CIA, Birleşik Devletler federal hükûmetinin sivil bir dış istihbarat servisidir ve resmî olarak dünyanın dört bir yanındaki ulusal güvenlik bilgilerini, öncelikle insan istihbaratını (HUMINT) kullanarak toplamak, işlemek ve analiz etmekle görevlendirilmiştir.
Gladio, II. Dünya Savaşı sonrasında Batı Avrupa'da gelecekte olması beklenen bir Varşova Paktı işgaline cephe gerisinde bir direniş başlatmak amacıyla İtalya'da NATO tarafından gizli olarak örgütlenen kontrgerilla (stay-behind) operasyonunun kod adı. Gladyo, özel olarak NATO cephe gerisi direniş organizasyonun İtalyan kolunu belirtse de bazen "Gladyo operasyonu" NATO'nun bütün cephe gerisi (stay-behind) operasyonlarının gayriresmî adı olarak kullanılır ve bazen "Süper NATO" adıyla da anılır.
Stay-behind, NATO bünyesindeki ülkelerde sol örgütlenmeye karşı oluşturulan yasa dışı silahlı kuvvetler. Soğuk Savaş sırasında Sovyetler Birliği'nin işgal ihtimali öne sürülerek oluşturulan gizli örgütlenmeler kuruldukları ülkelerde siyasi hayatı şekillendirmek için kullanılmıştır.
1st Special Forces Operational Detachment-Delta — yaygın isimleriyle Delta, Delta Force veya Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı'nca Combat Applications Group olarak bilinir, elit Special Operations Force (SOF) ve Ortak Özel Harekât Komutanlığı (JSOC) teşkilatını tamamlayan unsurdur. Amerika Birleşik Devletleri Ordusu US Army'nin Donanma Mevkidaşı US Navy DEVGRU ile birlikte 2 birinci seviye anti-terörist ve özel görev birimidir. Delta Force, özel en iyi operatörlerden ve özel eğitimlerden geçirilmiş ve dikkatlice seçilmiş ordu askerlerinden oluşmaktadır. Delta Force'un birincil görevi anti-terörizm, isyan karşıtlığı ve ulusal arabuluculuk operasyonlarıdır, buna rağmen birçok gizli görevleri üstlenen fazlasıyla esnek bir teşkilattır, bu gizli görevler dahilinde rehine kurtarmak, baskın yapmak ve gizli düşman güçlerini ortadan kaldırmak bulunmaktadır.
Kontrgerilla, kelime anlamıyla gerilla güçlerine karşı kurulmuş güçtür. Bir diğer anlamı ise NATO bünyesindeki ülkelerde sol örgütlenmeye karşı oluşturulan yasa dışı örgütlenmenin Türkiye'deki adı ve ayağıdır. Türkiye'deki yapılanması ise Amerika tarafından Ankara'da bulunan Amerikan Askerî Yardım binasında kurulmuş ve başlarda CIA tarafından fonlanmıştır. 1970 ila 1991 yılları arasında etkin olarak faaliyet gösteren yapılanmanın yasal statüsü yoktur, gizli silah depoları ve kayıt dışı mensupları vardır. Ülkü Ocakları tarafından kurulan Ülkücü komando kampları; Kontrgerilla örgütü için paramiliter üyeler yetiştirmiştir. 20. Yüzyılda özellikle de Soğuk Savaş döneminde Türkiye'de ve birçok NATO ülkesinde tartışmalı olaylarda etkisi olduğu düşünülen bu organizasyon; 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılması ve Soğuk Savaşın sona ermesiyle birlikte birkaç yıl içinde etkisini kaybetmiştir.
Bir yarı askerî ya da paramiliter güç, işlev ve örgütlenme olarak askerî ancak düzensiz gönüllülerden oluşan devletçe desteklenen bir tür yapı. Terim Yunanca harici anlamına gelen para ve asker anlamına gelen militer sözcüklerinden türemiştir. Paramiliter, yapısı, taktikleri, eğitimi, alt kültürü ve (çoğunlukla) işlevi profesyonel ordununkine benzeyen ancak bir ülkenin resmî veya meşru silahlı kuvvetlerinin parçası olmayan bir örgüttür. Paramiliter birimler, bir ülkenin askerî veya polis güçlerinin yerine getiremediği veya yerine getirmek istemediği görevleri yerine getirir. Diğer örgütler, silahsız olmalarına veya muharebe rolleri olmamasına rağmen, yalnızca yapıları itibarıyla da paramiliter olarak değerlendirilebilir.
