İçeriğe atla

Özlem Türeci

Özlem Türeci
Doğum6 Mart 1967 (57 yaşında)
Siegen, Kuzey Ren-Vestfalya, Batı Almanya
MilliyetTürk-Alman
Etnik kökenTürk
VatandaşlıkAlmanya
EğitimSaarland Üniversitesi
Tanınma nedeniPfizer-BioNTech COVID-19 aşısı, kanser aşıları
Evlilik
Uğur Şahin (e. 2002)
Çocuk(lar)1
ÖdüllerAlmanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı
Kariyeri
Dallarıİmmünoloji, kanser immünoterapisi
Çalıştığı kurumlarMainz Johannes Gutenberg Üniversitesi
Ganymed İlaç
BioNTech

Özlem Türeci (d. 6 Mart 1967, Siegen), Alman immünolog, girişimci, akademisyen, bilim insanı ve iş insanı. Kanser araştırmaları konusunda deneyimli bir araştırmacı olan Türeci, BioNTech adlı biyoteknoloji firmasının kurucularındandır ve baş tıbbi sorumlusudur. Kanser İmmünoterapi Derneği (CIMT) Başkanı olarak görev yapmakta ve Mainz Johannes Gutenberg Üniversitesi'nde dersler vermektedir. Almanya'nın Mainz şehrindeki Bireyselleştirilmiş Bağışıklık Müdahalesi Takımı'nın (Ci3) da kurucularındandır. Kurucularından olduğu Ganymed Pharmaceuticals adlı şirket, günümüzde Japon firması Astellas'ın alt şirketi olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.

Ağustos 2021'de, 14 milyar euro serveti ile eşi Uğur Şahin ile birlikte Almanya'nın en zengin 10 insanı arasında 8. sırada yer aldı.[1] Türeci aralarında Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı, Asturias Prensliği Ödülü ve Aydın Doğan Ödülü'de dahil birçok ödül ve madalya ile ödüllendirildi. Ayrıca Forbes dergisinin "Dünyanın En Güçlü 100 Kadını" 2021 listesinde 48. sırada yer aldı.

Yaşamı

İstanbul göçmeni bir Türk[2] ailenin çocuğu olarak 6 Mart 1967 tarihinde Batı Almanya'nın Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinin Siegen kentinde doğdu.[3] Rize, Fındıklı kökenli olan babası[4][] bir Katolik hastanesinde cerrah olarak çalışmaktaydı.[5] Babasının çalıştığı hastanede hasta bakıcı rahibelere hayranlık duyan Türeci, çok kültürlü bir ortamda büyüdü. Bir röportajında kendisini "Prusya Türkü" olarak tanımlamıştır.[5]

Türeci, lisans eğitimini Saarland Üniversitesi'nde tamamladı. 2001 yılında Mainz kentine taşındı. Mainz Üniversitesi Hastanesi'nde modifiye edilmiş genetik kodlarla bağışıklık sistemini kansere karşı mücadele ettirmeyi hedefleyen çalışmalar yaptı. Çalışmalarını, Uğur Şahin ile birlikte 2001 yılında kurdukları ve Türkçe "ganimet" kelimesinden esinlenerek "Ganymed" adını verdikleri[5] firmada sürdürdü. Kendisi gibi Türkiye göçmeni olan meslektaşı Uğur Şahin ile 2002'de evlendi.[6] Çift, bağışıklık sisteminin, kanserli hücreleri vücuda giren bir virüs gibi algılaması ve onları ortadan kaldırması için birlikte çalışmayı sürdürdü.[7]

Kansere karşı hassas antikor tedavilerine öncülük eden Ganymed 2016'da Japon ilaç şirketi Astellas'a satıldı. 420 Milyon Euro değerindeki bu satış, o tarihe kadar Almanya tıp sektöründeki en yüksek meblağlı satış oldu.[8][9] Bu satış Özlem Türeci-Uğur Şahin çiftini Almanya'daki en zenginler arasına soktu.[10]

