Anakart, modern bir bilgisayar gibi karmaşık bir elektronik sistemin birincil ve en merkezî baskılı devre kartıdır. Apple bilgisayarlardaki muadiline logic board denir ve bazen mobo olarak kısaltılır. Fiziksel yapı olarak anakartlar özel alaşımlı bir blok üzerine yerleştirilmiş ve üzerinde RAM yuvaları genişleme kartı slotları devreler ve yongalar bulunan kare şeklinde bir plakadır. Bu plaka çalışma sistemini organize eder. Bu organizasyon anakart üzerindeki yonga setleri sayesinde olur.
Bilgisayar donanımı, kasa, merkezi işlem birimi (CPU), monitör, fare, klavye, bilgisayar veri depolama, grafik kartı, ses kartı, hoparlörler ve anakart gibi bir bilgisayarı oluşturan fiziksel parçaların genel adıdır.
Donanım yazılımı (İng: firmware), sayısal veri işleme yeteneği bulunan her tür donanımın kendisinden beklenen işlevleri yerine getirebilmesi için kullandığı yazılımlara verilen addır. Elektronikte ve bilişimde donanım yazılımı, kalıcı bellek, program kodu ve veri deposudur. Donanım yazılımının bulunduğu cihazlara tipik örnekler; gömülü sistemler, bilgisayar çevre birimleri, cep telefonu, dijital fotoğraf makinesi verilebilir. Bu cihazlarda bulunan yazılım, cihazın kontrol programını barındırır. Donanım yazılımı ROM, EPROM, flaş bellek gibi kalıcı bellekte saklanır. Bir cihaz yazılımının değiştirilmesi, cihazın ömrü boyunca ya hiç yapılmaz ya da sadece birkaç kez yapılır. Bazı cihazların yazılımları üretim aşamasından sonra değiştirilemez. Donanım yazılımında güncelleştirme ya yazılım hatası ya da cihaza yeni bir özellik eklemek için yapılır. Bunun için mikroçip ROM'u değiştirilmesi gerekebilir veya flaş belleğin özel bir yöntemle tekrar programlanması gerekir. Bilgisayardaki BIOS yazılımı yalnızca, cihazın temel işlevlerini saklar, işletim sistemi gibi yüksek seviye yazılımlara önayak olur.
Bilgisayar mimarisi, en küçüğe ve en başarılıya ulaşmayı hedeflerken aynı zamanda maliyeti de göz önünde bulundurduğu için sanat ve bilimin ortak buluştuğu nokta olarak da tanımlanır. Bilgisayar Mimarisi, bilgisayar parçalarının iç yapıları ve aralarındaki haberleşme bağlantıları ile ilgilidir.
- Merkezî işlem biriminin mimarisinin tasarımı
- Komut kümesinin tasarımı.
- Adresleme yöntemlerinin tasarımı.
- Genel donanım mimarileri.
BIOS,. EPROM adı verilen bir yonga üzerinde ROM Bellek biçiminde yer alan bir tür yazılımdır. Bilgisayar açıldığı anda işlemciye tüm diğer donanımları sırasıyla tanıtır. Donanımların temel iletişim protokollerini belirler. İşletim sisteminin başlangıç öğelerinin herhangi bir sürücüden yüklenmesini sağlar. İşletim sistemi çalışırken donanım ve işletim sistemi arasındaki ilişkileri düzenler.
Gömülü sistem, bilgisayarın kendisini kontrol eden cihaz tarafından içerildiği özel amaçlı bir sistemdir. Genel maksatlı, örneğin kişisel bilgisayar gibi bir bilgisayardan farklı olarak, gömülü bir sistem kendisi için önceden özel olarak tanımlanmış görevleri yerine getirir. Sistem belirli bir amaca yönelik olduğu için tasarım mühendisleri ürünün boyutunu ve maliyetini azaltarak sistemi uygunlaştırabilirler. Gömülü sistemler genellikle büyük miktarlarda üretildiği için maliyetin düşürülmesinden elde edilecek kazanç, milyonlarca ürünün katları olarak elde edilebilir.
