İçeriğe atla

Öğrenim yönetim sistemi

Learning Management System (LMS) ya da Öğrenme Yönetim Sistemi (kısaca ÖYS); uzaktan eğitim eğitim içeriklerinin ya da öğrenme ve geliştirme programlarının yönetimi, belgelenmesi, izlenmesi, raporlanması ve verilmesi için geliştirilmiş web tabanlı uygulamalar bütünüdür.

Öğrenme yönetim sistemlerinin kullanıcılara tam bir hizmet verebilmesi için belli özelliklere sahip olmalıdır. Başta diğer sistemlerle çalışabilirlik ve uyumu; arşivleme ve dosya yönetim yetenekleri, yeniden kullanılabilirlik, öğrenme nesnelerinin tutarlı düzenlenmesi, hızlı erişilebilirlik, zengin bir yelpazedeki içeril türlerini (metin, çoklu ortam, HTML ya da PDF) desteklemesi, sahip olması gereken başlıca özelliklerdir.

Genişletilebilir ve sürdürülebilir bir LMS çözümünün, eğitim alanında kabul görmüş bazı temel biçim ve standartları desteklemesi beklenir. Farklı araçlarda üretilmiş eğitim içeriklerinin taşınabilirliğini sağlayan takas biçimi SCORM, bunlardan biridir. SCORM, Shareable Content Object Referans Model (Paylaşılabilir İçerik Nesne Referans Modeli) sözünün kısaltmasıyla oluşur. E-öğrenme içeriklerinin farklı eğitim yazılımlarında kullanıcı verisi üreterek çalışması için, içerik yönetiminde bir iskelet oluşturur.

LMS altyapısının arayüzü kullanıcıların kolay erişimine ve kullanımına uygun olmalıdır. Bunun yanı sıra 3. taraf eğitim uygulama ve araçlarıyla birlikte çalışabilirlik için LTI standartlarını desteklemesi, günümüzde olmazsa olmaz bir özelliktir.

Temel LMS bileşenleri

  • Kayıt ve kullanıcı (öğrenci) girişi
  • İçerik Yönetim Sistemi (CMS)
  • Soru ve sınav hazırlama sihirbazları
  • Ölçme ve değerlendirme araçları
  • Öğrenen analitiği

En Yaygın LMS Altyapıları

Öğrenme yönetim sistemleri açık kaynak kodlu ve sahipli yazılımlar olmak üzere iki çeşittir. Eğitim alanında daha çok açık kaynak kodlu yazılımlar tercih edilmektedir. Bunun sebebi, açık kaynak ve özgür yazılımların toplam sahip olma maliyetlerinin düşük olması ve çoğunlukla özgür yazılım toplulukları topluluklar tarafından desteklenmesidir.

Özgür Yazılım LMS Araçları

Özgür yazılım ya da açık kaynak kodlu LMS araçları, kullanıcılara LMS altyapısı ve ek bileşenlerin kaynak kodunu sağlayarak platformu özelleştirip kullanabilmelerini ve üzerinde herhangi bir kısıt olmaksızın ticari amaçlarla kullanabilmelerini sağlar. Özgür Yazılım araçlar bir lisans ücretine sahip olmamalarından ötürü daha düşük sahip olma maliyetleriyle öne çıkmaktadırlar.

Açık Çekirdekli LMS Araçları

Kapalı (sahipli) sistemlerle özgür yazılım çözümler arasında duran açık çekirdek çözümler, en temel bileşenlerin kaynak kodunu kullanıcı ve geliştiricilere açarken; genişletme paketleri ve ek özellikler için kullanıcıları sahipli ve ücretli hizmetlere zorlamaktadır. Bu araçlar çoğu zaman bir eğitim kurumunun ihtiyacını karşılamakla birlikte; uygulamaya kullanıcının kendi logosu ve kurumsal renklerini ekleyebilme, arayüz teması, e-ticaret gibi özellikleri ayrıca ücretli hizmet ya da abonelik paketleriyle sunmaktadırlar.

