İçeriğe atla

Özerk uzaylimanı insansız gemi

Just Read the Instructions (Sadece Talimatları Okuyun)

Özerk uzaylimanı insansız geminin havadan görünüşü
Tarihçe
Sınıf ve tipi Güverteli Mavna(Deck barge)
Adı Marmac 300[1][2][3]
Sahibi Marmac, LLC.[1]
İşletmeci McDonough Deniz Hizmeti(McDonough Marine Service)[4]
Port kayıt New Orleans, Louisiana[4]
İnşa eden Gulf Coast Fabrication
Pearlington, Mississippi[1][5]
Bitirilişi 1998
Satın alınışı 1 Mayıs 1998[5]
Kimlik USCG ID 1063184[1]
Gövde (Hull) No. 291[5]
Akıbet SpaceX tarafından kullanılmak üzere dönüştürüldü
Tarihçe
Adı Just Read the Instructions (Sadece Talimatları Okuyun)[6]
İşletmeciSpaceX
Hizmet Kasım 2014
Statü Faal olarak kullanılıyor.
Genel karakteristik Güverteli Mavna olarak
(1998–2014)
Tonaj

4422 GT,[1] Şablon:NetT,[1] 10105 DWT

[7]
Uzunluk 288 ft (87,8 m)[1]
Genişlik 100 ft (30,5 m)[1]
Derinlik 198 ft (60,4 m)[1]
Mürettebat 0
Genel karakteristik insansız gemi olarak
(2014–present)
Uzunluk 300 ft (91,4 m)[8]
Genişlik 170 ft (51,8 m)[8]
Derinlik 198 ft (60,4 m)[1]
Kurulu güç Elektrik üreteci birimleri
İtme gücü 4 × 300 hp (220 kW) azimut iticleri (1 m (40 in) uzunluğundaki çıkış bacasına sahip), 2015 Ocak Ayı itibarıyla[9]
Havacılık imkanlarıuzaydaki görevden dönen roket aşamaları için iniş rampası
Notlar Roket iniş işlemleri sırasında, özerk (otomatik) ya da uzaktan kumanda edilebilen çalıştırma modları vardır[2]

Özerk uzaylimanı insansız gemi(İngilizce: Autonomous spaceport drone ship); ASDS olarak da bilinen, Just Read the Instructions (Türkçesi: Sadece Talimatları okuyun) isimli gemi okyanusta çalışabilen, mavnadan türetilmiş, uzay ve havacılık şirketi SpaceX tarafından yörüngedeki görevlerinden dönen roketlerin ilk aşamalarını indirmeye çalıştığı bir yüzen iniş rampasıdır.

Gemi; 2014 yılının sonlarına doğru, Marmac 300 isimli bir mavnadan dönüştürülmüş ve 2015 Ocak ayında CRS-5 kargo ikmal görevi sırasında, uzaydan dönen hızlandırıcı aşaması uçuş testinde iniş rampası sağlaması amacıyla kullanıma alınmıştır.

SpaceX tekrar kullanılabilir fırlatma sistemi geliştirme programının önemli bir parçasıdır ve uzaya fırlatma hizmetlerinin maliyetini önemli ölçüde düşürme hedeflenmektedir.[2]

SpaceX gemiyi nihayetinde yüzen bir fırlatma rampası olarak ve iniş yapmış olan ilk aşamanın yakıt deposunu, asıl fırlatma sahasına uçarak geri gidebilmesi ve yeteri kadar doldurabilmek için kullanmayı planlamaktadır. Bu yeteneklerin ne zaman geliştirileceğine, test edileceğine ya da hizmete gireceğine dair bir tarih verilmedi.[10]

Tarihçe

2009 yılından beridir SpaceX CEO'su Elon Musk, "roket donanımını yeniden kullanıma konusundaki geleneksel yaklaşımda köklü bir değişiklik yaratmak" konusundaki tutkusunu sıklıkla dile getirmiştir.[10]

