İçeriğe atla

Özcan Alper

Özcan Alper
Doğum1975 (48-49 yaşında)
Hopa, Artvin
Milliyet Türkiye
MeslekYönetmen, senarist
Etkin yıllar1999 - günümüz
EtkilendikleriTheodoros Angelopulos

Özcan Alper (d. 1975,[1] Hopa, Artvin), Türk yönetmen ve senarist.

Filmlerinde, Türkiye'deki Kürt sorunu ve fali meçhul cinayetler, 1990'lardaki Hayata dönüş operasyonları gibi Türk siyasi tarihinde iz bırakan olayların hayatlarını etkilediği insanları anlatmış; pek çok ulusal ve uluslararası ödüle değer görülmüştür.

Yaşamı

1975 yılında Artvin'in Hopa ilçesinde doğdu.[1] Çocukluğu Hopa'da geçti. Sadece birkaç köyde konuşulan Hemşince, öğrendiği ilk dil oldu. Okula başladıktan sonra Türkçe öğrendi.[2] Lise öğrenimini Trabzon Lisesi'nde yaptı. Lise yıllarından itibaren iyi bir sinema izleyicisi ve edebiyat okuru oldu.[3]

1992 yılında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nin fizik bölümüne; 1996'da ise İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nin bilim tarihi bölümüne girdi; 2003'te mezun oldu.

Öğrencilik yıllarında Mezopotamya Kültür Merkezi, Nâzım Hikmet Kültür Merkezi gibi kurumlarda sinema atölyesi çalışmalarına katıldı. Aralarında Handan İpekçi, Atıf Yılmaz, Yeşim Ustaoğlu'nun filmlerinin de olduğu kimi sinema filmlerinde asistanlık yaptı.

Yönetmenlik yaptığı ilk film, Hemşince'yi ve yavaş yavaş yok olan Hemşin kültürünü tanıtmak üzere Artvin ile Ardahan sınırındaki Susuzyurt yaylasında çektiği Momi (Büyükanne; 2001) başlıklı kısa filmidir.[4] Momi, Hemşince çekilen ilk film oldu.

Alper, Momi'nin ardından iki belgesel film çekti: Bir Bilim Adamıyla Zaman Enlemi'nde Yolculuk (2004) ve Japonya'da çektiği Tokai City'de Melankoli ve Rapsodi (2005).[5]

İlk uzun metrajlı filmi olan Sonbahar’ı 2007’de tamamladı. Alper, senaryosunu yazdığı bu filmi, 19 Aralık 2000 tarihinde gerçekleştirilen ‘’Hayata Dönüş Operasyonu’’na ithaf etti. On yılını cezaevinde geçiren, 19 Aralık operasyonu ve ölüm oruçları sonucunda düştüğü hastalık nedeniyle serbest bırakılıp Hemşin’deki köyüne annesinin yanına döndükten sonra hayat kadını Eka'ya aşık olan Yusuf'un öyküsünü anlatan film, ilk kez Adana Altın Koza Film Festivali'nde gösterildi; bu festivalde En İyi Film ve Jüri Özel Ödülü dahil ödüllere değer görülerek gündeme geldi;[6] ayrıca çeşitli başka ulusal ve uluslararası festivallerde ödüller aldı.

Sonbahar’ı takip eden ikinci filminde Özcan Alper, ağıt derlemeleri yapmak için Diyarbakır’a giden genç bir kadının hikâyesini anlattı.[7] Türkiye'nin doğu ve güneydoğusunda 1990'lı yıllarda işlenen faili meçhul cinayetler sorunu ele alan Gelecek Uzun Sürer (2011) adlı film, ulusal ve uluslararası festivallerde birçok ödüle değer görüldü.[8][9] Alper, 18. Altın Koza Film Festivali'ndeki ödül töreninde ödülünü JITEM kurbanı on binlerce faili meçhul ya da kayıplara adaması, onların kemiklerini toplu mezarlardan kurtarılarak ailelerine vermeyi hala reddeden bir ülkenin gerçek bir hukuk devleti olamayacağını ifade etmesi ile ülke gündeminde yer aldı.[10][11]

Alper, üçüncü filmi Rüzgârın Hatıraları (2015)'nın senaryosunu Ahmet Büke ile birlikte yazdı. 1915 olaylarını ve 1941 Varlık Vergisi yıllarını anlatan film,[12] bir çok ödüle değer bulundu.[13][14]

