İçeriğe atla

Özbek Hanlığı

Özbek Hanlığı
1428-1471
TürKağanlık
BaşkentCingi-Tura
(1428–1446)
Sugnak
(1446–1469)
Türkistan
(1469–1471)
Yaygın dil(ler)Kıpçak dilleri
Resmî din
İslam
DemonimÖzbek
HükûmetIrsî monarşi
Han 
• 1428–1468
Ebü'l-Hayr Han (ilk)
• 1468–1471
Şeyh Haydar Han (son)
Tarihî dönemYeni Çağ
• Kuruluşu
1428
• Dağılışı
1471
Öncüller
Ardıllar
Altın Orda Devleti
Timurlular
Buhara Hanlığı
Kazak Hanlığı
Günümüzdeki durumu

Özbek Hanlığı Ebü'l-Hayr Han tarafından kendi soyundan gelen Şeybanî Han'ın adıyla anılan Şeybanîler Hanedanı tarafından kurulmuş ilk Özbek Hanlığıdır. ilk başkenti Cingi-Tura, Aral Gölü kıyısında kurulmuştur. Sınırları batıda Ural Irmağı ve Hazar denizi doğuda ve kuzeyde İrtiş Irmağı güneyde ise Ceyhun nehri ve Horasan (İran) Bölgesine kadar büyük bir alanı kaplıyordu. Bütün Kazak bozkırı Özbeklerin yönetimi altındaydı. 1460 yılında Kazaklar isyan başlattı doğu sınırındaki Oyrat Hanlığı ile savaşa girilmesiyle hanlık zayıfladı. 1471 yılında Timur tarafından Özbek Hanlığı yıkıldı ve Şeybanîler Hanedanı Astrahan Hanlığına sığındılar.

Hanlar

İlgili Araştırma Makaleleri

1451, 15. yüzyılda Jülyen takvimine göre cuma günü başlayan yıllardan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Özbekler</span> Orta Asyada yaşayan bir Türk halkı

Özbekler, Batı Türkistan'da Harezm'den Fergana'ya kadar uzanan bölgede yaşayan ve Orta Asya'daki en kalabalık Türk halkıdır. Özbeklerle ilgili tarihî kaynaklarda "Türk" ve "Sart" şeklinde adlandırıldıkları da görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hokand Hanlığı</span> Türkistan coğrafyasında toprakları olmuş eski bir monarşi

Hokand Hanlığı,, bugünkü Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan ve Doğu Türkistan'ı da kapsayan bölgede 1709 ile 1876 yılları arasında hüküm sürmüş Mangıt-Ming Hanedanlığı. Buhara Hanlığı ve Hive Hanlığı ile birlikte Buhara Hanlıkları olarak anılmıştır. Başkenti Hokand olan hanlığın yönetimi içerisinde Tacikler, Özbekler, Kırgızlar, Kazaklar, Farslar, Kıpçaklar, Soğdlar, Uygurlar bulunmaktaydı. Yönettiği şehirler arasında; Hokand, Taşkent, Buhara, Semerkand, Margilan, Namangan, Fergana, Andican, Türkistan, Çimkent, Taraz(Talas), Bişkek, Oş, Zaferabad, İsfara, Aksu, Kaşgar, Hoten vb şehirler bulunmaktaydı.,

<span class="mw-page-title-main">Buhara Hanlığı</span> eski Orta Asya ülkesi

Buhara Hanlığı, Buhara ve bugünkü Özbekistan dolaylarında hükümü sürmüş Şeybani Hanedanı, Aştarhan Hanedanı ve Mangit Hanedanı olmak üzere üç hanedanın yönettiği Türk hanlığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hive Hanlığı</span> Orta Asyada 1512-1920 yılları arasında var olmuş Özbek devleti

Hiva Hanlığı, günümüz Özbekistan, Türkmenistan ve Kazakistan sınırları içinde kalan bir alanda, 1512-1920 yılları arasında varlığını sürdürmüş olan Özbek devleti. Buhara Hanlığı ve Hokand Hanlığı ile birlikte "Özbek üç hanlığı" olarak anılmıştır.

Şeybanîler, Cengiz Han'ın oğullarından Cuci'nin 5. oğlu ve Batu'nun kardeşi olan Şeyban'ın (Şiban) sülalesinden olup Özbekleri yöneten Ebu'l Hayr tarafından kurulmuş Türk veya Türk-Moğol sonradan Farslaşan hanlık.