2014 Ekim ayında SpaceX Louisiana'daki bir tersane ile; tekrar kullanılabilir, yörüngesel fırlatma araçları için yüzen bir iniş rampası yapımı üzerine anlaşmıştır. İlk bilgilere göre rampa; 90-by-50-meter (300 ft × 160 ft) boyutlarındaki bir iniş pistini taşıyacaktı ve fırlatma aracının inişi sırasında konumu koruyabilmesi için hassas konumlandırma yeteneğine sahip olacaktı.[11][12]

22 Kasım 2014 tarihinde, Musk üretim ve boyut bilgilerinin yanında "Özerk uzaylimanı insansız gemi"nin fotoğrafını paylaşmıştır.[10][13]

2014 Aralık ayının ortalarında, gemi; Jacksonville, Florida'da bulunan, Jacksonville Liman İşletmesi'ne ait olan JAXPORT Gezinti iskelesinin kuzey ucunda bulunmaktaydı (30°24′33″N 81°34′57″W / 30.409144°K 81.582493°B / 30.409144; -81.582493), burada SpaceX iniş sonrası işlemler için Falcon aşamasını güvenle saklayabileceği bir kısım inşa etmişti. İnşa edilen kısım dört adet 6800 kg (15 Bin lb) ağırlığında, 270 cm(107 in) uzunluğunda ve 244.5 cm(96.25 in) genişliğinde kaidelerden ve bu kaidelerin çakıldığı beton temelden oluşmaktadır. hareketli bir vinç aşamayı gemiden kaldırıp inşa edilmiş olan bu alana koyacaktır. İniş ayaklarının çıkarılması ya da kamyona yüklenmeden bu ayakları tekrar katlanması gibi işlemler bu alanda gerçekleştirilecektir.[14]

Geminin kullanılacağı ilk iniş testi için seçilen konum Atlas Okyanusunda, Cape Canaveral fırlatma konumunun, yaklaşık 320 km (200 mil) kadar kuzeydoğusunda ve Charleston, Güney Karolina'nın yaklaşık 266 km (165 mil) kadar güneydoğusundaydı.[2][3]

23 Ocak 2015 tarihinde; başarısız olan ilk denemenin ardından geminin tamiratı sürerken, SpaceX CEO'su Elon Musk geminin Just Read the Instructions (Sadece Talimatları Okuyun) olarak adlandırılacağını[15] ve batı kıyısından yapılacak olan fırlatmalarda kullanılmak üzere hizmete sokulması planlanan kardeş geminin isminin de Of Course I Still Love You (Elbette Seni Hâlâ Seviyorum) olacağını bildirmiştir.[16] 29 Ocak'ta, SpaceX, yeni isimlendirmeyi doğrular şekilde, güverteye boyayla yazıldıktan sonra nasıl görüneceğini gösteren oynanmış bir fotoğraf yayımlamıştır.[6] Her iki gemi de adını; bilimkurgu yazarı Iain M. Banks'in Culture roman dizisinden en:The Player of Games isimli romanında geçen GCU (General Contact Units - Genel Temas Birimleri, özerk yapay zekalar tarafından yönetilen uzaygemileri) türündeki uzaygemilerinden almışlardır.

Güverte mavnası

2003 yılında, Marmac 300 mavnası, Mississippi nehrinde batmış olan Delta Conveyor isimli T2 Tankerinin ön yarısını su yüzeyine kaldırmak için kullanılmıştır. 4000 st kısa ton (3600 t) miktarındaki ağırlığın yüzeye çıkarıldığı kaldırma işleminin Mississippi Nehri'nde gerçekleştirilen en çok ağırlığın yüzeye çıkarıldığı kaldırma işlemi olduğu bildirildi. Bu işlem Marmac 300 'e ait pruva kısmı, 42,7 × 21,3 × 6,1 m boyutlarındaki, nehrin tabanına kazılmış olan hendeğe batırıldıktan sonra enkaz eğik açıda duran mavnaya zincirlerle çekilerek başarılmıştır.[17]

2011 yılında, mavna Okyanusbilimsel araştırma gemisi olan Cabo de Hornos adlı geminin açık denize çekilmesinde kullanılmıştır. Gemi 8.8 büyüklüğündeki Şili depremini (2010) takiben oluşan tsunami sebebiyle karaya oturmuştu.[18][19]

