İçeriğe atla

Ölmez Otu

Ölmez Otu
YazarYaşar Kemal
ÜlkeTürkiye
TürRoman
Yayım1968
YayımcıAnt Yayınları
Dağın Öte Yüzü serisi
Yer Demir Gök Bakır
(2. kitap)
Ölmez Otu
(3. kitap)

Ölmez Otu, Yaşar Kemal'in Dağın Öte Yüzü üçlemesinin üçüncü romanıdır. 1968 yılında Ant Yayınları tarafından yayımlandı. Toplam kırk yedi bölümden oluşmaktadır. Üçlemesinin son eseri olan Ölmez Otu'nda serinin diğer romanlarından farklı olarak, Memidik'in Muhtar Sefer'den almak istediği intikam sonunda onu öldürmesi ve köylülerin Taşbaşoğlu mitini yok etmeleri anlatılır.

1952 ile 1957 yıllarında iki kez romanı yazmaya teşebbüs eden yazar, yazdıklarını yırtıp atmıştır.[1] 1967'te yazmaya başlayıp toplamda beş ayda yazımını bitirmiştir.

Konu

Muhtar Sefer'den dayak yedikten sonra kendine gelemeyen, kimsenin yüzüne bakamayan Memidik'in Muhtar Sefer'e duyduğu öç giderek artar. Muhtar Sefer'i nasıl öldüreceğini düşünür durur. Koca Halil ise sığındığı köyle birlikte Çukurova'ya inmiştir. Yalak köylülerini arar. Yalak köylüleri, tüm kış Adil Efendi ve Muhtar Sefer korkusuyla yaşamışlardır ve döngelelerin açmasıyla yeniden Çukurova'ya inme vakti gelmiştir. Uzunca Ali, anası Meryemce'yle birlikte ovaya nasıl ineceğini düşünür durur. Karısı Elif ile konuşurlar. Meryemce'yi köyde bırakıp gitmeye karar verirler. Elif, Meryemce için ekmek yapar, azık hazırlar. Gece, Meryemce uyurken çocukları da alıp yola çıkarlar. Muhtar Sefer, Ali'nin annesini öldürdüğü dedikodusunu yayar. Çocukları bile Ali'den şüphelenirler. Annesi ölmeden köye dönmek Ali için zorunluluktur. Atın ölümünden Meryemce tarafından kendisi sorumlu tutulan Koca Halil Ali'ye gönül borcunu ödemek için ona yardım eder. Memedik, bir gece Muhtar Sefer sandığı başka bir adamı öldürür. Ölüyü saklar. Ancak sabah olduğunda öldürdüğü adamın Muhtar Sefer olmadığını görür. Öldürdüğü adamın Şevket Bey olduğunu öğrenir. Ölüden kurtulmaya çalışırken ölüyle bir bağ kurar. Muhtar Sefer ise yaydığı dedikodan istifade ederek Meryemce'yi öldürmesi için tetikçisi Ömer ile anlaşır ve onu köye gönderir. Meryemce köyde dolanır durur, kendi kendine konuşur. Köye gelen Ömer'i en güzel kıyafetlerini giyerek bekler. Ömer'i öyle güzel karşılar ki, köyde geçirdiği sürede Meryemce'yi öldürmek konusunda kararsız kalır. Ona kıyamaz.