Sahte bayrak, gizli örgütlerin ya da istihbarat örgütlerinin halkı kışkırtmak ya da yönlendirmek amaçlı kendi yaptıkları bazı olayları hedefteki kişiler yürütüyor gibi göstererek kamuyu aldatmak için tasarladıkları gizli operasyonlardır. 1997, New York (Random-Greenhill) baskısı casusluk ansiklopedisi Spy Book, Sahte Bayrak maddesine göre ise: ‘Rakip istihbarat örgütü personelinin kendisini dost ülke veya örgüt kimliği altında yanlış tanıtarak sergilediği yaklaşım. Yaklaşılan kişi, verdiği bilginin rakip değil, müttefik tarafa gittiğine inanarak hassas bilgiler aktarabilir.’ (s.201)
CIA gizli hapishaneleri, CIA'nin Amerika Birleşik Devletleri adına kurulmuş varlığı bilinen gizli yerlerdir. CIA'ya göre tutuklular yalnızca teröristlerden ibarettir. 2 Kasım 2005 tarihinde bu gizli yerleri basına sızdıran Washington Post cezaevlerinde insan hakları ihlal eden uygulamaları Amerikan basınına sızdırmıştır. Tahminen bu cezaevlerinden Doğu Avrupa ülkelerinden Polonya ve Romanya'da, Haziran 2004'te İngiliz gazetesi The Observer'in belirttiği üzere el-Tamara cezaevi Fas'ta, "Mulhak el-Mazra" Mısır'da, ayrıca Litvanya, Polonya, Ukrayna, Katar, Suudi Arabistan, Tayland ve diğer ülkelerde de bulunmaktadır. İnsan hakları savunucuları "el-Tamara" ve "el-Masri Mulhak"daki mahkûmların işkenceye uğradığını belirtmektedir. Yaklaşık 100 esirin tutulduğu Afganistan'daki Bagram Üssü, 600 esirden bazılarının serbest kaldığı Küba'daki Guantanamo Kampı ve binlerce esir bulunan Bağdat Havaalanı bilinen merkezlerden bazılarıdır.
MKUltra projesi ya da MK-Ultra, CIA tarafından; insan denekler üzerinde yapılan, bazıları yasa dışı bir dizi deneyden oluşan projeye verilen kod ad. Projenin sorumlusu CIA'nın Bilimsel İstihbarat Bölümü idi. 1940'ların ortalarında başlayan çalışmalar, ilk kez 1953 yılında resmi olarak onaylandı, 1964 yılında bu alana olan ilgi çeşitli sebeplerden dolayı azaldı, 1967 yılında da proje tamamen yürürlükten kaldırıldı. Program özellikle ahlaki yönden tartışmalara yol açtı. Zira programda, deneyler için gönüllü olmamış bazı ABD ve Kanada vatandaşları da kullanıldı. MKUltra, insanların; hipnotizasyon, duygusal yoksunlukta bırakma ve uyuşturucu madde kullandırtma gibi yöntemlerle karşısındakinin istediğini yapıp yapmayacağını ve sorgu sırasında daha kolay bilgi verip vermeyeceğini ölçmeyi amaçlıyordu. Başta LSD olmak üzere birden fazla kimyasal maddeyle yapılabilen bu deney, sözlü taciz veya cinsel taciz de eklenerek CIA tarafından sorgu sırasında bir işkence yöntemi olarak da kullanıldı.
Argo, 2012 yılı ABD yapımı, yönetmenliğini Ben Affleck'in yaptığı dramatik gerilim filmidir. Filmde, 1979 yılında İran İslam Devrimi esnasında Tahran'da meydana gelen rehine krizi olayında, ABD büyükelçiliğinde bulunan ve Kanada Büyükelçiliğine kaçan altı Amerikalı diplomatın İran'dan kaçırılması olayı dramatize edilmektedir. Kaçırılma operasyonunun adı Canadian Caper olarak adlandırılmıştır. Hikâye 2007 yılında CIA operasyon sorumlusu olan Tony Mendez'in yazdığı "The Master of Disguise" isimli kitap ve Joshuah Berman'ın konu hakkında Wired isimli dergide yazdığı "The Great Escape" isimli makale ile açığa çıkmıştır.
Servislerarası İstihbarat için Direktörlük veya bilinen adıyla Servislerarası İstihbarat kısa adıyla ISI, Pakistan İslam Cumhuriyeti'nin ana istihbarat teşkilatıdır. Görevi kritik ulusal güvenlik operasyonları ve istihbarattır. ISI ilk olarak 1947 Hindistan-Pakistan Savaşı sırasında İstihbarat Bürosu ve Askeri İstihbarat arasındaki koordinasyonu sağlamak için kurulmuştur. Ancak diğer iki teşkilatın zayıflaması ve ISI'ın Sovyet-Afgan Savaşı sırasında CIA ile birlikte Mücahitlere verdiği destek ve Afgan İç Savaşı sırasında Hint-İran destekli Kuzey İttifakı'na karşı Taliban'a verdiği destek ile büyük bir güç kazanmış ve Pakistan'ın en büyük istihbarat teşkilatı haline gelmiştir.
Avustralya Gizli İstihbarat Servisi Avustralya ulusal dış istihbarat kuruluşudur. Hem karşı istihbarat dahil olmak üzere diğer ülkelerin istihbarat örgütleri ile bağlantıya geçmek hem de deniz aşırı istihbarat toplamadan sorumludur. ASIS, İngiliz Gizli İstihbarat Servisi (MI6) ve Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı (CIA) ile karşılaştırılabilir.