Canlı USB, önyüklenebilen tam bir işletim sistemi içeren taşınabilir bir USB'ye bağlı harici veri depolama aygıtıdır. Terim, USB flash sürücüleri anımsatır, ancak sırasıyla "canlı HDD" ve "canlı SSD" olarak adlandırılsalar da, harici bir sabit disk sürücüsünü veya yarıiletken sürücüyü kapsayabilir. Canlı CD'lerden sonraki evrimsel adımdır, ancak yazılabilir depolamanın ek avantajıyla, önyüklenen işletim sisteminde özelleştirmelere izin verir. Canlı USB'ler, sistem yönetimi, veri kurtarma veya test sürüşü için gömülü sistemlerde kullanılabilir ve USB cihazına ayarları kalıcı olarak kaydedebilir ve yazılım paketlerini yükleyebilir.
MSConfig, Microsoft Windows işletim sisteminde yer alan bir yapılandırma menüsüdür. Başlangıçta çalışacak yazılımı, aygıt sürücülerini ve Windows hizmetlerini devre dışı bırakabilir, yeniden etkinleştirebilir veya önyükleme parametrelerini değiştirebilirsiniz.
Intel Güvenilir Yürütme Teknolojisi, bilgisayar donanım teknolojisidir ve başlıca hedefleri şunlardır:
- Bir platformun ve işletim sisteminin güvenilirliğinin onaylanması.
- Bir işletim sisteminin eğer güvenilir bir ortamda başlatıldığından emin olunursa, işletim sistemi güvenilir olarak kabul edilebilir.
- Güvenilirliği kanıtlanmış işletim sistemlerinin, kanıtlanmamış olanlara göre ek güvenlik özellikleri sağlaması.
Disk şifreleme içerisindeki bilgiyi kimliği doğrulanmamış kişilerden korumak için kolayca çözülemeyecek okunmaz bir koda dönüştüren bir teknolojidir. Disk şifreleme disk şifreleme yazılımı veya diske veya diskin herhangi bir bölümüne giden her bir bit veriyi şifreleyen bir donanım kullanır. Veri belleğine kimliği doğrulanmamış kişilerin erişmesini engeller.
Video BIOS, bir bilgisayardaki grafik kartının BIOS'udur. Ayrıca, belirli video sürücüsü yüklenmeden önce temel metin ve video modu çıkışı için INT10 uygular. Video BIOS, Bilgisayarın açılış anında grafik kartını başlatır. Ayrıca, INT 10h kapatma özelliği ve VESA BIOS Uzantıları(VBE)'nı uygular. UEFI 2.x sistemlerinde INT 10h ve VBE, UEFI GOP ile değiştirilir.
Unified Extensible Firmware Interface (UEFI), bir işletim sistemi ile bir platform sabit yazılımı arasındaki bir yazılım arabirimini tanımlayan, genel kullanıma açık bir tabirdir. UEFI, asıl olarak tüm IBM PC uyumlu kişisel bilgisayarlarda bulunan eski Temel Giriş/Çıkış Sistemi (BIOS) önyükleme sabit yazılımını eski BIOS hizmetleri için destek sağlayan çoğu UEFI sabit yazılım uygulamasıyla değiştirir. UEFI, işletim sistemi kurulu olmasa bile bilgisayarların uzaktan tanılanmasını ve onarımını destekleyebilir.
Çoklu önyükleme(multi-booting), tek bir bilgisayara birden çok işletim sistemi kurma ve hangisinin ön yükleneceğini(booting) seçebilme eylemidir. Çift önyükleme(dual-booting) terimi, özellikle iki işletim sisteminin ortak yapılandırmasını ifade eder. Çoklu önyükleme, özel bir ön yükleyici(booting) gerektirebilir.
Çoklu önyükleme (multi-booting), tek bir bilgisayara birden çok işletim sistemi kurma ve hangisinin ön yükleneceğini(booting) seçebilme eylemidir. Çift önyükleme (dual-booting) terimi, özellikle iki işletim sisteminin ortak yapılandırmasını ifade eder. Çoklu önyükleme, özel bir ön yükleyici gerektirebilir.
rEFInd, UEFI ve EFI tabanlı makineler için bir önyükleme yöneticisidir. Tek bir kalıcı aygıta kurulu birden çok işletim sistemini başlatmak için kullanılabilir. Ayrıca UEFI uygulamalarını başlatmak için bir yol sağlar.