Genel bilgiler

Yazım süreci

Yaşar Kemal, 1946-1947 yılları arasında roman denemelerine başlamıştır. Ortadirek'e başlamış ama yarım bırakmıştır.[2] İnce Memed'ten sonra 1954'te Teneke'yi yazan yazar, 1959'a kadar hiçbir şey yazmamıştır. Yakın arkadaşı Dr. İbrahim Kıray'a Kadirli'de geniş kâğıtlar üstüne kopya kalemle yazdığı Ortadirek'in taslağını okumuş ve beğenilince romanı yazmaya başlamıştır ve konu ile ilgili olarak "Yazdığım parça sonra Ölmez Otu adıyla çıkan bölümün bir parçasıydı. Köyde iki gözü de kör Meryemce tek başına kalıyordu. Ortadirek'e başlayınca Meryemce'nin gözlerini açtım. Ve Meryemce üç bölümlük koca kitabı sırtına aldı götürdü." sözlerini dile getirmiştir.[3] Serinin ilk romanını yazmak için çalıştığı gazeteden bir yıl izin alırken[3] yirmi yıl boyunca kafasında tasarladığı Ölmez Otu'nu "ilk defa rahat rahat, para sıkıntısı çekmeden, acele etmeden, huzur içinde" yazmıştır.[1] 1952 ile 1957 yıllarında iki kez romanı yazmaya teşebbüs eden yazar, yazdıklarını yırtıp atmıştır. Yazma süreci beş ayda bitmiştir ve elle yazılan roman 1200 sayfa tutmuştur.[1] Yazarın eşi Tilda, elle yazılan romanı daktiloya çekmiştir.

Adlandırılışı

Yaşar Kemal, "ölmez otu" ismini ilk kez yedi yaşındayken yaşadığı köydeki bir ebe kadından duymuştur ve bundan sonra bu ismi bir daha duymamıştır.[1] Doğan Hızlan ile yaptığı bir görüşmede Ölmez Otu isminin kaynağını şu sözlerle açıklamıştır:[4]

"Efsanelerde bir türlü yok edilemeyen bir ot olarak geçer ölmez otu. Ayrık otuna benzermiş. Kökünü kazımaya, kurutmaya asla imkân yokmuş. Yok ettiğinizi sandığınız yerde, bir kuyu kazsanız, gene çıkarmış karşınıza, Ölmez Otu bu işte. Dedim ya, bu efsane otu."

Nedim Gürsel'le yaptığı bir röportajında Memidik'in psikolojisini ve insanların mit yaratma konusundaki yeteneğini şöyle anlatmıştır:[5]

"Ölmez Otu'ndaysa sıkışmış bir adamın yarattığı mit vardır. Memidik'in miti. Ne ölçüde gerçek dünyada, ne ölçüde yarattığı mit içinde yaşıyor insanoğlu? Modern dünyada da böyle bu. İç içe girmiş, sınır belli değil. Şu anda bile düşte yaşıyoruz belki, kendimize sürekli mitler bulup yaratıyoruz. İnsanların ikinci bir dünya yaratmadan yaşadıkları daha görülmemiş yeryüzünde. Doğum ve ölüm oldukça, insanoğlu bir karanlıktan başka bir karanlığa gittikçe, sürecek bu."

Eleştiriler

Fethi Naci, Ölmez Otu'nun yeni bir bakış açısı getirdiğini ve Türk romancısının Türk köylüsüne bakışını değiştirdiğini belirtmiştir..[6] Türk romancıların köylüye toplumsal bir gerçekliğin anlatılması, bir davanın savunulması ya da yerilmesi için bir araç olarak baktığını ama Yaşar Kemal'in "roman malzemesi" olarak değil "insan" olarak baktığını yazmıştır.

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Yaşar Kemal Hayatını Anlatıyor" (PDF). Yeni Gazete. 21 Ocak 1968. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  2. ^ Bosquet, Alain (2004). Yaşar Kemal Kendini Anlatıyor. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. 
  3. ^ a b Bosquet 2004, s. 76.
  4. ^ Çiftlikçi, Ramazan (1997). Yaşar Kemal Yazar-Eser-Üslup. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı. TTK Basımevi. s. 257. 
  5. ^ Gürsel, Nedim (Kasım 1996). "Bir Edebiyat Devi... Yaşar Kemal" (PDF). Cumhuriyet Kitap, 354. 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Nisan 2017. 
  6. ^ Naci, Fethi (2008). Yaşar Kemal'in Romancılığı (2. bas.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 26. ISBN 9789750807916. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Keriz</i> Türk filmi

Keriz, yönetmenliğini Kartal Tibet'in ve yapımcılığını da Türker İnanoğlu'nun üstlendiği, 1985 yapımı bir Türk filmidir. Güldürü türündeki filmin başrollerini Kemal Sunal ve Perihan Savaş paylaşmıştır.

