İçeriğe atla

Ölümsüz (film, 1969)

Ölümsüz
Z
Filmin özgün sinema posteri.
YönetmenCosta-Gavras
SenaristRoman:
Vassilis Vassilikos
Uyarlama:
Jorge Semprún
OyuncularJean-Louis Trintignant
Yves Montand
Irene Papas
Jacques Perrin
Görüntü yönetmeniRaoul Coutard
CinsiSinema filmi
TürüDram, gerilim, politik
RenkRenkli (Eastmancolor)
Yapım yılı1969; Cezayir, Fransa
Süre127 dakika
DilFransızca

Ölümsüz (Z), Costa-Gavras tarafından 1969 yılında Vassilis Vassilikos'un yazdığı aynı adlı bir romandan beyazperdeye uyarlanan siyasal serüven türünde bir Fransız filmidir. 1969 Cannes Film Festivali'nde Jüri Ödülü kazanmıştır.[1]

Filmde, aslında ülke adı hiç geçmemesine karşın, Yunanistan'da 1963 yılında solcu milletvekili Gregoris Lambrakis'in öldürülmesi sonrasında gerçekleşen olaylar kurgulanarak yansıtılmaktadır. Eleştirmenlere göre film, 1967 ile 1974 arasında Yunanistan'da hüküm süren askeri yönetimi eleştirmektedir.

Filmde, daha sonra Yunanistan'ın Cumhurbaşkanı olacak olan savcı Christos Sartzetakis'ı Jean-Louis Trintignant canlandırmaktadır. Aslında daha ünlü oyuncular olmalarına karşın, Yves Montand'ın ve Irene Papas'ın filmde daha küçük ama önemli rolleri vardır. Montand, öldürülen solcu milletvekilini, Papas ise onun eşini canlandırmaktadır.

Filmin konusu

Filmin başında Fransızca olarak şu sözler görülür: "Gerçek olaylarla, sağ ya da ölü olsun gerçek kişilerle olan benzerlikler tesadüfi değildir. Her şey KASITLIDIR."

Film, sağcı hükûmet emrinde çalışan bir polis şefinin, bitkilere musallat olan asalaklarla mücadele etmek gerektiği gibi, topluma zararlı olan kişilerle ve özellikle de solcularla mücadele etmek gerektiğini anlatan konuşmasıyla başlar.

Daha sonraki sahnede, solcu milletvekilinin konuşması izlenir. Ardından milletvekili sokağa çıktığında, polisin gözü önünde kendisine doğru gelen bir triportörün kasasında bulunan bir saldırgan kafasına sopayla vurarak ağır yaralar. Hastaneye kaldırılan milletvekili, kurtarılamayarak ölür. Hükûmet emrinde çalışan bir savcı (gerçek yaşamda Christos Sartzetakis) olayla ilgili olarak görevlendirilir. Polis ve askeri yetkililer, savcıyı olayın bir kaza olduğu yönünde yönlendirmeye çalışarak, dosyaya 'kaza sonucu ölüm' yazarak kapatmasını isterler. Ancak 'çelimsiz görünümlü' savcı, yönlendirmelerden etkilenmez ve olayı derinlemesine araştırmaya karar verir. Soruşturmasını derinleştirdikçe, olayın bir kaza değil, örgütlü bir cinayet olduğunu bulur. Araştırmaları sonunda elde ettiği bilgilere göre, polis örgütünün ve ordunun içinden üst düzey görevliler, sağcı çetelerle anlaşmışlar ve sonunda milletvekili öldürülmüştür. Savcı, resmî yetkililerle sağcı çetelerin görüştüğünü fotoğraflarla ve tanıklıklarla kanıtlar. Askerî yetkililer ve polis şefleri sanık olarak mahkemeye çağrılırlar.

Tam da olayın çözüleceği ve mahkemede hakkın yerine geleceği düşünülürken, yetkililerin isteği doğrultusunda hareket etmeyen ve olayı örtbas etmeyen savcı görevden alınır ve olayın önemli tanıkları art arda meydana gelen bir dizi 'kaza' sonucu ölürler. Olayı gazeteye yansıtan gazeteci ise, resmî belgeleri yayımlamak suçundan hapse atılır.

