İçeriğe atla

Üç Tarz-ı Siyâset

Üç Tarz-ı Siyaset, Yusuf Akçura'nın ilk defa 1904'te Kahire'de Türk adlı gazetede yayımlanan, bir tez niteliğinde yazılmış makalesi.

Makalede Akçura, Osmanlı Devleti'ne güç kazandırmak için takip edilen farklı yaklaşımları analiz etmiş; bu fikirlerin birbiriyle ilişkilerini, bağlantılarını ortaya koyarak değerlendirmiştir. Yazarın makalede ele aldığı yaklaşımlar "bir Osmanlı milleti oluşturmak", "İslam inancına dayalı bir devlet kurmak" ve "ırk temelli bir Türk siyasal ulusçuluğu oluşturmak"tır.[1] Osmancılık, İslamcılık ve Türkçülük olarak adlandırdığı bu yaklaşımların üçüne birden "Üç Tarz-ı Siyaset" demiştir. Makalede bu üç yaklaşımın yanı sıra dönemin Osmanlı yöneticilerini ve aydınlarını etkileyen Batıcılık fikrini ele almıştır.[2]

Akçura'nın Kazan'da tamamladığı makale, ilk olarak yakın arkadaşı Ali Kemal tarafından Kahire'de çıkarılan Türk gazetesinin 24, 25 ve 26. sayılarında yayımlandı ve dönemin aydınları arasında birçok tartışma başlattı. Üç Tarz-ı Siyaset makalesine aynı gazetede tepkiler yer aldı. İlk olarak gazetenin baş yazarı Ali Kemal Bey Cevabımız başlıklı bir eleştiri yazısı yayımladı; Akçura'yı hayalperest olmakla, tarihi yanlış aktarmakla ve gerçekleri görmemekle suçladı.[1] Ardından Ahmet Ferit Bey Bir Mektup başlıklı yazı ile Akçura’nın eseri hakkında görüş bidirdi. Akçura’nın Üç Tarz-ı Siyaset’i, gazetede cevap olarak yayımlanan eleştiri ve Ahmet Ferit Bey’in Bir Mektup başlıklı yazısı Kahire’de bir risale olarak basılmış; Aynı risale 1912 yılında İstanbul'da da basılmıştır.[1]

Akçura, ele aldığı her üç yaklaşımın önce tarihçesini paylaşmış; ardından faydası ve uygulanabilirliğini değerlendirmiştir. Osmanlıcılık hareketinin, uygulanabilir olmadığına kanaat getirmiş, İslamcılık ve Türkçülük hareketlerini ise birbirine benzer olarak görmüş; Türkçülük hareketini daha uygulanılabilir bulmakla birlikte bu iki yaklaşım arasında net bir şekilde tercih yapmamıştır.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d Aras, Kadir (27 Mart 2022). "Yusuf Akçura. (2019). Üç Tarz-ı Siyaset. (Ed.) Fuat Uçar. İstanbul: Salon Yayınları". Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 11 (1): 266-269. ISSN 2146-3417. 6 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024. 
  2. ^ Özçelik, M. Hakan (1 Ocak 2015). "Yusuf Akçura'nin Üç Tarz-I Siyaseti Makalesi Üzerine Düşünceler". Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi (37): 155-168. ISSN 1306-3375. 22 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Şinâsî</span> Türk gazeteci, yazar ve şair

İbrahim Şinasi Efendi, Türk gazeteci, yayımcı, şair ve oyun yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Turancılık</span> Ural-Altay kökenli halkları birleştirmeyi hedefleyen pan-milliyetçi

Turancılık veya Pan-Turanizm, tüm Ural-Altay kavimlerinin birliğini savunan siyasi görüş. İlk olarak Macarlar, Finler, Estonlar ve Rusya içindeki Fin-Ugor kavimleri ile beraber Tunguzlar, Moğollar ve Türklerin bir araya getirilmesi olarak ortaya çıkmıştır. Türkçü ve Turancı olan Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları isimli eserinde Turancılığın; Macarları, Moğolları, Tunguzları, Finuvaları içine alan bir kavimler karması olmadığı görüşünü belirterek Turancılığı Türk halkları ile sınırlandırmış ve Türkçülük ile aynı anlamda kullanmıştır. Turancılık bugünkü Türkî devletlerde bu şekilde benimsense de esas olarak Fin tarihçi Matthias Alexander Castrén tarafından Ural-Altay kavimlerinin birliğini sağlamak amaçlı ortaya atılmış bir görüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Ferit Tek</span> Türk politikacı

Ahmet Ferit Tek, Türk siyasetçi, diplomat, fikir adamı.

<span class="mw-page-title-main">Munis Tekinalp</span> Türk gazeteci, yazar ve hukukçu

Munis Tekinalp, gönüllü olarak Türkleşmiş Osmanlı Yahudisi yazar, filozof ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlıcılık</span> Tanzimat döneminin sonlarına doğru ortaya çıkan düşünce akımı

Osmanlıcılık veya Osmanlı milliyetçiliği, 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu içindeki bütün ulusları ve unsurları Osmanlılık ruhu içinde birleştirmeyi amaçlamış bir ideolojiydi. Tanzimat, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1839 yılında Gülhane Hatt-ı Şerifi'nin okunmasıyla başlayan modernleşme ve yenileşme döneminin adıdır. Sözcük anlamı "düzenlemeler, reformlar" demektir. Diğer dillerde genellikle "Osmanlı Reformu" deyimi kullanılmaktadır.