Türeci 2008 yılında eşi Uğur Şahin ve Avusturyalı immünolog, onkolog Christoph Huber ile birlikte BioNTech adlı firmayı kurdu. 2018 yılında şirketin baş tıbbi sorumlusu oldu. 2020 yılı itibarıyla 1300 çalışanı olanı şirket, başlangıçta immünoterapi kanser tedavileri üzerine çalışmalar yaptı. 2020'de COVID-19 pandemisinin ortaya çıkmasıyla şirket korona virüs aşısı bulmaya yöneldi. Özlem Türeci, SARS-CoV-2'ye karşı geliştirilmek istenen aşı çalışmalarında öncü bir rol oynadı. Aşının geliştirilmesi konusunda BioNTech ile iş birliği yapan ABD ilaç şirketi Pfizer 9 Kasım 2020'de yaptığı açıklamada, üretilen COVID-19 aşısı (BNT162)'nın %90 başarı elde ettiğini duyurmuştur.[11]

Ödülleri

Türeci ve Şahin, Köln Üniversitesi tarafından verilen fahri doktora töreni sırasında, 2021

1995'te Alman Hematoloji ve Onkoloji Derneği'nin Vincenz Czerny Ödülüne, 1997 yılında ise "Calogero Pagliarello Araştırma Ödülü" sahibi oldu.[12] 2005 yılında Alman İmmünoloji Derneği Tarafın Şahin ile birlikte "bağışıklık sisteminin anlaşılmasına önemli katkı sağlayan ya da olağanüstü araştırmalarından kaynaklanan uygulamalar geliştiren” bilim insanlarına verilen Georges J. F. Köhler Ödülü'ne layık görüldü.[13] Türeci eşi Uğur Şahin ile birlikte, korona virüs aşısını bir yıldan kısa sürede geliştirmelerinden dolayı, her yıl kayda değer etki yaratan kişileri "Yılın Kişisi" olarak seçen Londra merkezli Financial Times tarafından "2020 Yılın Kişisi" seçildiler.[14] 10 Mart 2021'de Bilkent Üniversitesi rektörü Abdullah Atalar, "mRNA tabanlı aşı geliştirme çabaları ve örnek oluşturan girişimcilik başarıları" sebebiyle üniversite mütevelli heyeti ve senatosunun da onayıyla Özlem Türeci ve Uğur Şahin'e onursal doktora tevcih edileceğini duyurdu.[15]

Aralık 2020'de Axel Springer SE tarafından Covid-19'a karşı geliştirdikleri mRNA aşısı ve çalışmalarından dolayı eşi Uğur Şahin ile birlikte "2021 Onur Ödülü"ne layık görüldüğü açıklandı.[16] 18 Mart 2021'de düzenlenen törene Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz bizzat katılırken, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise video-konferans yöntemiyle katıldı ve çifti çalışmalarından dolayı tebrik etti.[17][18] 19 Mart 2021'de eşi Uğur Şahin ile birlikte aşı çalışmaları sebebiyle Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanına layık görüldü. Bellevue Sarayı'nda düzenlenen törene, Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ve Şansölye Angela Merkel de katıldı.[19]

Türeci; Uğur Şahin, Katalin Karikó ve Drew Weissman'ın da yer aldığı altı bilim insanı ile birlikte "Teknik ve Bilimsel Araştırmalar" alanında 2021 Asturias Prensliği Ödülü'ne layık görüldü. Jüri verdikleri ödülün gerekçesini COVID-19 aşılarının bulunmasına katkıları, yeni bir teknoloji olan mRNA'nın geliştirilmesi, adenovirüsler bazlı aşıların üretilmesi ve diğer hastalıklara karşı kullanımları konusunda öncü ve yenilikçi rolleri dolayısıyla olduğunu açıkladı.[20][21] Eylül 2021'de, Türeci ve Şahin'e, Köln Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından "RNA aşısı alanında, bilimin gelişmesine yaptıkları katkılar" nedeniyle fahri doktora unvanı verildi.[22][23] Türeci, Şahin ve Katalin Karikó, Almanya'nın en prestijli tıp ödülü olarak kabul edilen 2022 Paul Ehrlich ve Ludwig Darmstaedter Ödülü'ne layık görüldü. Paul Ehrlich Vakfı tarafından yapılan açıklamada, "üç ismin mesajcı RNA (mrNA) teknolojisinin geliştirilmesine yaptıkları katkılardan dolayı" ödüle değer görüldüğünü ve toplam 120 bin euro tutarındaki ödülün 14 Mart 2022'de düzenlenecek törenle sahiplerine takdim edileceği belirtildi.[24]