Piyasada pek çok açık çekirdekli LMS çözümü bulunmaktadır:

Sahipli LMS Araçları

  • Akademik LMS
  • Blackboard Learn
  • Brightspace
  • Schoology

Kaynakça

  1. ^ Baş Yardımcı, Gamze. "Eğitmen Gözüyle Open edX ve Canvas LMS". Artistanbul. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Özgür yazılım</span> belirli kullanıcı kullanım, kopyalama, değiştirme, yeniden dağıtma özgürlüğünün (değiştirilmiş dahil) mevcut olduğu yazılım

Özgür yazılım, kullanıcısına yazılımı herhangi bir amaç için çalıştırma, inceleme, değiştirme ve dağıtma özgürlükleri tanıyan yazılım türüdür. Tersi, özel mülk yazılımdır.

Linux dağıtımı ; Linux çekirdeği, GNU araçları ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteliği sürdürülebilir şekilde yönetecek bir yapılandırma araçları seti, yazılım güncelleme araçları vb. ile oluşturularak tam teşekküllü bir işletim sistemi haline gelen uygulamalar bütününü ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">GNU Genel Kamu Lisansı</span>

GNU Genel Kamu Lisansı yaygın kullanılan bir özgür yazılım lisansı. İlk sürümü 1989 yılında Richard Stallman tarafından GNU Tasarısı için kaleme alınmıştır. Üçüncü ve son sürüm ise Richard Stallman'ın yöneticisi olduğu Özgür Yazılım Vakfı (FSF), Eben Moglen ve Yazılım Özgürlüğü Hukuk Merkezi tarafından kaleme alındı ve özgür yazılım topluluklarının çeşitli itiraz ve katkılarıyla son hâlini aldı.

<span class="mw-page-title-main">UEKAE</span>

Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü (UEKAE), TÜBİTAK'ın bünyesinde yer alan bir enstitüdür.

<span class="mw-page-title-main">Açık kaynak</span> ücretsiz dağıtım ve ürüne erişim hakkında felsefe

Açık kaynak, kaynak kodun; kopyalanması, değiştirilebilmesi ve yeniden dağıtım için serbestçe kullanıma sunulmasıdır. Açık kaynak yalnızca kaynak koda erişim anlamına gelmez. Kodların başkaları tarafından herhangi bir telif ücreti ödemeden kullanılabilmesi, değiştirilmesi ve yeniden dağıtımı gibi çeşitli haklar vermesi gerekir. Bunun için ürün, açık kaynak tanımına uyan bir lisans kullanmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">WordPress</span>

WordPress, PHP dilinde yazılmış ve HTTPS ile desteklenen bir MySQL veya MariaDB veritabanıyla eşleştirilen bir ücretsiz ve açık kaynaklı içerik yönetim sistemi (CMS)‘dir. Özellikler, WordPress içinde "Temalar" olarak adlandırılan bir eklenti mimarisi ve bir şablon sistemi içerir. WordPress başlangıçta bir blog yayınlama sistemi olarak oluşturuldu ancak daha geleneksel posta listeleri ve İnternet forumları, medya galerileri, üyelik siteleri, öğrenim yönetim sistemleri (LMS) ve çevrimiçi mağazalar dahil olmak üzere diğer web içeriği türlerini desteklemek için gelişti.

Açık içerik, insanların önceden oluşturulmuş ücretsiz bir içeriğe erişerek bu içeriğe atıfta bulunarak, içeriği izinsiz bir şekilde kopyalaması, yayınlaması ve değiştirebileceği ve kullanabileceği bir çalışmayı tanımlar. Ayrıca "serbestçe kullanılabilir" olarak da tanımlanır. İçeriğin tamamını ya da dilediği bir kısmını kullanmak kullanıcıya kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Açık kaynak yazılım</span> açık kaynak lisansıyla yayınlanmış programlama kodu

Açık kaynak yazılım ya da açık kaynak kodlu yazılım, telif hakkı sahibinin kullanıcılara yazılımı ve kaynak kodunu herhangi bir amaç için kullanma, inceleme, değiştirme ve dağıtma haklarını verdiği bir lisans kapsamında yayınlanan bilgisayar yazılımıdır. Kullandıkları lisans gereğince isteyen kişi ve grupların yazılımı kendi kişisel ihtiyaçlarına uyarlamalarına ve sonunda değişikliği benzer tercihlere sahip kullanıcılar için bir çatal olarak yayınlamalarına olanak tanır.

