İçeriğe atla

Önceki Yan

Önceki Yan
前燕
337-370
Önceki Yan (MS 338)
Önceki Yan (MS 338)
BaşkentJicheng (棘城) (337–341)
Longcheng (341–350)
Jicheng (350–357)
Yecheng (357–370)
Yaygın dil(ler)Klasik Çince
HükûmetMonarşi
İmparator 
• 337-348
Murong Huang
• 348-360
Murong Jun
• 360-370
Murong Wei
Tarihî dönemBeş Hu On Altı Krallık
• Kuruluşu
337
• Dağılışı
370
Para birimiÇin madeni parası
Öncüller
Ardıllar
Jin Hanedanı
Ran Wei
Önceki Chao
Duan Qi
Sonraki Qin
Günümüzdeki durumu Çin

Önceki Yan (Çince: 前燕; pinyin: Qián Yān), MS 337-370 yılları arasında Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde var olan bir devletti.[1] Siyenpiler tarafından yönetilen toprakları, günümüz Çin'in kuzeyini kapsamaktaydı.

Başlangıçta, Murong Huang ve oğlu Murong Jun, Jin Hanedanı'nın yarattığı "Yan Prensi" unvanını hak iddia ettiler, ancak daha sonra MS 352'de eski Sonraki Chao topraklarının çoğunu ele geçirdikten sonra, Murong Jun kendini imparator ilan etti ve bu noktadan sonra, Önceki Yan'ın hükümdarları kendilerini "imparator" ilan ettiler.

Kaynakça

  1. ^ "兩千年中西曆轉換" (Çince). Sinica.edu.tw. 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

319 (CCCXIX) perşembe günü başlayan bir yıldır.

<span class="mw-page-title-main">Han Hanedanı</span> çinde M.Ö. 206 - M.S. 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedan

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çin Şi Huang</span> İlk Çin imparatoru ve Qin Hanedanlığının kurucusu

Çin Şi Huang Çin Hanedanının kurucusu ve Çin'in ilk imparatoruydu. "Kral" (wáng王) unvanını korumak yerine önceki Shang ve Zhou yöneticilerinin taşıdığı, önümüzdeki iki bin yıl boyunca Çin'deki hükümdarları tarafından sürekli kullanılacak olan "imparator" unvanını üstlendi.

<span class="mw-page-title-main">Siyenpiler</span>

Siyenpiler veya Sien-piler, Moğolistan ve Mançurya sınırı civarında yaşamış göçebe kabile.

<span class="mw-page-title-main">Toprak Askerler</span>

Toprak Askerler ya da Terrakotta Ordusu, ilk Çin imparatoru Qin Shi Huang'ın mezarında bulunan terrakotta heykeller. MÖ 210 tarihinde yapılmış olan heykeller, 1974'te Çin'in Shaanxi eyaletine bağlı Xi'an yakınlarında bir çiftçi tarafından bulunmuştur. Ordunun "İlklerin imparatoru" olarak bilinen Qin Shi Huang'ın mezarını koruduğuna inanılır.

Çebi Kağan, Çin kaynaklarında kişisel adı Aşina Hubo, hükümdar adı ise Yiçü Çebi Kağan (乙注車鼻可汗/乙注车鼻可汗)'dır. Seyanto Kağanlığı'nın dağılmasının ardından "Doğu Türklerinin Kağanı" iddiasıyla ortaya çıkan Türk devlet adamıdır. Dağılan Göktürk Devleti'nden kalan toprakların doğusunda kısa bir süre de olsa Doğu Türk Kağanlığı'nı yeniden kurumsallaştırmaya çalışmıştır. Tang Hanedanı'na bağlı Gao Kan komutasındaki birliklerin MS 650'de Çebi'nin ordularını mağlup etmesiyle bu amacını gerçekleştirememiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sima Yan</span> Jin hanedanın İmparatoru

İmparator Wu veya asıl adıyla Sima Yan, Jin Hanedanı'nın ilk imparatorudur. Sima Yi'nin torunu olup Wei Hanedanı hükümdarı Cao Huan'ı tahtından indirerek imparator oldu. Hükümdarlığı döneminde tüm Çin'i birleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lü Bu</span>

