İçeriğe atla

Ümmü'l-Fehm

Koordinatlar: 32°31′10″K 35°9′13″D / 32.51944°K 35.15361°D / 32.51944; 35.15361
Ümmü'l-Fehm
אוּם אֶל-פַחֶם
أمّ الفحم
Ümmü'l-Fehm'den görüntüler
Ümmü'l-Fehm'den görüntüler
Ümmü'l-Fehm arması
Arma
Ümmü'l-Fehm'in İsrail'deki konumu
Ümmü'l-Fehm'in İsrail'deki konumu
Ümmü'l-Fehm
Ümmü'l-Fehm'in İsrail'deki konumu
Koordinatlar: 32°31′10″K 35°9′13″D / 32.51944°K 35.15361°D / 32.51944; 35.15361
Ülke İsrail
İlçeHayfa
İdare
 • Belediye başkanıSabir Subhi Muhammed
Yüzölçümü
 • Toplam26,06 km²
Nüfus
 (2021)[1]
 • Toplam57.677
 • Yoğunluk2200/km²
Zaman dilimiUTC+02.00 (İSS)
 • Yaz (YSU)UTC+03.00 (İYS)

Ümmü'l-Fehm (İbraniceאוּם אֶל-פַחֶם; Arapçaأمّ الفحم; "Kömürün Anası"), İsrail'in Hayfa ilçesinde bulunan bir şehirdir. Şehir, Cenin'in 20 km kuzeydoğusunda sıradağlarda yer almaktadır. Yüzölçümü 26,06 km² olan konseyin nüfusu 2021 yılı itibarı ile 57.677'dir.[1]

Ümmü'l-Fehm nüfusunun büyük bir çoğunluğunu Müslüman Araplar oluşturmaktadır.

Tarihçe

Kentin çevresindeki birçok arkeolojik alan, Demir Çağı'nın yanı sıra Pers, Helenistik, Roma, erken İslam ve Orta Çağ dönemlerine tarihlenmektedir.[2]

1265 yılında Baybars'ın Haçlılardan bölgeyi almasıyla Ümmü'l-Fehm'in gelirleri Suriye'nin Memlük naibi Cemaleddin el-Necibi'ye verildi.[3] 1517'de köy, Filistin'in geri kalanıyla birlikte Osmanlı İmparatorluğu'na dahil edildi. 16. ve 17. yüzyıllarda Ümmü'l-Fehm çevresi ile birlikte Turabay Emirliği'ne (1517-1683) aitti. 1596 yılı Osmanlı dönemine ait vergi kayıtlarında köyde 24 hanenin yaşadığı ve verginin buğday, arpa, zeytin ve keçi gibi ürünlerden toplandığı belirtilmektedir. Victor Guérin 19. yüzyılda köyü ziyaret ettikten sonra nüfusunun 800 civarında olduğunu belirtti.[4]

Ümmü'l-Fehm, 1948 Arap-İsrail Savaşı'ndan sonra İsrail'in bir parçası haline geldi. İsrail ile Ürdün arasındaki sınır, köyün güneyindeki haritada çizilmişti. 1984 yılında şehir statüsü aldı. O tarihten bu yana Ümmü'l-Fehm, İsrail'deki İslami hareketin ve devlet ile Arap azınlık arasındaki gerilimlerin merkezi olarak bilinmektedir.[5] Siyasette, başka bir yerdeki toprak imtiyazları karşılığında şehrin Filistin Ulusal Yönetimi altına devredilmesi olasılığı gündeme getirildi.[6]

Kaynakça

  1. ^ a b "Regional Statistics". İsrail Merkez İstatistik Bürosu. 13 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
  2. ^ Zertal, 2016, p. 119
  3. ^ Ibn al-Furat, ed. Lyons and Lyons, I, 101, II, 80; Cited in Petersen, 2001, pp. 308–309 2 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ Andrew Petersen. "A Gazetteer of Buildings in Muslim Palestine (British Academy Monographs in Archaeology)" (İngilizce). Oxford University Press. s. 308. 16 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
  5. ^ Shoshana London Sappir. "The Rebranding of Umm al-Fahm" (İngilizce). Hadassah. 13 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 
  6. ^ "Arab Israelis protest against US proposal to include their towns in Palestine" (İngilizce). The Times of Israel. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Filistinliler</span> Levantta bir etnonasyonel grup

Filistinliler, Filistin bölgesi kökenli Arap halk. Dünya genelinde yaklaşık 12 milyon Filistinli Arap vardır ve bunlardan sadece yarısına yakını herhangi bir devletin vatandaşlığına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs</span> Orta Doğuda yer alan bir şehir