Irak Ulusal İstihbarat Servisi (INIS) Geçici Koalisyon Otoritesi yetkisiyle Nisan 2004 yılında kurulan Irak hükûmetinin bir istihbarat kuruluşudur.
Araştırma ve Çözümleme Kanadı Hindistan'ın başlıca dış istihbarat kuruluşudur. Bu İstihbarat Bürosu tarafından üstlenilen istihbarat toplama boşluklarına maruz kalarak 1962 Çin-Hint Savaşı ve 1965 Hint-Pakistan Savaşı sonrasında oluşturuldu. Bu uzmanlaşmış, bağımsız ajans yabancı istihbarat toplama için gerekli olan durumlarda Hindistan Hükûmeti'ni ikna etmiştir. Böylece R&AW ilk Direktörü Rameshwar Nath Kao gözetiminde Eylül 1968 yılında kuruldu.
Erik Dean Prince. İş insanı ve eski ABD Deniz Subayı. Academi olarak isim değiştiren Blackwater adlı güvenlik şirketinin kurucusu. Aynı zamanda merkezi Hong Kong'ta olan Frontier Resource Group'un sahibi.
Filistin Ulusal Güvenlik Kuvvetleri,, Filistin Devleti'nin paramiliter silahlı kuvvetleridir. İsmi tüm ulusal güvenlik birimlerini kapsıyor gibi görünse de İç Güvenlik Kuvvetleri, Devlet Başkanlığı Muhafızları ve Genel İstihbarat dahil değildir.
Askerî örgüt, bir devletin silahlı kuvvetlerinin, ulusal askerî politikanın gerektirebileceği askerî yeteneği sağlayacak şekilde yapılandırılmasıdır. Bazı ülkelerde yarı askerî güçler askerî olarak görülmese de, bir ülkenin silahlı kuvvetlerine dahil edilir. Resmî askerî kuruluş hiyerarşik formları kullanma eğilimindeyken, isyancı kuvvetler gibi askerî veya paramiliter örgütlerin bir parçası olmayan silahlı kuvvetler, genellikle askerî örgütleri taklit eder veya ad hoc yapılar kullanır.
Türkiye'deki CIA faaliyetleri, Amerika Birleşik Devletleri Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın (CIA) Türkiye'deki faaliyetlerini içerir. Soğuk Savaş boyunca ABD, Türkiye'de komünizme karşı esas olarak Gladyo'nun Türkiye'deki şubesi olduğu iddia edilen kontrgerilla ile operasyonlar yürüttü. Suriye İç Savaşı, son yıllarda Türkiye'deki CIA faaliyetlerinin yeniden canlandığını gördü.
COINTELPRO, Amerika Birleşik Devletleri Federal Soruşturma Bürosu tarafından yürütülen; Amerikan siyasi örgütlerini gözetlemeyi, sızmayı, itibarını sarsmayı ve taciz etmeyi amaçlayan bir dizi gizli ve gayri resmi bir proje idi. FBI kayıtları, COINTELPRO kaynaklarının FBI'ın yıkıcı olarak kabul ettiği, feminist örgütler, ABD Komünist Partisi, Vietnam Savaşı karşıtları, sivil haklar hareketi veya Siyah Güç hareketi aktivistleri, çevreci ve hayvan hakları örgütleri, Amerikan Kızılderili Hareketi ile Porto Riko bağımsızlık hareketleri, daha geniş olan Yeni Sol ve bunlardan ayrı Ku Klux Klan gibi çeşitli grupları ve bireyleri hedef aldığını göstermekteydi.
Mart 1949 Suriye askerî darbesi, Suriye'de 30 Mart 1949'da gerçekleşen kansız bir darbeydi ve modern Suriye tarihinde ülkenin demokratik olarak seçilmiş hükûmetini deviren ilk askeri darbeydi. 11 Nisan 1949'da Suriye devlet başkanı olacak olan Suriye Ordusu Genelkurmay Başkanı Hüsnü Zaim tarafından gerçekletirildi. Zaim'in yönetimi ele geçirilmesine yardım eden subaylar arasında, her ikisi de daha sonra sırasıyla ülkenin askeri liderleri olacak olan Sami el-Hinnavi ve Edib Çiçekli de vardı. Devlet Başkanı Şükri el-Kuvvetli, Suriye Ordusu için düşük kaliteli silahlar satın almak ve zayıf liderlikle suçlandı. Kısa bir süre hapsedildi, ancak daha sonra Mısır'a sürgüne gönderildi. Daha sonra Temsilciler Meclisi olarak adlandırılan Suriye Parlamentosu feshedildi. Zaim, cumhuriyeti devirmek için komplo kurmakla suçladığı Münir el-Eclani gibi birçok siyasi lideri de hapse attı.