İçeriğe atla

Épuration légale

Güvenilir kişileri (Vichy rejimi altında faaliyete devam eden sanayicileri) ekonomik olarak işgalci Nazilerle işbirliği yapmakla suçlayan Fransız Komünist Partisi afişi (1945)

Épuration légale (Türkçe: Yasal tasfiye), II. Dünya Savaşı sırasında Nazilerin Fransa'yı işgalinin ardından kurulan Vichy rejiminin yıkılmasının ardından işgalden kurtarılan Fransa'da 1944-1949 arasında süren yasal tasfiye sürecini anlatır.

Nazilerle işbirliği yapmakla suçlanan pek çok Fransız kadının saçları zorla kazınmış ve bu kişiler kamuya açık yerlerde teşhir edilmiş, sonrasında çeşitli şekillerde cezalandırılmıştır. Ancak sürecin yasal olarak işletilmemiş olması ithamların gerçekliğini tartışmaya açmıştır. Benzer durumlarda çok sayıda kişi başka gerekçelerle diğerlerini ihbar etmiş, direnişçi olmasalar da o şekilde davrananlar ortaya çıkmıştır. (Paris, 1944)

Arka plan

Fransa'nın Nazi işgalinden kurtarılmasından sonra Charles de Gaulle liderliğinde faaliyet gösteren Fransız Cumhuriyeti Geçici Hükümeti ülkenin Nazi işbirlikçi rejim kalıntılarından temizlenmesi göreviyle baş başa kaldı. Resmî olarak 1945 yılı başlarında başlayan tasfiyelerin öncesinde de tasfiyeler yaşandı. Özellikle Paris'in kurtarılmasından sonra Fransa anakarasında gayrı-resmî ve çoğunlukla şiddet içeren tasfiyeler yaşanmış, Nazilerle işbirliği yapmakla itham edilen kişiler kolluk kuvvetleri veya Fransız Direnişi tarafından derdest edilmiştir. Bunun da öncesinde Fransız sömürgesi konumunda Kuzey Afrika'daki topraklarda Vichy rejimiyle işbirliğinde ısrar eden komutanlar ve siyasetçiler ABD öncülüğünde gerçekleştirilen Meşale Harekâtı sırasında tutuklanmış ve de Gaulle yanlısı Fransız komutanlar tarafından askerî mahkemelerde yargılanmıştır.[a]

İçeriği

Vatana ihanet suçundan yargılanan Laval davası sırasında (Ekim 1945)

Yasal tasfiye sürecinde dört ayrı mahkeme görev yapmıştır:[1]

  1. Yüksek Mahkeme (Fransızca: Haute Cour de justice)
  2. Ağır Ceza Mahkemesi (Fransızca: Cour d'assises)
  3. Mahkemeler (Fransızca: Chambres civiques)
  4. Askerî mahkemeler

Yüksek Mahkeme Vichy rejiminin önde gelen isimleri dahil olmak üzere toplamda 108 kişiyi yargılamıştır. Toplamda mahkemelerde 300 bin kişi yargılanmış, 180 bin kişi beraat etmiş, 800 civarında idam cezası alınmıştır. 1947, 1951 ve 1953 yıllarında çeşitli seviyelerde genel af ilan edilmiştir. Haklarında dava açılanların enterne edilmeleri için daha önce İspanya İç Savaşı'nın ardından Fransa'ya göçmek durumunda kalan İspanyol Cumhuriyetçilerinin enterne edildikleri kamplar kullanılmıştır. Mayıs 1946 itibarıyla tüm kamplar boşaltılmıştır.

Öne çıkan isimler ve giydikleri hükümler

İdam

  • Pierre Laval, Vichy Başbakanı
  • Joseph Darnand, Vichy rejiminin polis kuvveti olan Milice lideri
  • Fernand de Brinon, Paris'teki Nazi Komutanlığındaki temsilci ve Vichy Dışişleri Bakanı
  • Abel Bonnard, Vichy Eğitim Bakanı, gıyabında yargılanmıştır. Franco İspanyası'na sığınmıştır.
  • Robert Brasillach, Yahudi karşıtı gazeteci, Şubat 1945'te idam edilmiştir.

Müebbete çevrilen idam kararları

  • Philippe Pétain, Vichy Devlet Başkanı
  • Henry Dentz, Vichy Kara Kuvvetleri Komutanı
  • Raphaël Alibert, Vichy Adalet Bakanı

Diğer

  • Havacılık alanında faaliyet gösteren sanayici Émile Dewoitine Nazilerle işbirliğinden gıyabında 20 yıla mahkûm edilmiştir. Arjantin'e kaçan sanayici 1953 affıyla ülkeye dönmüştür.

