İçeriğe atla

Ülke

Dünya haritası

Ülke, bir devletin egemenliği altında bulunan, başkenti ve bayrağı olan, genellikle bağımsız toprakların tümü, memleket, yurt.

Ülke kavramı uluslararası siyasette oldukça tartışmalı kavramlardan birisidir. Ülkelerin genellikle kendi parlamentosu ve/veya hükûmeti vardır. Ancak dünya üzerindeki bazı ülkeler başkentleri, kendi parlamentoları, hükûmetleri, başbakanları veya devlet başkanları olduğu halde sınırlı sayıda ülke tarafından tanınırlar. Çin Cumhuriyeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Güney Osetya Cumhuriyeti, Kosova bu duruma örnek olarak verilebilir. Dağlık Karabağ Cumhuriyeti gibi bazı ülkeler de hiçbir ülke tarafından tanınmazlar. Bazı ülkeler geniş olarak kabul görmekle birlikte sınırlı sayıda ülke tarafından tanınmazlar. Çin bu duruma örnek verilebilir.

Ülkeler konusunda tartışmalı bir diğer husus da bağımsızlık kavramıdır. Ülkeler genellikle bağımsızdır. Ancak İskoçya gibi bazı ülkeler parlamentoları ve başkentleri olduğu halde tam bağımsız değildirler. İskoçya, Birleşik Krallık'a bağlı bir ülkedir.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Meşrutiyet</span> hükümdarın yetkilerinin anayasayla sınırlandırıldığı yönetim biçimi

Meşrutiyet, meşruti monarşi, anayasal monarşi, anayasal tekerki ya da parlamenter monarşi, hükümdarın yetkilerinin anayasa ve halk oyuyla seçilen meclis tarafından kısıtlandığı yönetim biçimi. Arapça şart kökünden türemiş olan meşrutiyet 19. asırdan itibaren Osmanlı Devleti'nde meclisli saltanat-hilafet anlamında kullanılmıştır. Daha genel ifadesiyle; meşrutiyet, bir hükümdarın başkanlığı altında parlamento yönetimine dayanan yönetim biçimidir.

Cumhuriyet, siyasi gücün halk ve temsilcileri tarafından paylaşıldığı bir devlet yönetim şeklidir ve yapısı gereği monarşinin yokluğu üzerine kuruludur.

Konfederasyon, bağımsız kuruluşlar ve kurumlar tarafından, egemenliklerini muhafaza etmek şartıyla, ortak ve sınırlı menfaatlerini sağlamak maksadıyla, bir antlaşma ile kurulan topluluklardır. Federalizm tipi devlet yapısından farklı olarak, üye devletlerin istedikleri zaman ayrılma hakkı bulunur veya ayrılma durumlarında müdahale edilmeme durumu söz konusudur. Konfederasyon tipi devlette merkezi yapı, federal devletlerdeki kadar baskın değildir. Hızlıca gelişen bir savaş tehdidi sonucu ortak çıkarlar maksadıyla kurulan ve konfederasyon yapının geçici olup ne zaman biteceği önceden belirlenen konfederasyon devlet örnekleri vardır, en popüler örnek Amerika Konfedere Devletleri'dir.

<span class="mw-page-title-main">Hükûmet</span> organize bir topluluğu yöneten sistem, kişi veya bir grup insan, genellikle bir devlet

Hükûmet, genellikle bir devlet olan düzenli bir topluluğu yöneten sistem veya insan grubudur.

Merkez bankası, bir ülkenin ya da ülkeler grubunun para politikasından sorumlu kurumdur. Merkez bankasının temel amacı para biriminin ve para arzının istikrarının sürdürülmesidir. Fakat merkez bankalarının bunun dışında bankacılık sektörünün son kredi mercii olmak, faiz haddinin kontrolü gibi görevleri de vardır. Bunun yanında merkez bankasının, bankalar ve diğer finansal kurumları, tedbirsizlik ve dolandırıcılığa karşı denetlemek gibi yetkileri de olabilir.