Özellikleri

Bu özerk gemi, GPS konum bilgisi (Differential GPS)[20] ve dizel motorundan güç alan dört adet azimut iticisi (en:Azimuth thruster).[21] kullanmak suretiyle fırtına koşullarında dahi,3 metreye kadar hassas konumlandırma (Dynamic positioning) yapabilmektedir[13] Özerk işletim yöntemine ek olarak, gemi uzaktan yönetilebilmektedir.[2]

Azimut iticileri, hidrolik itki tahrik birimleridir, içerdiği modüler dizel-hidrolik-tahrik güç birimlerinin ve modüler yönetici biriminin hepsi Thrustmaster isimli bir deniz gereçleri üreticisi tarafından yapılmıştır.[10]

Üst güvertedeki iniş rampası, 52 m × 91 m (170 ft × 300 ft) ebatlarındayken Falcon 9 iniş ayaklarının genişliği 18 m (60 ft)'dir. Geri dönen roket sadece güvertenin yüzeyine inmekle kalmaz aynı zamanda iniş sırasında okyanusun kabarmasıyla oluşan çalkantılarla ve GPS hatalarının giderilmesiyle de uğraşır.[10][22]

İşletimi

Roket iniş işlemleri sırasında; ayrıca bir adet destek gemisi, mürettebatsız mavnadan belirli bir mesafede hazır bekliyor olacaktır. İnişi takiben, bu destek gemisindeki teknikerler ve mühendisler mavnadaki iniş rampasına çıkarak, mavnanın roketi limana götürebilmesi için, roketin iniş ayaklarını sağlama almak amacıyla aracı bulunduğu yere kilitlerler.[2]

Test inişi

CRS-6 ilk aşama hızlandırıcısının, Just Read the Instructions üzerine iniş girişimi

Özerk gemi, SpaceX şirketi Falcon 9 Uçuş 14'e ait olan ilk aşamayı,dünya yörüngesine görev çerçevesindeki yükünü bıraktıktan sonra, katı yüzeye indirmek için[11][12],denetimli alçalış uçuş testi gerçekleştirince ilk defa 10 Ocak 2015 tarihinde bir uçuş testi için kullanılmıştır[23]

SpaceX, uçuş öncesinde yaptığı açıklamada, rampa üzerine ilk denemede başarılı bir iniş yapma ihtimalinin yüzde 50 ya da daha az olacağını tahmin ettiklerini belirtmişlerdir.[10][12]

10 Ocak 2015 inme girişimi

SpaceX,10 Ocak 2015 tarihinde, insansız gemiye iniş girişiminde bulundu. Testin hedeflerinin çoğuna ulaşıldı. Buna güney Atlantik okyanusundaki belirli bir noktada bulunan rampaya inmesi için roketin alçalmasının hassas denetimi de dahildi ve ızgara yüzgeç yönlendirme yüzeylerinin daha hassas (atmosfere) tekrar-giriş konumlandırmasında ilk defa kullanımından çok büyük miktarda test verisi elde edilmiştir. Ancak roket sert iniş yaptı; SpaceX aracın parçalarını test, inceleme ve çözümleme için toplamaya çalıştı.[24]

SpaceX web yayını'nın, inişe geçen ilk aşama için boostback (tekrar hızlandırıcı) ateşlemesi ve atmosfere tekrar giriş ateşlemesi gerçekleşmişti,ve alçalan roket beklendiği üzere "ufkun altına" inmiş bu da canlı telemetri sinyalinin kullanımını engellemişti. Sonrasında SpaceX'in yayımladığı bilgiye göre, roketin insansız uzaylimanı gemisine beklendiği gibi ulaştı ancak "sert iniş yaptı ... Gemi iyi durumda. Güvertedeki destek aletlerinin bir kısmının değiştirilmesi gerekecek."[24][25]

