İçeriğe atla

Ölüm Otoyolu

Körfez Savaşı sırasında müttefik saldırısında imha edilen ve aralarında T-72 model tanklar, BMP-1 ve T63 model zırhlı personel taşıyıcılarının olduğu Irak konvoyunun havadan görünümü.

Ölüm Otoyolu (İngilizce : Highway of Death, Arapça: طريق الموت, ṭarīq al-mavt, Resmi adı 80. Otoyol), Irak ile Kuveyt arasında uzanan otoyol. Kuveyt şehrinden başlayarak Irak-Kuveyt sınırındaki Safven kasabasından geçerek Basra'ya kadar uzanır.

Otoyol, 1990'da Irak'ın Kuveyt'i işgali sırasında Irak'a ait zırhlı birliklerin geçişi için kullanıldı. 1991'deki Körfez Savaşı sırasındaysa, 26-27 Şubat 1991 gecesi müttefik hava ve kara kuvvetleri tarafından bu yolu kullanarak Kuveyt'ten çekilmekte olan Irak güçlerine ve beraberlerindeki sivillere karşı saldırı gerçekleştirdi. Saldırı sonucunda yüzlerce araç imha edilirken, araçlardaki bulunanların büyük bir kısmı da yaşamını kaybetti.

Saldırıdan sonra ortaya çıkan yıkım manzarası Körfez Savaşı'nın en tanınan görüntülerinden biri olmuştur. Bu görüntülerin ABD başkanı George H. W. Bush'un ertesi gün ateşkes ilan etmesinde etkili bir faktör olduğu iddia edilir.[1]

Saldırı

Saldırı, ABD Deniz Piyadelerine ait A-6 Intruder tipi taarruz uçaklarının çoğunlukla Irak düzenli ordusunun unsularını bulunduran yoğun araç konvoyunun başını ve sonunu CBU-100 Misket bombalarıyla vurmalarıyla başladı. Konvoyun başından ve sonundan vurulması araç kuyruğuna neden olup kargaşayı daha da artırdı. Sonraki on saat boyunca ABD Donanması ve hava kuvvetlerine ait hava araçları pek çok silah ile konvoya saldırıyı sürdürdü. Hava saldırılarından kurtulan araçlara daha sonra koalisyon kara birimleri tarafından saldırıldı; saldırı sırasında meydana gelen trafik sıkışıklığından kurtulmayı başaran ve kuzey yönünde ilerlemeye devam eden araçlar bu sefer kara birlikleri tarafından tek tek hedef alındı.

Tartışmalar

Olay sırasında Irak'a çekilmekte olan ve hiçbir şekilde muharebe halinde olmayan Irak ordu birliklerinin, aralarında çeşitli sebeplerden Kuveyt'i terk eden siviller de olmasına rağmen on saat boyunca bombalanması bazı çevrelerce orantısız güç kullanımı hatta "insanlık dışı bir savaş suçu" olarak tanımlandı. Aktivist ve ABD eski başsavcısı Ramsey Clark Cenevre Sözleşmesi'nin 3. Maddesinin açıkça ihlal eden saldırıyı "insanlık dışı bir savaş suçu" olarak tanımladı.[2]

Buna ek olarak, gazeteci Seymour Hersh, Amerikalı tanıklara atıfta bulunarak, 1. Tugay, 24. Piyade Tümeni'nden bir ABD Bradley Savaş Araçları müfrezesinin, kaçtıktan sonra geçici bir askeri kontrol noktasında teslim olan 350'den fazla silahsız Irak askerinden oluşan büyük bir gruba ateş açtığını iddia etti. Kontrol noktasında görevli olan ABD Askeri İstihbarat personeli, kendilerine de aynı araçlardan ateş edildiğini ve olay sırasında arabayla zorlukla kaçtığını iddia etti. Gazeteci Georgie Anne Geyer, Hersh'in makalesini eleştirerek "savaştan sonra ordu tarafından yayınlanan, araştırılan ve daha sonra reddedilen bu tür suçlamaların doğru olduğuna dair hiçbir gerçek kanıt sunmadığını" söyledi."[3]

