İçeriğe atla

Özbekistan'da yolsuzluk

Özbekistan'da yolsuzluk ciddi bir sorun olarak kabul edilir. Yolsuzluğu önlemek için yürürlükte olan yasalar vardır, ancak bu yasaların uygulanma oranı çok zayıftır. Yolsuzluk yetkililerinin düşük kovuşturma oranları Özbekistan'da ki yaygın yolsuzluğa katkıda bulunan bir başka faktördür. Yargı sistemi, sınırlı kaynaklar ve yolsuzluk nedeniyle ciddi işlevsel açıklarla karşı karşıyadır.[1]

Özbekistan'da yolsuzluk hemen hemen her düzeyde toplumda, iş dünyasında ve hükûmet içerisinde mevcuttur. Aynı zamanda dünyanın en yozlaşmış ülkelerinden biri olarak kabul edilir.[2] Orta Asya'daki en büyük ikinci ekonomiye sahiptir. Büyük doğalgaz rezervleri ve Yeni Soğuk Savaş'ta rakip güçler arasındaki önemli bir coğrafi konumu bulunmaktadır.[3]

Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2017 Yolsuzluk Algılama Endeksine göre Özbekistan, 180 ülke arasında 157. sırada yer almaktadır.[4][5]

Uluslararası Af Örgütü'nün 2015 yılına ait raporu, Özbekistan'da yolsuzluğun “her yere yayılmış bir kanser” olduğunu, 2011 yılında tutuklanan ve işkence gören bir iş insanı hakkında alıntılar içermektedir.[6]

Hükûmet içerisinde yolsuzluk

Özbek kamu sektöründe rüşvet, nepotizm ve gasp yaygındır.[2]

Başkansal güç

Devlet başkanı İslam Kerimov
Ana madde: İslam Kerimov

Özbek sanatçı Vyacheslav Okhunov, 2015 yılında Der Spiegel dergisine Özbekistan'ın cumhurbaşkanı olan merhum İslam Kerimov'un mafya eğilimleri sergileyen "bir diktatör" olduğunu söyledi.[3] Kerimov, Özbekistan'ı çeyrek asırdır demir bir yumrukla idare etmekle suçlandı ve "Kuzey Kore'ye Çin'den daha büyük benzerliği olan" bir kültür ortaya çıkardığı belirtildi.[3]

Eleştirmenler, Kerimov'un "bir yerlerde yeni bir tesis için bir şerit bile kesmediğini" ve ülke için olumlu katkılara sahip eylemlere sahip olmadığını söyledi.[3] Miras Vakfı'na göre, Kerimov'un mutlak gücü adli atamalara kadar genişlemişti.[7]

Gülnare Kerimova'nın yolsuzluk skandalı

Gülnare Kerimova
Ana madde: Gülnare Kerimova

Başkanın kızı Gülnare Kerimova'nın (başkanın kendisi gibi) büyük çaplı yolsuzluk yaptığı iddia edildi.[8] 2012'de İsviçre tarafından başlatılan ceza soruşturması ilk olarak Kerimova ile bağlantısı olan dört Özbek vatandaşına karşı yöneltildi. Şüphelilerden ikisi o yıl tutuklandı ve kefaletle serbest bırakıldı.[9]

Yine 2012'de İsveçli bir televizyon belgesel kanalı, İsveçli bir telekomünikasyon şirketi TeliaSonera AB'nin Özbekistan'daki lisanslar ve frekanslar karşılığında Takilant'a (Cebelitarık merkezli bir kabuk şirketi, daha sonra Kerimova'ya bağlı olduğu bildirildi) 320 milyon dolar ödediğini belirtti.[10][11]

Ocak 2013'te İsveçli araştırmacılar, TeliaSonera'nın doğrudan Kerimova ile müzakere etmeye çalıştığını gösteren yeni belgeler yayınladılar.[5][12] Aynı yıl Amerikalı ve Hollandalı yetkililer Kerimova hakkında araştırma başlattı.[13] Şubat 2014'te TeliaSonera genel müdürü, yolsuzluk iddialarının ortaya çıkmasından sonra istifa etmek zorunda kaldı.[14] Mayıs ayında İsveç basını, Kerimova'nın TeliaSonera sözleşmesinin şartlarını agresif bir şekilde dikte ve tehdit ettiğini öne süren belgeleri kamuoyuna duyurdu.[5][10] İsviçre ve İsveç'de kara para aklama ile ilgili soruşturmalar yıl boyunca devam etti.[15][16][17]