Vine üzerinde paylaşılan bir video'ya göre, rocet 45°'lik bir açıyla hafifçe fazla hızla yaklaştı ve sonucunda çakıldı.[26]

11 Şubat 2015 inme girişimi

DSCOVR uydusu, 11 Şubat 2015 tarihinde fırlatıldı. Uydunun L1 yörüngesine bırakılması için yapılması gereken fazladan iş sebebiyle, ilk aşama 135 km (84 mi) mesafedeki uç noktaya kadar gitmiş, sonrasında tekrar atmosfere giriş yapmış ve 10 Ocak'taki denemeyle karşılaştırıldığında neredeyse 4 kat daha fazla ısınmaya maruz kalmıştır.[27]

Okyanus koşulları yüzünden, 11 Şubat tarihine ertelenen iniş hedeflendiği şekilde gerçekleşmemiştir. 7 m (23 ft) yüksekliğindeki dalgalar ASDS'nin kurtarma görevini yapmasına engel olmuştur ve mavnanın üzerine iniş yerine, SpaceX,sonraki iniş denemelerinde kullanılmak üzere bilgi toplamak amacıyla, okyanus üzerine yumuşak iniş denemiştir. Yumuşak iniş başarılıydı, SpaceX CEO'su Elon Musk'ın attığı tweete göre araç hedeften 10 m (33 ft) uzaklığa indi ve bunu ağır fırtınaya rağmen dikey bir pozisyonda başardı. Bu sonuçtan yola çıkan Elon Musk'a göre; okyanus yerine mavnaya inmeye çalışılsaydı, başarılı olunurdu.[28]