Kaynakça

  1. ^ Hersh, Seymour M. (22 Mayıs 2000). "Overwhelming Force: What happened in the final days of the Gulf War?". The New Yorker. ss. 48-82. 2 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2021. 
  2. ^ Clark, Ramsey. WAR CRIMES: A Report on United States War Crimes Against Iraq to the Commission of Inquiry for the International War Crimes Tribunal. Commission of Inquiry for the International War Crimes Tribunal. 15 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Geyer, Georgie Anne (19 Mayıs 2000). "Seymour Hersh's Gulf War Misconceptions". Chicago Tribune. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Körfez Savaşı</span> 1990-1991 yılları arasında Irak ile 42 ülkeden oluşan koalisyon arasında yaşanan çatışma

Körfez Savaşı veya Birinci Körfez Savaşı, kod adı Çöl Fırtınası Harekâtı 2 Ağustos 1990'da Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesiyle başlayan krizin sonucunda, ABD öncülüğünde, Birleşik Krallık, Fransa, Suudi Arabistan, Suriye, Mısır'ın da aralarında bulunduğu 37 ülkenin dahil olduğu koalisyon gücünün Irak'a karşı düzenlediği askerî harekât.

<span class="mw-page-title-main">Kuveyt</span> Arap Yarımadasının kuzeydoğusundaki bir ülke

Kuveyt, resmî adıyla Kuveyt Devleti, Arap Yarımadası'nın kuzeydoğusunda, Basra Körfezi kıyısında yer alan ülkedir. Kuzeyde Irak ve güneyde Suudi Arabistan ile komşudur. Ülkenin ismi, Arapçada "su kenarındaki kale" anlamına gelen akwat kelimesinden gelmektedir. Yüzölçümü 17.818 km² olan ülkenin nüfusu 2020 tahminiyle yaklaşık 2,9 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Irak Savaşı</span> ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin, Irakı işgaliyle başlayan savaş (2003-2011)

Irak Savaşı, 20 Mart 2003'te Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık önderliğinde oluşturulmuş Çokuluslu Koalisyon Kuvvetleri'nin bir askerî harekâtla Irak'a girmesiyle başlayan ve devam eden savaş. Ayrıca İkinci Körfez Savaşı, Irak'ın İşgali ve koalisyon ülkelerince Irak'ı Özgürleştirme Operasyonu olarak da adlandırılır. 21 Ekim 2011 tarihinde ABD Başkanı Barack Obama yaptığı açıklamada, ülkedeki ABD askerlerinin 31 Aralık 2011'e kadar geri çekileceğini açıkladı. 15 Aralık 2011 tarihinde Bağdat'ta bulunan Amerikan Üssü'nden son Amerikan Bayrağı'nın indirilmesiyle savaş resmen sona ermiştir. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry savaşın vahim bir hata olduğunu belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Irak-İran Savaşı</span> 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında geçen savaş

Irak-İran Savaşı, İran'da Tahmilî Savaş veya Mukaddes Müdafaa, Irak'ta Saddam'ın Kadisiyesi ve Arap Dünyasında Birinci Körfez Savaşı olarak anılan 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında yaşanmış savaş. Yaklaşık bir milyon kişinin ölümüne, iki milyon kişinin yaralanmasına, 150 milyar Amerikan Doları maddi hasara, her iki ülkede de ağır yıkımlara yol açmıştır. Irak'ın zaferleri ile başlayan savaş, İran'ın direnmesiyle yıpratma savaşına dönüşmüş ve galibi olmadan sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Altı Gün Savaşı</span> 1967 yılında İsrail ile Arap ülkeleri arasında yapılan savaş

Altı Gün Savaşı ; diğer adlarıyla 1967 Arap-İsrail Savaşı, Üçüncü Arap-İsrail Savaşı, Altı Günün Savaşı veya Haziran Savaşı, 5 Haziran 1967 Pazartesi, İsrail ile Arap komşuları Mısır, Ürdün ve Suriye arasında başlayan ve 6 gün süren savaşa verilen addır. Arap İttifakı'na Irak, Suudi Arabistan, Sudan, Tunus, Fas ve Cezayir de asker ve silah yardımıyla katılmışlardır.