<i>İnce Memed I</i> Yaşar Kemalin romanı

İnce Memed I, Yaşar Kemal'in İnce Memed serisinin ilk kitabıdır. 1955 yılında yayımlandı. Yaşar Kemal’in baş yapıtı olarak değerlendirilen eser, Çukurova köylüsünün ağalığa karşı mücadelesini anlatır. Yazarın ilk romanıdır. 1953-1954’te Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilmiş; 1955’te Çağlayan Yayınları tarafından iki cilt olarak kitap halinde basılmıştır. Eser, Varlık dergisinin düzenlediği 1956 yılı Varlık Roman Armağanı ile ödüllendirdi.

<span class="mw-page-title-main">Yaşar Kemal</span> Türk yazar ve şair (1923–2015)

Kemal Sadık Gökçeli veya bilinen adıyla Yaşar Kemal, Kürt kökenli Türk roman ve hikâye yazarı, şair ve aktivisttir. Türk edebiyatının en önde gelen yazarlarından biri olarak kabul edilen Yaşar Kemal, yaşamı boyunca pek çok ödül almış ve Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilmiştir. En ünlü eseri, yaklaşık 32 yılda tamamladığı İnce Memed roman serisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Tahir</span> Türk roman yazarı ve senarist (1910–1973)

Kemal Tahir, asıl adıyla İsmail Kemalettin Demir, Türk romancı, yazar, senarist.

<span class="mw-page-title-main">Nebiköy, Yatağan</span>

Nebiköy, Yatağan ilçesine 7 km mesafede, Yatağan ile Aydın Çine ilçesi arasında bulunan bir mahalledir.

<i>Teneke</i> (roman) Yaşar Kemal tarafından yazılan roman

Teneke, Yaşar Kemal'in 1955 tarihli romanı. Çukurova'daki çeltik ağalarına karşı mücadele eden köylünün yanında yer alan idealist kaymakamın trajik öyküsü anlatılmaktadır. Yazarın İnce Memed sonrasındaki ikinci romanıdır. İlk olarak Varlık Yayınları'nda yayımladı. Sonraları birçok yayınevi tarafından yayımlanan eser 2004’ten günümüze ise Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanmaktadır.

<i>Bereketli Topraklar Üzerinde</i> Orhan Kemal tarafından yazılan roman

Bereketli Topraklar Üzerinde, Orhan Kemal'in yazdığı, 1954 tarihli romandır.

Nigâr Hanım ile Çiftçi Sadık Efendi'nin oğlu olarak 1923 yılında dünyaya gelen Yaşar Kemal, hayatı boyunca öykü, roman, çeviri, deneme, derleme, şiir ve röportaj alanlarında eser vermiştir. On altı yaşındayken 1939'da ilk şiiri "Seyhan"ı Görüşler adlı Adana halkevleri dergisinde yayımladı. Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı ve 1940-1941 yılları arasında Çukurova'dan ile Toroslardan derlediği ağıtları içeren ilk kitabı olan Ağıtlar, 1943 yılında Adana Halkevi tarafından; 1944 yılında ilk hikâyesi Pis Hikâye'yi yayımladı. 1940'larda Adana'da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıştı. Özellikle, ressam Abidin Dino'nun ağabeyi Arif Dino'yla kurduğu yakınlık onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli bir ölçüde etkilemiştir. Kemal Sadık Göğceli adı ile çeşitli yayımlarda yazarken Yaşar Kemal adını Cumhuriyet gazetesine girince kullanmaya başladı ve 1951-1963 yılları arasında gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı. 1952 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak'ta da yer alan Bebek öyküsü burada tefrika edildi. 1947'de İnce Memed'i yazdı fakat yarım bıraktı ve 1953-54'te bitirdi. Dört ciltten oluşan seri, otuz dokuz yılda tamamlandı. Teneke (1955), Dağın Öte Yüzü serisi, Üç Anadolu Efsanesi (1967), Binboğalar Efsanesi (1971), Yılanı Öldürseler (1976), Hüyükteki Nar Ağacı (1982) dahil olmak üzere yazarın birçok eseri, Çukurova'da geçmektedir. Ayrıca eserlerden sekizi tiyatro oyununa, on ikisi sinemaya ve ikisi baleye uyarlanmıştır. Yaşar Kemal'in ayrıca senaryosunu yazdığı filmleri de mevcuttur.