14 Nisan 2015 inme girişimi

14 Nisan 2015 tarihinde; SpaceX, Falcon ilk aşamasını özerk gemiye indirmek için yeni bir girişimde bulundu. Elon Musk'tan edinilen ilk haberlere göre araç özerk gemi üzerine sert iniş yapmıştı.[29] Elon Musk daha sonra yaptığı açıklamada aracın gemiye dikey iniş yaptığının görüldüğünü, ancak arta kalan yanal (lateral) momentum sebibiyle devrildiğini belirtmiştir.[30]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i j "MARMAC 300 (1063184)". Boat Database. 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2014. 
  2. ^ a b c d e f Harwood, William (16 Aralık 2014). "SpaceX readies rocket for station launch, barge landing". CBS News. 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2014. A 300-foot-long barge will be used as an off-shore landing platform during launch of a SpaceX Falcon 9 rocket Friday. The primary goal of the flight is to deliver critical supplies and equipment to the space station, but SpaceX hopes to land the rocket's first stage on the barge for possible refurbishment and reuse -- a key milestone in the company's push to reduce launch costs. 
  3. ^ a b Clark, Stephen (16 Aralık 2014). "Photos: SpaceX's autonomous spaceport drone ship". Spaceflight Now. 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2014. 
  4. ^ a b "Notice of Intent (NOI) for Vessel Discharges Activity Under the Permit VPAAP456B". Environmental Protection Agency. 26 Mayıs 2011. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2014. 
  5. ^ a b c Colton, Tim (26 Ağustos 2014). "Gulf Coast Fabrication, Pearlington MS". Shipbuilding History. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2015. 
  6. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 2 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2015. 
  7. ^ "Reported U.S.-Flag Launch Barges - June 2011" (PDF). Federal Register. 77 (64). 3 Nisan 2012. 5 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Ocak 2015. 
  8. ^ a b Johnson, Scott (25 Kasım 2014). "SpaceX CRS-5: Grid-Fins and a Barge". Spaceflight Insider. 5 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015. 
  9. ^ Evans, Ben (Ocak 2015). "SpaceX Autonomous Spaceport Drone Ship Sets Sail for Tuesday's CRS-5 Rocket Landing Attempt". AmericaSpace. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2015. 
  10. ^ a b c d e f Bergin, Chris (24 Kasım 2014). "SpaceX's Autonomous Spaceport Drone Ship ready for action". NasaSpaceFlight.com. 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2014. 
  11. ^ a b Foust, Jeff (25 Ekim 2014). "Next Falcon 9 Launch Could See First-stage Platform Landing". Space News. 30 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2014. 
  12. ^ a b c Bullis, Kevin (26 Ekim 2014). "SpaceX Plans to Start Reusing Rockets Next Year". MIT Technology Review. 25 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2014. 
  13. ^ a b Musk, Elon (22 Kasım 2014). "Autonomous spaceport drone ship". SpaceX. 21 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2014. 
  14. ^ "DRAFT Environmental Assessment for the Space Exploration Technologies Vertical Landing of the Falcon Vehicle and Construction at Launch Complex 13 at Cape Canaveral Air Force Station Florida". www.patrick.af.mil/shared/media/document/AFD-141107-004.pdf. Ekim 2014. s. 17. 
  15. ^ Elon Musk [@elonmusk] (23 Ocak 2015). "Repairs almost done on the spaceport drone ship and have given it the name "Just Read the Instructions"" (X gönderisi). Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020X vasıtasıyla. 
  16. ^ Elon Musk [@elonmusk] (23 Ocak 2015). "West Coast droneship under construction will be named "Of Course I Still Love You"" (X gönderisi). Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020X vasıtasıyla. 
  17. ^ "Titan Lifts 4000-ton Wreck". International Dredging Review. Mart–Nisan 2003. 10 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2015. 
  18. ^ "Chile Will Have the AGS 61 Cabo de Hornos Scientific Ship in 2013". Diálogo. 21 Temmuz 2011. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2015. 
  19. ^ Mammoet Salvage - Cabo de Hornos refloat operation (video). YouTube. 13 Ekim 2013. 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2015. 
  20. ^ Dean, James (24 Ekim 2014). "SpaceX to attempt Falcon 9 booster landing on floating platform". 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2014. 
  21. ^ "SpaceX Announces Spaceport Barge Positioned by Thrustmaster's Thrusters". Thrustmaster. 22 Kasım 2014. 7 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2014. 
  22. ^ Bergin, Chris (18 Kasım 2014). "Pad 39A – SpaceX laying the groundwork for Falcon Heavy debut". NASA Spaceflight. 19 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2014. 
  23. ^ Bergin, Chris (17 Aralık 2014). "SpaceX confirms CRS-5 launch slip to January 6". NASASpaceFlight.com. 21 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2014. 
  24. ^ a b Clark, Stephen (10 Ocak 2015). "Dragon successfully launched, rocket recovery demo crash lands". Spaceflight Now. 19 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2015. 
  25. ^ *Musk, Elon (10 Ocak 2015). "Rocket made it to drone spaceport ship..." Twitter.com. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2015. 
  26. ^ "Close, but no cigar. This time". SpaceX. Vine. 16 Ocak 2015. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2015. 
  27. ^ "SpaceX reporte à nouveau le lancement d'un satellite". Les Échos. 11 Şubat 2015. 11 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2015. 
  28. ^ Musk, Elon (11 Şubat 2015). "Rocket soft landed in the ocean..." Twitter.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2015. 
  29. ^ Musk, Elon (14 Nisan 2015). "Ascent successful..." Twitter.com. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2015. 
  30. ^ Musk, Elon (14 Nisan 2015). "Looks like Falcon landed fine..." Twitter.com. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2015. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">SpaceX</span> Amerikan özel havacılık şirketi

SpaceX, merkezi ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Hawthorne şehrinde bulunan bir Amerikalı uzay taşımacılığı şirketidir. SpaceX; Falcon 9, Falcon Heavy, Starlink, Dragon Kargo, Starship gibi uzay misyonu araçlarını bünyesinde bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dragon (uzay aracı)</span> Amerikalı uzay taşımacılığı şirketi SpaceX tarafından geliştirilen, kargo taşımaya yönelik, tekrar kullanılabilen bir uzay aracı

SpaceX Dragon veya Dragon 1, Amerikalı uzay taşımacılığı şirketi SpaceX tarafından geliştirilen, kargo taşımaya yönelik, tekrar kullanılabilen bir uzay aracıdır. Dragon, SpaceX'in Falcon 9 isimli iki aşamada yörüngeye çıkabilen fırlatma aracı ile fırlatılarak Uluslararası Uzay İstasyonuna ikmal görevini tamamladı. Bu görevin ardından Dragon 1'in yerini SpaceX Dragon 2 aldı.