Kaynakça

  1. ^ "Uzbekistan Corruption Profile". Business Anti-Corruption Portal. 3 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2015. 
  2. ^ a b "Business Corruption in Uzbekistan". Business Anti-Corruption Portal. 3 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  3. ^ a b c d Follath, Erich (3 Nisan 2015). "Tashkent's Shakespearean Drama: Scandal Shakes Uzbekistan's". Spiegel. 6 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  4. ^ e.V., Transparency International. "Corruption Perceptions Index 2017". www.transparency.org. 23 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2018. 
  5. ^ a b c "Uzbekistan". Freedom House. 16 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  6. ^ "Uzbekistan: Torture, corruption and lies". Amnesty International. 13 Nisan 2015. 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  7. ^ "Uzbekistan". Heritage Foundation. 15 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  8. ^ Boehler, Patrick (5 Aralık 2012). "Where Corruption in King: 2012 Rankings". Time NewsFeed. 9 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  9. ^ "Swiss open money-laundering probe of Uzbek figure". Daily Mail. 12 Mart 2014. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  10. ^ a b Keena, Colm (1 Temmuz 2015). "US wants to seize allegedly corrupt funds in Irish banks". Irish Times. 13 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  11. ^ "Uzbekistan: More Karimova Associates Arrested in Corruption Probe". Organized Crime and Corruption Reporting Project. 24 Ağustos 2015. 25 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  12. ^ "Uzbek first daughter, a prisoner in her home, probed for corruption". Times of Israel. 27 Mart 2014. 30 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  13. ^ "Presidentdatteren mistenkes for å ha fått Vimpelcom-penger – nå kan hun være på frifot". Dagbladet. 12 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  14. ^ Lillis, Joanna (1 Temmuz 2015). "Uzbekistan: US Seeks Recovery of Millions from Corruption 'Conspiracy'". Eurasia Net. 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  15. ^ Patterson, Scott (13 Ağustos 2015). "U.S. Seeks to Seize $1 Billion in Telecom Probe". Wall Street Journal. 13 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  16. ^ Kates, Glenn (17 Ocak 2015). "'Whistle-Blower' Details Alleged Corruption By Western Telecoms In Uzbekistan". Radio Free Europe. 17 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 
  17. ^ Eckel, Mike (1 Nisan 2015). "US Asks Sweden to Freeze $30M Linked to Uzbek Corruption Case". Voice of America. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan</span> Orta Asyada bir ülke

Özbekistan, resmî adıyla Özbekistan Cumhuriyeti, Orta Asya'da bir ülkedir. Yedi bağımsız Türk devletinden biridir. Kuzeyde Kazakistan, kuzeydoğuda Kırgızistan, güneydoğuda Tacikistan, güneyde Afganistan ve güneybatıda Türkmenistan ile komşudur. Lihtenştayn ile birlikte sadece denize kıyısı olmayan ülkelere sınırı bulunan iki ülkeden biridir. Seküler ve üniter bir cumhuriyet olan Özbekistan 12 il ve bir özerk cumhuriyete (Karakalpakistan) ayrılmıştır. Başkenti Taşkent'tir. Ülke tarihî önemi ve stratejik konumu nedeniyle zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Halkın %85'i Özbekçe konuşur. Rusça, yönetimde ve ülkenin farklı etnik grupları arasında ortak dil olarak kullanılmaktadır. Ayrıca Tacik ve Kazak azınlıklar bulunur. Ülkede İslam en yaygın dindir, bunu %5 ile Rus Ortodoksluğu takip eder. Müslümanların çoğu Hanefilik mezhebindendir.

<span class="mw-page-title-main">İslam Kerimov</span> Özbekistan Cumhuriyetinin ilk devlet başkanı

İslam Abduğanıyeviç Kerimov, 24 Mart 1990'dan; 2 Eylül 2016'daki ölümüne değin, kurucu Özbekistan Devlet Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Özbekçe Vikipedi</span> Vikipedinin Özbekçe sürümü

