Ülkelere göre IQ
Ülkelerin ortalama IQ'ları veya ülkelerin ortalama zekâ seviyeleri zekâ testlerinde alınan millî puanlar çerçevesinde çeşitli psikolog ve akademisyenler tarafında araştırılan bir konudur. Ülke ve milletlerin ekonomik ve sosyal durumları ile zekâ testlerince ölçülmüş zekâ seviyeleri arasındaki bağlantılar toplumsal ve akademik çevrelerde tartışmalı bir konu olmaktadır.
Bu konu hakkında ülkelerin zekâ testleri, PISA puanları ve diğer kaynaklardan yola çıkarak detaylı çalışmalar yürütmüş ve ülkelere göre ortalama IQ tahminleri oluşturmuş olan Richard Lynn ve Tatu Vanhanen bazı akademik çevreler tarafından gerek teoritik, gerekse metodolojik olarak pek çok eleştiri almışlardır. Bu çalışmalara ek olarak Earl B. Hunt, Jelte Wicherts ve Heiner Rindermann gibi psikologlar da milletler arasındaki zekâ farklılıklarını incelemiş ve kişi başına GSYİH, beklenen yaşam süresi ve yönetim şekli arasında bağlantılar olduğunu öne sürmüşlerdir.
Milletlerin zekâ seviyeleri üzerine araştırmalar
Avrupa ülkelerinin ortalama IQ değerleri
1981 yılında Vinko Buj tarafından yayınlanmış Average IQ values in various European countries adlı çalışma kısa bir zaman aralığı içinde aynı IQ testi kullanılaraktan yürütülmüş tek araştırma olmaktadır. Araştırma 21 Avrupa ülkesinin başkentleri veya en büyük şehirlerinde ve Gana'da yapılmıştır. Rindermann 2007 yılında çalışmanın sonuçlarını güvenilmez ve kalitesiz bulmuştur. Sonuç olarak IQ'nun PISA skorları dışında GSYİH gibi diğer iddia edilmiş ülke zekâ göstergeleri ile bağlantılı olduğu sonucu çıkmıştır.[1][2]
Lynn ve Vanhanen
IQ and the Wealth of Nations ve IQ and Global Inequality adlı kitaplarında Richard Lynn and Tatu Vanhanen 113 ülke için IQ tahminleri ortaya koymuşlardır. Geriye kalan ülkeler ise komşu ülkelerin IQ'larının ortalaması alınarak sağlanmıştır. Lynn ve Vanhanen IQ'nun bir ulusun refah seviyesinde etkisi olduğunu ve IQ'nun yüksek oranda genetik bir özellik olduğunu bulmakla beraber çevresel faktörlerin de IQ üzerinde rol oynayabileceği sonucunu bulmuşlardır. En önemli çevresel faktörün ise beslenme olmasını, eğitim seviyesinin ise ikinci önemli çevresel faktör olduğunu savunmuşlardır.[3]
2010 yılında ise akademisyenler daha önceleri IQ ortalamaları komşu ülkelerin ortalaması alınarak bulunmuş ülkelerde yürütülen araştırmalar ile 25 ülkenin yeni IQ tahminlerini yayınlamışlardır.[4] 2013 yılında da yazarlar Intelligence: A Unifying Construct for the Social Sciences kitaplarında buldukları verileri güncellemişlerdir.[5]
Araştırmalar ve kitaplar hakkında çeşitli negatif yorumlar ortaya konulmuş ve eleştirmenler tarafından kitaplar veri manipülasyonu ve metodolojik olarak sorunlu olması ile suçlanmıştır.[6]
Wicherts, Dolan ve van der Maas'ın analizleri
2009 yılında Jelte M. Wicherts, Conor V. Dolan ve Han L.J. van der Maas Lynn ve Vanhanen'ın çalışmalarına kritik olarak Sahra Altı Afrika'daki ortalama IQ seviyeleri üzerine yeni bir çalışma yayınlamıştır.[7] Bu çalışma sonucuna göre bu bölgede bulunan milletlerin ortalama IQ'ları 82 puan olmaktadır. Bu skor ortalamaları 98-107 arasında değişen Avrupalı ve Doğu Asyalı milletlerden daha düşük olsa da önceden Lynn ve Vanhanen tarafından hesaplanmış 67 puandan yüksekte bulunmaktadır. Grup aynı zamanda bu durumun Sahra altı Afrika'daki sınırlı eğitim, sağlık ve beslenme olanaklarına bağlamışlardır.[8]
Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA)
Rindermann 2007 yılında PISA puanları ve ülkelerin IQ ortalamaları arasında çok yüksek oranda bağlantı olduğunu bildirmiştir ve bu iki testin büyük oranda aynı bilişsel fonksiyonları ölçütüğü sonucuna ulaşmıştır. Bu testin en büyük avantajı kısa bir zaman aralığı içerisinde standart bir testin farklı gruplara verilebiliyor oluşudur. Buna rağmen test hem sadece genç insanları kapsadığı hem de ülke sayısı sınırlı olduğu için ülkedeki yaşlı insanların durumu veya pek çok gelişmekte olan ülkenin zeka seviyeleri hakkında bilgi ortaya koymamaktadır.[1]
Bu testin ülkelerin kendi eğitimsel seviye ve sınav sonuçlarına karşı tercih edilmesi aynı zamanda uluslararası eğitimsel seviye karşılaştırmaları yapmanın standart bir sınav olmadan zor olmasıdır.[9] PISA ile karşılaştırıldığında okuryazarlığın basit bir yetenek olarak kabul edilmesinden ötürü okuryazarlık oranı, öğrenim süresi ve ulaşılmış en yüksek akademik unvan ile PISA gibi daha karmaşık bilişsel yetenekleri ölçen testler arasında düşük bir bağlantı bulunmaktadır.[9]
TIMSS (matematik ve bilim), PIRLS (okuma) ve PISA (genel bilim) sınavları aynı zamanda kendi aralarında da çok yüksek bağlantı içermektedir. TIMSS ve PIRLS arasında: r = .94 (N = 54), TIMSS ve PISA arasında: r = .89 (N = 58) ve PIRLS ve PISA arasında: r = .82 (N = 49) oranlarında istatistiksel bağıntı olduğu bulunmuştur.[10]
Rindermann'nın bu sınavları baz alan analizleri Lynn and Vanhanen'ın ortaya koyduğu ve en düşük skorların Sahra Altı Afrika'da görüldüğü sonuçlar ile büyük oranda benzerlik göstermektedir. Sonuçlar kişi başına GSYİH verileri ile .60 oranında bağıntı halindedir. Hunt'a göre Rindermann'ın analizleri daha fazla veri barındırması ve standart bir test olması gibi nedenlerden ötürü Lynn and Vanhanen'ın bulduğu sonuçlara kıyasla daha güvenilirdir.[11]
2013 yılında Rindermann 16 Afrika ülkesinin kültürel etkenleri azaltılmış IQ testleri, WISC-V testleri ve PISA benzeri testlerinin sonuçlarını toplayıp İnsani Gelişme Endeksi gibi indeksleride göz önünde bulundurarak bilişsel faaliyetlerin genetik ve çevresel faktörler tarafından etkilenmesini ele alan bir çalışma yürütmüştür. Flynn etkisini de hesaba katmış ve 2010 yılı tahminlerini ortalama olarak almıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda bu ülkelerin ortalama IQ'ları 68 ve 78 arasında değerler vermiş ve 75 genel ortalamayı oluşturmuştur. Bu ortalama çeşitli gelişmekte olan ülkeler ile benzerlikler göstermektedir.[12]
Ulusal IQ ile bağıntılı kriterler
Çok Yüksek (gelişmiş ülke) | Düşük (henüz gelişmemiş ülke) |
Yüksek (hızlı gelişen ülke) | Veri kullanılamıyor |
Orta (gelişmekte olan ülke) |
Hunt her ne kadar Lynn and Vanhanen'ın verilerini eleştirmiş olsa da, IQ ve ülkelerin refah seviyeleri arasındaki ilişkinin büyük ihtimalle doğru olduğunu savunmuştur.
