İçeriğe atla

Éamon de Valera

Éamon de Valera
3. İrlanda cumhurbaşkanı
Görev süresi
25 Haziran 1959 - 24 Haziran 1973
Yerine geldiğiSeán T. O'Kelly
Yerine gelenErskine H. Childers
İrlanda başbakanı
Görev süresi
29 Aralık 1937 - 18 Şubat 1948
Yerine geldiğiYürütme Konseyi Başkanlığı
Yerine gelenJohn A. Costello
Görev süresi
29 Aralık 1937 - 18 Şubat 1948
Yerine geldiğiJohn A. Costello
Yerine gelenJohn A. Costello
Görev süresi
20 Mart 1957 - 23 Haziran 1959
Yerine geldiğiJohn A. Costello
Yerine gelenSeán Lemass
Kişisel bilgiler
Doğum 14 Ekim 1882(1882-10-14)
Manhattan, New York, ABD
Ölüm 29 Ağustos 1975 (92 yaşında)
Dublin, İrlanda
Partisi Fianna Fáil (1926-59)
Diğer siyasi
bağlantıları
Cumann na Poblachta (1922-23)
Sinn Féin (1916-22, 1923-26)
Evlilik(ler) Sinéad de Valera (1910-75)
Çocuk(lar) Vivion de Valera
Éamon de Valera
Brian de Valera
Ruairi de Valera
Terence de Valera
Máirín de Valera
Emer de Valera
Mesleği Öğretmen
Dini Roma Katoliği
İmzası

Éamon de Valera (14 Ekim 1882 - 29 Ağustos 1975), İrlandalı siyaset ve devlet adamı. Bağımsızlık mücadelesinin etkin önderlerinden biri olarak başbakanlık (1932-1948, 1951-1954, 1957-1959) ve cumhurbaşkanlığı (1959-1973) görevleri yapmıştır. Akademik çalışmalarıyla da tanınan De Valera 1921'de İrlanda Ulusal Üniversitesi'nin rektörü olmuş ve Dublin Yüksek Araştırma Enstitüsü'nü kurmuştur.

ABD'ye göç etmiş olan İrlandalı bir anne ile İspanyol bir doktorun oğlu olarak New York'ta doğdu. Küçük yaşta İrlanda'ya döndü anneannesinin yanında büyüdü. Bir Cizvit okulununda matematik bölümünde okudu.

1905'te Kelt dilinin yeniden canlandırmak için çalışmalarda bulundu. 1913'te Arthur Griffith tarafından Sinn Féin Hareketi'ne davet edildi. 1916 Büyük Paskalya Ayaklanması'nı yöneten isimlerden oldu. Kendisinin çifte pasaportu olduğu için İngilizler tarafından idam edilmedi. Olaylardan sonra Sinn Fein'İn tamamen başına geçti. Dáil Eireann ilan etti. Bağımsız bir parlamentoya İrlanda'nın ihtiyacı olduğunu açıkladı. ABD'deki İrlandalı göçmenleden özgürlük savaşı için 6 milyon dolar topladıktan sonra 1919'da İrlandaya geri döndü. Mustafa Kemal Atatürk'ünde bağımsızlık savaşı vermesinden etkilenerek İrlanda Bağımsızlık Savaşı'nın fitilini yaktı. 2 sene süren Özgürlük savaşı İrlandalılar'ın yenilmesiyle son buldu. İngilizler arasında imzalanan ve İngiliz Tahtına bağlılık yemini edilmesi ve Kuzey İrlanda'nın krallığa bağlı kalması koşuluyla Serbest İrlanda Devleti'nin kurulmasını öngöre sözleşme ile İrlanda'nın bölünmesi onaylandı. Böylece bağımsızlık düşü suya düştü. Valera bu sözleşmeyi iptal ettireceğine yemin etti. Sinn Fein Hareketi dağıldı. Valera daha sonra Fianna Fáil (Kaderin Askerleri) kurdu.

Valere 1932 yılında seçimleri kazandı. Göreve başlarken İngiliz Kralına sadakat yemini etmeyi reddetti. İrlanda kültürünü ve enstitüsünü canlandırdı. 1937 yılında ilan ettiği yeni anayasayla Serbest İrlanda Devleti'nin resmi adı İrlanda (Eire) olarak değiştirildi ve İngiliz sadakatine son verildi. 1948 yılındaki seçimleri kaybetti. 77 yaşında Cumhurbaşkanlığına seçildi. Bobby Sands'in mücadelesine destek verdi. Valera, 88 yaşına kadar aktif siyasette kaldı.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

1902 (MCMII) çarşamba günü başlayan bir yıldır.

