İçeriğe atla

Özbekistan İslami Hareketi

Özbekistan İslamî Hareketi
Oʻzbekiston Islomiy harakati
Kuruluş1998-günümüze
Lider(ler)Cumma Kasımov (ölü)
Tahir Yuldaş  (ölü)
Abu Usman Adil[1] (ölü)
Usman Ghazi[2]
Etkin bölgelerFederal Yönetilen Kabile Alanları (Pakistan)
Kuzey Afganistan
İdeoloji
Siyasi yelpazeAşırı sağ
Büyüklük500[4]-1,000[5]

Özbekistan İslami Hareketi, ÖİH ( Özbekçe: Oʻzbekiston Islomiy harakati), Özbekistan'da şeriata dayalı bir İslam devleti kurmak amacıyla 1998 yılında kurulan radikal İslamcı bir silahlı örgüttür.[6] 1999 yılının yazında, Özbekistan İslami Hareketi militanları Kırgızistan'da Özbek kökenlilerinin yoğun olduğu Batken ilini işgal etti. Bu, örgütün kurulduktan sonra bilinen ilk doğrulanabilir eylemi oldu. Temmuz ayında başlayan Batken çatışmaları Eylül sonuna kadar sürdü ve sonunda tüm militanlar Batken'den çıkarıldı. Örgüt, daha sonraki yıllarda kendisini El Kaide ve Taliban'ın müttefiki olarak tanımlamış olup 2015 yılının ortalarında Irak ve Şam İslam Devleti'ne biat etmiştir.[7] Özbekistan İslamî Hareketi, ABD,[8] Birleşik Krallık,[9] Rusya,[10] Kanada[11] ve Avustralya[12] tarafından terör örgütü ilan edilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "Islamic Movement of Uzbekistan names Abu Usman as new leader". The Long War Journal. 4 Ağustos 2014. 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2015. 
  2. ^ "IMU announces death of emir, names new leader". The Long War Journal. 4 Ağustos 2014. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2015. 
  3. ^ "Tajikistan and Afghanistan". Institute for the Study of War. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2015. While the IMU still seeks to topple the Uzbek government, it now also wants to establish an Islamic Caliphate that spans Central Asia. 
  4. ^ "Islamic Movement of Uzbekistan (IMU) :: The Investigative Project on Terrorism". The Investigative Project on Terrorism. 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2015. 
  5. ^ "Terrorist Organizations Reference Guide" (PDF). 13 Aralık 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2006. 
  6. ^ The Fires of Faith in Central Asia 4 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (JStor)
  7. ^ "IMU Declares It Is Now Part Of The Islamic State". Radio Free Europe/Radio Liberty. 6 Ağustos 2015. 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2015. 
  8. ^ "Foreign Terrorist Organizations". State.gov. 28 Eylül 2012. 12 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2015. 
  9. ^ "Proscribed terrorist groups" (PDF). Home Office. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Aralık 2015. 
  10. ^ "Single federal list of organizations recognized as terrorist by the Supreme Court of the Russian Federation". 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2015. 
  11. ^ "Currently listed entities". Publicsafety.gc.ca. 2 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2015. 
  12. ^ "Listed terrorist organisations". 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">ASALA</span> Ermeni Milliyetçisi Marksist-Leninist silahlı örgüt

ASALA veya tam adı ile Ermenistan'ın Kurtuluşu için Ermeni Gizli Ordusu, 1975 ve 1994 yılları arasında, Türkiye dahil 16 farklı ülkede Türk ve diğer sivil, mülki ve diplomatik hedeflere karşı bombalı ve silahlı eylemlerde bulunmuş solcu ve aşırı milliyetçi silahlı örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan</span> Orta Asyada bir ülke

