İçeriğe atla

Üç öğreti

Konfüçyüs, Laozi'ya Gotama Buda'yı verirken.

Çin felsefesinde üç öğreti (Çince: 三教; pinyin: Sān Jiào) ifadesi; Konfüçyüsçülük, Taoizm ve Budizm'i birbirine uyumlu bir birleşme olarak kasteder.[1] Literatürde "üç öğreti" fikrine yapılan ilk göndermeler, 6. yüzyılın tanınmış bilgelerine dayanır.[1] İfade ayrıca bu birleşmeye dayanan, dini olmayan bir felsefeyi de kastedebilir.

Bu ifade ayrıca "birbirine uyumlu üç öğreti" (Çince: 三教合一; pinyin: Sān Jiào Hé Yī) şeklinde de kullanılır. Lin Zhao'en'in Ming Hanedanı döneminde kurduğu senkretik mezhebi de tanımlar. Bu mezhep kapsamında Sanyi öğretisi, Konfüçyüsçü, Budist ve Taoist inançlar, özyetiştirme için yararlılığına göre birbiriyle birleştirildi.[2] Alternatif olarak "birbirine uyumlu üç öğreti" ifadesi yaygın olarak, Lin Zhao'en'in kurduğu mezhebe atfetmeksizin sadece bu üç inanç sisteminin uzun geçmişi, karşılıklı etkisi ve (bazen) birbirine yönelik tamamlayıcı öğretilerini yansıtır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Sanjiao: The Three Teachings. Columbia University". 8 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2017. 
  2. ^ Kirkland, Russell. "Lin Zhaoen (Lin Chao-en: 1517-1598)" (PDF) (İngilizce). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Taoizm</span> Çin kökenli dini veya felsefi gelenek

Taoizm, Antik Çin'de ortaya çıkmıştır ve temeli Laozi'nın yazılı eseri Dao De Jing'e dayanan bir öğretidir. Dao öğretinin temelidir. Çincede yol, yürümek, konuşmak, yön, yöntem, akış vb. anlamlara işaret eder. Dao Öğretisi'nin kurucu üstadları Laozi, Çuangzi ve Liezi'dir. Bu üstadların yazıları kozmogoni yani kainat ve onun doğuşu, kainatın yasa ve ilkeleri, insan ve doğanın kainat ile bağı, toplumsal yönetişim ilişkilerinin asıl doğası üzerine kuruludur. Antik Çin'de ortaya çıkan astronomi, hekimlik ve birçok doğa bilimlerinin köksel savını oluşturmuştur. Bahar-Güz Devri ve takip eden Savaşan Eyaletler Devrinde Çin'de ortaya çıkmış Yüz Düşünce Okulu içinde yer alan en önemli birkaç akımdan biridir. Bu akımlar arasında Kongzi (Konfüçyüs) de yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Konfüçyüsçülük</span> Çin merkezli etik ve felsefi sistemi

Konfüçyüsçülük, Ruizm veya Ru klasisizmi olarak da bilinir, antik Çin'de ortaya çıkan bir düşünce ve davranış sistemidir ve çeşitli şekillerde bir gelenek, felsefe, din, hükûmet teorisi veya yaşam biçimi olarak tanımlanır. Konfüçyüsçülük, Çin filozofu Konfüçyüs'ün öğretilerinden, daha sonra Yüz Düşünce Okulu dönemi olarak anılacak bir dönemde gelişti.

Neokonfüçyüsçülük, Song Hânedanlığı zamânında oluşup kökeni Konfüçyüsçülük'te olan, fakat aynı zamanda Daoizm ve Budizm'den de etkilenmiş dînî ve felsefî bir akımdır. Neokonfüçyüsçülük, Song Hânedanlığı kurulduğundan beri Çin'e hâkim olmuş en etkin düşünsel akımlardan biridir. Çincede bu kavram, bu şekliyle mevcut değildir. Onun yerine Songxue, Lixue veyâ Xinli Xue diye bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Üç İmparatorluk</span>

Üç İmparatorluk dönemi, 220'de derbeylerden Cao Cao, Cao Pi'nin Batı Han Hanedanı'nın son imparatoru Xian di'den tahtını teslim alarak Kuzey Çin'de Vey hanedanını kurmasıyla başlayarak derbeylerden Liu Bei’nin bugünkü Sichuan’da kurduğu Şu ile yine derbeylerden Sun Jian’nun oğlu ve Sun Ce'nin küçük kardeşi olan Sun Quan Güney Çin'de kurduğu Vu olmak üzere üç ülkenin güç mücadelesi yaşadındığı dönem.