Kudüs veya Yeruşalim, Orta Doğu'nun Kenan bölgesinde, Akdeniz ile Lut Gölü arasındaki Yehuda Dağları'ndaki bir plato üzerine kurulmuş eski bir şehirdir. Üç büyük İbrahimî din olan Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam için kutsal sayılan bir şehirdir. İsrail, başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Birleşmiş Milletler, bu kararı tanımadığını açıklamıştır. Aynı şekilde Filistin de tıpkı İsrail gibi kendi başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Günümüzde İsrail ve Filistin Kudüs'ü başkent olarak kabul eder fakat Uluslararası alanda bu kararlar tanınmamaktadır. Çoğu ülke İsrail'deki diplomatik misyonlarını ve Büyükelçiliklerini Tel Aviv'de bulundururken, Filistin'deki diplomatik misyonlar ve Büyükelçilikler ise Ramallah, Gazze Şehri, Kahire ve Şam gibi çeşitli yerlerde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Ulusal Yönetimi</span> Batı Şeria ve Gazze Şeridini yöneten bir idari örgüt

Filistin Ulusal Yönetimi, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni yöneten bir idari örgüt ve devlet yapılanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Araplar</span> aslen Arap Yarımadasında yaşayan ve arapça konuşan etnik ve ulusal grup

Araplar, çoğunlukla Batı Asya ve Kuzey Afrika'da olmak üzere batıda Atlantik Okyanusu'ndan doğuda Umman Denizi'ne, kuzeyde Akdeniz'den, güneydoğuda Afrika Boynuzu ve Hint Okyanusu'na uzanan geniş Arap dünyası üzerinde yaşayıp yaklaşık 450 milyon nüfusa sahip halktır.

<span class="mw-page-title-main">Arap-İsrail savaşları</span> Arap ülkeleri ve İsrail Devleti arasındaki savaşlar

Arap-İsrail savaşları, Arap Birliği ülkeleri ve İsrail arasındaki politik gerilim ve askeri savaşlar dizisidir. Modern Arap-İsrail savaşlarının kökenleri, 19. yüzyıl sonlarına doğru ortaya çıkan Siyonizm ve Arap milliyetçiliğine dayanır. Yahudiler tarafından tarihi anavatan olarak adlandırılan toprakları, Pan-Arap hareketi, Filistinli Araplara ait olarak görür ve Pan-İslamist bağlamda ise, bu toprakların, Müslümanlara ait olduğuna inanılır. Filistinli Yahudiler ve Araplar arasındaki savaş; 20. yüzyılın başlarındaki Nebi Musa ayaklanması (1920), Jaffa ayaklanması, 1929 yılında Filistin ayaklanması ve 1947 yılında büyük bir sivil savaşa dönüşen ve 1948 yılında İsrail Devleti'nin kurulmasıyla bütün Arap Ligi ülkelerine sıçrayan Arap başkaldırışıyla ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">1948 Arap-İsrail Savaşı</span> İsrail ile Arap ülkeleri arasında yapılan ilk savaş

1948 Arap–İsrail Savaşı veya Birinci Arap–İsrail Savaşı, Filistin'de İngiliz manda rejiminin sona ermesinin hemen ardından 14 Mayıs 1948'de Tel-Aviv'de toplanan Yahudi Millî Konseyi'nin, İsrail Devleti’nin kurulduğunu ilan etmesinden birkaç saat sonra Arap Birliği'nin İsrail'e savaş ilanıyla başlayan savaştır. Yeni kurulan devletin sınırlarıyla ilgili, “Eretz İsrail” dışında hiçbir bildiri yoktu. Bunun hemen ardından ABD ve ertesi gün de Sovyetler Birliği İsrail'i tanıdığını açıkladı. Bu gelişmelerin öncesinde ise İngiliz birlikleri bölgeyi terk etmeye başlamışlardı.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Kurtuluş Örgütü</span> Filistinde milliyetçi paramiliter örgüt

Filistin Kurtuluş Örgütü, kısaca FKÖ veya uluslararası İngilizce kısaltmasıyla PLO olarak bilinen, bağımsız ve özgür bir Filistin kurmayı amaçlayan bir örgüttür. Temelleri 13-16 Ocak 1964'te Kahire'de toplanan Arap Birliği zirvesinde atılan örgüt, 29 Mayıs 1964 tarihinde Filistin Ulusal Konseyinin toplanmasının ardından 2 Haziran 1964 tarihinde kuruldu. Örgüt Arap devletleri arasındaki liderlik savaşı yüzünden Filistinliler tarafından değil, Arap devletleri tarafında özellikle de Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdünnasır'ın yoğun desteği ile kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Gazze</span> Filistinde bir şehir

Gazze, Filistin'in güneybatısında bulunan, Gazze Şeridi'nin en büyük şehri. Akdeniz sahilinden 4 km içeride kurulmuş olan Gazze'nin nüfusu yaklaşık 650 bindir.

<span class="mw-page-title-main">Filistin bayrağı</span> Filistin Devletinin ulusal bayrağı

Filistin bayrağı, Filistin halkını ve devletini temsil etmek için kullanılan resmî bayraktır.