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Kuzey Afrika'da ele geçen bir dönem Vichy İçişleri Bakanılığı da yapmış olan Pierre Pucheu vatana ihanetten yargılanmış ve 20 Mart 1944'te Cezayir'de kurşuna dizilerek öldürülmüştür

Kaynakça

  1. ^ Julian T. Jackson, France: The Dark Years 1940-1944, Oxford University Press 2001 s.577

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Charles de Gaulle</span> 18. Fransa cumhurbaşkanı

Charles André Joseph Marie de Gaulle, Fransız asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Vichy Fransası</span> II. Dünya Savaşı Sırasında Kurulan Fransız Devleti

Vichy Fransası, İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya'nın Fransa'yı mağlup etmesinden sonra Fransa'nın Vichy kentinde kurulan Fransız hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">Vidkun Quisling</span>

Vidkun Abraham Lauritz Jonssøn Quisling kısaca Vidkun Quisling, Norveçli politikacı ve Nasyonal Samling genel başkanı. 1940-1945 arasında ülkesini işgal eden Naziler ile iş birliği yaptı. Norveç'in Alman işgali sırasında 9 Nisan 1940 tarihinde, Nazi destekli darbe ile iktidarı ele geçirdi. 1 Şubat 1942'de Norveç başbakanı oldu. 13 Şubat 1942'de Adolf Hitler ile yüz yüze görüşme gerçekleştirdi, Hitler ile olan görüşmelerinde Norveç'in yönetimi konusunda tavsiyeler ve emirler aldı. 1942'den itibaren 1945'te Nazilerin Kuzey Avrupa'dan tamamen çekilişine kadar Nazilerle iş birliğini sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Philippe Pétain</span> Fransız siyasetçi (1856-1951)

Henri Philippe Pétain, Fransız mareşal. Birinci Dünya Savaşı sırasında Verdun Muharebesi'nde kazandığı zaferle bir "millî kahraman" durumuna gelmiş, ama İkinci Dünya Savaşı'nda Almanlarla iş birliği yapan Vichy Hükümeti'nin başkanlığını üstlenerek bütün saygınlığını yitirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Direnişi</span> II. Dünya Savaşı sırasında Fransanın Almanya tarafından işgal edilmesine karşı çıkan direniş

Fransa'da La Résistance (direniş) olarak da anılan Fransız Direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında Fransa'nın Almanya tarafından işgal edilmesine karşı çıkan kaçak hareketler ve şebekeler topluluğuna; ve bu toplulukların 22 Haziran 1940 tarihinde ilan edilen ateşkes ile 1944 yılındaki kurtuluşa kadar geçen süredeki ortak eylemlerine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Özgür Fransa</span> devlet/ülke

Özgür Fransa, II. Dünya Savaşı sırasında 23 Haziran 1940 tarihinde Fransa ile Almanya arasında imzalanan antlaşmanın ardından, İngilizlerin yardımıyla Londra'da kurulmuştur. Kuruluşun nedeni ise II. Dünya Savaşı'nda Fransa'nın Almanlar tarafından yenilgiye uğratılıp Fransa'nın %60'ının işgal edilmesidir. Kuruluştaki başkanı General Charles de Gaulle'dir.

<span class="mw-page-title-main">Édouard Daladier</span> Fransız siyasetçi (1884 – 1970)

Édouard Daladier, Fransız siyasetçi ve II. Dünya Savaşı'nın başında Fransa Başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Mendès France</span> Fransız siyasetçi (1907 – 1982)

Pierre Mendès France, Fransız siyasetçi, eski başbakan (1954-1955).

<span class="mw-page-title-main">Antoine Pinay</span> Fransız siyasetçi (1891 – 1994)

Antoine Pinay Fransız siyasetçi ve 1952-1953 yıllarında görev yapan eski Başbakan.

<span class="mw-page-title-main">Fernand de Brinon</span> Fransız avukat ve siyasetçi (1885 – 1947)

Fernand de Brinon, II. Dünya Savaşı sırasında Nazilerle Fransız işbirliğinin mimarlarından biri olan Fransız avukat ve gazeteciydi.

<span class="mw-page-title-main">Halk Mahkemesi (Almanya)</span>

Halk Mahkemesi, Nazi Almanyası'nda kurulan bir özel mahkemeydi.

<span class="mw-page-title-main">René Pleven</span> Fransız siyasetçi (1901 – 1993)

René Pleven, bir Fransız politikacısı.

