İçeriğe atla

Üniter Ulusal Kurtuluş Cephesi

Üniter Ulusal Kurtuluş Cephesi
Jedinstveni narodnooslobodilački front
KısaltmaJNOF
Kuruluş1941
TürHalk cephesi
Amaç-Anti-faşizm
-Marksizm-Leninizm
Hizmet bölgesiYugoslavya Cephesi
Önemli kişilerJosip Broz Tito
Ana kurumYugoslavya Komünistler Birliği


Üniter Ulusal Kurtuluş Cephesi (Sırp-Hırvatça: Jedinstveni narodnooslobodilački front; JNOF), Ulusal Kurtuluş Cephesi ya da Halk Kurtuluş Cephesi, II. Dünya Savaşı yıllarında Yugoslavya Cephesi'ne ait anti-faşist politik ve askeri cephe.[1]

Yugoslavya Komünistler Birliği'nin liderlik ettiği hareket, işgal altındaki yerlerde bulunan tüm krallık karşıtı, cumhuriyetçi, federalist ve solcu organizasyonları Yugoslavya Krallığı'na karşı tek çatı altında toplamıştır. Politik yapısı itibarıyla birleştirici ve geniş kapsamlı bir organizasyon olmuştur.

Hakkında

II. Dünya Savaşı öncesi

Burjuvazi ve faşizm yanlılarına karşı birleşik bir halk cephesi kurulması fikri ilk 1934 yılında Yugoslavya Komünist Partisi'nin Ljubljana'daki toplantısında önerilmişti. Ardından Haziran 1935 tarihinde düzenlenen toplantıda Parti merkez komitesi, krallık rejimine karşı bir halk cephesinin kurulmasını ve egemen sınıf olan burjuvaziye çeşitli gruplarla ortak karşı mücadele etme kararı aldı. Diğer Avrupa ülkelerinin aksine, Halk Cephesi bir koalisyon değil, anti-faşist koordinatör kuruluşu olmuştur.[1]

II. Dünya Savaşı yılları ve sonrası

Savaş yıllarında Yugoslav Partizanları siyasi destek sağlamıştır. Cephe'nin savaş yıllarındaki amaçları şu şekildeydi;[2]

  • Yugoslavya'nın işgalden kurtuluşu
  • Yugoslavya tüm halkların ulusal ve sosyal kurtuluşu
  • Yugoslavya halklarının eşitliğinin güçlendirilmesi, kardeşliği ve birliği. Aynı zamanda ideolojik olarak temellendirilmesi
  • Yenilenmiş ekonomik ve siyasi program ile yeni bir devletin kurulması

Savaşın kazanılmasından sonra "Ulusal Cephe" olarak adını değiştirmiş ve bu isimle seçimlere girerek kazanmıştır. Ulusal Cephe, seçimi kazanmasının ardından "Yugoslavya Emekçileri Sosyalist İttifakı" (Sırp-Hırvatça: Socijalistički savez radnog naroda Jugoslavije; SSRNJ) adını almıştır.[2]

Birimleri

1944-45 yılların arasında Yugoslavya'yı oluşturan bölgelerde Cephe'ye ait birimler oluşturulmuştur. İsimleri ve kuruluş tarihleri şu şekildedir;

Birim adı Bölge adı İlk kongre tarihi
Hırvatistan Birleşik Halk Kurtuluş Cephesi 18 Mayıs 1944. Hırvatistan
Bosna-Hersek Halk Kurtuluş Cephesi 3 Temmuz 1944. Sanski Most, Bosna-Hersek
Karadağ Halk Kurtuluş Cephesi 16 Temmuz 1944. Kolaşin, Karadağ
Sırbistan Ortak Halk Kurtuluş Cephesi 14 Kasım 1944. Sırbistan
Makedonya Halk Kurtuluş Cephesi 26 Kasım 1944. Üsküp, Kuzey Makedonya
Voyvodina Halk Kurtuluş Cephesi 11 Aralık 1944. Novi Sad, Voyvodina
Kosova Halk Kurtuluş Cephesi 11 ve 12 Nisan 1945. Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi
Sloven Milleti Kurtuluş Cephesi 15 ve 16 Temmuz 1945 Slovenya

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Ivan Јeliћ. Јugoslavenska sotsiјalistichka revolutsiјa (1941-1945)., Zagreb: Shkolska, 1979.
  2. ^ a b Entsiklopediјa Јugoslaviјe. Zagreb: Јugoslavenski leksikografski, 1968.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Enver Hoca</span> Komünist eski Arnavutluk lideri