<span class="mw-page-title-main">Nablus</span>

Nablus Batı Şeria Filistin Otoritesinin idaresinde olan büyük bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Filistin</span> Vikimedya anlam ayrımı sayfası

Filistin, sıklıkla şu tanımları ifade eder:

<span class="mw-page-title-main">Filistin Devleti</span> Batı Asyada yer alan bir ülke

Filistin, resmî adıyla Filistin Devleti, Orta Doğu'da ve Batı Asya'da, Akdeniz kıyısındaki tarihî Kenan Bölgesi'nde bulunan ve Batı Şeria ile Gazze Şeridi'nde belirtilen bölgelerde de facto olarak hüküm süren bir Arap devletidir. Devletin başkenti her ne kadar Doğu Kudüs olarak belirlense de Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için başkenti Ramallah'ta yani Batı Şeria'da bulunmaktadır. Filistin toprakları 1948'den 1967'ye kadar Mısır ve Ürdün tarafından ele geçirilmişken 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra ise İsrail tarafından ele geçirilmiştir. Şubat 2020 itibarıyla 5.051.493 nüfusla dünyada en çok nüfusa sahip 121. devlet olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Mandası</span> 1920-1948 yılları arasında varlığını sürdüren Birleşik Krallık yönetimi

Birleşik Krallık Filistin Mandası, Birleşik Krallık'ın Filistin'deki Osmanlı Devleti hakimiyetine son vermesiyle İtilaf Devletleri tarafından kararlaştırılan ve Milletler Cemiyeti tarafından Haziran 1922'de resmen onaylanarak kurulan manda cumhuriyeti.

<span class="mw-page-title-main">Maruniler</span> Lübnandaki bir Hristiyan grup

Maruniler veya Maronitler, Lübnan'daki en büyük nüfuslu Maruni Kilisesi'ne bağlı Hristiyan grup.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Kudüs</span> Kudüsün doğusu

Doğu Kudüs veya Doğu Yeruşalim ,1948 Arap-İsrail Savaşı'nda Ürdün'ün ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in eline geçen Kudüs'ün doğusudur. İçinde, Eski Şehri ve Yahudilik, İslam ve Hristiyanlıkta kutsal yerler olan Tapınak Dağı, Ağlama Duvarı, Mescid-i Aksa, Kutsal Kabir Kilisesi gibi yerleri barındırır. "Doğu Kudüs" terimi, bazen 1949'dan 1967'ye kadar Ürdün'ün hakimiyeti altında olan fakat 1967'den sonra İsrail hakimiyeti altında Batı Kudüs ile birlikte tek bir belediye altında birleştirilen 70 km²'lik alanı bazen de 1967 öncesi bir Ürdün belediyesi olan 6.4 km²'lik alanı tasvir eder. Filistin Devleti, Doğu Kudüs'ü başkent yapmak istemektedir fakat Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için şu andaki fiili başkenti Ramallah'tır. İsrail ise 30 Temmuz 1980'de Kudüs Yasası ile Batı Kudüs ve Doğu Kudüs olmak üzere Kudüs'ün tamamını ebedi başkent ilan etmiştir.

Filistin Yahudileri, tarihin herhangi bir anında Filistin'de yaşamış Yahudilere denir. İsrail devleti kurulmadan önce Filistin Yahudilerine "Yahudi cemaati" anlamına gelen Yişuv denmekteydi. 1881'de Yahudilerin Filistin'e olan göçleri başlamadan önce bölgede yaşayan Yahudilere "Eski Yişuv", 1881'den sonra göç edenlere "Yeni Yişuv" denmeye başlandı. Modern İsrail devleti 1948'de kurulduktan sonra, Filistinli Yahudiler İsrail vatandaşı olduğundan, "Filistinli Yahudi" terimi kullanılmamaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Kfar Kama</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Kfar Kama, İsrail'de aşağı Celile'de bulunan bir Çerkes kasabasıdır. Nüfusu 2,900 olarak kaydedilmiştir.

Filistin'de İslam, Filistin nüfusunun çoğunluğunun dinidir. Batı Şeria nüfusunun % 85'ini Müslümanlar oluşturur, geri kalanını da, İsrail yerleşimcilere aittir.Gazze Şeridi nüfusunun % 99 Müslümandır. Filistinli Müslümanlar genellikle Sünni İslam'ın bir kolu olan Şafidirler.

<span class="mw-page-title-main">Tulkarim</span>

Tulkarim, Filistin'in Batı Şeria bölgesinin kuzey batısında bulunan bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Tayyibe</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Tayyibe, İsrail'in Merkez Bölgesi'nde bulunan bir şehirdir. Şehir, Kfar Saba'nın 12 km kuzeydoğusunda Yeşil Hat yakınlarında yer almakta olup Müselles ve Guş Dan metropolitan alanının bir parçasıdır. Yüzölçümü 18,662 km² olan şehrin nüfusu 2018 yılı itibarıyla 43,127'dir.