Dağın Öte Yüzü, Yaşar Kemal'in Ortadirek (1960), Yer Demir Gök Bakır (1963) ve Ölmez Otu (1968) romanlarından oluşan üçlemesidir. Seride Yalak köylülerinin yaklaşık olarak on üç aylık bir süreyi kapsayan yaşam mücadeleleri anlatılır. Yaşar Kemal, deus ex machina anlatım tarzını bu üçlemede kullanmıştır. Serinin ilk kitabı Toros dağlarının bir yüzünde yaşayan köylülerin Çukurova'ya iniş süresince karşılaştığı güçlüklerin, insanın doğayla mücadelesini ele almaktadır. Devam romanında Çukurova'dan eli boş dönen köylülerin Yalak'taki hayallerle ve korkularla dolu yaşamları işlenmektedir. Son romanda ise Memidik'in Muhtar Sefer'den almak istediği intikam anlatılır. Üçleme Türkiye dışında ilkin İngiltere olmak üzere Fransa, ABD, İsveç, Norveç gibi ülkelerde de yayımlanmıştır.

Ortadirek, Yaşar Kemal'in Dağın Öte Yüzü üçlemesinin ilk romanıdır. 1959'da Cumhuriyet'te tefrika edildikten bir yıl sonra, 1960 yılında, yayımlanmıştır. Toros Dağları'nın bir yüzünde yaşayan köylülerin Çukurova'ya iniş süresince karşılaştığı güçlüklerin, insanın doğayla mücadelesini ele almaktadır. On sekiz bölümden müteşekkildir. İlk baskısı Remzi Kitabevi tarafından yapılmıştır.

Yer Demir Gök Bakır, Yaşar Kemal'in Dağın Öte Yüzü üçlemesinin ikinci romanıdır. 1963 yılında yayımlandı. Üçlemede, Yalak köylülerinin yaklaşık olarak on üç aylık bir süreyi kapsayan yaşam mücadeleleri anlatılır. Yer Demir Gök Bakır'da köylülerin Adil Efendi'ye olan borçlarını ödeyemeyecek olmalarının onlarda yarattığı korku ve bu durumdan kurtulmak için bir ermişe dönüştürdükleri Taşbaş'ın öyküsü anlatılır. Bu yapıtta Muhtar Sefer ile Taşbaş arasındaki mücadele anlatının odağını oluşturur.

Pis Hikâye, Yaşar Kemal'in yayımlanan ilk hikâyesidir. Kemal, hikâyeyi 1946'da yirmi üç yaşında Kayseri'de askerliğini yaparken yazdı. Hikâyede Fadık'ın kaçırılıp tecavüze uğraması anlatılır. Sarı Sıcak'ın (1955) bazı baskılarına Pis Hikâye ve Teneke de eklenmiş daha sonraları tekrar çıkartılıp bir kitap olarak basılmıştır. Ayrıca Notos tarafından aynı adla kitap olarak yayımlanmıştır.

Hüyükteki Nar Ağacı, Yaşar Kemal'in kısa romanıdır. 1982 yılında basılmasına rağmen roman, 1951'de tamamlanmıştır. Yazarın İstanbul'a gelmeden Kadirli'deyken yazdığı son eserdir. Hüyükteki Nar Ağacı'nda traktörün 1950'li yıllarda Çukurova'ya girmesiyle günlük yaşamı altüst olan halkın sorunlarının ve yöresel değişimleri ele alınmaktadır.

