İçeriğe atla

Özay Gönlüm

Kontrol Edilmiş
Özay Gönlüm
Özay Gönlüm kendisiyle özdeşleşen Yareniyle
DoğumKemal Özay Gönlüm[1]
5 Şubat 1940
Tercan, Erzincan, Türkiye[1]
Ölüm1 Mart 2000 (60 yaşında)
Ankara, Türkiye
Defin yeriCebeci Asri Mezarlığı, Ankara
EğitimDenizli Erkek Sanat Ensititüsü
MeslekTürk halk müziği sanatçısı

Kemal Özay Gönlüm[1] (5 Şubat 1940, Tercan, Erzincan[1] - 1 Mart 2000, Ankara), Türk halk müziği sanatçısı.

Repertuvarı Ege Bölgesi ve özellikle de Denizli yöresi ile özdeşleşmiş ve mizahi unsurlara yer verdiği çalışmalarının ustalığı ve derinliği zamanla fark edilmeye başlanan Türk halk müziği'nin "üstad"ları arasında kabul edilir.

Yaşam öyküsü

Heykelin altındaki yazı
Özay Gönlüm'ün Ankara Cebeci Asri Mezarlığı'nda bulunan kabri.

5 Şubat 1940 tarihinde babasının askeri görevle bulunduğu Erzincan'ın Tercan ilçesinde doğmuştur.[1] Babasının adı Ahmet, annesinin adı Zekiye'dir.[1] Babası Denizli'nin Tavas ilçesi Kızılcabölük kasabasından, annesi Kütahya'dandır.[1] Çocukluk yıllarını Denizli, Afyonkarahisar ve Kütahya'da geçirdi. İlkokulu Kütahya'da, ortaokul ve liseyi Denizli'de bitirdi. 1953 yılında başladığı Denizli Erkek Sanat Enstitüsü'nde farklı kişiliği ve müziğe yatkınlığı ile okulda sevilen biri oldu. 16 yaşında Türk türkülerinin en ünlü derleyicisi olan Muzaffer Sarısözen'le tanışması kariyerinde belirleyici oldu. Ankara Radyosu Yurttan Sesler programıyla sanat dünyasına adım attı. Belli bir süre Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı "Film Radyo Televizyon Merkezi"'nde çalıştı. 1966'da "yetişmiş saz sanatçısı" olarak Ankara Radyosu'nda çalışmaya başladı.

Özellikle Denizli yöresinin türkülerini, sesi ve sazı ile mikrofonlara taşıdı. Çalıp söylediği Ege türküleri kadar, taklit yeteneği, şovmenliği, fıkraları ve kullandığı Denizli şivesiyle folklora zenginlik kattı.

1960'larda sahneye de çıkan sanatçı, 1973'ten itibaren düzenli şekilde İzmir Enternasyonal Fuarı'nda sahne aldı. Başta Zeki Müren olmak üzere pek çok ünlüyle aynı sahneyi paylaştı. 1963'te İlkokul arkadaşı Kütahyalı Ayten Hanım ile evlendi. Bir Yeşilçam filminde başrolde oynadı.[]TRT'de, tarıma ve çocuklara yönelik programlarda yer aldı. Kültür Bakanlığı Halk Müziği Geliştirme Merkezi (HAGEM) Repertuvar Kurulu üyeliği yaptı. Son televizyon programı TRT-1'deki "Türk Halk Müziği stekleri" oldu.

Radyo oyunlarında ve tiyatrolarında roller alan Özay Gönlüm, radyo ve TV'lerde yayınlanan Nineden Mektuplar tiplemesiyle çok sevildi. En sevilen türkülerinden biri olan "Çöz de Al Mustafa Ali" türküsünü, "Fişini de Al Mustafa Ali" diye de seslendirerek, halkı fiş (vergiye yönelik makbuz) toplamaya davet etmesiyle sosyal bilincini gösterdi. Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Çin ve Hindistan'da konserler veren Özay Gönlüm, başta Denizli ve Kütahya yöreleri gelmek üzere Denizli, Kütahya, Muğla, Aydın, İzmir, Manisa, Balıkesir, Bursa, Afyon, Burdur, Isparta yörelerinden 3400'den fazla türkü derledi. Özellikle, "Denizli'nin Horozları" (Çil Horoz), "Çöz de Al Mustafa Ali", "Sultan Seccadesi", "Asmam Çardaktan", "Cemile'min Gezdiği Dağlar Meşeli", "Osmanım'ın Mendili", "Adım Adım Denizli'nin Yolları", "Şu Dağlar Tepe Tepe" gibi türküleriyle tanınıyordu.

