Gezegenimsi bulutsu veya gezegenimsi nebula, yaşamının son evresinde bulunan bir kırmızı devin yaydığı parlak bir iyonize gazdan oluşan salma bulutsusu türüdür.
Bulutsu, iyonize, nötr veya moleküler hidrojen ve kozmik tozdan oluşabilen, yıldızlararası ortamın belirgin bir şekilde ışıldayan kısmıdır. Bulutsular genellikle Kartal Bulutsusu'ndaki "Yaratılış Sütunları" gibi yıldız oluşum bölgeleridir. Bu bölgelerde gaz, toz ve diğer malzemelerin oluşumları bir araya gelerek daha yoğun bölgeler oluşturur ve bu yoğun bölgeler daha fazla madde çekerek sonunda yıldızları oluşturacak kadar yoğun hale gelirler. Geri kalan malzemenin ise gezegenler ve diğer gezegen sistemi nesnelerini oluşturduğu düşünülmektedir.
Bulutsular ve Yıldız Kümelerinin Yeni Genel Kataloğu, 1888 yılında John Louis Emil Dreyer tarafından derlenen ve derin gökyüzü cisimlerinden oluşan bir astronomi kataloğudur. NGC, gökadalar, yıldız kümeleri ve salma bulutsuları da dahil olmak üzere 7.840 gök cismi içerir. Dreyer NGC'ye, 1895 ve 1908 yıllarında 5.386 gök cismini daha tanımlayan ve Dizin Katalogları olarak bilinen iki ek yayınladı. Bu cisimlerin birçoğu halen NGC veya IC numaralarıyla yaygın bir şekilde bilinmektedir.
Kedi Gözü bulutsusu, Ejderha takımyıldızı yönünde bulunan bir gezegenimsi bulutsu. Yapısal açıdan, bilinen en karmaşık bulutsulardandır; Hubble Uzay teleskobu ile düğümler, püskürtmeler ve yaysal yapılar gözlemlenmiştir. Merkezinde, 1000 yıl önce dış zarfını kaybederek bulutsuyu üretmiş olan parlak ve sıcak bir yıldız vardır.
Ünlenen adıyla "Halka Bulutsusu" Çalgı takımyıldızının kuzeyinde bulunan ve kataloglarda Messier 57, M57 veya NGC 6720 olarak yer alan gezegenimsi bulutsudur.
Halter Bulutsusu Tilkicik takımyıldızında yaklaşık olarak 1360 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gezegenimsi bulutsudur.
Helis Bulutsusu, Kova takımyıldızı yönünde bulunan oldukça büyük bir gezegenimsi bulutsu. Karl Ludwig Harding tarafından muhtemelen 1824'ten önce keşfedilmiştir. Bu bulutsu, parlak gezegenimsi bulutsular içinde Dünya'ya en yakın olanıdır. Uzaklığı yaklaşık olarak 215 parsek yani 700 ışık yılıdır. Görünüşte Halka bulutsusu'na, boyutu, yaşı ve fiziksel özellikleri nedeniyle de Halter bulutsusu'na benzemektedir. Helis, 2003'ten bu yana internette sıklıkla "Tanrı'nın gözü" olarak anılır. Ünlü TV dizisi Battlestar Galactica'nın 15 Aralık 2006 tarihinde yayınlanan The Eye of Jupiter bölümünde Helis bulutsusuna muhtemelen bir gönderme vardır.
Salma bulutsusu veya emisyon bulutsusu, çeşitli dalga boylarında ışık yayan iyonize gazlardan oluşmuş bir bulutsu türüdür. İyonlaşmanın en yaygın kaynağı, yakındaki sıcak bir yıldızdan yayılan yüksek enerjili ultraviyole fotonlardır. Farklı türlerde salma bulutsuları arasında, yıldız oluşumunun gerçekleştiği ve iyonlaştırıcı fotonların kaynağı olan genç, büyük kütleli yıldızların bulunduğu H II bölgeleri ve dış katmanlarını atmış olan ölmekte olan bir yıldızın açığa çıkan sıcak çekirdeğinin bu katmanları iyonlaştırdığı gezegenimsi bulutsular bulunur.
Vatoz Bulutsusu Sunak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 18.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan, bilinen en genç gezegenimsi bulutsudur.
Küçük Halter Bulutsusu, Kahraman takımyıldızında tahminen 1.700 ila 15.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gezegenimsi bulutsudur. Pierre Méchain tarafından 5 Eylül 1780 tarihinde keşfedildi. Messier Kataloğu'ndaki yalnızca dört gezegenimsi bulutsudan biri olan Messier 76, en soluk Messier cisimlerinden birisidir.