Irak Direnişi ABD Silahlı Kuvvetleri öncülüğündeki yabancı silahlı kuvvetler tarafından gerçekleştirilen Irak’ın işgalinin ardından işgal kuvvetlerine, işgal kuvvetlerinin sayesinde iktidara gelmiş olan yönetime karşı silahlı mücadele yürüten, destek veren Iraklı ve yabancı tüm unsurları kapsar. Direniş, ABD önderliğindeki Çokuluslu Güç birliklerinin yanı sıra, iş birliği yaptığı gerekçesiyle diğer Iraklı gruplarla da savaşmaktadır. Direniş, çeşitli farklı taktikler kullansa da asimetrik savaş gereğince genelde gerilla taktiklerine başvurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nasıriye Muharebesi</span>

Nasiriye Muharebesi, 2003 yılındaki Irak işgali sırasındaki önemli muharebelerdendir. Irak'ın güneyindeki Nasiriye kentinde Irak Ordusu ile ABD Deniz Kuvvetlerine bağlı birlikler arasındaki muharebede Fırat Nehri üzerindeki önemli köprülerin ve Saddam Kanalının kontrolü için yoğun çatışma yaşanmıştır.

Scott Helvenston Olayı, Irak’ın işgal edilip Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinin ardından Irak’ın Felluce kentinde görev yapan ABD kökenli Blackwater silahlı güvenlik şirketi mensuplarının 31 Mart 2004 tarihinde Irak Direnişi üyeleri tarafından pusuya düşürülüp öldürülmesi olayıdır. Öldürülen kişilerin cesetlerinin yakılması ve yollarda teşhir edilmesi dünya kamuoyunda büyük yankı uyandırmış ve olay ABD Silahlı Kuvvetlerinin şehre saldırmasına bahane olarak gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Felluce Muharebesi</span>

II. Felluce Muharebesi veya harekât kod adlarıyla Phantom Fury veya Al-Fajr harekâtı, I. Felluce Muharebesinin başarısız olmasının ardından ABD Silahlı Kuvvetlerinin Birleşik Krallık askerlerinin desteğiyle Felluce'deki Irak Direnişine saldırdıkları çarpışmalardır. 8-16 Kasım 2004 tarihleri arasındaki muharebe sırasında ABD tarafından desteklenen Irak Geçici Yönetimi de direnişçilere karşı yapılan harekâtı onaylamıştır. Muharebe 1968 yılında Vietnam Savaşı'ndaki Huế Muharebesi'nden sonra ABD Silahlı Kuvvetlerinin dahil olduğu en kanlı çarpışma olarak değerlendirilir.

Tarık Eyyub Olayı, Irak’ın işgali sırasında 8 Nisan 2003 tarihinde başkent Bağdat’taki El Cezire televizyonu merkezine ABD Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen hava saldırısını anlatır. Saldırı sonucu Filistinli gazeteci Tarık Eyyub hayatını kaybedecektir. El Cezire televizyonunun yeri ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından bilinmekte olduğu için olay bir kazadan çok muhalif bir basın kurumuna saldırı olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hava saldırısı</span>

Hava saldırısı, hava kuvvetleri veya diğer askeri havacılık araçları kullanılarak düşman tarafından kullanıldığından şüphelenilen veya emin olunan bir hedefe havadan yapılan saldırı. Hava saldırılarında, genellikle bombardıman uçakları, yere saldıran uçaklar, saldırı uçakları veya saldırı helikopterleri kullanılır. Kullanılan silahlar ise, Makineli tüfek mermileri, füzelere veya değişik bomba çeşitleri olabilir. Hava saldırıları, bazen stratejik bombardıman kategorisine de girmektedir; fakat bu terimin genel anlamı, savaş alanına hava kuvvetleri kullanılarak yapılan taktikli müdahaledir.

<span class="mw-page-title-main">Kuveyt'in İşgali</span> İşgal

Kuveyt'in İşgali veya diğer adıyla Irak-Kuveyt Savaşı, Irak ile Kuveyt arasında, 1990'ın Ağustos ayında gerçekleşen ve Körfez Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilen çatışmalardır. Irak'ın, yedi ay boyunca Kuveyt'i işgaliyle sonuçlanmış ve Amerika Birleşik Devletleri'nin önderliğindeki koalisyon güçleri tarafından Irak'a karşı mücadele başlatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Um Kasr</span>

Um Kasr, Irak'ın güneyinde bir liman kenti. Basra Körfezi'nde oluşmuş Havr Abdullah halici boyunca Basra Körfezi kıyısında kurulmuştur. Küçük bir koy, Kuveyt ile arasında sınır olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Seymour Hersh</span>

Seymour Myron Hersh, Yahudi kökenli Amerikalı araştırmacı gazeteci ve yazar. Hersh, uzun bir süre The New Yorker dergisinde askerî ve güvenlikle ilgili konularda makaleler yazdı. 2013'ten bu yana London Review of Books 'a da katkıda bulunuyor. 1970 Pulitzer Ödülü'nü, iki defa Ulusal Dergi Ödülü'nü, beş kere de Polk'u kazanmıştır ve 2004 George Orwell Ödülü sahibidir.