Filmin bitişinde akan yazıda ise filme emeği geçenlerin adları yerine askeri yönetimce yasaklanan her ne varsa onlar listelenir: barış hareketleri, grevler, sendikalar, erkeklerin saçını uzatması, The Beatles, pop müzik, Sofokles, Leo Tolstoy, Aeschylus, Socrates'ın eşcinsel olduğunu yazmak, Eugène Ionesco, Jean-Paul Sartre, Anton Çehov, Mark Twain, Samuel Beckett, sosyoloji, uluslararası ansiklopediler, özgür basın, modern matematik. 1969'da yapılan filmde savcıyı canlandıran ve filmin yapımından yıllar sonra ülkenin Cumhurbaşkanı olacak olan ve olayı hükûmet adına soruşturan savcının, ölümünü araştırdığı milletvekili Gregoris Lambrakis'i simgeleyen ve Direniş ölmedi ya da Lambrakis yaşıyor anlamına gelen Z harfinin perdeyi kaplamasıyla film sona erer.

Oyuncular

  • Yves Montand - Solcu milletvekili
  • Irene Papas - Helene, milletvekilinin karısı
  • Jean-Louis Trintignant - Milletvekilinin ölümünü soruşturan savcı
  • Jacques Perrin - Gazeteci
  • Charles Denner - Manuel
  • François Périer - Savcı
  • Pierre Dux - General
  • Georges Géret - Nick (Georges Geret rolünde)
  • Bernard Fresson - Matt
  • Marcel Bozzuffi - Vago (Marcel Bozzufi rolünde)
  • Julien Guiomar - Albay
  • Magali Noël - Nick'in kızkardeşi
  • Renato Salvatori - Yago (sağcı çete üyesi)
  • Habib Reda
  • Clotilde Joano - Shoula (Clotilde Joanno rolünde)
  • Maurice Baquet - Kel adam
  • Sid Ahmed Agoumi
  • Allel El Mouhib
  • Hassan Hassani - General'in şoförü
  • Gérard Darrieu - Baron
  • Jean Bouise - Georges Pirou
  • Jean-Pierre Miquel - Pierre
  • Van Doude - Hastane yöneticisi
  • Jean Dasté - Illya Coste
  • Jean-François Gobbi - Jimmy
  • Guy Mairesse - Dumas
  • Andrée Tainsy - Nick'in annesi
  • Eva Simonet - Niki
  • José Artur - Gazete editörü
  • Raoul Coutard - Cerrah
  • Bob de Bragelonne - Sekreter
  • Steve Gadler - Fotoğrafçı
  • Gabriel Jabbour - Bozzini
  • Georges Rouquier

Kaynakça

  1. ^ "Z". 2 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Costa-Gavras</span>

Constantinos Gavras film yönetmeni.

<i>Amélie</i> 2001 yapımı Fransız filmi

Amélie, Audrey Tautou'nun başrolünde olduğu, Jean-Pierre Jeunet filmi. Fransız yapımı bu romantik komedi, Jeunet ve Guillaume Laurant tarafından yazılmıştır. Montmartre'de geçen film, modern Paris hayatının idealize edilmiş, alaycı bir yorumudur.

<span class="mw-page-title-main">Marilyn Monroe</span> Amerikalı oyuncu ve manken (1926–1962)

Marilyn Monroe, Amerikalı oyuncu ve model. Komedi filmlerindeki "sarışın bomba" karakterlerini oynamasıyla tanınan sanatçı, 20. yüzyılın en ünlü sinema yıldızlarından ve seks sembollerinden biriydi. Sadece on yıl başrol oyuncusu olarak yer almasına rağmen 1962'de beklenmedik bir şekilde öldüğünde, filmleri 200 milyon dolar hasılat elde etmişti. Büyük bir popüler kültür simgesi olarak görülmeye devam etmektedir.

<i>Hotel Ruanda</i> Dram türü film

Hotel Ruanda, Ruanda Soykırımı'nı konu alan, Dram türü bir filmdir. 2004 tarihli filmin yönetmeni Terry George'dur. Kanadalı, İngiliz, İtalyan ve Güney Afrikalı firmaların ortak yapımı olan filmin başrol oyuncusu Don Cheadle'dir. Filmin yönetmeni olan Terry George, A. Kitman Ho ile birlikte filmin yapımcılarındandır. Ruanda'nın başkenti Kigali'deki bazı çekimler dışında filmin büyük bölümü Güney Afrika'da çekilmiştir.