Mz 3 , Cetvel takımyıldızı yönünde bulunan genç çiftkutuplu bir gezegenimsi bulutsu. Mz 3, 1922 yılında Donald Howard Menzel tarafından keşfedilmiştir. Menzel 1922
Sh2-279, Avcı takımyıldızında bulunan bir HII bölgesi ve parlak bulutsuları içeren bir yansı bulutsusudur. Avcı'nın Kılıcı olarak bilinen asterizmin en kuzey ucunda, Avcı Bulutsusu'nun 0,6 derece kuzeyinde yer alır. Sh2-279 içerisinde gömülü bulunan yansı bulutsusu popüler bilimde Koşan Adam Bulutsusu olarak bilinir.
Jones-Emberson 1 Vaşak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1,600 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gezegenimsi bulutsu. Düşük yüzey parlaklığıyla oldukça büyük bir gezegenimsi bulutsudur. 16.8 kadir parlaklığındaki merkezi yıldız çok mavi bir beyaz cücedir.
Donuk Aslan Bulutsusu, Aslan takımyıldızında yaklaşık olarak 10.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir ön gezegenimsi bulutsudur. Tayfsal çiftkutuplu bulutsudur. Merkezi yıldız, Frosty Leo olarak adlandırılan optik tayf türü K7II olan bir yıldızdır. 3,1 µm'de çok aşırı soğurma özelliği ve gökada düzlemi üzerinde 900 parsekten fazla mesafesiyle oldukça sıradışıdır.
Bulutsular ve Yıldız Kümeleri Kataloğu, ilk olarak 1786 yılında William Herschel tarafından, kız kardeşi Caroline Herschel'in yardımıyla yayımlanan bulutsular astronomi kataloğudur. Daha sonra oğlu John Herschel tarafından 1864 yılında Bulutsular ve Yıldız Kümeleri Genel Kataloğu olarak genişletilmiştir. CN ve GC, John Louis Emil Dreyer'in 1888 yılında derlediği ve günümüz astronomları tarafından kullanılan Yeni Genel Katalog'un (NGC) öncülleridir.
Pe 1-19 veya PN G026.5-03.0, Kalkan takımyıldızı yönünde bulunan bir gezegenimsi bulutsudur. 1960'larda Çek gök bilimci Luboš Perek tarafından keşfedilmiştir.
Samanyolu Galaksi'si gibi galaksilerin yerçekimsel alanına maruz kalan cisimlere etki eden gelgit dalgaları galaktik gelgit olarak bilinmektedir. Galaktik çarpışmalar, cüce galaksi ya da uydu galaksileri ve Samanyolu Galaksisi'nin Güneş Sistemimizde bulunan Oort bulutundaki gelgit etkisi yaratmaktadır.
Sh2-308, Büyük Köpek takımyıldızının merkezine yakın bulunan iyonize hidrojenden oluşmuş bir H II bölgesidir. Gece gökyüzündeki en parlak yıldız olan Sirius'un yaklaşık 8 derece güneyindedir. Bulutsu, EZ Canis Majoris adlı Wolf-Rayet yıldızını çevreleyen bir kabarcığa benzer. Bu yıldız kısaca, yıldız evriminin ön-süpernova aşamasındadır. Bulutsu, Dünya'dan yaklaşık olarak 4.530 ışık yılı uzaklıktadır, fakat bazı kaynaklar hem yıldızın hem de bulutsunun 5.870 ışık yılı uzakta olduğunu belirtir. Hatta bulutsunun Dünya'dan 1.875 ışık yılı uzaklıkta olduğunu belirten kaynaklar da bulunmaktadır.
Gezegenimsi Bulutsuların Abell Kataloğu, 1966'da George O. Abell tarafından yaratılan ve yaklaşık yarısı Albert George Wilson, geri kalanı George O. Abell, Robert George Harrington ve Rudolph Minkowski tarafından yapılan keşiflerden derlenmiş, 86 adet gezegenimsi bulutsudan oluşan gök bilimsel bir katalogdur. Tamamı Ağustos 1955'ten önce National Geographic Society - Palomar Gözlemevi Gökyüzü Araştırması'nın bir parçası olarak Palomar Dağı'ndaki 48 inç Samuel Oschin teleskopu ile elde edilen fotoğraf plakalarında keşfedildi. Dördü önceki kataloglardan daha iyi bilinmektedir: Abell 50, NGC 6742, Abell 75, NGC 7076, Abell 37, IC 972 ve Abell 81, IC 1454'tür. Diğer dördü daha sonra gezegenimsi olmadıkları için reddedildi: Abell 11, Abell 32, Abell 76 ve Abell 85. Diğer üçü ise Strasbourg-ESO Galaktik Gezegenimsi Bulutsu Kataloğu'na (SEC) dahil edilmedi: Abell 9, Abell 17 ve Abell 64. Listedeki gezegenimsi bulutsular en iyi geniş açıklıklı bir teleskopla ve OIII filtresi ile görüntülenebilir.
Sör William Huggins LN BN RS, eşi Margaret Lindsay Huggins ile birlikte astronomik spektroskopide öncü çalışmaları ile tanınan İngiliz bir gökbilimciydi.