Teatral yeteneği, yöresel icra tekniği, vokal yorumu ve yaren adını verdiği üçlü sazı ile Türk halk müziğinde bir ekol oluşturdu.[2] Bağlamanın yanı sıra cura ve tambura tekniğine de çok önem vermiş, Ege yöresinde Ramazan Güngör'den Hamit Çine'ye kadar birçok curacı ile çalışmış, katıldığı programlarda her boydan cura çalmıştır. Yaren adlı enstrümanı ile cura, bağlama ve çöğürü bir araya getirdi.

Türküleriyle 34 yıldır beğeni toplayan Özay Gönlüm, 2 yıl akciğer rahatsızlığıyla yaşadı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Kliniği'ne tedavi amacıyla yattı. Ancak hastalığa yenik düşerek 1 Mart 2000'de vefat etti. Mezarı Cebeci Asri Mezarlığı'ndadır. Eşi Ayten Hanım'dan iki kızı vardır.[3]

Eserleri

30 civarında 33'lük/45'lik, 30 kadar kaset ve 200 türkünün derleyicisi veya kaynak kişisi. Eski 45'likleri ve uzunçalarları birinci el piyasasında bulunmamaktadır. En güncel derleme, Kalan Müzik tarafından 2005 yılında piyasaya sürülmüş olan ve 2 CD, 2 kaset ve kitapçıklardan oluşan "Özay Gönlüm" koleksiyonudur. Ayrıca 2001 yılında Anadolu Müzik tarafından piyasaya sürülmüş "Yaren" isimli kasedini bulmak mümkündür.

En tanınmış türküleri arasında aşağıdakiler sayılabilir:

  • Elif dedim be dedim
  • Evlerinin önü bulgur kazanı (Adım adım Denizlinin yolları)
  • Arabaya taş koydum
  • Asmam çardaktan
  • Denizli'nin horozları
  • Derbent Deresi
  • Ninenin mektubu, Çil Horoz
  • Çöz de al Mıstıvali
  • Cemilemin gezdiği dağlar meşeli
  • Tepsi tepsi fındıklar
  • Sobalarında kuru da meşe yanıyor
  • Karahisar kalesi
  • Hatçam çıkmış gül dalına
  • Dağların başındayım
  • Elindedir bağlama
  • Gıcır gıcır gelir yarın kağnısı
  • Manisayla Bergamanın arası
  • Onikidir şu Burdur'un dermeni
  • Hıkkıdık duttu beni
  • Evren köy
  • İki keklik
  • Gımıldanıver
  • Bağlamamın Dügümü

Notlar

  1. ^ a b c d e f g "KEMAL ÖZAY GÖNLÜM". 20 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022. 
  2. ^ "Özay Gönlüm vefatının 22. yılında Denizli'de anıldı". Anadolu Ajansı. 1 Mart 2022. 4 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2023. 
  3. ^ "Özay Gönlüm kimdir, nereli, ne zaman öldü? Özay Gönlüm şarkıları..." Cumhuriyet. 1 Mart 2023. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Denizli</span> Denizli ilinin merkezi olan şehir

Denizli, Türkiye'nin Ege Bölgesindeki aynı adlı ilin merkezi olan bir şehirdir.

Talip Özkan, Türk halk müziği sanatçısı. Lise yıllarındayken Acıpayam'da Muzaffer Sarısözen'le tanıştı. 1957'de yüksek öğrenimi için geldiği Ankara Radyosu'nda Yurttan Sesler Korosu programlarında yer aldı ve ardından sınavları kazanarak kadrolu sanatçı oldu. 1960 yılında İstanbul Radyosu'na geçiş yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Kütahya (il)</span> Türkiyenin Ege Bölgesinde bir il

Kütahya, Türkiye Cumhuriyeti'nin Ege Bölgesi'nde yer alan bir ilidir.