<span class="mw-page-title-main">Elon Musk</span> Amerikalı iş insanı

Elon Reeve Musk, mühendis, endüstriyel tasarımcı, teknoloji girişimcisi ve hayırseverdir. Elon Musk, SpaceX uzay şirketinin kurucusu, CEO'su ve mühendislik ile tasarım ofisleri şefi; erken yatırımcı, Tesla otomotiv şirketinin CEO'su ve ürün mimarı, X Corp.'un sahibi, yönetim kurulu başkanı ve CTO'su, The Boring Company ve XAI şirketinin kurucusu, Neuralink, Starlink ile OpenAI'nin kurucu ortağı ve ayrıca ilk eş başkanıdır. Doğduğu yer olan Güney Afrika Cumhuriyeti dışında, Kanada ve ABD vatandaşıdır ve yirmi yaşında göç ettiği ABD'de yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Falcon 9</span> Merkezi Kaliforniyanın Hawthorne şehrinde olan SpaceX şirketi tarafından tasarlanıp geliştirilen yeniden kullanılabilir bir fırlatma araçları ailesi

Falcon 9, merkezi Kaliforniya'nın Hawthorne şehrinde olan SpaceX şirketi tarafından tasarlanıp geliştirilen yeniden kullanılabilir bir fırlatma araçları ailesidir. Bu fırlatma araçları ailesi Falcon 9 v1.0, Falcon 9 v1.1, Falcon 9-R'den oluşmaktadır. Bu yörüngeye iki aşamada çıkan aracın her iki aşaması için de güç, yakıt olarak sıvı oksijen (LOX) ve roket-sınıfı kerosen (RP-1) kullanan roket motorları tarafından sağlanır. Falcon 9'un şu anki haliyle alçak Dünya yörüngesine 13150 kilogram (28990 lb) ağırlığında ve yer istasyonu transfer yörüngesine 4,850 kilogram (10,690 lb) ağırlığında görev yüklerini taşıyabilmektedir. Her üç Falcon 9 aracı da orta ölçekteki fırlatma sistemleri sınıfındadır.

<span class="mw-page-title-main">Falcon 1</span> SpaceX şirketi tarafından özel sermaye ile geliştirilmiş ve üretilmiş olan, bir harcanabilir fırlatma sistemi

Falcon 1, SpaceX şirketi tarafından özel sermaye ile geliştirilmiş ve üretilmiş olan, bir 'harcanabilir fırlatma sistemidir. Yörüngeye-iki-aşamalı-çıkan türdeki roket her iki aşama için de yakıt olarak LOX/RP-1 karışımını kullanmaktadır, ilk aşamada tek bir Merlin motoru ve ikinci aşamada ise tek bir Kestrel motoru kullanılmaktadır. Roket baştan sona SpaceX tarafından tasarlandı ve özel sermaye ile geliştirilerek yörüngeye çıkabilen ilk başarılı sıvı-yakıt-itkili fırlatma aracı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Merlin (roket motoru ailesi)</span>

Merlin, SpaceX tarafından Falcon 1 ve Falcon 9 fırlatma araçlarında kullanılmak üzere geliştirilmiş olan bir roket motorları ailesidir. SpaceX, Merlin motorlarını ayrıca Falcon Heavy fırlatma aracında da kullanmayı planlamaktadır. Merlin motorları gaz-üreteci güç döngüsü içinde roket yakıtı olarak RP-1 ve Sıvı oksijen kullanır. Merlin motoru en başta denizden kurtar(ıl)ma ve tekrar kullanım için tasarlanmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Falcon (roket ailesi)</span>

Falcon roket ailesi, Space Exploration Technologies (SpaceX) şirketi tarafından geliştirilen ve işletilen bir dizi fırlatma aracıdır. Tamamen 21. yüzyılda tasarlanmış ilk yörüngesel fırlatma araçlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Draco (roket motoru ailesi)</span>

Draco, SpaceX tarafından fırlatma araçlarında ve uzay kapsüllerinde kullanılmak üzere tasarlanmış olan Hipergolik sıvı yakıtlı roket motoru ailesidir. Şimdiye kadar iki çeşidi üretilmiştir : Draco ve SuperDraco.