<i>Pembe Panter</i> (film, 2006) 2006 yapımı komedi filmi

Pembe Panter, (İngilizce orijinal adı: The Pink Panther) 2006 yapımlı bir güldürü filmi. Yönetmenliği Shawn Levy'nin yaptığı film 1963 yılında çekilmiş The Pink Panther filminin yeni versiyonudur. Filmdeki Müfettiş Jackques Clouseau rolünde oynayan Peter Sellers yerine, bu versiyonda Steve Martin Clouseau rolünü canlandırmaktadır. Filmde Kevin Kline, Jean Reno, Beyoncé gibi isimler de rol almaktadır.

<i>Ateşten Kalbe, Akıldan Dumana</i>

Ateşten Kalbe, Akıldan Dumana 1998 yapımlı İngiliz mafya komedi filmi. Filmin senaristi ve yönetmeni Guy Ritchie'dir. Matthew Vaughn'ın yapımcılığını yaptığı film, ABD başta olmak üzere birçok ülkede başarılı olmuştur. Guy Ritchie'nin ikinci yönetmenliği olan filmin başrol oyuncuları ise Jason Flemyng, Dexter Fletcher, Jason Statham ve Nick Moran'dır. Filmde Sting de rol almaktadır. Film Jason Statham'ın ilk filmidir. Film daha sonra çekilmiş başka bir Guy Ritchie filmi olan Snatch (Kapışma) ile bazı benzerlikler taşımaktadır. Kumar, hızlı cinsellik, uyuşturucu kullanımı, şiddet ve aşırı küfürden dolayı 13 yaş ve üzerine tavsiye olunmaktadır. 1999 yılında filmin aynı isimli soundtrack albümü piyasaya sürülmüştür ve albümde 27 parça yer almaktadır. Lock, Stock...The Series adında, filmin devamı niteliğinde bir dizi de çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Brigitte Bardot</span> Fransız oyuncu

Brigitte Anne-Marie Bardot, BAFTA ödülüne aday gösterilmiş eski Fransız sinema oyuncusu, manken, şarkıcı ve hayvan hakları aktivistidir. En çok 1950'lerin ve 1960'ların kadın figürü olarak bilinir. Kadın bağımsızlığının ve cinsel özgürlüğünün sembolü olan Brigitte Bardot kariyeri boyunca birçok çocuk-kadın ve femme fatale rolde oynadı. Döneminin en büyük yönetmenleriyle çalıştı ve zarif bir hafifliğin yanında şehvet içeren rollerde oynamasıyla çabucak bir seks sembolüne dönüştü. 1969'dan beri ise Fransa'nın özgürlüğünü sembolize eden Marianne'nin resmi yüzüdür. Bardot'dan önce Marianne anonim bir olguydu.

<i>İdam Sehpası</i> (film) 1958 yapımı Fransız dram ve gerilim filmi

İdam Sehpası 1958 Fransa yapımı dramatik gerilim filmidir. Özgün adı Ascenseur pour l'échafaud olan bu modern kara filmin uluslararası ismi Elevator to the Gallows dur. Sinemalarda "İdam Sehpası" adıyla vizyona giren film, yıllar sonra TRT televizyonunda Ölüm Asansörü adıyla yayına verilmişti.

<i>Herşey Yolunda</i> (film, 1972) 1972 Fransa - İtalya yapımı politik dramatik film

Her şey Yolunda, 1972 Fransa - İtalya ortak yapımı politik dramatik filmdir. Özgün adı Tout va bien olan film, ABD'de de Türkiye'de olduğu gibi özgün adının tam çevirisi olan All's Well adıyla gösterilmişti.

<i>Brahmsı Sever misiniz?</i> (film)

Brahms'ı Sever misiniz?, 1961 Fransa - ABD ortak yapımı romantik dramatik filmdir. Özgün adı Goodbye Again olan film sıklıkla Aimez-vous Brahms? olan Fransızca adıyla da anılmaktadır. Film tekrar elveda anlamına gelen İngilizce adını ise filmde gece kulübündeki şarkıcı Diahann Carroll'ın seslendirdiği caz parçasından almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hristos Sarcetakis</span> 4. Yunanistan cumhurbaşkanı

Hristos Sarcetakis, Yunan siyasetçi ve hukukçu. 1985-1990 yılları arasında Yunanistan'ın 4. cumhurbaşkanı olarak görev aldı ve Anayasa Mahkemesi üyeliğinde bulundu.