Enver Halil Hoca, Arnavut komünist politikacı. 1941'den 1985'te ölümüne kadar Arnavutluk Emek Partisi Genel Sekreteri'ydi. Aynı zamanda Arnavutluk Emek Partisi Politbüro üyesi, Arnavutluk Demokratik Cephesi Başkanı ve silahlı kuvvetlerin başkomutanıydı. 1944'ten 1985'te ölümüne kadar ülkeyi yönetti. Ayrıca 1944'ten 1954'e kadar 22. Arnavutluk Başbakanı ve çeşitli zamanlarda Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin hem dışişleri bakanı hem de savunma bakanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Josip Broz Tito</span> Yugoslav devrimci ve devlet adamı, 2. Yugoslavya Devlet Başkanı

Josip Broz Tito, Marksist-Leninist görüşlere sahip Yugoslav devlet ve siyaset adamı. Fikirleri Titoizm olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Faşist Parti</span> İtalyan politik partisi

Ulusal Faşist Parti, Benito Mussolini'nin faşizmin politik ifadesi olarak 9 Kasım 1921 tarihinde Roma'da kurduğu siyâsî parti. Faşizmi bu zamandan önce Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı isimli teşkilata bağlı Fasci olarak bilinen gruplar temsil ediyordu. Partinin temel politikaları, milliyetçilik, vatanseverlik, cumhuriyetçilik, korporatizm ve popülizm üzerine kuruluydu. Cumhuriyetçi Faşist Parti ile birlikte şu anda İtalya'da anayasa tarafından yeniden kurulması yasaklanan iki partiden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti</span> 1945-1992 yıllarında Balkanlarda bulunan sosyalist federal cumhuriyet

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Balkanlar'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve 1992 yılına kadar hüküm süren sosyalist federal cumhuriyet. Devletin bulunduğu alanda bugün Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Karadağ, Slovenya ve Kosova bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Krallığı</span> 1918den II. Dünya Savaşının sonuna kadar Balkanların batısında var olmuş devlet

Yugoslavya Krallığı, Güneydoğu ve Orta Avrupa'da 1918'den 1941'e kadar var olan bir devletti. 1918'den 1929'a kadar resmî olarak Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı olarak adlandırıldı, ancak kökenleri nedeniyle Yugoslavya terimi onun günlük konuşma dilindeki adıydı. Devletin resmi adı 3 Ekim 1929'da Kral I. Aleksandar tarafından Yugoslavya Krallığı olarak değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya</span> Eski bir Balkan devleti

Yugoslavya, Balkanlar’ın batısında 20. yüzyılda, üç defa farklı yapı ve idari şekille kurulmuş olan bir devlet olmuştur. Bu ada sahip olan devlet, 1918-2003 yıllarında çeşitli idari yapılarda varlığını sürdürmüş bir Balkan devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslav Partizanları</span>

Yugoslav Partizanları ya da Ulusal Kurtuluş Ordusu, resmi adıyla Ulusal Kurtuluş Ordusu ve Yugoslavya'nın Partizan Müfrezeleri, komünist olmayan otonomik bir yapıda olan Leh direniş hareketiyle karşılaştırılan Avrupa'nın en etkili Anti-Nazi direniş hareketiydi. Yugoslav Direnişi II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya Komünist Partisi önderliğinde sürdürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Arnavut direnişi</span>

Arnavut direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında komünist hareketinin Mihver Devletler'ine karşı vermiş olduğu mücadeledir. İlk mücadele İtalyanlar'a karşı verildi. İtalyanlar çıkarıldıktan sonra Almanlar geldi. Partizan hareketi Alman kuvvetlerine karşı verdikleri mücadele başarıya ulaştı. Komünistler aynı zamanda işbirlikçilere karşı mücadele vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Komünistler Birliği</span> Bir Yugoslav Partisi

Yugoslavya Komünistler Birliği, 1952'den önce Yugoslavya Komünist Partisi, 1919 yılında Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nda Yugoslavya Komünist Partisi adıyla kurulan parti, 1945-1990 yılları arasında Yugoslavya'nın tek yasal siyasi partisi olarak ülkeyi yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Metodiya Andonov-Çento</span>

Metodiya Andonov-Çento, Makedon devlet adamı. II. Dünya Savaşı sonrası Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti'nde ilk Makedonya Ulusal Kurtuluş Anti-Faşist Meclisi ve Makedonya Halk Cumhuriyeti Başkanı oldu.