Sanal sınıflar, uzaktan eğitim sisteminde oluşturulan sınıf ya da gruplar. Sanal sınıfları oluşturmak için gerekli teknolojik altyapı bir uzaktan eğitim sisteminden diğerine değişiklik arzetse de benzer pek çok yönlere sahiptir. Sanal sınıflara ilişkin pek çok uygulama mevcuttur.

SCORM web tabanlı e-öğrenme için çeşitli standartlar ve özelliklerin belirtildiği bir standartlar topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Özgür ve açık kaynak kodlu yazılım</span> hem kullanımı özgür olan hem de açık kaynak kodlu olan yazılım

Özgür ve açık kaynak kodlu yazılım, kullanıcılara yazılımı ve kaynak kodunu herhangi bir amaç için kullanma, inceleme, değiştirme ve dağıtma özgürlükleri veren bir lisans kapsamında yayınlanan bilgisayar yazılımıdır.

<span class="mw-page-title-main">GNU Projesi</span> Özgür yazılım projesi

GNU Tasarısı, toplu işbirliğini temel alan bir özgür yazılım tasarısıdır. Richard Stallman tarafından Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde 27 Eylül 1983 tarihinde kamuoyuna duyurulmuştur. Tasarının hedefi işbirliği yoluyla özgür yazılımlar geliştirip dağıtarak bilgisayar kullanıcılarının bilgisayarlarını ve benzeri araçlarını kendi istekleri doğrultusunda özgürce kullanmalarını sağlamaktır. Bu tasarının temelinde kullanıcıların yazılımı çalıştırma, paylaşma, inceleme ve değiştirme konularında özgür olmaları yatar. GNU yazılımları bu özgürlükleri dağıtıldıkları lisans ile yasal olarak güvence altına alır, dolayısıyla GNU yazılımları özgür yazılımlardır.

Bir uzaktan eğitim sisteminin yönetimini, belgelendirme ve raporlaştırma işlemlerini, eğitimci-öğrenci, öğrenci-öğrenci iletişimini, ders içeriğinin yayınlanmasına ve uzaktan ölçme değerlendirme işlevlerini sağlayan; genellikle web üzerinden servis sunan bilgisayar yazılımıdır. Genel olarak öğrenme yönetim sistemleri 5 temel bileşenden oluşmaktadır:

  1. Ders modülü: Ders bilgilerinin ve yapısının tanımlanmasını sağlar. Bu modülde ders ile ilgili resim, içerik, ders sürecinin haftalık veya konu bazlı olarak tanımlanmasını derse kimlerin kayıt olabileceği, süresi, başlangıç ve bitiş tarihleri, ders içeriğinin konuk erişimine açık olup olmaması gibi bilgileri tanımlar ve denetler.
  2. Kayıt modülü: Öğrenme yönetim sistemlerinin ikinci bileşenidir öğrencilerin öğrenme yönetim sistemlerinde ders içeriklerine yazılmalarına ve kimlik kanıtlama işlevlerini sağlar.
  3. İçerik sunum modülü: Bu modül ders içeriğinin sunulması işlevini sağlar. Öğrenme yönetim sistemleri ders içeriği için farklı türlerde içeriğin kullanılabilmesini, gösterimini ve dağıtımını yapmaktan sorumludur. İçerik bir metin belgesi olabileceği gibi ses ve görüntü içeren çoklu ortam biçimlerinde de bulunabilir.
  4. Analitik modülü: Öğrenci ve uzaktan eğitim sisteminde yer alan personelin öğrenme yönetim sistemi içindeki faaliyetlerini kayıt altına alan ve raporlayan modüldür. Öğrencilerin hangi sıklıkla ve hangi süreyle öğrenme yönetim sistemini kullandıkları gibi bilgilere ulaşmak uzaktan eğitim sisteminin değerlendirilebilmesi açısından önemlidir. Bu modülün sunduğu raporlar incelenerek sistemin etkililiği ve problemli noktaları hakkında bilgi sahibi olunabilir.
  5. Ölçme değerlendirme modülü: Ölçme değerlendirme faaliyetlerini gerçekleştirmek ve amaçlara ulaşıp ulaşılmadığını ortaya çıkarmaktan sorumludur.