Lü Bu, Çin'de Geç Han Hanedanı döneminde yaşamış bir komutan ve savaş ağasıydı. Başlangıçta küçük bir savaş ağası olan Ding Yuan'a bağlı ikine Ding'e ihanet ederek öldürdü ve MS 192 başlarında Han merkezi yönetimini kontrol eden savaş ağası Dong Zhuo'ya kaçtı. MS 192 yılında da Dong Zhuo'ya ihanet etti ve Wang Yun ile Shisun Rui tarafından kışkırtıldıktan sonra onu da öldürdü, ancak daha sonra yenildi ve Dong Zhuo'nun takipçileri tarafından uzaklaştırıldı. MS 190'dan 195'e kadar Lü Bu, Orta ve Kuzey Çin'de gezindi ve art arda Yuan Shu, Yuan Shao ve Zhang Yang gibi savaş ağalarına sığındı. MS 194 yılında Yan eyaletini kontrol eden Cao Cao'yu Cao'yu terk edenlerin yardımıyla ele geçirmeyi başardı ancak Cao iki yıl içinde toprakları geri aldı. MS 196 yılında Lü Bu, Xu eyaletine sığınmak istediği Liu Bei'ye karşı döndü ve eyaletin kontrolünü ele geçirdi. Daha önce Yuan Shu ile ittifak yapmayı kabul etmiş olmasına rağmen, Yuan kendisini imparator ilan ettikten sonra onunla olan bağlarını kopardı ve Cao Cao ve diğerleri ile birlikte Yuan'a karşı ittifak kurdu. Bununla birlikte, MS 198 yılında Yuan Shu'ya tekrar sığındı ve Cao Cao ve Liu Bei'nin birleşik kuvvetleri tarafından saldırıya uğradı ve MS 199 yılında Xiapi Savaşı'nda yenildi. Lü Bu, Cao Cao'nun emri üzerine tutuklandı ve idam edildi.

Tabgaç Kağanlığı İmparatoru Daowu (371–409), kişisel adı Tuoba Gui, né Tuoba Shegui Erbatur Kağan, Kuzey Wei'nin kurucu imparatoruydu. Dai'nin son prensi Tuoba Shiyijian'ın torunuydu. Dai devletinin 376'da Eski Qin'e düşmesinden sonra, Dai tahtının nihai halefi olduğu varsayıldı. Eski Qin, Fei Nehri Savaşı'nda Jin kuvvetleri tarafından yenilgiye uğratılmasının ardından 383'te kargaşaya düştükten sonra, Erbatur Kağan, 386'da Dai'yi yeniden kurma fırsatını yakaladı. Yakında eyaletin adını Tabgaç olarak değiştirdi ve kendini bir prens ilan etti. Başlangıçta Later Yan'ın bir vasalıydı, ancak 397'de Later Yan imparatoru Murong Bao'yu yendikten ve Later Yan'ın topraklarının çoğunu ele geçirdikten sonra, 398'de imparatorluk unvanını talep etti.

Liu Yao, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Önceki Chao'nun beşinci imparatorudur. Saltanatı MS 318'den MS 329 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Shi Le</span>

Shi Le, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Sonraki Chao'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 330'dan MS 333 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Helian Ding, Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde Hiung-nu önderliğindeki Xia'nın üçüncü ve son imparatorudur. Saltanatı MS 428'den MS 431 yılına kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Önceki Qin</span>

Önceki Qin, MS 351-394 yılları arasında Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde var olan bir devletti. Di halkı tarafından yönetilen toprakları, günümüz Çin'in kuzeyini kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Yan</span>

Kuzey Yan, MS 407-436 yılları arasında Çin'de Beş Hu On Altı Krallık döneminde var olan bir devletti. Siyenpiler tarafından yönetilen toprakları, günümüz Çin'in kuzeybatısını kapsamaktaydı.

Taiwu, Çin'de Kuzey Vey Hanedanı'nın üçüncü imparatorudur. Saltanatı MS 423'ten MS 452 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Tuoba Yu, Çin'de Kuzey Vey Hanedanı'nın dördüncü imparatorudur. Saltanatı MS MS 452 yılında ölümüne kadar yalnızca birkaç ay sürmüştür.

Yuan Zhao, Çin'de Kuzey Vey Hanedanı'nın dokuzuncu imparatorudur. Saltanatı MS 528 yılında ölümüne kadar yalnızca bir ay sürmüştür.

Yuan Ye, Çin'de Kuzey Vey Hanedanı'nın geçici imparatorudur. Saltanatı MS 530'den MS 531 yılına kadar sürmüştür.

Xiaowu, Çin'de Kuzey Vey Hanedanı'nın 12. ve son imparatorudur. Saltanatı MS 532'den MS 535 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Murong Jun(Çince: 慕容儁;319-360), Çin tarihinde Xianbei kökenli bir hükümdardır. Xianbei, Orta Asya kökenli bir etnik gruptur. 4. yüzyılın başlarında Kuzey Wei İmparatorluğu'nun hükümdarlığını yapmıştır.