Senaryosunu Murat Uyurkulak ile birlikte yazdığı Karanlık Gece adlı Türkiye-Fransa-Almanya ortak yapımı filmi 2020 yılında tamamladı.[15] Toroslarda bir köyde yaşanan korkunç bir linç olayını konu alan filmi, arkadaşlarıyla kartopu oynarken attığı karın bir dükkânın camına gelmesi sonucunda esnaflarla yaşadığı arbedede bıçaklanarak öldürülen linç kurbanı gazeteci Nuh Köklü’ye adadı.[16]

10. Boğaziçi Film Festivali Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması'nda (2022) Karanlık Gece filmiyle en iyi yönetmen ödülünü alan Alper;. ödül konuşmasında, ödülü TTB başkanı Şebnem Korur Fincancı'ya ithaf etmiştir.[17][18] Bu ithafından ötürü eleştireler alar ve sosyal medyada kendisine yönelik bir linç kampanyası yürütüldüğünü, festival yönetiminin de buna katıldığını ifade eden Alper, ödülleri iade etti.[19]

2022'de Kemal Varol'un Âşıklar Bayramı adlı romanını, aynı adla filme uyarladı.[20]

Filmografi

Yıl Film Görev Notlar ve ödüller
1999ToprakYönetmen yardımcısıKısa film
2000 Bir Bilim Adamıyla Zaman Aleminde Yolculuk Yönetmen, metin yazarı. Belgesel. Yılmaz Öner’in hayatı ve kurduğu prodeterminizm ” teorisini konu edinir.
2001MomiYönetmen, senarist, kurguKısa film, Japonya Uluslararası Friendship Film Festivali Jüri Özel Ödülü
2001FotoğrafOyuncu
2006Saklı YüzlerYönetmen yardımcısı
2007SonbaharYönetmen, senaristAltın Koza Film 15. Festivali En İyi Film Ödülü ve Jüri Özel Ödülü
Ankara Uluslararası Film Festivali En İyi Film Ödülü
Uluslararası Avrasya Film Festivali NETPAC Ödülü
Avrupa Film Ödülleri Yılın Avrupa Keşfi Ödülü
Sinema Yazarları Derneği Ödülleri En İyi Film Ödülü, En İyi Senaryo Ödülü
Sofya Uluslararası Film Festivali En İyi Yönetmen Ödülü
Tiflis Uluslararası Film Festivali En İyi Yönetmen Ödülü
Yeşilçam Ödülleri İlk Film Özel Ödülü
2010 Kars Öyküleri (Moto Guzzi) Yönetmen, senarist Kars temalı beş farklı kısa filmden oluşan filmde "Moto Guzzi" adlı kısa filmin senaryosu Özcan Alper'e aittir.
2011Gelecek Uzun SürerYönetmen, senaristAltın Koza Film Festivali En İyi Yönetmen Ödülü,En İyi Erkek Oyuncu ödülü,Yılmaz Güney Ödülü
Malatya Uluslararası Film Festivali En İyi Film, En İyi Yönetmen ve En İyi Müzik
Uluslararası Kerala Film Festivali FIPRESCI En İyi Film Ödülü
2015Rüzgarın HatıralarıYönetmen, senarist52. Uluslararası Antalya Film Festivali İzleyici Ödülü
2018 Yıkınıtlar Arasında Yönetmen Kısa metraj belgesel
2022Âşıklar BayramıYönetmen, senarist
2023 Karanlık GeceYönetmen, senarist 59. Antalya Altın Portakal Film Festivali En İyi Film Ödülü ve En İyi Senaryo Ödülü

10. Boğaziçi Film Festivali Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması En İyi Yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu Ödülü