<i>Neşeli Pazar</i> 1983 yapımı Fransız filmi

Neşeli Pazar, 1983 Fransa yapımı kara film tarzında bir polisiye komedi filmidir. Özgün adı Vivement dimanche! olan film ABD'de Confidentially Yours, İngiltere'de ise Finally, Sunday! adlarıyla gösterilmiştir. Film Türkiye'de 5-15 Ağustos 1991 tarihleri arasında yönetmenin anısına düzenlenen ve "François Truffaut'ya Özlem" adı verilen özel bir film haftasında yönetmenin diğer birkaç filmiyle beraber gösterime sunulmuştu.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Louis Trintignant</span> Fransız oyuncu (1930 – 2022)

Jean-Louis Xavier Trintignant, Fransız oyuncudur. İlk tiyatro çıkışını 1951 yılında yaptı ve savaş sonrası dönemin en iyi Fransız dramatik aktörlerinden biri olarak kabul edildi. Avrupa sinemasının birçok klasik filminde rol aldı ve Roger Vadim, Costa-Gavras, Claude Lelouch, Claude Chabrol, Bernardo Bertolucci, Éric Rohmer, François Truffaut, Krzysztof Kieślowski ve Michael Haneke dahil olmak üzere birçok önde gelen auteur yönetmenle çalıştı.

<i>Tenten ve Altın Post</i>

Tenten ve Altın Post 1961 Fransa yapımı macera filmdir. Özgün adı Tintin et le mystère de la Toison d'Or olan film İngilizce konuşlan ülkelerde Tintin and the Golden Fleece adı ile gösterilmiştir.

Maraş Katliamı veya Maraş Olayları, 19 Aralık ile 26 Aralık 1978'de Kahramanmaraş'ta meydana gelen Aleviler'e, Kürtler'e ve solculara yönelik katliamdır. Yedi gün süren olaylar sırasında iddianameye göre 111 kişi öldürüldü. Aleviler'e ait 559 ev yakıldı, 290'a yakın iş yeri tahrip edildi. 23 yıl süren davalar sonunda 22 kişi idam, 7 kişi müebbet hapis, 321 kişi de 1-24 yıl arasında hapis cezası aldı. Katliamda önemli rol oynayan 68 kişiye ise ulaşılamadı. 12 Eylül Darbesi'ne sebep olan olaylardan biri olarak kabul edilmektedir.

<i>Konformist</i> (film) film

Konformist, 1970 İtalya-Fransa-Batı Almanya ortak yapımı politik dramatik filmdir. İtalyanca özgün adı Il conformista olan filmin ilk gösterimi Berlin Film Festivali'nde yapıldı. Aynı yıl Türkiye'de de gösterilmesi planlanan film, gösterime girmeden hemen önce sansüre takıldı. "Konformist", Nisan 1989'da 8. Uluslararası İstanbul Film Festivali kapsamında gösterildi.

<i>Çehresiz Gözler</i>

Çehresiz Gözler 1960 yılında çekilmiş Fransız korku filmi. Başrollerde Pierre Brasseur ve Alida Valli'nin oynadığı film Jean Redon'un romanının bir uyarlamasıdır ve Georges Franju tarafından yönetilmiştir. Filmin kanlı sahneleri dönemin anlayışına uygun olması için en az seviyede tutulmuş ve çılgın bilim adamı karakteri senaryodan çıkarılmıştır. Film sansüre gerek duyulmadan yayınlanabilmiş olsa dahi pek çok tartışmaya neden olmuş ve çeşitli eleştiriler almıştır. Filmin Amerika Birleşik Devletleri'nde gösterimi iki yıl sonra, The Horror Chamber of Dr. Faustus adıyla dublajlanmış ve tekrar düzenlenmiş olarak The Manster (1959) filmi ile birlikte yapılmıştır. Film hakkında yapılan eleştiriler genelde pek olumlu olmasa da daha sonra yapılan yayınlanmalar sonucu daha da ünlenen film, çağdaş eleştirmenlerce şiirsel doğası ve ardından gelen yapımlara olan etkileri yüzünden bir klasik kabul edilir.

<i>Orfe</i> (film)

Orfe, 1950 Fransa yapımı fantastik dramatik filmdir.

<span class="mw-page-title-main">Dreyfus Olayı kronolojisi</span>

Dreyfus Olayı kronolojisi Dreyfus Olayı kapsamındaki gelişmeleri sıralar.

<span class="mw-page-title-main">Michel Simon</span> İsviçreli oyuncu (1895-1975)

Michel Simon, İsviçreli bir sinema oyuncusudur. Önemli filmlerde rol almıştır. Bazıları: La Chienne (1931), Boudu Saved from Drowning (1932), L'Atalante (1934), Port of Shadows (1938), The Head (1959) ve The Train (1964). Aktör François Simon'un da babasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.