Kuvvetler ayrılığı veya güçler ayrılığı, devlet organları olan yasama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirinden ayrılmış oldukları bir devlet yönetim modelidir. Devletin her biri birbirinden ayrı ve bağımsız güçlerdeki kol ve sorumluluk alanlarına ayrıldığı ve böylece her bir güç ve kolun bir diğeri ile güç ve sorumluluk alanları bakımından bir çatışma yaşamadıkları bu model ilk olarak antik Yunan ve Roma'da geliştirildi. Kuvvetler ayrılığında güçler normal olarak yasama, yürütme ve yargı olmak üzere üç kola ayrılmaktadır.

Çinliler ; çoğunlukla soy, etnisite, uyrukluk, vatandaşlık veya diğer bağlılık vasıtasıyla Çin ile ilişkili çeşitli kişiler veya gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">Singapur</span> Güneydoğu Asyada bir ada ülkesi ve şehir devleti

Singapur, resmî adıyla Singapur Cumhuriyeti, Güneydoğu Asya'da bir ada ülkesi ve şehir devletidir. Ekvatorun 1 derece (137 km) kuzeyinde, Malay Yarımadası'nın güney ucunda yer alan ülke batıda Malakka Boğazı, güneyde Endonezya'ya bağlı Riau Adaları ve doğuda Güney Çin Denizi ile çevrilidir. Ülke toprakları ana ada olan Singapur adası ile 64 ada ve adacıktan meydana gelir. Biri dışında tüm adacıklar Singapur adasının etrafında yer alır. Arazi ıslahı projeleri sayesinde ülkenin yüzölçümü bağımsızlığını kazandığı günden bu yana %25 artmıştır. Dünyanın en yoğun nüfuslu ikinci ülkesi olan Singapur'un nüfusu 5,7 milyondur. Bu nüfusun yalnızca %61'i Singapur vatandaşıdır. Singapur'un resmî dilleri İngilizce, Malayca, Çince ve Tamilcedir. İngilizce ortak dil olarak kullanılır. Ülkenin çok ırklı yapısı anayasa ile güvence altında alınmıştır ve eğitim, konut ve siyaset alanlarında ulusal politikaları şekillendirmeye devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika Birliği</span> Birlik

Güney Afrika Birliği, Afrika kıtasının güneyinde Britanya İmparatorluğu'na bağlı sömürge bölgeleri olan Cape Kolonisi, Natal Kolonisi, Transvaal Kolonisi ve Oranj Nehri Kolonisi bölgelerinin birleştirilmesi ile meydana gelen ve varlığını 1910–1961 yılları arasında sürdüren ülke. Ülke 1961 yılında ardılı olan ve günümüzde de varlığını sürdüren Güney Afrika Cumhuriyeti'nin kurulması ile varlığını sonlandırmıştır.

Hükûmet başkanı veya hükûmetin başı, egemen bir devletin, federasyonel bir devletin veya özerk bir bölgenin yürütme organında en yüksek veya ikinci en yüksek yetkili kişidir. Genellikle bir kabineyi, bakanları veya sekreterleri yöneten ve yönetim departmanlarını yönlendiren bir grup olarak da kabine toplantılarına başkanlık eder. Diplomasi alanında, "hükümet başkanı" terimi, "devlet başkanı"ndan ayrılır, ancak bazı ülkelerde, örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde veya Türkiye'de aynı kişi olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Çift meclislilik</span>

Çift meclislilik, iki yasama organı ya da parlamento'nun bulunduğu yönetim şeklidir. Türkiye'de bu yönetim şekli iki askeri darbe arasındaki dönemde (1961-1980) Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olarak uygulanmıştır. Günümüzde ABD ve Birleşik Krallık çift meclisli ülkelere örnektir.

<span class="mw-page-title-main">Parlamenter sistem</span> ülke yönetim sistemi

Parlamenter sistem veya parlamenterizm, yürütme organının, yasama organının denetiminde olduğu demokratik bir yönetim sistemidir. Parlamenter sistemlerde devlet başkanı veya cumhurbaşkanı, ülke yönetiminde etkin olmayan sembolik mevkilerdir ve devleti temsil ederler. Ülke yönetiminde etkin makam başbakandır, yürütme gücü parlamentodan çıkan başbakan ve kabinesi tarafından yürütülür. Parlamenter sistemde, parlamento belirleyici üst organdır ve başbakan yasama organı tarafından denetlenmekle birlikte yönetimde yüksek güce sahiptir. Genel olarak başbakan olarak bilinen hükûmetin başı, ülkelere göre şansölye gibi isimler alabilir.