<span class="mw-page-title-main">Şanghay Jiao Tong Üniversitesi</span>

Şanghay Jiao Tong Üniversitesi Çin'in Şanghay şehrinde elit C9 Ligi'ne üye olan bir araştırma üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Huiler</span> Çinde etnik bir grup

Huiler,, Çin Halk Cumhuriyeti'nin 56 resmî etnik grubundan biri olan bir etno-dinî topluluktur. Huiler, dil ve fiziksel yapı açısından Han ulusu ile aynı olup İslam dinine bağlıdırlar. Dilleri Çince olan Huilerin dinî kelime hazinelerinde geniş kapsamlı Arapça, Farsça ve Türkçe kökenli kelimeler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Sanya</span>

Sanya, Çin'in Hainan eyaletinde bulunan bir il düzeyi şehirdir. Şehir, eyalet merkezi Haikou'dan 210 km uzaklıkta yer almaktadır. Yüzölçümü 1,919.58 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 685,408'dir.

<span class="mw-page-title-main">Qufu</span>

Qufu, Doğu Çin'in güneybatı Şantung eyaletinde bir şehirdir. Eyalet başkenti Jinan'ın yaklaşık 45 km (28 mi) güneyinde ve Jining'deki il merkezinin 45 km kuzeydoğusundadır. Qufu'nun alanı 815 kilometrekare olup toplam nüfusu 653.000'dir. Nüfusun 188.000'i kentsel alanlarda yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uyumlu Sosyalist Toplum</span>

Uyumlu Sosyalist Toplum, Çin'in Çin değerleri ile sosyalizm politikalarının yansıması olan sosyoekonomik vizyonunu ifade eden terim.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de din</span> Çin içerisindeki birçok din

Çin, dünyanın en eski ve sürekli öğreti ve felsefi geleneklerinin beşiği olmuştur. Çin'de batıdaki anlamıyla bire bir örtüşen bir din anlayışı hiç olmamıştır. Milattan önce 6. yüzyıldan itibaren görülmeye başlayan düşünce okulları kendi içinde özgün olarak sürekli gelişmiştir. Bu yüzden Çin'de inanç sistemleri olarak Çin kültürünü tarihi boyunca şekillendiren Konfüçyüsçülük, Taoizm ve çok sonradan gelen Budizm düşünce okulları sıralanır. Bu iç içe geçmiş düşünce okulları kendi aralarında kökten farklı bir evren anlayışı taşımazlar ancak klasik anlamıyla batıda ortaya çıkan Musevilik, Hristiyanlık ve Müslümanlık dinlerinden kökten ayrıdırlar. Bu düşünce okulları öncesinde de Çin'in hem toplayıcı ve avcı şamanik toplumlarında hem de yerleşik tarım toplumları döneminde kainatın doğuşuyla ilgili anlatılan masal ve efsanelerde evrenin; klasik dinlerde olduğu gibi bir yaratıcı tarafından yaratılmasından çok her şeye hamile olan ve hiçbir şeyin henüz bir biçimi olmadığı karanlık bulamaç bir şeyden doğduğu inançları yer bulmaktadır. Bu bulamaç, karanlık hiçbir nesnenin henüz şekil almadığı ama her şeye hamile olunan bu hale masallarda Hundun, düşünce okullarında Dao denmektedir. Dao'dan Gök ve Yer yani somut ve soyut olan her şey doğar, yin ve yang değişim ilkeleriyle her şey biçim alır ve dönüşür. Günümüzde Kuantum Kuramı'nın kozmogoni görüşleri Çin'de ortaya çıkan bu evren anlayışına daha yakın durmaktadır. Gök uzayı, yer ise yıldızlar, gezegenler gibi yoğun her şeyi temsil etmektedir. Dao düşünce okulunda Gök ve Yerin ham doğası yani kendiliğindenlik hali olan Zìrán (自然)'a uyması çabasız çabayı uygulaması en uygun yönetim olarak anlatılırken, Konfüçyüsçü okullara göre ise Gök ve Yer ilişkisi hiyerarşik ele alınır, erdem ve görevlere önem verilir, dolayısıyla devletin yönetimi ve halk ile ilişkisi buna uymalıdır anlayışı hakim olmuştur. Çin imparatorları, özellikle Konfüçyüs okuluna göre Gök gibi olmalıydılar ve bu yüzden "Göğün Vekaleti"ni (Tianming) talep edip Çin efsanevi ve geleneksel pratiklerine katılırlardı. Yaygın inanç sistemi bu şekilde kendini gösterirken sonraki yüz yıllarda Batıda ortaya çıkan dinler Çin'de yayılmak istemiş olsa da halk arasında bu inanç sistemleri çok rağbet görmemiştir. Ancak günümüzde sayıları fazla olmasa da Çin'de Hristiyanlık ve müslümanlık da yaşamaktadır. 1949 Mao Zedong devriminden beri Çin, bir ateist ve Marksist kurum olan Çin Komünist Partisi tarafından yönetilmektedir. Bu dönemde bilimsel bir zemini olmayan hiçbir görüşe izin verilmedi. Dini hareketler ve kurumlar önce hükûmet kontrolü altına alındı, sonra Kültür Devrimi (1966-1976) sırasında baskıya uğradı. Devrimin yumuşama döneminde geleneksel öğretiler ve sonradan gelen dini örgütlere haklar verilmeye başlanmıştır. Hükûmet henüz beş tane öğreti ve dini resmen tanımaktadır: Budizm, Taoizm, İslam, Protestanlık ve Katoliklik. 21. yüzyılın başında kurumsal idarelerde Konfüçyüsçülük ve Çin halk gelenekleri giderek daha fazla tanınma kazanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Minhang</span>

