İçeriğe atla

Çuvaş alfabesi

Çuvaş alfabesi (Çuvaşçaчӑваш çырулӑхӗ), Çuvaşça'nın yazımında kullanılan kiril kökenli alfabedir. Modern alfabe 1873 yılında İvan Yakovlev tarafından geliştirilmiş olup[1] günümüzdeki halini 1938 yılında almıştır. Alfabe 37 harften oluşur.

Harfler ISO 9[2]KNAB[3]ALA/LC[4]Allworth[5]Türkçe karşılığı UFA
Ааaaaaa[a]
Ӑӑăăăäe[ɘ]
Б[6]бbbbbb[b]
Ввvvvvv[v]
Г[6]гggggg[g]
Д[6]дddddd[d]
Ееee, jeee, yee, ye[e], [je]
Ё[6]ёëëёyoo, yo[o], [jo]
Ӗӗĕöĕĕ-[ə]
Ж[6]жžžzhzhj[ʒ]
З[6]зzzzzz[z]
Ииiiiii[i]
Ййjjĭyy[j]
Ккkkklk[k]
Ллlllll[l]
Ммmmmmm[m]
Ннnnnnn[n]
О[6]оooooo[o]
Ппppppp[p]
Ррrrrrr[r]
Ссsssss[s]
Ҫҫșśśş[ɕ]
Ттttttt[t]
Ууuuuuu[u]
Ӳӳűüüü[y]
Ф[6]фfffff[f]
Ххhhkhkhh[x]
Ц[6]цcctststs[ʦ]
Ччččchchç[ʧ]
Шшššshshş[ʃ]
Щ[6]щŝščshchshchşç[ɕ]/[ɕ]
Ъ[6]ъ""""-
Ыыyyyïı[ɨ]/[ɯ]
Ьь'', j''-[ʲ]
Ээèè, eėëe[e]
Ююûjuiuyu[ju]
Яяâjaiaya[ja]

1873-1938

аеыи/іуӳӑӗйвклԡмнԣпрр́сҫт̌тхш

Kaynakça

  1. ^ "Telegram to the Chairman of the Simbirsk Soviet". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2015. 
  2. ^ ISO 9:1995, International Organization for Standardization 12 Aralık 1998 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1995
  3. ^ Kohanimeandmebaas 21 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2003-04-20
  4. ^ America Library Association & Library of Congress 4 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Washington, 1997
  5. ^ Allworth, Edward: Nationalities of the Soviet East. Publications and Writing Systems. New York, 1971.
  6. ^ a b c d e f g h i j k Yalnızca yabancı sözcüklerde kullanılır.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rusça</span> Doğu Slav dili

Rusça, Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri koluna bağlı bir dil. Rusça, Belarus ve Ukrayna dilleri ile yaşayan üç Doğu Slav dilinden biridir. Yaklaşık 260 milyon konuşanı olan Rusça dünyanın en çok konuşulan dillerinden biri olup Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova (Gagavuzya) ile kısmî olarak tanınan Abhazya, Güney Osetya, Transdinyester'de resmî dil statüsündedir. Aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biri ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nun İngilizce ile birlikte kullanılan iki dilinden biridir. Orta Asya, Kafkasya, Ukrayna ve kısmen Baltık devletlerinde lingua franca olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yakutça</span> Yakutların konuştuğu, Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı dil

Yakutça veya Sahaca, Saha Türklerinin konuştuğu dildir. Çuvaşça ile birlikte Türkçenin toplam iki lehçesinden biridir. Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı dil 450.140 kişi tarafından konuşulur. Ayrıca Taymir Yarımadası'nın doğusunda yaşayan halkların ticaret dilidir. Konuşucuların çoğunluğu Rusya'ya bağlı Yakutistan'da yaşar.

Soğdca, Soğutça veya Soğdakça, Orta Asya'da yer alan Soğdiana'da ve Çin'deki Soğd göçmen gruplarının yaşadığı bazı bölgelerde kullanılmış bir Doğu İran dili.

<span class="mw-page-title-main">Çuvaşlar</span>

Çuvaşlar (Çăvaşsem), Orta Volga bölgesinde özerk Çuvaşistan Cumhuriyeti'nde yaşamakta olan, Çuvaşça konuşan yaklaşık 2 milyon nüfuslu bir Türk halkıdır. Ortodoks Hristiyan olan iki Türk halkından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Megrelce</span>

Megrelce, Güney Kafkas dillerinden biridir. Gürcistan'ın güneybatısındaki antik Kolhis halkıyla ilişkili olduğu sanılan yaklaşık 500.000 Megrel tarafından konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Çuvaşça</span> Türk dili

Çuvaşça, Rusya'nın orta kesiminde, Ural Dağları’nın batısında konuşulan çağdaş dönem Türki dillerden biridir. Türk dillerinin Ogur-Bolgar grubu öbeğinden varlığını korumuş tek dilidir. Çuvaşça, Çuvaşların anadili ve Çuvaşistan’ın resmî dilidir. Yaklaşık iki milyon kişi tarafından konuşulur. 2002 verilerine göre Çuvaşistan’da bu dili konuşan nüfusun % 92 etnik olarak Çuvaş, % 8’i ise başka etnik kökenlidir. Çuvaşça, okullarda eğitim dili olmasına ve medyada kullanılmasına karşın, Rusçanın yaygın kullanımından dolayı tehlike altında olan bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Braille alfabesi</span>