Özbekistan, resmî adıyla Özbekistan Cumhuriyeti, Orta Asya'da bir ülkedir. Yedi bağımsız Türk devletinden biridir. Kuzeyde Kazakistan, kuzeydoğuda Kırgızistan, güneydoğuda Tacikistan, güneyde Afganistan ve güneybatıda Türkmenistan ile komşudur. Lihtenştayn ile birlikte sadece denize kıyısı olmayan ülkelere sınırı bulunan iki ülkeden biridir. Seküler ve üniter bir cumhuriyet olan Özbekistan 12 il ve bir özerk cumhuriyete (Karakalpakistan) ayrılmıştır. Başkenti Taşkent'tir. Ülke tarihî önemi ve stratejik konumu nedeniyle zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Halkın %85'i Özbekçe konuşur. Rusça, yönetimde ve ülkenin farklı etnik grupları arasında ortak dil olarak kullanılmaktadır. Ayrıca Tacik ve Kazak azınlıklar bulunur. Ülkede İslam en yaygın dindir, bunu %5 ile Rus Ortodoksluğu takip eder. Müslümanların çoğu Hanefilik mezhebindendir.

<span class="mw-page-title-main">El-Kaide</span> 1988de kurulmuş radikal İslamcı ve Selefî cihatçı terör örgütü

El-Kaide, dünya çapında faaliyet gösteren radikal İslamcı ve Selefî silahlı örgüt. Kökenleri Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalede bulunduğu döneme dayanan örgüt, 1988 yılında kuruldu. BMGK, NATO, Avrupa Birliği gibi uluslararası kuruluşlar ile birçok ülke tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır. Aralarında 11 Eylül ve 2002 Bali saldırılarının da bulunduğu, bir kısmı sivilleri hedef alan çeşitli saldırıların sorumluluğunu üstlenmiştir.

Bir dizi ulusal hükûmet ve iki uluslararası kuruluş, terörist olarak tanımladıkları örgütlerin listelerini oluşturmuştur. Aşağıdaki tanımlanmış terörist örgütleri listesi, mevcut ve eski ulusal hükûmetler ve hükûmetler arası kuruluşlar tarafından terörist olarak tanımlanan örgütleri listeler. Bu tür tanımlamaların genellikle örgütlerin faaliyetleri üzerinde önemli bir etkisi olmuştur. Terörist olarak tanımlanan birçok örgüt, terörizmi amaçlarına ulaşmak için askeri bir taktik olarak kullanmayı reddetmiştir ve terörizmin yasal tanımı konusunda uluslararası bir fikir birliği yoktur. Bazı örgütlerin birden fazla kanadı veya bileşeni vardır ve bunlardan biri veya birkaçı terörist olarak tanımlanırken diğerleri değildir.

<span class="mw-page-title-main">Terörizmle Savaş</span>

Terörizmle Savaş, kısa kullanımıyla Terörle Savaş veya Terörizmle Küresel Savaşı, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki farklı hedeflere gerçekleştirilen 11 Eylül saldırıları sonrasında Amerika Birleşik Devletleri'nin öncülüğünde başlatılan uluslararası bir askerî kampanyadır. NATO üyesi olan tüm ülkeler ve üye olmayan bazı ülkelerin katıldığı kampanya, el-Kaide'nin başını çektiği çeşitli silahlı gruplara yönelik açılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">El-Nusra Cephesi</span> Suriye İç Savaşında yer alan silahlı cihatçı Selefi örgüt

El-Nusra Cephesi, silahlı cihatçı Selefi örgüt. Amacı Suriye'de Beşşar Esad hükûmetini devirerek bölgede bir İslam devleti kurmaktır. Birçok ülke tarafından terör örgütü olarak tanımlanmıştır. 23 Ocak 2012'de İnternet'te yayınlanan bir videoyla kurulduğu duyuruldu. Nisan 2013'te el-Kaide'ye bağlılığını açıkladıysa da 28 Temmuz 2016 tarihinde el-Kaide'den ayrıldığını bildirerek yeni isimlerinin Şam Fethi Cephesi olarak değiştirdiğini açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Irak ve Şam İslam Devleti</span> Irak, Suriye ve Afrikada faaliyet gösteren Selefi cihatçı silahlı örgüt