Yılanı Öldürseler, Yaşar Kemal'in aşk, töre ve anne şefkati üçgeninde filmlere konu olmuş romanıdır. Eserde Yaşar Kemal'in doğup büyüdüğü Osmaniye'nin Hemite köyündeki Esme'nin hikâyesini anlatılır. Yazar, Yılanı Öldürseler'i 1950'de Kozan hapishanesinde yatarken tanıştığı bir çocuğun başından geçenlerden esinlenerek yazmıştır. 1976'da Cumhuriyet gazetesinde tefrika edildikten sonra aynı yıl Cem Yayınevi tarafından kitap olarak basılmıştır. 1982'de Türkan Şoray'ın yönetmenliğinde aynı adla sinemaya uyarlanan kitap, 1983 yılında Marianik Revillon tarafından Paris'te tiyatro oyunu olarak sahnelenmiştir. 1991 yılında Yaşar Kemal'in eşi Thilda Kemal tarafından To Crush the Serpent adıyla İngilizceye çevrilmiştir.

Kale Kapısı, Yaşar Kemal'in 1985'te yayımlanan romanıdır. Toros Yayınları'ndan çıkan kitap yazarın Kimsecik üçlemesinin ikinci kısmıdır. Yarı otobiyografik özellik gösteren Kale Kapısı 1986'da Orhan Kemal Roman Armağanı almıştır. Romanda, işlediği cinayetten sonra dağa çıkan Salman'ın saldığı korku anlatılır.

<i>Çıplak Deniz Çıplak Ada</i> Yaşar Kemalin 2012de basılmış romanı

Çıplak Deniz Çıplak Ada, Yaşar Kemal'in Bir Ada Hikâyesi serisinin dördüncü ve son romanıdır. Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana (1997) romanı ile başlayan Karıncanın Su İçtiği (2002) ve Tanyeri Horozları (2002) kitaplarıyla devam eden Bir Ada Hikâyesi dörtlemesi, son kitabı Çıplak Deniz Çıplak Ada ile tamamlanmış oldu. 4 Ekim 2012'de Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlandı. Romanda yerlerinden edilen insanların Ege'de bir adada yeni bir yaşam kurma mücadelesi anlatılmaktadır.

<i>İnce Memed II</i> Yaşar Kemal romanı

İnce Memed II, Yaşar Kemal'in yazdığı İnce Memed serisinin ikinci romanıdır. İlkin gazetede tefrika edilen İnce Memed II, 1969 yılında kitap haline getirildi. Yazar, İnce Memed serisinde başkaldırıyı savunmuştur. İnce Memed I, Ağrıdağı Efsanesi, Kuşlar da Gitti, İnce Memed III eserleriyle birlikte yazarın en çok satan ilk beş kitabından üçüncüsüdür.

<i>İnce Memed III</i> Yaşar Kemal romanı

İnce Memed III, Yaşar Kemal'in yazdığı İnce Memed serisinin üçüncü romanıdır. 1984 yılında Toros Yayınları tarafından yayımlanmıştır.

<i>İnce Memed IV</i> Yaşar Kemal romanı

İnce Memed IV, Yaşar Kemal'in yazdığı İnce Memed serisinin dördüncü ve son romanıdır. 1987 yılında Toros Yayınları tarafından yayımlanmıştır. Seri bu romanın yayımlanmasıyla otuz iki yılda tamamlanmış oldu. Yaşar Kemal tarafından "Anadolu'nun destanı" olması istendi.

<i>İnce Memed</i> Yaşar Kemalin 1955 ile 1987 arasında yazdığı ve dört ciltten oluşan roman serisi

İnce Memed, Yaşar Kemal'in 1955 ile 1987 arasında yazdığı ve dört ciltten oluşan roman serisidir. Serinin konusu Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında Çukurova'da geçmektedir. Seri, Anadolu halkının geri kalmışlığı, köy hayatının sefaleti ve ağaların tüm yöreye tamamen hakim olması üzerine bu duruma karşı bir isyan öyküsüdür. Yaşar Kemal, 1947'de serinin birinci romanını yazdı fakat yarım bıraktı ve 1953-54'te bitirdi. Seri son romanının yayımlanmasıyla otuz dokuz yılda tamamlanmıştır. İnce Memed serisi Yaşar Kemal tarafından "Anadolu'nun destanı" olması istenmiştir. Hürriyet Pazar tarafından oluşturulan yüz kişilik jüri tarafından belirlenen "Türk Edebiyatının Gelmiş Geçmiş En İyi 100 Romanı" listesinde bir numara seçilmiştir.