Endüstriyelleşmiş ve gelişmiş Tayvan, Singapur, Japonya, Güney Kore ve Çin gibi Doğu Asya ülkelerinin en yüksek skora sahip olmaları ve Kuzey Amerika ve Avrupa ülkeleri tarafından takip edilmeleri Hunt'ın bu kanıyı desteklemesindeki en büyük neden olmuştur. Bu ülkeler Orta Doğu ve Güney Amerika ülkeleri tarafından takip edilmiş ve en düşük skorlar Sahra Altı Afrika ve Güney Asya'da gözlemlenmiştir. Buna ek olarak IQ'ları daha büyük kesinlikle hesaplanabilen gelişmiş ülkeler incelendiği takdirde de ülkeler arası refah kriterleri (İnsani Gelişme Endeksi gibi) IQ ile bağlantı göstermiştir.[13]
Hunt ve Wittman sonuç olarak milli IQ ve ekonomik refah arasındaki bağlantının kesinliğinde karar kılmış ama hangisinin hangisine sebebiyet verdiği hakkında bir kanıya varmanın zor olduğunu belirtmiştir.[13] Gregory B. Christainsen'ın 2013 tarihli bu durumu irdeleyen analizine göre ise çalışmalara katılan katılımcıların geldikleri bölgelerin milli refah seviyesi üzerindeki birincil neden olduğunu ortaya koymuştur.[14]
Liste
Aşağıdaki liste, Intelligence and the Wealth and Poverty of Nations adlı kitapta Richard Lynn and Tatu Vanhanen tarafından ortaya konulmuş ulusal IQ tahminlerini göstermektedir.[15]
Ayrıca bakınız
- Türkiye'nin zeka seviyesi
Kaynakça
- ^ a b Rindermann, H. (2007). The g-factor of international cognitive ability comparisons: The homogeneity of results in PISA, TIMSS, PIRLS and IQ-tests across nations. European Journal of Personality, 21, 6 67−706 http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/per.634/abstract 9 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Buj, V. (1981). Average IQ values in various European countries. Personality and Individual Differences, 2, 168–169
- ^ Hunt, Earl. Human Intelligence. Cambridge University Press, 2011. pp. 437–39.
- ^ Mankind Quarterly, Vol. 50, No. 4 (Summer 2010) pp. 275-296, "National IQs updated for 41 Nations", Richard Lynn. http://www.mankindquarterly.org/summer2010_lynn.html 5 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Richard Lynn and Tatu Vanhanen. Intelligence: A Unifying Construct for the Social Sciences. Ulster Institute for Social Research, 2013.
- ^ Barnett, Susan M. and Williams, Wendy (Ağustos 2004). "National Intelligence and the Emperor's New Clothes". Contemporary Psychology: APA Review of Books. 49 (4). ss. 389-396. doi:10.1037/004367. 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2019.
- ^ Hunt, Earl. Human Intelligence. Cambridge University Press, 2011. pp. 439–40.
- ^ Jelte M. Wicherts, Conor V. Dolana, and Han L.J. van der Maas, A systematic literature review of the average IQ of sub-Saharan Africans, Intelligence, Volume 38, Issue 1, January–February 2010, pp. 1–20, https://dx.doi.org/10.1016/j.intell.2009.05.002 8 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b Rindermann, Heiner (2018). Cognitive capitalism: Human Capital and the Wellbeing of Nations. Cambridge UK: University Printing House. s. 64. ISBN 9781107279339.
- ^ Rindermann, Heiner (2018). Cognitive Capitalism. Cambridge: Cambridge University Press. s. 114. ISBN 9781107279339.
- ^ Hunt, Earl. Human Intelligence. Cambridge University Press, 2011. pp. 440–43.
- ^ Rindermann, Heiner (2013). "African cognitive ability: Research, results, divergences and recommendations". Personality and Individual Differences. 55 (3). ss. 229-233. doi:10.1016/j.paid.2012.06.022. ISSN 0191-8869. Erişim tarihi: 21 Ocak 2018.
- ^ a b Hunt, Earl and Wittman, Werner. "National Intelligence and national prospertity." Intelligence 36:1, 2008.
- ^ Christainsen, Gregory. "IQ and the wealth of nations: How much reverse causality?" Intelligence 41:5, 2013.
- ^ Lynn, Richard; Vanhanen, Tatu. Intelligence and the Wealth and Poverty of Nations 15 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