Bir hobi amaçlı işletim sistemi geliştirmek, bilgisayarı hobi olarak gören kişiler için daha karmaşık ve teknik bir seçenek olabilir. Hobi işletim sistemi tanımı da bazen biraz belirsiz olabilir. Bunlar, geliştirici bakış açısından geliştiricilerin/yazılım topluluklarının sadece eğlenmek ya da öğrenmek amacıyla yaptıkları projeler olabilir, kullanıcı bakış açısından kullanıcıların geniş çaplı ve tam işlevsel bir sistemden ziyade sadece bir oyuncak olarak kullandıkları/kurcaladıkları veya kendilerini geliştirdikleri sistemler olarak da görülebilir ya da çok büyük bir kullanıcı tabanına sahip olmayan küçük bir topluluğa sahip bir işletim sistemi olarak da tanımlanabilir.
OpenBIOS, Open Firmware'in özgür ve açık kaynak uygulamalarını sağlamayı amaçlayan ve Assembly ile geliştirilen bir projedir. Aynı zamanda uygulamanın da adıdır.
Gelişmiş Yapılandırma ve Güç Arabirimi (ACPI), işletim sistemlerinin bilgisayar donanım bileşenlerini, güç yönetimi, otomatik yapılandırma ve durum izleme için keşfetmek ve yapılandırma amacıyla kullanılabilen açık bir standarttır. İlk olarak Aralık 1996'da piyasaya sürülen ACPI, Gelişmiş Güç Yönetimi (APM), Çoklu İşlemci Spesifikasyonu ve Tak ve Çalıştır BIOS (PnP) Spesifikasyonunun yerini almayı amaçlamaktadır. ACPI, güç yönetimini ve yapılandırma ilkelerini belirlemek için platforma özgü aygıt yazılımına dayanan önceki BIOS merkezli sistemin aksine, güç yönetimini işletim sisteminin denetimi altına alır. Belirtim , İşletim Sistemi tarafından yönlendirilen yapılandırma ve Güç Yönetimi (OSPM) sisteminin merkezinde yer alır. ACPI, cihazın üretici yazılımı, bilgisayar donanımı bileşenleri ve işletim sistemleri arasındaki donanım soyutlama arayüzlerini tanımlar.
SeaBIOS, x86 sistemleri için serbestçe kullanılabilen bir ürün yazılımı olarak hizmet veren bir x86 BIOS'un açık kaynaklı bir uygulamasıdır. Uyumluluğu hedefleyerek, tipik bir tescilli x86 BIOS tarafından uygulanan standart BIOS özelliklerini ve çağrı arayüzlerini destekler. SeaBIOS, coreboot yükü olarak çıplak donanım üzerinde çalışabilir veya QEMU ve Bochs gibi emülatörlerde doğrudan kullanılabilir.
IBM PC uyumlu bilgisayarlar, bilgisayar devi IBM'in orijinal IBM PC, XT ve AT bilgisayarlarına benzer ve aynı yazılımı ve genişleme kartı'larını kullanabilir. Bu tür bilgisayarlar PC klonları, IBM klonları veya IBM PC klonları olarak adlandırılmıştır. IBM 2005 yılında kişisel bilgisayar bölümünü Çinli teknoloji şirketi Lenovo'ya sattıktan sonra artık kişisel bilgisayar satmadığı için "IBM PC uyumlu" terimi artık yalnızca tarihsel bir tanımlamadır. "PC" tanımı, kişisel bilgisayar tarihi'nin çoğunda kullanıldığı gibi, genel olarak "kişisel bilgisayar" anlamına değil, çağdaş bir IBM PC'nin çalıştırabildiği aynı yazılımı çalıştırabilen bir x86 bilgisayar anlamına gelmektedir. Bu terim başlangıçta 1980'lerin başında mevcut olan Apple II, TRS-80 ve Commodore 64 gibi çeşitli ev bilgisayarı sistemlerinin aksine kullanılmıştır. Daha sonra bu terim öncelikle Apple'ın Macintosh bilgisayarlarına karşıt olarak kullanılmıştır.