13 Ekim 2021'de Uğur Şahin ile birlikte Yunanistan'ın "İmparatoriçe Theophano Ödülü"'ne değer görüldü. Çiftin, aşı keşifleri ile milyonlarca hayatı kurtardıkları ve tüm dünyaya umut verdikleri için 2021 İmparatoriçe Theophano Ödülü'ne layık görüldüğü açıklandı. Selanik'te düzenlenen törende ödül, Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakelaropulu tarafından takdim edildi.[25][26] Türeci ve Şahin Aydın Doğan Vakfı tarafından 2021 Aydın Doğan ödülüne layık görüldü. Sağlık kategorisinde ödülü kazanan çiftin "biyoteknoloji ve Covid-19 aşısının geliştirilmesi konularındaki özverili ve ilham verici çalışmaları ile bu yolla insanlığa yaptıkları olağanüstü ve benzersiz hizmetleri" gerekçe olarak gösterildi.[27] Almanya'nın Mainz şehrinde düzenlenen törende ödülü Vakfın Onursal Başkanvekili Sema Doğan takdim etti.[28]

Özlem Türeci, Forbes dergisinin her yıl yayınladığı "Dünyanın En Güçlü 100 Kadını" 2021 listesinde, aralarında Birleşik Krallık Kraliçesi II. Elizabeth, Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde, Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern'ın da yer aldığı listede 48. sırada yer aldı.[29][30] 2023 yılında Uğur Şahin ile birlikte Time dergisinin Dünyanın En Etkili 100 Kişisi listesinde yer aldı.[31][32]