Özbekçe Vikipedi, Vikipedi'nin Özbekçe sürümüdür. 24 Ekim 2024 tarihi itibarıyla, Özbekçe Vikipedi'nin 296.215 maddesi, 146.737 kullanıcısı ve 16 hizmetlisi bulunmaktadır. Madde sayısına göre 56. en büyük Vikipedi sürümüdür. Ayrıca Türk dilleri'ndeki Vikipedilerin arasında Türkçe ve Kazakça Vikipedilerinden sonra üçüncü en büyük Vikipedi sürümüdür. Özbekistan'da Özbekçe Vikipedi'ye erişim engellenmiştir. Engellenme sebebi olarak hükûmetin çalışmalarının makalelerde eleştirilmesi gösterilmiştir. Başka spekülasyonlara göre de hükûmetin Özbekçeyi sadece kendi tahakkümünde görmek istediği için vikipediyi engellediği hakkındadır.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Özbek Yahudileri iki ana cemaate bölünmüştür; bunlardan biri dindar ve gelenekçi olan Buhara Yahudileri diğeri ise daha yenilikçi olan Avrupa kökenli Aşkenaz Yahudileridir. Özbekistan'da 1989'da 94,900 Yahudi bulunmasına rağmen bu sayı 2007'de çoğu Taşkent'te olmak üzere 5000'den de az kalmıştır. Özbekistan'da 12 sinagog bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gülnare Kerimova</span>

Gülnare İslamovna Kerimova, Özbek iş insanı, moda tasarımcısı, şarkıcı ve diplomattı. 1991'den 2016'daki ölümüne kadar Özbekistan'ın cumhurbaşkanı olan İslam Kerimov'un en büyük kızı, ayrıca Kerimova Kültür Forumu ve Mütevelli Özbekistan Vakfı Yönetim Kurulu Sanatlar kurucusu ve başkanıydı. İş ilişkileri ve aile bağlantıları nedeniyle Özbekistan'da önemli bir nüfuza sahipti. 2013 yılından itibaren babasıyla yaşadığı bir anlaşmazlık nedeniyle nüfuzunu hızla kaybetmeye başladı. Kerimova, Kasım 2014'te Özbekistan'ın Taşkent kentinde ev hapsine alındı.

<span class="mw-page-title-main">Yolsuzluk Algısı Endeksi</span> Vikimedya liste maddesi

Yolsuzluk Algısı Endeksi, 1995 yılından bu yana Uluslararası Şeffaflık Örgütü tarafından her yıl yayımlanan bir rapor. Raporda konunun uzmanlarının görüşleri ve kamuoyu araştırmaları sonucunda ülkelerdeki yolsuzluk algısı tespit edilir ve ülkelere 100 (temiz) ile 0 arasında bir puan verilir.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan İslami Hareketi</span> Özbekistanda şeriata dayalı bir İslam devleti kurmayı amaçlayan örgüt

Özbekistan İslami Hareketi, ÖİH, Özbekistan'da şeriata dayalı bir İslam devleti kurmak amacıyla 1998 yılında kurulan radikal İslamcı bir silahlı örgüttür. 1999 yılının yazında, Özbekistan İslami Hareketi militanları Kırgızistan'da Özbek kökenlilerinin yoğun olduğu Batken ilini işgal etti. Bu, örgütün kurulduktan sonra bilinen ilk doğrulanabilir eylemi oldu. Temmuz ayında başlayan Batken çatışmaları Eylül sonuna kadar sürdü ve sonunda tüm militanlar Batken'den çıkarıldı. Örgüt, daha sonraki yıllarda kendisini El Kaide ve Taliban'ın müttefiki olarak tanımlamış olup 2015 yılının ortalarında Irak ve Şam İslam Devleti'ne biat etmiştir. Özbekistan İslamî Hareketi, ABD, Birleşik Krallık, Rusya, Kanada ve Avustralya tarafından terör örgütü ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">GM Özbekistan</span>

GM Özbekistan, Özbek UzAvtosanoat ile Amerikalı General Motors şirketi arasında kurulan bir ortak girişimdir. Merkezi Asaka'da yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de yolsuzluk</span>

1949 sonrası Çin'de yolsuzluk; Çin'deki iktidar partisi olan Çin Komünist Partisi (ÇKP)'nin örgütsel yapısından oluşan sorunlarla ilişkilidir. Bu fenomen, Çin Komünist Partisi'nin politikaları, kuruluşları, normları ve Mao sonrası dönemde Deng Şiaoping tarafından başlatılan ekonomik liberalleşme reformlarının oluşturduğu ortam değişikliğine uyum gösterme başarısızlığı gibi unsurlar içerir. Eski Doğu Bloku ülkeleri ya da Orta Asya gibi ekonomik reformların uygulandığı diğer sosyalist ekonomilerde olduğu gibi, Çin de reformların uygulanmasının ardından artan seviyede yolsuzluğa maruz kalmıştır.