İsmail Kara,, Türk ilahiyatçı.

<span class="mw-page-title-main">Şemseddin Sâmi</span> Arnavut asıllı Osmanlı yazar, filozof ve ansiklopedist

Şemseddin Sami (Fraşiri), Arnavut asıllı Osmanlı yazarı, ansiklopedist ve sözlükçü.

<span class="mw-page-title-main">Jön Türkler</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasal reform hareketi

Jön Türkler veya Genç Türkler, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde ortaya çıkan meşrutiyetçi ve II. Abdülhamid Dönemi'nde muhalif olan "genç ve aydın" kuşağa verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Türkçülük</span> Türk ulusunun kültürel-politik birliğini ve yükselmesini amaçlayan düşünce

Türkçülük, Türkizm veya Pan-Türkizm, tüm Türk halkının kültürel ve politik birliğini ve yükselmesini amaçlayan; 1880'lerde Osmanlı İmparatorluğu'nda ve o zamanlar Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olan Azerbaycan'da yaşayan Türk aydınlarının başlattığı harekettir.

Ülkücülük, Türk-İslam Ülküsü veya Türkeşçilik, Milliyetçi Hareket Partisinin Türkçülük ve İslamcılık üzerine temellenmiş kurucu ideolojisidir.

<span class="mw-page-title-main">Ziya Paşa</span> Osmanlı Türkü şair, mütefekkir ve devlet adamı

Ziya Paşa doğum adıyla Abdülhamid Ziyâeddin, Tanzimat devri devlet ve fikir adamı, gazeteci ve şairdir. Osmanlı İmparatorluğu'nda 19. yüzyılın en önemli devlet adamlarından birisidir ve Tanzimat edebiyatının en fazla eser veren yazarlarındandır. Şinasi ve Namık Kemal ile birlikte “Batılılaşma” kavramını ilk defa ortaya atan Osmanlı aydınları arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Ağaoğlu (siyasetçi)</span> Azerbaycanlı siyasetçi ve gazeteci

Ahmet Akif Ağaoğlu, Azerbaycan asıllı Türk siyasetçi, hukukçu, yazar ve gazeteci. Liberal Kemalizmin kurucusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Akçura</span> Türk tarihçi ve milletvekili

Yusuf Akçura veya Kazanlı Yusuf Akçura, , Türk yazar ve siyasetçi. Türkçülük akımının önde gelen temsilcilerindendir. Tatar Türkü'dür.

<span class="mw-page-title-main">Müfide Ferit Tek</span> Türk yazar

Müfide Ferit Tek, Türk romancı.

Sebîlürreşâd, İslamcılık fikriyatını yaymak için 1908 Ağustos'unda Mehmet Âkif Ersoy'un desteği ile Eşref Edip Fergan'ın başyazarlığında Sırat-ı Müstakim adıyla çıkarılmaya başlanan ve Millî Mücadele yıllarında öncü rol oynayan dergi.

<i>Aydemir</i> (roman)

Aydemir, Müfide Ferit Tek'in 1918 yılında Türk Kadını Mecmuası Halk Kitaphanesi tarafından yayımlanmış ütopik romanı.

<span class="mw-page-title-main">Türk milliyetçiliği</span> Türk halkını ulusal veya etnik tanımlarla yücelten ve teşvik eden bir siyasi ideoloji

Türk milliyetçiliği, ulusal veya etnik tanımlarla Türk milletinin ilerlemesini, gelişmesini amaçlayan siyasi bir görüştür. Türkçülük ile aynı olmayıp, içinde Türkçülük dahil olmak üzere çeşitli Türk milliyetçisi ideolojileri barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Parvus</span> Marksist teorisyen, devrimci ve Almanya aktivist

Aleksandr Parvus, doğum adı İsrail Lazareviç Gelfand, Marksist teorisyen, devrimci ve Almanya Sosyal Demokrat Partisi'nde tartışmalı bir Yahudi aktivist. Alman ajanlığı yaptığı rivayeti de mevcut. Modern Alman yazınında 'yağmacı' olarak adlandırılan Parvus, 20. Yüzyılın en önemli süreçlerinde rol alan baş aktörlerdendir ve II. Abdulhamid aleyhine projelerde yer almıştır. Politik ideolojiler geliştirip bu ideolojilerin terörizm, anarşi, devrimsel faaliyetler, sosyal mühendislik, politik manipülasyon yöntemleriyle ülkelerin geçerli rejimlerine karşı operasyonlar yürütmüştür.

Anadoluculuk veya Anadolu milliyetçiliği, Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılışı sırasında güçlenen ümmetçilik, Osmanlıcılık ve Turancılık gibi akımlara tepki olarak gelişmiştir. Irk esasına dayanmak yerine, Anadolu coğrafyasında yaşayan herkesi merkeze koymuştur. Genellikle Anadolu adı altında birleşilmesi gerektiğini düşünen kimseleri kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyinzade Ali Turan</span> Azeri doktor, ressam, yazar ve filozof

Hüseyinzade Ali Turan, Azerbaycan Türkü doktor, ressam ve yazar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.