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Özlem Türeci ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ Ali Mercimek (11 Ağustos 2021). "Şahin-Türeci çifti en zengin ilk 10'a girdiler". Münih: Hürriyet. 11 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021. 
  2. ^ "AP üyesinden öneri: Euro banknotları üzerinde Özlem Türeci ve Uğur Şahin'in de fotoğrafları olsun". BBC News Türkçe. 12 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2022. 
  3. ^ "Das Forscherpaar". Der Spiegel. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2022. 
  4. ^ Özgür Özdemir (13 Kasım 2020). "Bu gurur ve mutluluk dünyaya bedel". sabah.com.tr. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020. 
  5. ^ a b c Oltermann, Philip (10 Kasım 2020). "Uğur Şahin and Özlem Türeci: German 'dream team' behind vaccine". The Guardian. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020. 
  6. ^ "Leadership". BioNTech. 16 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  7. ^ "Covid-19 aşısının arkasındaki iki isim: Türkiye kökenli Uğur Şahin ve Özlem Türeci". Euronews 12 Kasım 2020. 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020. 
  8. ^ "Astellas kauft Ganymed" (Almanca). Traskript.de. 28 Ekim 2016. 11 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  9. ^ "Aşının fiyatı belli oldu". Inbusiness. 13 Kasım 2020. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  10. ^ "Spotlight: The Turkish-German 'dream team' couple behind Pfizer's COVID-19 vaccine". Daily Sabah (İngilizce). 9 Kasım 2020. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  11. ^ "PFIZER AND BIONTECH ANNOUNCE VACCINE CANDIDATE AGAINST COVID-19 ACHIEVED SUCCESS IN FIRST INTERIM ANALYSIS FROM PHASE 3 STUDY". bfizer. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  12. ^ Öztürk, Kurtuluş (6 Eylül 2018). "Tıp Bilimine Yön Veren 100 Türk". Turkishtime. 7 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020. 
  13. ^ "GEORGES-KÖHLER PRIZE". Dgfi. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020. 
  14. ^ "FT People of the Year: BioNTech's Ugur Sahin and Ozlem Tureci". Financial Times, 16 Aralık 2020. 16 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020. 
  15. ^ Kasap, Selma (10 Mart 2021). "Bilkent Üniversitesi, Özlem Türeci ve Uğur Şahin'e onursal doktora tevcih edecek". Anadolu Ajansı. 10 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2021. 
  16. ^ "Covid-19 aşısını geliştiren Şahin ve Türeci, 2021 Axel Springer Ödülü'nün sahibi oldu". Euronews. 24 Aralık 2020. 24 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020. 
  17. ^ Gülen, Ali (19 Mart 2021). "Şahin ve Türeci'ye ödül: Yardım etmek Allah'ın bir lütfu". Sözcü. 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021. 
  18. ^ "Livestream on March 18: Özlem Türeci and Uğur Şahin receive Axel Springer Award". Axel Springer SE. 15 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021. 
  19. ^ "Türeci ve Şahin'e liyakat nişanı verildi". Deutsche Welle. 19 Mart 2021. 19 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  20. ^ "2021 PRINCESS OF ASTURIAS AWARD FOR TECHNICAL & SCIENTIFIC RESEARCH". Prenses Asturias Vakfı. 23 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  21. ^ "İspanya'nın en büyük bilim ödülü, Uğur Şahin ve Özlem Türeci ile bir grup bilim insanına verildi". Hürriyet. 24 Haziran 2021. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  22. ^ "Özlem Türeci und Uğur Şahin im Historischen Rathaus zu Köln geehrt" (Almanca). Köln Üniversitesi. 17 Eylül 2021. 17 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2021. 
  23. ^ "Köln Üniversitesinden Özlem Türeci ve Uğur Şahin'e "fahri doktora" unvanı". TRT Haber. 17 Eylül 2021. 21 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2021. 
  24. ^ "Türeci ve Şahin'e prestijli tıp ödülü". Deutsche Welle. 21 Eylül 2021. 21 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2021. 
  25. ^ "The Empress Theophano Prize Honours the Contribution of Science to Humankind". Theophano Vakfı. 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2021. 
  26. ^ "Yunanistan Cumhurbaşkanı, Uğur Şahin ile Özlem Türeci'ye 'İmparatoriçe Theophano' ödülünü verdi". Euronews. 14 Ekim 2021. 14 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2021. 
  27. ^ "Aydın Doğan Ödülü: Dr. Özlem Türeci ve Prof. Dr. Uğur Şahin". Doğan Holding. 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2021. 
  28. ^ "25. Aydın Doğan Vakfı ödülü Prof. Dr. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci'ye verildi". Sputnik. 1 Aralık 2021. 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2021. 
  29. ^ "The World's Most Powerful Women 2021" (İngilizce). Forbes. 7 Aralık 2021. 24 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2021. 
  30. ^ "Özlem Türeci 'En Güçlü Kadınlar' Listesinde İlk 50'de". Amerika'nın Sesi. 10 Aralık 2021. 15 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2021. 
  31. ^ "Ozlem Tureci and Ugur Sahin: The 100 Most Influential People of 2023". Time (İngilizce). 13 Nisan 2023. 13 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  32. ^ "TIME seçti: "En Etkili 100 İsim" listesinde 3 Türk yer aldı". Karar. 13 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>BirGün</i> Gazete

BirGün, Türkiye'de günlük olarak yayımlanan ulusal bir gazete.

<span class="mw-page-title-main">Aşı (tıp)</span> belirli bir hastalığa karşı bağışıklık sağlamak için üretilen biyolojik ilaç

Aşı, belirli bir bulaşıcı veya malign hastalığa karşı aktif kazanılmış bağışıklık sağlayan biyolojik bir preparattır. Aşıların güvenliği ve etkinliği geniş çapta incelenmiş ve doğrulanmıştır. Bir aşı tipik olarak hastalığa neden olan bir mikroorganizmaya benzeyen bir ajan içerir ve genellikle mikrobun zayıflatılmış veya öldürülmüş formlarından, toksinlerinden veya yüzey proteinlerinden yapılır. Vücudun bağışıklık sistemi ajanı bir tehdit olarak tanır, yok eder ve bu sayede gelecekte karşılaşabileceği bu ajanla ilişkili mikroorganizmaları daha fazla tanır ve yok eder.

<span class="mw-page-title-main">Pfizer</span> İlaç ve Aşı firması

Pfizer, dünyanın önde gelen ilaç şirketlerinden biridir. Alman asıllı bilim insanları Charles Pfizer ve Charles Erhart adlı kuzenler tarafından 1849 yılında New York'ta kurulmuş olup; hâlâ etkinliğini sürdürmektedir. Türkiye'deki faaliyetlerine 1957'de başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jürgen Klopp</span> Alman teknik direktör ve eski futbolcu

Jürgen Norbert Klopp, Alman eski futbolcu ve teknik direktördür.