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Özcan Alper kimdir?" (PDF). Boğaziçi Üniversitesi, Mithat Alam Film Merkezi. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2015. 
  2. ^ "Momi". www.sinematurk.com. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  3. ^ "Portre: Özcan Alper". Al Jazeera Turk. 3 Mayıs 2017. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  4. ^ Sucuyan, Talin (28 Mayıs 2001). "Momi ve Hamşetsi Olmak..." Bianet. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Özcan Alper'e Japonya'dan ödül". CNN Türk. 24 Haziran 2016. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  6. ^ Çelebi, Semra (14 Haziran 2008). "Altın Koza Ödüllü Özcan Alper'den Bir "Sonbahar" Ağıtı". Bianet. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Gelecek Uzun Sürer, Kayıpları İşliyor". Haksöz Haber. 16 Kasım 2011. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  8. ^ "Gelecek Uzun Sürer'e FIPRESCI ödülü". NTV. 19 Aralık 2011. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  9. ^ "Bir yüzleşmenin filmi: Gelecek Uzun Sürer". Ekmek ve Gül. 1 Ekim 2022. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  10. ^ ""JİTEM 17 bin 500 insanı katletti"". Habertürk. 26 Eylül 2011. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  11. ^ Mater, Çiğdem (26 Eylül 2011). "Altın Koza'nın Düşündürdükleri..." Bianet. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ Değirmenci, Bircan (22 Aralık 2015). "Rüzgarın Hatıraları: Geçmiş Asla Geçmiş Değildir". 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  13. ^ "Montreal'den Rüzgarın Hatıraları'na En İyi Film Ödülü!". Medyatava.com. 18 Mayıs 2016. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  14. ^ "Antalya Film Festivali, "Altın Portakal" ödülleri sahiplerini buldu". NTV. 7 Aralık 2015. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  15. ^ "Özcan Alper'in yeni film projesine Dünya Sinema Fonu'ndan destek". Hürriyet. 20 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2022. 
  16. ^ Yaşar, Ayçe Cansu (29 Nisan 2023). "Karanlık Gece: Linç Kültürünün İzleri ve Vicdanın Ayak Sesleri - Film Analizi". 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  17. ^ "10. Boğaziçi Film Festivali ödülleri sahiplerini buldu". habertürk. 29 Ekim 2022. 29 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2022. 
  18. ^ "Özcan Alper, en iyi yönetmen ödülünü Fincancı'ya ithaf etti". birgun.net. 29 Ekim 2022. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  19. ^ "İlk kez Medyascope'ta açıkladı: Yönetmen Özcan Alper ödüllerini iade etti". Medyascope. 25 Kasım 2022. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  20. ^ ""Aşıklar Bayramı"nın yönetmeni Özcan Alper: Biz özür dilemeyi beceremiyoruz". T24. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nuri Bilge Ceylan</span> Türk yönetmen, senarist, film yapımcısı ve fotoğrafçı

Nuri Bilge Ceylan, Türk yönetmen, senarist ve fotoğrafçı.

Serdar Akar, Türk yönetmen, senarist ve yapımcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Erden Kıral</span> Türk senarist ve yönetmen (1942–2022)

Erden Kıral, Türk yönetmen, senarist ve sinemacı.

<span class="mw-page-title-main">Reha Erdem</span> Türk yönetmen

Reha Erdem, Türk yönetmen ve senarist. Galatasaray Lisesi ve Boğaziçi Üniversitesi'nde eğitim gördü. Paris 8 Üniversitesi'nde Sinema ve Plastik Sanatlar Bölümünü bitirdi. Metis yayınlarından eşi Nilüfer Erdem Güngörmüş ile birlikte yazdığı uzun metrajlı film senaryosu Korkuyorum Anne, Metis Yayınları tarafından kitap olarak basıldı.

<i>Dondurmam Gaymak</i> 2005 yapımı Türk sinema filmi

Dondurmam Gaymak, senaryo yazarlığını ve yönetmenliğini Yüksel Aksu'nun üstlendiği 2005 yapımı sinema filmi.

<span class="mw-page-title-main">Nur Sürer</span> Türk oyuncu

Nur Sürer, Türk sinema, dizi ve tiyatro oyuncusu.

<span class="mw-page-title-main">Bilge Olgaç</span>

Bilge Olgaç, Türk sinema yönetmeni ve senarist.

<i>Sonbahar</i> (film) film

Sonbahar, 2008 yapımı Türk filmi. Türkçe, Hemşince ve Gürcüce dillerinin kullanıldığı filmde, cezaevi ve ölüm orucu gerçeğine insancıl bir açıdan yaklaşılıyor. Yönetmenliğini Özcan Alper’in, yapımcılığını Kuzey Film’in üstlendiği ‘Sonbahar’ adlı filmin çekimleri 6 haftada tamamlandı. Hopa, Çamlıhemşin ve Kemalpaşa'da çekilen filmde, genç bir üniversite öğrencisi olarak girdiği cezaevinde ölüm orucuna giren ve 10 yıl sonra özgürlüğüne kavuşan Yusuf’un çocukluk ve ilk gençlik yıllarının izini sürerek geçirdiği son iki ayının öyküsü anlatılıyor.

Cemal Şan, Türk yönetmen ve senarist.