Raptor (Türkçe: Yırtıcı Kuş),SpaceX tarafından geliştirilen, Kriyojenik metan-yakıtlı roket motorları ailesinin ilk üyesidir. Özel olarak, SpaceX süper-ağır fırlatma araçlarının yüksek verimli aşağı ve yukarı aşamalarında kullanılması hedeflenmektedir. Merlin 1C & D motorlarına sahip daha önceki tüm Falcon 9 roketlerinde kullanılmış olan RP-1 kerosen ve LOX karışımı yerine; Raptor motoru yakıt olarak sıvı metan ve sıvı oksijen (LOX), kullanacaktır. Başlangıç tasarımlarında Raptor motorunun metan'dan ziyade sıvı hidrojen (LH2) kullanması öngörülüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Falcon Heavy</span>

Falcon Heavy, SpaceX tarafından tasarlanmış ve üretilmiş, kısmen yeniden kullanılabilen bir ağır yük fırlatma aracıdır. Falcon Heavy, Falcon 9 fırlatma aracının bir uyarlamasıdır ve Falcon 9 roket çekirdeğinin yanı sıra, Falcon 9 ilk aşamasından türetilmiş olan, fazladan iki adet sonradan eklenen roketten oluşmaktadır. Bu yapılandırma Alçak Dünya yörüngesine (ADY) çıkarılabilen görev yükü miktarını yaklaşık 54 tona yükseltecektir, bununla karşılaştırılacak olursa Falcon 9 v1.1 aracı 13 ton'a kadar görev yükünü ADY'ye çıkarabilmektedir. Falcon Heavy için ilk fırlatma 6 Şubat 2018 tarihinde başarılı olarak gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fırlatma aracı</span> uzaya bir obje taşımayı sağlayan roket

Uzay yolculuğu alanında fırlatma aracı ya da taşıyıcı roket bir görev-yükünü Dünya'nın yüzeyinden uzaya taşımak için kullanılan bir rokettir. Bir fırlatma sistemi fırlatma aracından, fırlatma rampasından ve diğer çeşitli altyapı bileşeninden oluşmaktadır. Genelde taşıyıcı roketler yörüngeye yapay uydu yerleştirmek için kullanılırken, araştırma roketi gibi bazı uzay uçuşları Yörünge-altı uzay uçuşu olarak sınıflandırılır. Bazı roketler ise bir uzay aracının Dünya'nın yörüngesinden tamamen kurtulamasını sağlarlar.

Yeniden kullanılabilir fırlatma sistemleri sayesinde uzaya birden fazla kez yük taşıması yapılabilir. Bu sistem genişletilebilir fırlatma sistemlerininin çalışma prensibinin tam zıttında yürüyordu. Genişletilebilir fırlatma sistemlerinde araç bir kere kullanıldıktan sonra kullanılmıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kennedy Uzay Merkezi Kalkış Kompleksi 39</span>

Kennedy Uzay Merkezi Kalkış Kompleksi 39, Kennedy Uzay Merkezi'ne ait bir roket fırlatma alanıdır. Kalkış kompleksi başlangıçta Apollo programı için inşa edildi ve daha sonra Uzay Mekiği programında kullanıldı. Günümüzde ise fırlatma rampaları SpaceX Falcon 9, Dragon 2 ve Falcon Heavy ile NASA'nın Space Launch System için C rampası ile fırlatılmasını destekleyecek şekilde değiştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Elon Musk'ın Tesla Roadster'ı</span> 2018de uzaya fırlatılan spor araba

Elon Musk'un Tesla Roadster'ı, Şubat 2018 tarihli Falcon Heavy deneme uçuşu için sahte yük olarak kullanılan ve Güneş'in yapay uydusu haline gelen elektrikli bir spor otomobil. Bir uzay giysisi giymiş bir manken olan "Starman" sürücü koltuğunda bulunuyor. Araba ve roket, sırasıyla Elon Musk tarafından kurulan her iki şirketin ürünleridir. 2008 model Roadster daha önce Musk tarafından işe gidip gelmek için kullanılıyordu ve uzaydaki tek üretim aracıdır.