9 Kasım, Miladi takvime göre yılın 313. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 52 gün vardır.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda</span> İrlanda adasında yer alan Batı Avrupa ülkesi

İrlanda ya da İrlanda Cumhuriyeti, kuzeybatı Avrupa'da bulunan ülke. Büyük Britanya'nın batısındaki İrlanda adasının yaklaşık altıda beşini kaplamaktadır. Başkenti ve en büyük şehri Dublin'dir, 4,9 milyonluk nüfusun yaklaşık %40'ı bu şehir ve banliyölerinde yaşar. Tek kara sınırı kuzeydoğudaki Birleşik Krallık'a bağlı Kuzey İrlanda ile olan İrlanda'nın batısı Atlas Okyanusu, doğusu İrlanda Denizi, güneydoğusu St George Kanalı, güneyi ise Kelt Denizi ile çevrilidir. Ülke, üniter bir yapıya sahiptir ve parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir. Yasama gücü alt meclis Dáil Éireann ve üst meclis Seanad Éireann 'ndan oluşan Oireachtas (Parlamento)'nun elindedir. Cumhurbaşkanının görevleri semboliktir ancak bazı önemli güçleri ve görevleri bulunur. Başbakan (Taoiseach) Meclis tarafından seçilir ve cumhurbaşkanınca atanır.

<span class="mw-page-title-main">Lyndon B. Johnson</span> 36. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1963–1969)

Lyndon Baines Johnson, Amerika Birleşik Devletleri'nin 36. başkanıdır. Genellikle Lyndon B. Johnson veya kısaca LBJ olarak anılır. Başkanlığa John F. Kennedy'nin suikast sonucu öldürülmesi üzerine gelmiştir. Bir sonraki seçimde Amerikan tarihinin en yüksek oy oranlarından birini kazanarak tekrar başkanlığa seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de tek partili dönem</span>

Türkiye'de tek partili dönem, 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilanıyla başladı. Millî Kalkınma Partisi (MKP) kuruluncaya kadar, kısa aralıklar dışında 1923-1945 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) tek yasal siyasi partiydi. Demokrat Parti (DP) karşısında 1946'daki ilk çok partili seçimleri kazandıktan yaklaşık dört yıl sonra, CHP 1950 seçimlerinin neticesinde iktidarını kaybetti. Tek partili dönemde Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, çok partili demokrasiye geçiş için CHP'ye karşı muhalefet partilerinin kurulmasını istedi; 1930'da Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) kuruldu ancak olaylı İzmir mitingi sonrası parti kendi kendini feshedilmeye zorlandı ve kurucusu tarafından lağvedildi. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF) 1924'te Kâzım Karabekir tarafından kuruldu, ancak üyelerinin 1925'te Şeyh Said İsyanı'na karıştığı iddiasıyla ve TCF'nin "parti, dini düşünce ve inançlara saygılıdır" maddesi gerekçe gösterilerek yasaklandı. Atatürk'ün cumhurbaşkanlığı süresince 2 kere çok partili bir sistem kurma çabalarına rağmen, bu yalnızca Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın 1930'da kapatılması sonrası 15 sene aradan sonra 1945'te gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Ebulfez Elçibey</span> 2. Azerbaycan cumhurbaşkanı

Ebulfez Elçibey veya Ebulfez Aliyev, akademisyen, 2. Azerbaycan cumhurbaşkanı, Azerbaycan Halk Cephesi Partisi'nin kurucusu ve ilk genel başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Sinn Féin</span> İrlandalı siyasi parti

Sinn Féin, 20. yüzyıl İrlanda'sında siyasi hareket ve bu hareketi destekleyenlerin oluşturduğu siyasi partidir. 1905 yılında İrlandalı Arthur Griffith tarafından kurulmuştur. Adı Oldcastle'da basılan yerel bir gazete isminden gelmektedir. Parti IRA'nın siyasi kanadı olarak değerlendirilmektedir. Sinn Féin'in en büyük özelliği İngiliz hükûmetine karşı aşırı bir milliyetçi tavır göstermesine rağmen kendini sol bir parti olarak tanımlamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Emilio Aguinaldo</span>

Emilio Aguinaldo y Famy, Filipinler'in bağımsızlığı için önce İspanya'ya sonra ABD'ye karşı mücadele vermiş Filipinli önder.