Canvas LMS, açık kaynak lisanslı bir çekirdek (opencore) ile geliştirilmiş, bu çekirdeğin etrafında pek çok ücretli ve kapalı kaynak kodlu hizmetleri de sunan, freemium bir öğrenim yönetim sistemidir. Canvas LMS'in sadece çok kısıtlı çekirdek özellikleri açık kaynak lisansla dağıtılmakta olup, pek çok işlevseti için kullanıcılar ücretli çözümlere zorlanmaktadır.

Open edX, açık ve özgür yazılım lisanslı, öğrenim yönetim sistemi özelliklerini de barındıran bir Kitlesel Açık Çevrimiçi Ders altyapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">BigBlueButton</span> açık kaynak web konferans sistemi

BigBlueButton, eğitim kurumlarına odaklı olarak geliştirilmiş, özgür ve açık kaynak kodlu bir web konferans yazılımıdır. WebRTC protokolü üzerinden çalışır.

<span class="mw-page-title-main">Yazılım kategorileri</span>

Yazılım kategorileri, yazılım gruplarıdır. Yazılımın bu kategoriler açısından anlaşılmasını sağlamaktadırlar. Farklı sınıflandırma şemaları, yazılımların farklı yönlerini dikkate alır.

<span class="mw-page-title-main">Chamilo</span>

Chamilo, küresel olarak eğitim ve bilgiye erişimi iyileştirmeyi amaçlayan ücretsiz bir yazılım e-öğrenme ve içerik yönetim sistemidir. Yazılımın tanıtımı, açık bir iletişim kanalının sürdürülmesi ve hizmet sağlayıcılar ve yazılım katkıda bulunanlardan oluşan bir ağın oluşturulması gibi hedefleri olan Chamilo Derneği tarafından desteklenmektedir.

Açık kaynak yazılım hareketi, daha geniş açık işbirliği kavramının bir parçası olarak, yazılımların bir kısmı veya tamamı için açık kaynak lisanslarının kullanımını destekleyen bir harekettir. Açık kaynak hareketi, açık kaynak yazılım kavramını/fikrini yaymaya başlamıştır. Açık kaynak hareketi felsefesini destekleyen programcılar, yazılım geliştirme için gönüllü olarak programlama kodu yazarak ve değiş tokuş ederek açık kaynak topluluğuna katkıda bulunurlar. "Açık kaynak" terimi, hiç kimsenin düzenlenmiş kodu paylaşmayan bir gruba karşı ayrımcılık yapmamasını veya başkalarının önceden düzenlenmiş çalışmalarını düzenlemesini engellememesini gerektirir. Yazılım geliştirmeye yönelik bu yaklaşım, herkesin açık kaynak kodunu almasına ve değiştirmesine olanak tanır. Bu değişiklikler, yazılımla çalışan kişilerden oluşan açık kaynak topluluğu içindeki geliştiricilere geri dağıtılır. Bu sayede kod değişikliğine katılan tüm bireylerin kimlikleri ortaya çıkarılmakta ve kodun zaman içinde dönüşümü belgelenmektedir. Bu yöntem, belirli bir kod parçasının sahipliğini oluşturmayı zorlaştırır, ancak açık kaynak hareketi felsefesiyle uyumludur. Bu hedefler, yüksek kaliteli programların üretimini ve açık kaynak teknolojisini geliştirmek için benzer düşünceye sahip diğer insanlarla işbirliği içinde çalışmayı teşvik eder.

<span class="mw-page-title-main">Linux Format</span>

Linux Format, genellikle "LF" olarak kısaltılan, Linux işletim sistemine ve açık kaynak yazılım dünyasına odaklanan bir bilgisayar dergisidir. İlk olarak Birleşik Krallık'ta yayınlanmaya başlayan bu dergi, Linux ve açık kaynak yazılımları hakkında kapsamlı bilgiler, incelemeler, rehberler ve teknik makaleler sunar. Linux Format, hem yeni başlayanlar hem de deneyimli kullanıcılar için geniş bir içerik yelpazesi sunarak Linux tabanlı sistemler hakkında bilgi edinmelerine yardımcı olur.