<i>Tepenin Ardı</i> film

Tepenin Ardı, tarihçi ve film eleştirmeni Emin Alper'in ilk uzun metrajlı sinema filmidir. Maço erkek kültürünü konu alan filmin başrollerinde Tamer Levent, Reha Özcan, Mehmet Özgür ve Berk Hakman yer almaktadır. Çekimleri Karaman ilinin Ermenek ilçesinde gerçekleştirilmiştir. Kampfplatz dergisi üçüncü sayısında filmi odağa alan bir dosya hazırlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Emin Alper</span> Türk yönetmen

Emin Alper, Türk yönetmen; senarist, yapımcı ve akademisyen. İstanbul Teknik Üniversitesi'nde akademisyenlik ve çeşitli dergilerde yazarlık da yapan Emin Alper, Tepenin Ardı, Abluka ve Kurak Günler filmleri ile tanınır. Alper'in üçüncü uzun metrajlı filmi olan Kız Kardeşler, ilk gösterimi 69. Berlin Uluslararası Film Festivali'nin "Ana Yarışma" bölümünde gerçekleştirdi. Film, SİYAD'da 10 dalda 11 adaylık elde etti.

Osman Özcan, Türk sanat yönetmeni, yapımcı, heykeltıraş ve tasarımcıdır.

<i>Abluka</i> (film) film

Abluka, Türkiye, Fransa ve Katar ortak yapımı dramatik film. Emin Alper'in yazıp yönettiği filmin başrollerini Mehmet Özgür, Berkay Ateş ve Tülin Özen paylaşıyor. Abluka, Emin Alper'in ikinci uzun metrajlı filmidir. Film Türkiye'de 6 Kasım 2015'te vizyona girmiştir.

<i>Gölge</i> (film)

Gölge, 2008 yapımı Türk filmi. Mehmet Güreli'nin ilk uzun metrajlı filmi olan Gölge, Peyami Safa'nın Selma ve Gölgesi romanından beyazperdeye uyarlanmıştır. Oyuncu kadrosunda Memet Ali Alabora, Görkem Yeltan ve Alper Kul gibi oyuncular yer aldığı filmin müzikler de Mehmet Güreli'ye aittir. İlk kez 15 Nisan 2008 tarihinde 27. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde izleyici ile buluşan film, 20 Mart 2009'da vizyona girmiştir.

<i>Koca Dünya</i> 2016 yapımı Reha Erdem filmi

Koca Dünya, yönetmenliği ve senaristliği Reha Erdem tarafından gerçekleştirilmiş 2016 yapımı sinema filmi. Film ilk gösterimini 8 Eylül 2016'da 73. Venedik Film Festivali'nde gerçekleştirdi. Başrollerinde Ecem Uzun ve Berke Karaer’in oynadığı filmin Türkiye galası ise 19 Eylül 2016'da 23. Altın Koza Film Festivali'nde gerçekleştirildi. Film, 73. Venedik Film Festivali'nde "Ufuklar" bölümünün Jüri Özel Ödülü'nü alırken,23. Altın Koza Film Festivali'nde de dört ödüle layık görüldü. Film 7 Nisan 2017'de vizyona girmiştir.

<i>Gelecek Uzun Sürer</i> filmi

Gelecek Uzun Sürer, senaristliğini ve yönetmenliğini Özcan Alper'in yaptığı 2011 yapımı sinema filmi. İlk gösterimini 9 Eylül 2011'de Toronto Uluslararası Film Festivali'nde gerçekleştiren film, Türkiye'de 11 Kasım 2011'de vizyona girdi. Başrollerini Gaye Gürsel, Osman Karakoç ve Durukan Ordu'nun canlandırdığı filmde, Üniversitede müzik araştırmaları yapan Sumru'nun, tez çalışması için birkaç aylığına gittiği Diyarbakır'da izini sürdüğü ağıtların öykülerini ararken ertelediği kendi acısıyla da yüzleşmesini konu edilir. Film, Almanya, Fransa ve Türkiye ortak yapımıdır.

Altın Koza En İyi Görüntü Yönetmeni Ödülü, Türkiye'nin Adana şehrinde her yıl düzenlenen Uluslararası Adana Film Festivali kapsamında, jüri tarafından seçilen filmin görüntü yönetmenine verilen bir ödüldür.

<i>Sen Ben Lenin</i> 2021 çıkışlı Türk sinema filmi

Sen Ben Lenin, yönetmenliğini Tufan Taştan'ın, senaristliğini Barış Bıçakçı ve Tufan Taştan'ın yaptığı, 2021 yapımı Türk sinema filmidir. 26 Kasım 2021 tarihinde vizyona girmiştir.

Fehmi Yaşar Türk oyuncu, yönetmen, senarist, yapımcı ve işletmeci.

29. Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali, Türkiye'nin Adana ilinde, 12-18 Eylül 2022 tarihleri arasında yapılması planlanan film festivalidir. Onur ödüllerinin Müjdat Gezen ve Hale Soygazi’ye verileceği açıklanmıştır.