<span class="mw-page-title-main">Anklav ve eksklav</span>

Siyasi coğrafyada, tamamen başka bir siyasi bölgenin sınırları dâhilinde yer alan siyasi bölgeye anklav toprak denmektedir. Eksklav toprak ise, siyasi olarak bağlı olduğu bölgeye coğrafi açıdan bağlı olmayan, bu bölge ile arasında başka bir siyasi bölge bulunan siyasi bölgedir. Her iki tarafa da uygun olan tanımlar olsa da iki ayrı kavram vardır. Şekil: 1'de C, B'nin eksklavıdır ve ayrıca A içerisinde bulunan bir anklavdır. Eğer C, bağımsız bir siyasi bölge olsaydı bir anklav olurdu ancak eksklav olmazdı. Şekil: 2'de C bölgesi, B bölgesinin bir eksklavıdır ancak anklav değildir. Çünkü birden fazla ülke ile sınırı vardır.

<span class="mw-page-title-main">İskoç Parlamentosu</span> İskoçya Yasama Organı

İskoç Parlamentosu İskoç halkını temsil eden, İskoçya'nın sınırlı, özerk tek meclisli yasama organıdır. Başkent Edinburgh'un Holyrood bölgesinde yer almaktadır. Genel kullanımda "Holyrood" olarak adlandırılan parlamento, 129 İskoçya Parlamentosu Üyesinden (İPÜ) oluşan demokratik bir organdır. Üyeler dört yıllık görev süresi için karışık nispi temsil sistemi ile seçilirler. Sonuç olarak, ulusal seçmenler tarafından çoğunluk sistemi ile seçilen 73 İPÜ, sekiz ek üye bölgesinden atanan 56 İPÜ'den oluşmaktadır. Son parlamento genel seçimleri 6 Mayıs 2021 tarihinde yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bağımlı toprak</span> egemen bir devlet olarak tam siyasi bağımsızlığa sahip olmayan bölge

Bağımlı toprak veya bağımlı bölge, henüz siyasi bağımsızlığını sağlayamamış veya egemen bir devlet olarak tam siyasi bağımsızlığını kazanamamış, egemenliği henüz kontrol eden devlet tarafından sağlanan toprak veya bölgelere verilen addır.

Yönetim sistemleri veya siyasal sistemler, herhangi bir devletin, mikrodevletin ve mikroulusun yönetimi için, hükmetme gücünün kimin veya kimlerin elinde bulunacağını belirleyerek oluşan ve farklılaşan devlet iktidarı türlerini ifade eder.

Parlamento grubu, bir parlamento veya belediye meclisi gibi yasama organında aynı siyasi partinin veya siyasi partilerin birleşiminden oluşan bir gruptur.

Gürcistan Hükûmet, Gürcistan'nın iç ve dış politikalarını uygulayan en üst düzey yürütme organıdır. Başbakan - hükûmet başkanı - ve bakanlardan oluşur ve Gürcistan Parlamentosu'na karşı hesap verebilir ve sorumludur. Hükûmetin mevcut yetki ve sorumlulukları, 2017 ve 2018 yıllarında kabul edilen Gürcistan Anayasası değişikliklerine tabidir. 14 Mayıs 1991'den 9 Kasım 1996'ya kadar Gürcistan hükûmeti, Gürcistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu olarak anılmıştır.

Partisiz demokrasi genel ve periyodik seçimlerin siyasi partilere gerek duymadan yapılmasını sağlayan bir temsili hükûmet veya kuruluş sistemidir. Bazen başkalarının kararlarına zarar vermemek veya tartışmalı bir atmosfer yaratmamak için seçim toplantıları ve hatta adaylar hakkında konuşmak bile zararlı olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Toprak (idari bölüm)</span> sınırlar içerisinde kalan topraklar

Toprak ya da bölge, tasarrufu belirli bir ülkeye, kişiye, kuruluşa veya hayvana ait veya bunlarla bağlantılı olan sınırları belirlenmiş bir kara, deniz veya uzay alanıdır.