<span class="mw-page-title-main">Uzay Çağı</span> 1957de başlayıp günümüze kadar devam eden, uzay araştırmaları ve uzay teknolojisinin zirve yaptığı tarihî süreç

Uzay Çağı; Uzay Yarışı, uzay araştırmaları, uzay teknolojisi ile ilgili etkinler ile çalışmaları ve bunların etkilediği/tetiklediği kültürel gelişmeleri içeren dönemdir. Uzay Çağı'nın genel olarak 1957 yılında Sputnik 1 uydusunun fırlatılmasıyla başladığı ve günümüzde de devam ettiği kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Starship</span> SpaceX tarafından tasarlanan fırlatma sistemi

Starship, SpaceX tarafından geliştirilmekte olan tamamen yeniden kullanılabilir bir fırlatma aracıdır. Kullanım amacı şirket tarafından Dünya yörüngesi, Ay ve Mars'a kargo ve insanlı görevler gerçekleştirmek olarak belirtilmiştir. Starship programı ilk yıllarda küçük bir geliştirme ekibine sahipken, 2018 yılının sonundan itibaren büyük bir geliştirme ve inşa ekibine sahiptir. Elon Musk, Crew Dragon'un Mayıs 2020 tarihindeki ilk insanlı fırlatılışından sonra Starship programının SpaceX'in en büyük önceliği haline getirildiğini belirtmiştir.

<i>dearMoon</i> projesi SpaceX tarafından tasarlanan özel uzay uçuşu

dearMoon projesi, Japon milyarder Yusaku Maezawa tarafından ileri sürülen ve finanse edilen bir ay turizmi ve sanat projesidir. Proje, özel bir uzay uçuşu kapsamında hazırlandı ve Ay çevresinde tek bir yörünge etrafında SpaceX Starship aracılığıyla uçulması planlandı. Yolcular arasında Maezawa, 8 kişi; bir veya iki mürettebat üyesi olacaktır. Projenin duyurusu Eylül 2018'de yapıldı. Uçuşun 2023'ten önce gerçekleşmesi beklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Firefly Aerospace</span>

Firefly Aerospace, Austin, Teksas merkezli, yörüngeye ticari fırlatmalar için fırlatma araçları geliştiren bir Amerikan özel havacılık firmasıdır. Şirket, DADA Holdings tarafından yönetilen 75 milyon dolarlık A Serisi yatırım turunu Mayıs 2021'de tamamladı. Mevcut şirket, eski Firefly Space Systems şirketinin varlıklarının Mart 2017'de EOS Launcher tarafından satın alınmasıyla kuruldu ve daha sonra Firefly Aerospace olarak yeniden adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Falcon 9 Block 5</span>

Falcon 9 Block 5, SpaceX tarafından Amerika Birleşik Devletleri'nde tasarlanan ve üretilen, kısmen yeniden kullanılabilir iki kademeli orta taşıma kapasiteli yörüngeye fırlatma aracıdır. SpaceX Merlin motorları tarafından çalıştırılan Falcon 9 Full Thrust'ın beşinci versiyonudur. Bu motorlar roket-sınıfı kerosen (RP-1) ve sıvı oksijen (LOX) yakarak çalışır.

<span class="mw-page-title-main">Modüler roket</span> Çok kademeli roket türü

Modüler roket, görevden göreve değişebilen bileşenlere sahip bir tür çok kademeli rokettir. Bu tür birkaç roket; nakliye, üretim ve uçuş hazırlıkları için destek altyapısını optimize etme masraflarını en aza indirmek için birleşik modüller gibi benzer konseptleri kullanır.