Irak ve Şam İslam Devleti veya 2014'ten beri kullandığı resmî isimle İslam Devleti, ağırlıklı olarak Afrika'da, ayrıca Irak ve Suriye'de de etkinlik gösteren, bu bölgede hilâfet devleti kurmak amacıyla güvenlik güçlerine ve sivillere karşı eylemler yapan yasa dışı, silahlı ve ele geçirdiği topraklardaki meşruluğu hiçbir ülke tarafından devlet olarak tanınmayan Selefi cihatçı örgüttür. Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler ile aralarında ABD, Türkiye, Suudi Arabistan, Kanada'nın da bulunduğu pek çok ülke ve kuruluş tarafından terör örgütü olarak tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Veziristan Savaşı</span>

Veziristan Savaşı ya da Kuzeybatı Pakistan Ayaklanması, Pakistan Ordusunun, radikal örgütler Pakistan Talibanı, Cundullah, Laşkari İslam, İslam Hukukunun Uygulanması Hareketi, El-Kaide ve DEAŞ'a karşı yürüttüğü savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan İslâm Partisi</span> İslamcı silahlı örgüt

Türkistan İslâm Partisi (TİP) veya eski adıyla Doğu Türkistan İslâmî Hareketi (ETIM), Doğu Türkistan'ın Çin'den bağımsızlığını kazanması amacıyla kurulan ayrılıkçı radikâl İslâmcı bir silahlı örgüt. Suriye İç Savaşı'nda hükûmet karşıtı koalisyonda yer almıştır. İdlib'in güneyinde ve merkezinde, Lazkiye'nin doğusunda silahlı faaliyetlerini sürdürmüştür.

1995 Riyad saldırısı, 13 Kasım 1995'te Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da bulunan ve Amerikan güçlerinin kontrolündeki Suudi Arabistan Ulusal Muhafızları eğitim merkezine bomba yüklü araçlarla düzenlenen saldırı. Yerel saatle 11:20 (UTC+03.30) civarında gerçekleşen patlamada 5'i Amerikalı 2'si Hint olmak üzere 7 kişi hayatını kaybederken, 60 civarında kişi yaralandı. Saldırıyı gerçekleştirenler arasında olduğu öne sürülen üçü Arap kökenli Afgan olan dört kişi, Nisan 1995'te televizyonda yayınlanan itiraflarında Usame bin Ladin, Ebu Muhammed el-Makdisi ve Saad el-Fakih'ten etkilendiklerini ifade etti. Bin Ladin ise verdiği röportajlarda bu saldırıyla herhangi bir ilgisi olmadığını ancak saldırıdan memnuniyet duyduğunu dile getirdi. Saldırıyı, Değişim için İslam Hareketi ve Körfezin Kaplanları adlı iki farklı örgüt üstlendi.

Taha Subhi Falaha olarak bilinen Ebu Muhammed El-Adnani El-Şami, eski IŞİD sözcüsü. IŞİD'in lideri Ebu Bekir el-Bağdadi'ye yakınlığıyla bilinen İdlib doğumlu Adnani, örgütün Suriye'deki önde gelen liderleri arasında yer almaktaydı. Adnani'nin IŞİD'in dış operasyonlarının ana mimarı ve örgütün sözcüsü olarak IŞİD militanlarının hareketlerini koordine ederek ve '‘yalnız kurt’' isimli saldırılarını doğrudan desteklemekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Mağrip el-Kaidesi</span> İslamcı terör örgütü

Mağrip el-Kaidesi, ‎el-Kaide'ye bağlı olarak Mağrip'te faaliyet gösteren yasa dışı silahlı cihatçı Selefi grup.

<span class="mw-page-title-main">Arap Yarımadası el-Kaidesi</span> Terör örgütü

Arap Yarımadası el-Kaidesi, el-Kaide'ye bağlı olarak, başlıca Suudi Arabistan ve Yemen olmak üzere Arap Yarımadası'nda faaliyet gösteren yasa dışı silahlı cihatçı Selefi örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Yemen'deki el-Kaide ayaklanması</span> Vikimedya liste maddesi

Yemen'deki el-Kaide ayaklanması, el-Kaide'ye bağlı olarak faaliyet gösteren Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin, Yemen'deki hükûmetine karşı ayaklanması ve taraflar arasında yaşanan silahlı çatışmalar. 1998 yılında başlaya ayaklanmaya Aralık 2014'te üçüncü bir taraf olarak Irak ve Şam İslam Devleti de dahil oldu. Mart 2015'te ise çatışmalar büyüyerek iç savaşa dönüştü.