<span class="mw-page-title-main">Kütahya</span> Kütahya ilinin merkezi olan şehir

Kütahya, Ege Bölgesi'nde yer alan Kütahya ilinin merkezi olan şehirdir. Kütahya bölgesi, kuzey ve batıdaki yüksek dağ sırtlarında doruğa ulaşan tarım arazileri ile geniş bir yamaç alanına sahiptir. Kentin Yunanca adı Kotyaion, Roma dönemindeki adı ise Cotyaeum'dur.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Hakalmaz</span> Türk halk müziği sanatçısı

Orhan Hakalmaz, Türk halk müziği sanatçısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tahtacılar</span> ağaç işçiliğiyle uğraşan Alevî Türkmenler

Tahtacılar, genel olarak Ege ve Akdeniz bölgelerinin ormanlık yörelerinde yaşayan, Osmanlı İmparatorluğu döneminde ve kısmen günümüzde ağaç işçiliğiyle uğraşan Alevî Türkmenlerdir. Kızılbaş inancına sahiptirler. Bektaşîlik ve Anadolu Aleviliği ile Tahtacı inancının belli başlı farkları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Neşet Ertaş</span> Türk halk ozanı

Neşet Ertaş, Türk halk ozanı, Türkmen/Abdallık kültürünün ve müzik geleneğinin son büyük temsilcisidir. "Bozkırın Tezenesi" olarak da tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Davut Sulari</span>

Davut Sularî, gerçek adıyla Davut Ağbaba,, Türk halk müziği sanatçısı ve âşık.

<span class="mw-page-title-main">Muzaffer Sarısözen</span> Türk folklorcu ve müzisyen

Muzaffer Sarısözen, Türk folklorcusu, Türk halk müziği sanatçısı ve derleyicisidir. Asıl adı Muzaffereddin Mazhar olup soyadı kanunundan önce Muzaffereddin, Muzaffer Sözen gibi isimleri kullanmıştır. Babası Nakşibendî şeyhi Hüseyin Hüsnü Efendi, annesi Zeliha Hanım'dır.

<span class="mw-page-title-main">Rakım Elkutlu</span>

Rakım Elkutlu, Türk klâsik mûsikîsi bestekârlarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Âşık Daimi</span> Türk halk müziği sanatçısı, ozan.

İsmail Aydın ya da aşık olarak Aşık Daimi, halk ozanı.

<span class="mw-page-title-main">Güler Duman</span> Türk şarkıcı, söz yazarı, besteci, sunucu ve müzik hocası

Güler Duman, Türk halk müziği sanatçısı, söz yazarı, besteci, sunucu ve müzik öğretmeni. 1980'li yılların başından itibaren sık sık çıkardığı albümlerle Türk halk müziği'nin başarılı sanatçılarından biri oldu. Aslen Erzurum, Aşkale'lidir. İlkokul eğitimi döneminde Ruhi Su dostlar korosuna katıldı. Koroda bulunan sanatçının sesini keşfeden Mustafa Budan, Erden Kıral'ın yönettiği ve başrolünde Genco Erkal'ın yer aldığı Hakkâri'de Bir Mevsim filminde seslendirdiği uzun hava ile sanat dünyasında ismini duyurmuştur. İlk albümünü 1980 yılında 13 yaşında Dost Garip ile yapmıştır. Bu albüm 3 milyon 800 bin satış rakamına ulaşarak büyük bir satış yaptı.

Anadolu ağızları, Türkiye Türkçesi ağız bölgesinin Anadolu kolunda yer alan ağızlardır. Eski Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında konuşulan Türkiye Türkçesi Anadolu'da çeşitli ağızlarla konuşulmaktadır. Ağızların sebebi, göçler, iklim, coğrafya ve dilin kendisine ait özelliklerdir. İletişim ve medya teknolojileri ile bütün yurtta İstanbul ağzı genelleşmekte, yöresel ağızlar giderek azalmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Balıkesir Türküleri</span>

Balıkesir Yöresi Halkbilimi (Folklor) araştırmacılarının ve TRT Türk Halk Müziği Derleme Komisyonunun yaptığı çalışmalar sonucu, Balıkesir ve civarından derlenen pek çok türkü kayda geçirilmiştir.

Kelekçi, Denizli'nin Acıpayam ilçesine bağlı bir mahalle.

<span class="mw-page-title-main">Hisarlı Ahmet</span> Türk Halk Ozanı

Ahmet Hisarlı veya mahlası ile Hisarlı Ahmet,, Türk halk ozanı.

Mustafa Karaçeper, Türk halk müziği sanatçısı, bağlama üstadı ve müzik yönetmeni.

Mehmet Yücel Paşmakçı, Türk Halk Müziği derleyicisi, saz sanatçısı, koro şefi ve akademisyen.

Melek Mosso ya da gerçek adıyla Melek Davarcı, Türk müzisyen ve müzik öğretmeni.

<span class="mw-page-title-main">Durmuş Yıldırım</span>

Durmuş Yıldırım ya da "Üç Telli Çalan Adam", Türk halk müziği sanatçısı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.