Minhang, Çin'in doğrudan yönetilen şehirlerinden biri olan Şanghay'ın semtlerinden biridir. Yüzölçümü 370.75 km² olan semtin nüfusu 2010 yılı ile 2,429,372'dir.

<span class="mw-page-title-main">Konfüçyüs Tapınağı</span>

Konfüçyüs Tapınağı, Çin'in Shandong Eyaletindeki Qufu'da yer alır ve Doğu Asya'daki Konfüçyüs tapınaklarının en büyük ve en ünlü olanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Konfüçyüs Mezarlığı</span>

Konfüçyüs Mezarlığı, Çin'in Shandong Eyaletindeki Qufu'da yer alan, Konfüçyüs'ün Kong klanına ait bir mezarlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Kong Aile Konağı</span>

Kong Aile Konağı, Çin'in Shandong Eyaletindeki Qufu'da yer alır ve Konfüçyüs'ün doğrudan torunlarının tarihi ikâmetgâhıydı. Mevcut yapılar çoğunlukla Ming ve Qing hanedanlarından gelmektedir. Kong ailesi ekim, hasat, ölüleri onurlandırmak ve doğum günlerini kutlamak için ayrıntılı dini törenler gerçekleştirmekle görevliydi.

<span class="mw-page-title-main">Qufu'daki Konfüçyüs Tapınağı ve Mezarlığı ve Kong Aile Konağı</span>

Qufu'daki Konfüçyüs Tapınağı ve Mezarlığı ve Kong Aile Konağı, Çin'in Shandong Eyaletindeki Qufu'da yer alır ve Konfüçyüs Tapınağı ve Mezarlığı ve Kong Aile Konağı'nı içerir.

<i>Su Kenarı</i>

Su Kenarı, Shi Nai'an tarafından yazılan bir Çin romanıdır. Çin edebiyatının Dört Büyük Klasik Romanı'ndan biri olarak kabul edilen roman, Klasik Çinceden ziyade yerel Çince olarak yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çin İslam Derneği</span>

Çin İslam Derneği, Çin'de tüm ülke çapındaki Müslümanları temsil ettiğini iddia eden; tüm etnik gruplardan Müslümanlara yönelik ulusal dini örgüt. Yönetim kurulu ulusal kongreden oluşur ve örgütün karargahı Pekin'de bulunmaktadır.

Luobi Mağarası ; Çin'de, Hainan eyaletindeki Sanya şehrine 15 km (9,3 mi) uzaklıkta, Lizhigou Kasabası'nın 7 km (4,3 mi) kuzeydoğusunda, Yin Sıradağlarının batı yüzünün altında bulunan bir karst mağarasıdır.

İli İsyanı veya Üç İl Devrimi, 1944-1949 yılları arasında Sincan'da Kuomintang yönetimine karşı çıkan Sovyet destekli bir isyandı. İsyan sırasında isyancılar 1944'te İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti Geçici Hükûmeti'ni kurdular.

<span class="mw-page-title-main">Üç Temsil</span>

Üç Temsil veya Üç Temsil'in önemli düşüncesi, 2002'de Çin Komünist Partisi'nin 16. Parti Kongresi'nde onaylanan genel sekreter Jiang Zemin'e atfedilen yol gösterici bir sosyo-politik teoridir. Çin Komünist Partisi'nin rolü, partinin her zaman Çin'in gelişmiş üretici güçlerini geliştirmek için gereklilikleri, Çin'in ileri kültürünün yönelimini ve Çin halkının ezici çoğunluğunun temel çıkarlarını temsil etmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Jiang Zemin teorisini ilk olarak 25 Şubat 2000'de Guangdong eyaletinde bulunan Maoming kentinde bir teftiş gezisi sırasında tanıttı.