İslam Cemaati, Mısır'da faaliyet gösteren silahlı Sünni İslamcı örgüt ve harekettir. Bazı ülkeler tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Özbekistan ilişkileri</span>

Çin-Özbekistan ilişkileri Çin ile Özbekistan arasındaki ikili ilişkidir. Her iki ülke de Şanghay İşbirliği Örgütü üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ensaru'l İslam</span> Irak merkezli olan cihatçı Selefi silahlı örgütt

Kürdistan'da Ensaru'l İslam, veya Ensaru'l İslam veya Kürt Talibanı Irak merkezli, Suriye ve Irak'ta faaliyet gösteren Kürt cihatçı Selefi ve silahlı bir örgüttür. Şeriat kanunlarına göre bir İslam devleti kurmak, Kürtleri korumak ve haklarını elde etmek ve korumak için kuruldular. Ebu Abdullah eş-Şafii'nin liderliğini yaptığı Cundu'l Şam ile Kürdistan İslami Hareketi'nden ayrılan Fatih Krekar liderliğindeki bir grup tarafından Krekar'ın liderliğinde Eylül 2001'de, Irak Kürdistanı'nda yer alan Hemrin Dağları'nda kuruldu. 2003 Irak askerî müdahalesi sırasında, koalisyon güçleri ile Peşmerge'ye karşı savaştı. Koalisyon güçlerinin çekilmesinin ardından da Irak ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi hükûmetleriyle savaşmaya devam etti. 29 Ağustos 2014'te, örgütün 50 lideri ve üyesi tarafından yapılan açıklamayla örgütün feshedilerek Irak ve Şam İslam Devleti'ne tâbi olduğu ifade edildi. Ancak örgüt içindeki görece daha küçük bir grup, bu birleşmeyi kabul etmeyerek Ensaru'l İslam'ın bağımsız olarak faaliyetlerini sürdüreceğini bilirdi.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan İslam Partisi (Suriye)</span>

Türkistan İslam Partisi (Suriye); Suriye İç Savaşı'nda askeri varlık gösteren örgüt, Türkistan İslam Partisi'nin Suriye koludur. TİP Suriye'de aktif olmakla birlikte, örgütün liderliği Çin, Afganistan ve Pakistan'da bulunuyor.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan İslam Emirliği lideri</span> Afganistanın devlet başkanı

Afganistan İslam Emirliği lideri veya Afganistan İslam Emirliği yüce lideri Taliban'ın emiri 1996'dan 2001'e kadar ve 2021'de Kabil'in düşmesinden bu yana Afganistan'ın fiili yöneticisi ve devlet başkanıdır. Yüce lider olan emir, Taliban ve Afganistan yönetimiyle ilgili tüm konularda sınırsız yetkiye sahiptir, ancak danışma organı olan Liderlik Konseyi onun karar verme sürecini önemli ölçüde etkiler. Siyasi ve askeri liderliğe ek olarak ulusal bir dini liderdir. Mevcut lider, Liderlik Konseyi tarafından seçilerek 25 Mayıs 2016'da göreve başlayan Hibetullah Ahundzade'dir.

Azerbaycan'da terörle mücadele, Azerbaycan'ın beyan ettiği önceliklerden biridir. Terörist olarak yasaklanan uluslararası örgütler arasında El Kaide, El-Nusra Cephesi, Azerbaycan Cemaati, Hizb ut-Tahrir, Uluslararası İslam Tugayı, DEAŞ, Ceyşullah ve PKK yer alıyor. Küresel Terörizm Veritabanına göre, 2000'den 2015'e kadar Azerbaycan'da terör saldırılarında yedi kişi öldü ve 20'den fazla kişi yaralandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.