Türkiye'de yolsuzluk, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne katılımını etkileyen bir konudur. Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2016 Yolsuzluk Algısı Endeksi ülkeyi 176 ülkeden 75'inci sıraya koyarken, 2017 endeksi Türkiye'yi 87'nci sıraya geriletti. Türkiye, Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2018 Yolsuzluk Algısı Endeksi kapsamında ankete katılan 180 ülkeden 78'inci sırada yer aldı. Bu durum Tunus (73.), Bulgaristan (77.) ve Çin (87.) ile karşılaştırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Karşı-Hanabad Hava Üssü</span> Wikimedia anlam ayrımı sayfası

Karşı-Hanabad Hava Üssü veya diğer bilinen adıyla K2, Özbekistan'ın güneydoğusunda, Karşı'nın hemen doğusunda bulunan bir hava üssüdür. Özbek Hava Kuvvetleri'nin 60. Ayrı Karışık Havacılık Tugayı'na ev sahipliği yapmaktadır.

Özbekistan Hava Yolları, merkezi Taşkent'te bulunan Özbekistan'ın bayrak taşıyıcı havayolu şirketidir. Şirket Taşkent Uluslararası Havalimanı'ndaki havayolu bağlantı merkezinden, ülke içinde ve Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerine sefer düzenlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Özbekistan ilişkileri</span>

Çin-Özbekistan ilişkileri Çin ile Özbekistan arasındaki ikili ilişkidir. Her iki ülke de Şanghay İşbirliği Örgütü üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan Hava Yolları'nın 1154 sefer sayılı uçuşu</span>

Özbekistan Hava Yolları'nın 1154 sefer sayılı uçuşu (HY1154/UZB1154), Özbekistan bayrak taşıyıcısı Özbekistan Hava Yolları'nın Afganistan sınırının yakınındaki Tirmiz Havalimanı'ndan Özbekistan'ın başkentindeki Taşkent Uluslararası Havalimanı'na düzenlenen tarifeli bir iç hat uçuşuydu. 13 Ocak 2004'te, UK-87985 kuyruk numaralı bir Yakovlev Yak-40 uçağı, Taşkent'e inerken bir radar istasyonuna çarptı, ters döndü, alev aldı ve patladı. Uçaktaki 37 kişinin tamamı öldü. Hava durumunun kötü olduğu bildirilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan-Özbekistan ilişkileri</span>

Bulgaristan-Özbekistan ilişkileri, Bulgaristan ve Özbekistan arasındaki uluslararası ilişkilerdir. Her iki ülke de 12 Eylül 1992'de diplomatik ilişkiler kurmuştur. Taşkent'de Bulgaristan büyük elçiliği yer almaktadır. Her iki ülke de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan-Özbekistan ilişkileri</span>

Hindistan-Özbekistan ilişkileri, Hindistan Cumhuriyeti ve Özbekistan Cumhuriyeti arasındaki uluslararası ilişkilerdir. Hindistan'ın Taşkent'te; Özbekistan'ın Yeni Delhi'de elçiliği vardır.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan-Türkmenistan ilişkileri</span>

Türkmenistan-Özbekistan ilişkileri Türkmenistan ve Özbekistan arasındaki ikili ilişkileri kapsar. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 7 Şubat 1993 tarihinde kuruldu. Ülkeler ortak bir tarih ve kültürle birleşmiştir. Uluslararası işbirliği yıllarında, devletlerarası işbirliğinin çeşitli alanlarında sistematik ve amaçlı diyalog temelinde güçlü bir ortaklık kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tatyana Kerimova</span>

Tatyana Akbarovna Karimova ilk Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İslam Kerimov'un karısıdır. 1991'den 2016'ya kadar Özbekistan First Lady'si olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Özbek mutfağı</span> Özbekistan yemekleri ve mutfak gelenekleri

Özbek mutfağı, Özbekistan'a özgü yemek pişirme tarzıdır. Özbek mutfağı, Orta Asya'daki diğer Türk halklarının mutfak geleneklerini paylaşmaktadır. Özbekistan'da yaygın olarak tahıl tarımı yapıldığından ekmek ve erişte önemli yer tutmaktadır ve Özbek mutfağı "erişte açısından zengin" olarak nitelendirilmektedir. Koyun eti, ülkede koyun bolluğu nedeniyle popüler bir et çeşididir ve çeşitli Özbek yemeklerinin bir parçasıdır. Özbekistan'ın özel yemeği, tipik olarak pirinç, et parçaları, rendelenmiş havuç ve soğan ile yapılan ana yemek olan pilavdır.

Arnavutluk'ta yolsuzluk çok ciddi bir sorundur. 2013'te Küresel Yolsuzluk Barometresi'ne göre, anketlere yanıt verenlerin %66'sı Arnavutluk'ta yolsuzluğun arttığını belirtmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.