<span class="mw-page-title-main">İnsansız hava aracı saldırısı</span>

Drone saldırısı ya da insansız hava aracı saldırısı, bir veya daha fazla insansız hava muharebe aracı veya silahlı hale getirilmiş ticarî insansız hava aracı (İHA) tarafından yapılan saldırıdır. Bu saldırı şekli, genellikle hedefe füze veya bomba atarak gerçekleşir. Drone, güdümlü bombalar, misket bombaları, yangın bombaları, havadan karaya füzeler, havadan havaya füzeler, güdümlü tanksavar füzeleri, diğer hassas güdümlü mühimmat türleri, otomatik toplar ve makineli tüfekler gibi silahlarla donatılabilir.

<span class="mw-page-title-main">2003 Irak askerî müdahalesi</span> ABD önderliğindeki askeri işgal

2003 Irak askerî müdahalesi, Amerika Birleşik Devletleri yönetimindeki koalisyonun kuvvetlerinin Irak Savaşı'nda gerçekleştirmiş olduğu ilk topyekün askerî aşamadır. Müdahale ilk olarak 19 Mart 2003 tarihinde hava taarruzu ile başlamış, 20 Mart 2003'te ise kara taarruzu ile devam etmiştir. Müdahalenin ilk 26 günü; çatışmalar Irak'ın çeşitli bölgelerinde yoğun olarak yaşanmıştır. Saddam Hüseyin yönetimindeki Irak güvenlik güçlerinin verdiği ağır kayıplar sonucu, müdahale yaklaşık bir ay içerisinde başarı ile sonuçlanmıştır. Müdahale sonucunda; koalisyon kuvvetleri arasında bulunan ABD, Birleşik Krallık, Avustralya ve Polonya askerleri Irak'ı işgal etmiştir. Irak Savaşı'nın bu erken ve ilk aşaması, 1 Mayıs 2003'te Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush'un Amerikan halkına yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında; savaşın resmen bittiğini duyurmuştur. Koalisyon güçlerinin zaferini ilan etmesinin ardından Geçici Koalisyon Yönetimi (CPA), birkaç ardışık geçiş hükûmetinin ilki olarak kuruldu.

Amerika Birleşik Devletleri savaş suçları, Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetlerinin 1899 ve 1907 Lahey Sözleşmelerinin imzalanmasından sonra işlediği savaş kanunlarının ve geleneklerin ihlalidir. Bunlar, yakalanan düşman savaşçıların infaz edilmesini, sorgu sırasında mahkûmlara kötü muameleyi, işkencenin kullanımını ve sivillere ve savaşçı olmayanlara karşı şiddet kullanımını ve tecavüzü içermektedir.

Irak Ulusal Kongresi, Ahmet Çelebi önderliğinde Birinci Körfez Savaşı'nın ardından ABD yönetimini, Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in devrilmesini teşvik etmek amacıyla birçok Iraklı siyasi partinin bir araya gelerek oluşturdukları şemsiye örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">1991 Irak'ın İsrail'e roket saldırıları</span>

1991 Irak'ın İsrail'e roket saldırıları, Birinci Körfez Savaşı sırasında Irak'ın İsrail'e karşı yürüttüğü füze savaşının bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Irak'taki uçuşa yasak bölgeler</span> Vikimedya liste maddesi

Irak'taki uçuşa yasak bölgeler, Körfez Savaşı'nın ardından, Irak'ın güney kesiminde yaşayan Şii Müslümanlar ile kuzey kesiminde yaşayan Kürt azınlığı Irak hükûmetinden koruma gerekçesiyle ABD, Britanya ve Fransa tarafından ilan edilen iki ayrı uçuşa yasak bölge. Irak'a ait hava taşıtlarının uçuşlarının yasaklandığı bu bölgeler, bu kararı ilan eden ABD, Britanya ve Fransa'nın hava güçleri tarafından yapılan devriye uçuşlarıyla denetlendi. Bu askeri uygulama Birleşmiş Milletler tarafından onaylanmamıştı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.