Özlem Topçu,, Alman gazeteci. Der Spiegel haber dergisinin dış haberler bölümünde müdür yardımcısı olarak çalışıyor. Özlem Topçu, Almanya'nın en değerli gazetecilik ödülleri arasında sayılan Theodor Wolff Ödülü'ne layık görüldü.

<i>Gazete Duvar</i>

Gazete Duvar, Ağustos 2016'da yayın hayatına başlayan internet gazetesi. Gazete Duvar'ın sahibi, Türkiye’nin ilk vicdani retçilerinden Vedat Zencir'dir. Gazete Duvar'ın Genel Yayın Yönetmeni ise 16 Mart 2022'de beri Barış Avşar'dır. Gazete Duvar, 2019 yılında gazeteci Cansu Çamlıbel yönetiminde Duvar English adıyla İngilizce yayına başladı.

<span class="mw-page-title-main">COVID-19 aşısı</span> COVID-19 hastalığına karşı bağışıklık sağlamayı amaçlayan biyoteknoloji ürünü

COVID‑19 aşısı, COVID-19 hastalığına karşı kazanılmış bağışıklık sağlamayı amaçlayan bir biyoteknoloji ürünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Uğur Şahin</span> Türk asıllı Alman immünolog, onkolog ve BioNTechin CEOsu

Uğur Şahin, Türk-Alman immünolog, onkolog, akademisyen, bilim ve iş insanı. Mainz merkezli biyoteknoloji şirketi BioNTech'in kurucu ortağı ve CEO'su olan Şahin aynı zamanda Mainz Johannes Gutenberg Üniversitesi Tıp Merkezi'nde öğretim görevlisi olarak çalışmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı</span> Pfizer ile işbirliği içinde BioNTechten COVID-19a karşı mRNA aşısı

Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı BioNTech ve Pfizer şirketlerinin iş birliğinde geliştirilen COVID-19 aşısı. Dünya Sağlık Örgütü tarafından sıkı düzenleyici kurumlar olarak tanımlanan kurumlardan acil kullanım onayı ve düzenli kullanım onayı alan ilk COVID-19 aşısıdır. Etkin maddesi tozinameran adıyla bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">BioNTech</span> Alman biyoteknoloji şirketi

BioNTech SE, Almanya merkezli halka açık biyoteknoloji şirketi. Çeşitli hastalıkların tedavisi için hastaya özgü yaklaşım ile aktif immünoterapiler üretmektedir. Kanser immünoterapisi için mRNA tabanlı ilaçlar, bulaşıcı hastalıklar için aşılar ve nadir hastalıklar için protein tedavileri geliştirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">CoronaVac</span> COVID-19a karşı Sinovac aşısı

CoronaVac, Çinli biyofarmasötik şirketi Sinovac tarafından geliştirilen inaktif bir COVID-19 aşısıdır. 2020'nin ortalarından itibaren Faz III klinik araştırmalarından geçmeye başlayan aşı, klinik sonuçlar açıklanarak Faz III aşamasını tamamlamıştır. 2 ile 8 derece sıcaklığında buzdolabında saklanabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">RNA aşısı</span>

RNA aşısı veya mRNA aşısı, sentetik RNA moleküllerini insan hücrelerine transfer eden yeni bir aşı türüdür. Burada genetik malzemenin nakli (transfeksiyon) söz konusudur. RNA, hücrenin içine girdikten sonra mRNA olarak çalışır ve hücreyi yeniden programlayarak, hücrenin normalde patojen veya kanser hücreleri tarafından üretilen yabancı proteini üretmesini sağlar. Ardından bu protein molekülleri vücudun uyumlayıcı bağışıklık tepkisini harekete geçirir, böylece vücut, proteinin içindeki patojenleri ya da kanser hücrelerini yok etmeyi öğrenir. Kırılgan mRNA iplikçiklerini korumak ve bunların insan hücreleri tarafından emilmesini kolaylaştırmak için mRNA molekülleri bir ilaç taşıyıcı sistemiyle kaplanır.

