Özerk idari bölüm, bir ülkenin dış bir makamdan özerklik veya serbestliğe sahip idari bölümüdür. Özerk idari bölümler genellikle ülkenin geri kalanından farklı ya da çoğunluğunu bir etnik azınlığın oluşturduğu bölgelerdir. Özerk idari bölümler bölgesel özerklik, alt-bölgesel bölgesel özerklik ve yerel özerkliklere ayrılabilir. Tataristan, Katalonya, Yeni Kaledonya gibi ülkeler buna örnek verilebilir.
Özerk idari bölünüş biçimleri | |
|---|---|
| Federalizm |
|
| Üniter devlet |
|
| Birlikler |
|
| Bağımlılık | |
| Gelişme |
|
| Ayrıca bakınız | |
Trentino-Alto Adige Kuzey Doğu İtalya'da 1948 Anayasası ile kısmi bölgesel özerklik verilmiş 20 bölgesinden biridir.
Rusya'nın federal bölümleri, Rusya Anayasası'na göre Rusya'nın en üst düzey idari bölümleri olan kurucu varlıklardır. Rusya, 85 adet federal bölüme ayrılmakta olup bu bölümler cumhuriyetler, kraylar, oblastlar, federal şehirler, özerk oblastlar ve özerk okruglar olmak üzere altı düzeyde toplanmaktadır.
Belediye, kurumsal bir yapısı ile bölgesel ya da ulusal kanunlar tarafından kendisini yönetme hakkı tanınan idari bölünüşdür. Belediye ifadesi aynı zamanda; bir şehir veya ilçenin temizlik, aydınlatma, su ve elektrik gibi ortak ihtiyaçlarını ve hizmetlerini gören örgüt anlamında da kullanılır.
Kastilya Leon, 94.223 km² yüzölçümüyle İspanya'nın en büyük bölgesidir. 2.511.000 nüfusa sahiptir. Başkenti Valladolid şehridir. Tarihi Leon Krallığı ve Eski Kastilya topraklarının üzerinde kuruludur.
İstriya veya İstra Hırvatistan'ın İstriya Yarımadası'nın büyük bölümünü kaplayan, Slovenya ve Hırvatistan arasında kalan bir bölgedir. Bölge çiftdilli bir yapıya sahip olup Hırvatça ve İtalyanca resmî statüdedir. Bölgenin idari merkezi Pazin/Pisino şehridir ve toplam yüzölçümü 2.820 km²dir.
Endülüs Özerk Bölgesi ya da Endülüs, İspanya'nın güneyinde özerk bölge. Nüfus bakımından İspanya'nın en büyük bölgesidir. Başkenti Sevilla şehridir. Bölgenin dili İspanyolcanın Endülüs lehçesidir.
İspanya'nın özerk toplulukları, İspanya'nın birinci düzey idari bölümleridir. Özerk topluluklar, İspanya'yı oluşturan ulusların ve bölgelerin sınırlı özerkliğini garanti altına almak amacıyla 1978 İspanya Anayasası'na uygun olarak kurulmuşlardır.
Çin'in büyük nüfusu ve yüzölçümü nedeniyle idarî bölümleri antik çağlardan beri çeşitli düzeylere ayrılmıştır. Çin'in anayasasına göre üç de jure idarî bölüm olmasına rağmen günümüzde beş de facto idarî bölüm bulunmaktadır: eyalet, il, ilçe, belde ve köy.
Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi veya kısa kullanımda Kosova ve Metohiya Sırbistan’ın devlet yapısı içinde yer alan özerk bölge, istatistiksel bölgelerinden biridir. Kosova ve Metohiya fiilen yürürlükte olmayan bir idari bölgedir. De facto olarak Kosova adıyla kısmen tanınan bir bağımsız devlet yapısıdır.
İdari bölünüş, ülkelerin daha kolay yönetilebilmesi için çeşitli bölümlere ayrılmasına idari bölünüş denir. Ayrıca ulus altı birim olarak da adlandırılır. Her ülkede idari bölünmeler aynı değildir. Örneğin bir ülke il ya da ilçeye ayrılırken; bir diğeri ise sadece belediye gibi en temel birime ayrılabilir.
İspanya'nın illeri, İspanya'nın özerk topluluklardan sonra gelen ikinci düzey idari bölümleridir. İller, 30 Kasım 1833 tarihinde kraliyet kararnamesi ile kurulmuş olup günümüzdeki tanımlarını 1978 İspanya Anayasası ile aldılar.
Sardinya Özerk Bölgesi İtalya Cumhuriyeti'nin ana İtalya yarımadasının batısında bulunan Sardinya adasının mahallî idaresi için özel statülü bir bölgedir. Başkenti Cagliari'dır.
Sicilya Özerk Bölgesi, İtalya Yarımadasının güneybatısında bulunan Sicilya adasının özel statülü yerel idaresidir. Başkenti Palermo'dur. Sicilya'nın özel statüsü 1948 "İtalyan Cumhuriyeti Anayasası"'nda bulunmaktadır. Bu anayasa Sicilya adasına geniş kültürel ve idare özerklik sağlayarak adanın ülkede eşi bulunmayan etnik ve dil özellikleri olan antik uygarlığını korumayı hedeflemektedir. Böylece Sicilya Özerk Bölgesi yerel idaresi İtalya'nın idari özerklik verilmiş diğer 20 bölgesinden daha değişiktir.
Çin'in eyaletleri, Çin'in en üst düzey idari bölümleridir. Toplam 34 adet eyalet düzeyi bölüm bulunmakta olup bunlardan 23'ü eyalet, dördü doğrudan yönetilen şehir, beşi özerk bölge ve ikisi özel idarî bölgedir.
ISO 3166 Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) tarafından yayınlanan bir standarttır. Ülkelerin, özerk bölgelerin, il ve eyaletlerin isimlerini kodlamak için kullanılır. Standardın resmi ismi Ülkelerin ve alt bölümlerinin isimlerinin temsili için kodlar dır. Üç bölümden oluşur:
Bağımlı toprak veya bağımlı bölge, henüz siyasi bağımsızlığını sağlayamamış veya egemen bir devlet olarak tam siyasi bağımsızlığını kazanamamış, egemenliği henüz kontrol eden devlet tarafından sağlanan toprak veya bölgelere verilen addır.
Çin Halk Cumhuriyeti'nin ilçeleri, Çin'in üçüncü düzey idari bölümleridir. Hainan ve doğrudan yönetilen şehirler ise doğrudan ilçelere ayrılırlar.
Filipinler'in bölgeleri, Filipinler'in 18 adet idari bölgesidir. Bölgeler, idari kolaylık sağlamak amacıyla ülkenin illerini (lalawigan) organize etmekle görevlidir. Bölgelerden 17'si idari ve biri özerktir.
Yunanistan'ın bölgeleri, Yunanistan'ın birinci düzey idari bölümleridir. Yunanistan 13 adet bölgeye ayrılmakta olup her bölge 2011 Kallikratis reformu ile bölgesel birimlere ayrılmaktadır.
Portekiz'in özerk bölgeleri, Portekiz'in özerk bölgeleridir.