Devlet Karadağ ve Boka Ulusal Kurtuluş Konseyi veya kısaca ZAVNOCGB, Yugoslavya Krallığı'na bağlı Karadağ'daki antifaşist direniş hareketinin en yüksek yönetim organı. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin bir parçası idi.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi</span>

Bosna-Hersek Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi veya kısaca ZAVNOBiH, Bosna-Hersek'teki faşizm karşıtı hareketin en yüksek yönetim organı. ve II. Dünya Savaşı sırasında Bosnalıların devletleşmesi faaliyetlerinde bulundu. Başkanı Vojislav Kovačević idi. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin bir parçası idi.

<span class="mw-page-title-main">Sloven Ulusal Kurtuluş Komitesi</span> Sol görüşlü anti-faşist örgüt

Sloven Ulusal Kurtuluş Komitesi veya kısaca SNOS, II. Dünya Savaşı sırasında Slovenya'da anti-faşist hareketin en yüksek yönetim organı. Başkanı Josip Vidmar idi. Yugoslav direniş hareketinin bir parçasıydı. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin bir parçası idi.

<span class="mw-page-title-main">Makedonya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Meclisi</span> 1944ten II. Dünya Savaşının sonuna kadar Makedonyadaki en üst düzey yasama ve yürütme kurumu

Makedonya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Meclisi, 1944'ten II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar Makedonya'daki en üst düzey yasama ve yürütme kurumu. Meclis 1944 yazında, Yugoslavya'nın işgal altındaki Bulgar bölgesinde Makedonya Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın son aşamalarında komünist partizanlar tarafından kuruldu. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin bir parçası idi.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi</span>

Hırvatistan Anti-faşist Devlet Ulusal Kurtuluş Konseyi veya kısaca ZAVNOH, II. Dünya Savaşı sırasındaki anti-faşist direniş sırasında Hırvatistan'daki arasında en yüksek yönetim organı. Hırvatistan devletinin kurucu unsuru olarak görev almıştır. Son toplantısında ismini Hırvatistan Halk Parlamentosu olarak değiştirdi. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin (AVNOJ) bir parçası idi.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Antifaşist Ulusal Kurtuluş Konseyi</span> Siyasi örgüt

Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi veya Yugoslavya'da bilinen kısaltmasıyla AVNOJ, Yugoslavya'yı oluşturan her bir federal devletin ulusal kurtuluş konseyleri için oluşturulan siyasi çatı örgütü. II. Dünya Savaşı sonunda Yugoslavya için geçici müzakere makamı haline geldi. Partizanların kontrolü altındaki bölgeleri yönetmek için 26 Kasım 1942'de kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Božidarka Kika Damjanović-Marković</span> Yugoslavyada faaliyet yürüten siyasi aktivist, Yugoslav Partizanları komutan, direnişçi, ulusal kahraman (1920-1996)

Božidarka Damjanović-Marković veya takma ismiyle Kika, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'da faaliyet yürüten siyasi aktivist, Yugoslav Partizanları komutan, direnişçi, ulusal kahraman. Savaş sonrası pek çok görev aldı, Federal Meclis ve Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti Ulusal Meclisinde parlamento yardımcısı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Cephesi</span>

Yugoslavya Cephesi, II. Dünya Savaşı'nın cephelerinden biridir. Cephe, Nisan 1941'de Yugoslavya'nın işgali ile açılmış ve bölgenin Partizanlarca geri alınmasıyla kapanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat milliyetçiliği</span>

Hırvat milliyetçiliği, Hırvatların milliyetini savunan ve Hırvatların kültürel birliğini destekleyen milliyetçiliktir.

<span class="mw-page-title-main">Kardeşlik ve Birlik</span>

Kardeşlik ve Birlik Yugoslav Halk Kurtuluş Savaşı (1941-45) sırasında ortaya çıkan ve Yugoslavya'nın savaş sonrası etnik gruplar arası politikasının yol gösterici bir ilkesine dönüşen Yugoslavya Komünistler Birliği'nin popüler bir sloganıydı. Slovenya'da "Kardeşlik ve Barış" sloganı başlangıçta kullanıldı.