<span class="mw-page-title-main">William O'Brien</span> İngiliz siyasetçi

William O'Brien, İrlandalı gazeteci ve siyaset adamı. Milliyetçi harekette, Charles Stewart Parnell'dan sonra gelen ikinci adam olarak çok uzun yıllar önemli rol oynamıştır. Daha çok İrlandalı kiracı çiftçilerin kira indirimini kabul etmeyen toprak sahiplerine kira ödememelerini ve bu paraları topraklarından atılan kiracıların kullanması amacıyla bir dayanışma fonuna yatırmalarını öngören kampanya planıyla tanınır.

İrlanda tarihi bugünkü İrlanda topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Black and Tans veya Kraliyet İrlanda Yedek Kuvvetleri İrlanda'daki devrimci durumu bastırmak amacıyla 1920-21 yılları arasında bölgeye gönderilen birlik. İrlanda Cumhuriyetçi Ordusuna (IRA) karşı kurulmuş olsa da İrlandalı sivil halka karşı giriştiği katliamlarla kötü şöhret sahibi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Enrico De Nicola</span> İtalyanın ilk cumhurbaşkanı

Enrico Roberto De Nicola İtalya Cumhuriyeti'nin 1. cumhurbaşkanı. Aynı zamanda hakim, gazeteci ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Trinidad ve Tobago pasaportu</span>

Trinidad ve Tobago pasaportu, Trinidad ve Tobago vatandaşlarına yurt dışı seyahatleri için verilen belgedir. Normal bir Trinidad ve Tobago pasaportunun geçerlilik süresi 5 yıldır.

<span class="mw-page-title-main">Özgür İrlanda Devleti</span> 1922-1937 yılları arasında kuzeybatı Avrupada egemen olan devlet

Özgür İrlanda Devleti, 6 Aralık 1921 tarihinde Britanya hükûmeti ve İrlanda milliyetçilerinin imzaladığı İngiliz-İrlanda Antlaşması sonucunda kurulan bir dominyondur.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Mendès France</span> Fransız siyasetçi (1907 – 1982)

Pierre Mendès France, Fransız siyasetçi, eski başbakan (1954-1955).

<span class="mw-page-title-main">İngiliz-İrlanda Antlaşması</span>

İngiliz-İrlanda Antlaşması, 6 Aralık 1921 tarihinde Birleşik Krallık'ın Londra şehrinde, İrlanda Cumhuriyeti temsilcileriyle Büyük Britanya temsilcileri tarafından imzalanmış barış antlaşması.

<span class="mw-page-title-main">Constance Markievicz</span>

Constance Markievicz ya da Countess Markievicz, Sinn Féin ve Fianna Fáil adlı siyasi partiler bünyesinde faaliyetlerde bulunmuş, İrlandalı devrimci ve yurtsever görüşe sahip süfrajet.

<i>Özgürlüğün Bedeli</i> Neil Jordanın yönettiği 1996 yapımı dönem filmi

Özgürlüğün Bedeli veya Michael Collins, İrlandalı lider Michael Collins'ın hayatını konu alan 1996 tarihli ABD filmi. Neil Jordan'ın yazıp yönettiği filmde, İrlandalı yurtsever ve devrimci, İrlanda İç Savaşı'nda hayatını kaybeden Michael Collins'ı Liam Neeson canlandırmıştır. Film Venedik Film Festivali'nde Altın Aslan ödülünü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İşçi Partisi (İrlanda)</span> İrlandada bir siyasi parti

İşçi Partisi,, İrlanda Cumhuriyeti'ndeki merkez sol ve sosyal demokrat bir siyasi partidir. 28 Mayıs 1912'de Clonmel, County Tipperary'de James Connolly, James Larkin ve William O'Brien tarafından İrlanda Sendika Kongresi'nin siyasi kanadı olarak kurulmuştur ve tüzüğünde kendisini "demokratik sosyalist parti" olarak tanımlamaktadır. İşçi Partisi, İlerici İttifak'ın, Sosyalist Enternasyonal'in ve Avrupa Sosyalistleri Partisi'nin üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda Cumhuriyeti (1919-1922)</span>

İrlanda Cumhuriyeti,, Ocak 1919'da Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan eden tanınmamış bir devletti. Cumhuriyet, İrlanda adasının tamamı üzerinde yargı yetkisi iddia ediyordu, ancak 1920 itibarıyla etki alanı İrlanda'nın 32 ilinden 21'iyle sınırlıydı. Britanya devlet güçleri, kuzeydoğunun yanı sıra Cork, Dublin ve diğer büyük şehirlerde varlık göstermekteydi. Cumhuriyet, kırsal bölgelerde güçlüydü ve askeri güçleri aracılığıyla doğrudan kontrol etmediği şehir bölgelerinde de nüfuz sağlayabiliyordu.