunla başlar. Avrupa üniversitelerinde eğitim öğretim kilisenin kontrolü altındaki teolojiye dayanmasına rağmen Türklerin Selçuklu, Osmanlı ve daha pek çok değişik dönemlerde kurduğu çeşitli statülerdeki üniversiteler de pozitif bilimlerin de okutulması bakımından üniversite olarak bilimsel kariyerini başından günümüze kadar muhafaza etti. Bu sebeple Türkiye’de modern üniversitelerin ilki olan İstanbul Üniversitesi, 1453 senesinde Fatih Sultan Mehmed'in din ilimleri yanında fen ilimlerinin de okutulması için kurduğu Fatih Külliyesi'ne dayanmakta olup, beş asırlık bir geçmişe sahiptir.

Samsun Üniversitesi ya da kısaltmasıyla SAMÜ, 18 Mayıs 2018 tarihinde Samsun'da kurulan devlet üniversitesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesinin bazı fakülte ile yüksekokullarının devriyle kurulan ve Samsun'daki ikinci devlet üniversitesi olan Samsun Üniversitesinin merkez yerleşkesi Canik ilçesinde bulunmaktadır.

Doktor öğretim üyesi, doktora derecesini başarıyla tamamladıktan sonra, tıp, diş hekimliği, veteriner hekimlik veya eczacılık alanında uzmanlık unvanı elde ederek veya belli bir sanat dalında yeterlik kazananarak üniversite öğretim üyesi kadrosunda görev yapan akademisyen.

Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi (AFSÜ), sağlık temalı bir üniversite olarak 18 Mayıs 2018 tarihinde Afyon Kocatepe Üniversitesi'ne bağlı sağlık eğitimi veren fakülteler ve meslek yüksekokullarının birleştirilmesiyle Afyonkarahisar'da kurulmuştur. AFSÜ, Orman ve Su İşleri Bakanı Prof. Dr. Veysel Eroğlu'nun katılımıyla açılmıştır. AFSÜ dört fakülte, üç meslek yüksekokulu ve lisansüstü eğitim enstitüsü ile sağlık temalı eğitim veren üniversitedir.

İstanbul Galata Üniversitesi, Bulut Eğitim Vakfı tarafından kurulmuş bir üniversitedir.

Darülfünun Tıp Fakültesi, Darülfünun-u Osmani Tıp Fakültesi, Darülfünun-u Şahane Tıp Fakültesi veya Haydarpaşa Tıp Fakültesi, 1909'da Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane ve Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiyenin birleştirilmesiyle açılan, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahanenin devamı ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi ve İstanbul Tıp Fakültesinin öncülü olmuş tıp fakültesidir. 1912'de Darülfünun-u Osmaninin, İstanbul Darülfünunu adını almasıyla "İstanbul Darülfünunu Tıp Fakültesi" adıyla da anılmıştır. Fakültenin ilk reisi (dekanı) Cemil Topuzlu Paşa'dır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.