<span class="mw-page-title-main">François Darlan</span> Fransız amiral (1881 – 1942)

Jean Louis Xavier François Darlan, bir Fransız amirali ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">22 Haziran 1940 Ateşkesi</span>

22 Haziran 1940 Ateşkesi veya İkinci Compiègne Ateşkesi, II. Dünya Savaşı Batı Cephesindeki Fransa Muharebesinde Nazi Almanyası'nın Üçüncü Fransız Cumhuriyeti'ni mağlup etmesi üzerine saat 18:36'da imzalanmıştır. Ateşkes 25 Haziran geceyarısı itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı sırasında Fransız askerî tarihi</span>

1939'dan 1940'a kadar, Üçüncü Fransız Cumhuriyeti Almanya ile savaş halindeydi. 1940'tan 1945'e kadar olan dönem, denizaşırı imparatorluğun kontrolü için Vichy Fransa'sı ile General Charles de Gaulle yönetimindeki Özgür Fransız Kuvvetleri arasında rekabete sahne oldu. 1944'te Müttefiklerin Fransa'ya çıkarmalarından sonra, Alman Ordusunu kovdular ve Vichy Rejimine son verdiler.

Anton Harekâtı, II. Dünya Savaşı'ndaki Fransa Muharebesi sonucunda Nazi Almanyası'na yenilmiş olan Fransa'da kurulan kukla devlet olan Vichy Fransası'nın Almanya ve İtalya Silahlı Kuvvetleri tarafından 1942 yılı Kasım ayında işgal edilmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Fransız donanmasının Toulon'da batırılması</span>

Fransız donanmasının Toulon'da batırılması II. Dünya Savaşı'ndaki Fransa Muharebesi sonucunda Nazi Almanyası'na yenilmiş olan Fransa'da kurulan kukla devlet olan Vichy Fransası'nın Almanya ve İtalya Silahlı Kuvvetleri tarafından 1942 yılı Kasım ayında işgal edilmesi harekâtı olan Anton Harekâtı sürerken donanmanın Almanların eline geçmesini engellemek üzere Fransız donanma komutanları Jean de Laborde ve André Marquis öncülüğünde 27 Kasım 1942 tarihinde Toulon limanında yapılan sabotaj eylemidir. Sabotajın ardından Fransız donanmasının geriye kalan varlığı belirleyici bir faktör olmaktan çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ok Haç Partisi</span>

Ok Haç Partisi, Macaristan'da II. Dünya Savaşı öncesi ve sırasında etkili olmuş, Ferenc Szálasi önderliğinde aşırı sağcı bir partiydi. 15 Ekim 1944 - 28 Mart 1945 arasında iktidarda olan hareket Nazilerle iş birliği halinde oldu. İktidarı sırasında özellikle solcular, Yahudiler ve Romanlara karşı işledikleri yargısız infazlarda binlerce kişiyi katletmiştir. Ayrıca yaklaşık 80 bin Macar vatandaşı da Nazi toplama kamplarına gönderilmiştir. Savaşın ardından parti ve lider kadrosu Macar mahkemelerinde savaş suçlusu olarak yargılanmış ve hüküm giymiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Georges</span> Fransız direnişçi (1919 – 1944)

Pierre Georges veya Albay Fabien Fransız Komünist Partisi üyesi Fransız direnişçi. II. Dünya Savaşı'daki Fransa Muharebesi'nin ardından ülkeyi işgal eden Nazilere karşı ilk silahlı direnişi başlatan ve Paris'in Kurtuluşu'nda önemli rol oynayan kişi olarak bilinir. Ölümünün ardından ülkesi için hayatını verenlerin eklendiği Morts pour la France listesine eklenerek onurlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Mihver Devletleri liderleri</span>

II. Dünya Savaşı'nın Mihver liderleri, II. Dünya Savaşı sırasında Mihver Devletleri'nin önemli siyasi ve askeri figürleriydi. Mihver, 1940'ta Tripartite Paktı'nın imzalanmasıyla kuruldu ve güçlü bir şekilde militarist ve milliyetçi bir ideoloji izledi ve anti-komünist politikalar takip etti. Savaşın ilk evrelerinde işgal altındaki ülkelerde kukla hükümetler kuruldu. Savaş bittiğinde, bu liderlerin birçoğu savaş suçlarından yargılandı. Mihver Devletleri'nin ana liderleri Nazi Almanyası'ndan Adolf Hitler, Faşist İtalya'dan Benito Mussolini ve Japon İmparatorluğu'ndan Hirohito idi. Müttefik Devletler'in aksine Mihver devletlerinin ana hükûmet başkanları hiçbir zaman ortak bir toplantı yapmasa da, Hitler ve Mussolini düzenli olarak bir araya geliyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.