<span class="mw-page-title-main">Katalin Karikó</span> Macar biyokimyager ve bilim insanı

Katalin Karikó, Macar biyokimyager ve bilim insanı. Almanya merkezli biyoteknoloji şirketi olan BioNTech'te kıdemli başkan yardımcısı olan Karikó, Pfizer-BioNTech'in ortaklaşa geliştirdikleri COVID-19 aşısının temel aldığı mRNA teknolojisini geliştirmesi ile tanınmaktadır. COVID-19'a karşı etkili mRNA aşılarının geliştirilmesini sağlayan nükleozit baz modifikasyonlarına ilişkin keşfi nedeniyle Drew Weissman ile birlikte 2023 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de COVID-19 aşılaması</span>

Türkiye'de COVID-19 aşılaması, Sağlık Bakanlığı tarafından CoronaVac aşısına "Acil Kullanım Onayı" verilmesinin ardından 14 Ocak 2021'de başladı.

Turkovac, Türkiye Sağlık Bakanlığı ve Erciyes Üniversitesi tarafından geliştirilmiş inaktif tipte bir COVID-19 aşısıdır. Veteriner hekim Prof. Dr. Aykut Özdarendeli'nin ekip liderliğiyle geliştirilen aşı, Türkiye'de acil kullanım onayı almıştır.

Robert W. Malone Amerikalı bir virolog, immünolog ve moleküler biyologdur. 1980'lerin sonlarında ve 1990'ların başlarında, RNA aşılarında önemli bir teknik olan m-RNA ile transfeksiyon geliştirilmesi üzerine öncü çalışmaların ortak yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hatırlatma dozu</span> ilk uygulamadan sonra ekstra aşı uygulaması

Tıbbi terimlerle bir hatırlatma dozu, pekiştirme dozu, takviye dozu veya rapel bir aşının daha önceki (primer) bir dozdan sonra fazladan uygulanmasıdır. İlk bağışıklamadan sonra bir hatırlatma enjeksiyonu veya bir hatırlatma dozu, bağışıklık kazandırıcı antijene yeniden maruz kalmadır. Bu antijene karşı hafıza zamanla azaldıktan sonra, o antijene karşı bağışıklığı tekrar koruyucu seviyelere yükseltmesi amaçlanır. Örneğin, tetanoz aşısı hatırlatıcıları genellikle her 10 yılda bir önerilir; çünkü tetanoza özgü bellek hücreleri işlevlerini kaybeder veya apoptoza uğrar.

<span class="mw-page-title-main">Drew Weissman</span> Amerikalı immünolog ve bilim insanı

Drew Weissman, Amerikalı immünolog ve bilim insanı. Weissman mRNA alanındaki çalışmaları ile BioNTech/Pfizer'in ortaklaşa ürettikleri mRNA aşıları'nın geliştirilmesine yardımcı oldu. Ayrıca Pensilvanya Üniversitesi Parelman Tıp Fakültesinde profesör olarak ders vermektedir. COVID-19'a karşı etkili mRNA aşılarının geliştirilmesini sağlayan nükleozit baz modifikasyonlarına ilişkin keşfi nedeniyle Katalin Karikó ile birlikte 2023 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü.

COVID-19 aşıları listesi, şiddetli akut solunum yolu sendromu koronavirüsü 2 (SARS-CoV-2)'nin neden olduğu bulaşıcı hastalık olan COVID-19'a karşı geliştirilen aşıların listesini içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aşı içerikleri</span> aşı üretimi için kullanılan bileşenler

Bir aşı dozu, çok azı aktif bileşen olan immünojen olan birçok bileşen içerir. Tek bir dozda sadece nanogram virüs partikülleri veya mikrogram bakteri polisakkaritleri bulunabilir. Bir aşı enjeksiyonu, ağızdan damla veya burun spreyi çoğunlukla sudur. Bağışıklık yanıtını güçlendirmek, güvenliği sağlamak veya depolamaya yardımcı olmak için diğer bileşenler eklenir ve üretim sürecinden arta kalan çok az miktarda malzeme bulunur. Çok nadiren, bu malzemeler kendilerine karşı çok hassas olan kişilerde alerjik reaksiyona neden olabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.