<span class="mw-page-title-main">Buhara Emirliği</span>

Buhara Emirliği, Aştarhan hanedanı'nın son hanı olan Ebül Gazi zamanında, Muhammed Rahim Han yönetimindeki Moğol kökenli Mangıtlar tarafından kurulan Özbek devleti. Moğol kökenli ancak Cengiz Han soyundan olmayan Mangitler 1747'de Buhara'yı işgal ederek 1753'te Emirliğini ilan etmişti. Dönemin Orta Asya'nın töresine göre Cengiz Han soyundan gelmeyen Han olamadığı için 1756'de "Amīr al-Mu'minīn" unvanını kullanmıştı. Ve 1785 yılında Aştarhan hanedanının Buhara Hanlığını yok etmişti.

<span class="mw-page-title-main">Nahçıvan Hanlığı</span>

Nahçıvan Hanlığı, 1747-1828 yılları arası bugünkü Azerbaycan'a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve eskiden Daralagez veya Daralagöz olarak bilinen Ermenistan'ın Vayots Dzor ilinin oluşturduğu topraklarda, Syunik ile Aras Nehri arasındaki vadide var olmuş feodal devlettir. Bulunduğu dönemdeki Revan Hanlığı, Karabağ Hanlığı ve Maku Hanlığı ile sınırları vardır. Hanlık, bölgede yaşayan Azerbaycanlı olan Kangarlı Hanedanı tarafından yönetilmiştir. Hanlığın nüfusu çoğunlukla Müslüman'dır. Bu Müslüman nüfus içinde Azeriler de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Özbek Han</span>

Özbek Han, Altın Orda Devleti’nin dokuzuncu hanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Merv Savaşı</span>

Merv savaşı, 2 Aralık 1510 yılında meydana gelen ve Safevi devletinin, Şeybani Hanlığı üzerinde kritik bir galibiyetle tamamladığı savaştır. Sonuçta, Safeviler Horasan'ı kontrol altına aldılar.

<span class="mw-page-title-main">Şeybanî Han</span>

Muhammed Şeybanî Han, Şeybak Han ya da Şibani Han, Şeybanî Hanlığı'nın Özbek hanı.

<span class="mw-page-title-main">Ebü'l-Hayr Han</span> Özbek hükümdar

Ebü'l-Hayr Han, Özbek hükümdar.

<span class="mw-page-title-main">II. Abdullah Han</span> Eski Buhara Hanlığı hükümdarı

II. Abdullah Han (1533-1598) "Eski Han" olarak bilinen Buhara Hanlığı'nın (1500-1785) Özbek hükümdarıydı. 1583'ten ölümüne kadar Buhara'nın son Şeybanîler Hanedanı hanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Özbek hanlıkları listesi</span>

Özbek hanlıkları Özbekler tarafından kurulmuş hanlıklardır. Özbek ismi ise, Altın Orda hanı olan Özbek Han'dan gelmektedir

<span class="mw-page-title-main">Taşkent Hanlığı</span> kısa ömürlü bir ortaçağ devleti

Taşkent Hanlığı Özbekistan devletinin başkenti Taşkent'de Orta Çağ Özbek-Kazak devletidir. Hanlığın tarihi üç döneme ayrılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Turpan Hanlığı</span>

Turpan Hanlığı 1487 yılında Doğu Çağatay Hanı; Yunus Han'ın ikinci oğlu Ahmed Han tarafından Doğu Türkistan topraklarının kuzeyinde kurulmuştur. Hanlığın başkenti Turpan şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Kazak hanlarının listesi</span> Vikimedya liste maddesi

15. yüzyılın ortalarından itibaren Kazak hanları hem birleşik Kazak Hanlığı'na hem de daha sonra üç ana Kazak tümenine liderlik etmişlerdir. Han, Orta Asya'daki göçebe ve yarı göçebe gruplar tarafından kullanılan bir yönetici unvanıdır.

Töre bir Kazak hanedanıdır ve daha sonra Cengiz Han'ın soyundan gelen bir boydur. Hanedan, Kazak Hanlığı'nda hüküm süren aristokrat seçkinlerin üst sınıfını oluşturuyordu. Bunlara "Aqsüiek" ve "Sūltan töre" de denilirdi. Sadece Töre Kazak Hanı unvanını almaya hak kazandı. Töre hanedanının ilk Kazak Hanları Kerey Han ve Janibek Han'dı.