Braille alfabesi veya Körler alfabesi; 1821 yılında Louis Braille tarafından geliştirilmiş görme engelli insanların okuyup yazması için kullanılan bir alfabe yöntemidir. İki kolon taşıyan dikdörtgen düzen üzerine dizilmiş altı kabartılmış noktadan oluşur. Her iki kolonda üçer nokta bulunur. Noktalardan her biri 64 farklı kombinasyondan birini oluşturması için farklı şekillerde dizilir.

Hazarca, Orta Çağda, Orta Asyalı yarı göçebe Türk boyu olan Hazarların konuştuğu dildir. Hazarca, tarihî Türk dillerinden biri olmasına karşın Türkî dillerin hangi koluna ait olduğu tartışmalıdır. Bazı araştırmacılar Hazarcanın İran dilleri veya Kafkas dilleriyle yakın ilişkisi olduğunu varsayarlar.

<span class="mw-page-title-main">Kongre Kütüphanesi</span> ABDnin ulusal kütüphanesi

Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi, ABD'nin ulusal kütüphanesidir. Dünyanın en büyük ve en önemli kütüphanelerinden olan kongre kütüphanesi Washington'da bulunmaktadır. Ayrıca ABD'de yer alan en eski federal kültür yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Maurice Wilkins</span> Yeni Zelanda doğumlu İngiliz fizikçi ve biyolog

Maurice Hugh Frederick Wilkins 1953 yılında DNA'nın yapısını James Watson ve Francis Crick ile ortaklaşa bulan kişidir. Fizikçi ve moleküler biyologtur. DNA yapısı üzerine çalışmalarından ötürü 1962 yılında yukarıdaki isimlerle beraber Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü ödülüne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Abhazya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti veya kısaca Abhazya ÖSSC, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı 1931'den 1996'ya kadar varlığını sürdürmüş özerk Sovyet sosyalist cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">Tacik alfabesi</span> Tacik dilinde yazmak için kullanılan alfabe

Tacikçe, tarih boyunca Arap, Latin ve Kiril alfabelerinin farklı sürümleri ile toplam üç ayrı yazı sistemi ile yazılmıştır. Tacikçeye ait kullanılan herhangi bir sürüm, Tacik alfabesi olarak tanımlandırılabilir; bunlar Tacikçede اﻟﻔﺒﺎﯼ تاجيكی, , olarak gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bulgarcanın romanizasyonu</span>

Bulgarcanın Latin harflerine transliterasyonu, Kiril alfabesiyle yazılmış metinlerin Latin alfabesiyle gösterilmesi şeklinde olur. Bu işlem sayesinde söz konusu metnin herhangi bir ses ve anlam kaybına uğramadan okunması ve anlaşılması hedeflenir. Latin harflerine olduğu kadar diğer alfabe sistemlerine de transliterasyon mümkündür. Bulgaristan, günümüze kadar aşamalar hâlinde çeşitli Latinleştirme teknikleri denemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya Millî Kütüphanesi</span>

Avustralya Ulusal Kütüphanesi, Avustralya'nın en büyük kütüphanesidir. Canberra'da bulunan yapı 9 milyonu aşkın kitap barındırmaktadır.

Ukrayna alfabesi Ukrayna'nın resmî dili olan Ukraynacayı yazmak için kullanılan alfabedir. Kiril alfabesi'nin ulusal varyasyonlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kongre Kütüphanesi Kontrol Numarası</span>

Kongre Kütüphanesi Kontrol Numarası, Amerika Birleşik Devletlerinin Kongre Kütüphanesindeki kayıtları seri numaraları ile kataloglandığı sistem.

<span class="mw-page-title-main">Romanizasyon</span>

Dilbilimde romanizasyon veya romantizasyon, farklı bir yazı sistemindeki ifadeleri Latin (Roma) alfabesine dönüştürmektir. Romanizasyon yöntemleri arasında yazılı metinin çevirisi ve transkripsiyonu, konuşulan kelimenin temsili ve her ikisinin kombinasyonu bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Basov</span>

Nikolay Gennadiyevich Basov, Sovyet fizikçi ve eğitmendir. Lazer ve maser'in gelişmesini sağlayan kuantum optiği alanındaki temel çalışmalarından dolayı, Basov 1964 yılında Nobel Fizik Ödülünü Alexander Prokhorov ve Charles Hard Townes ile paylaştı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet atom bombası projesi</span> nükleer silah geliştirme programı

Sovyet atom bombası projesi, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği'nin nükleer silah geliştirmesi için yetkilendirdiği araştırma ve geliştirme programı.

<span class="mw-page-title-main">Ölüm mangası</span>

Ölüm mangası; cinayetler, işkence, kayıplar ve yargısız infaz gibi bir hükûmet veya örgüt tarafından sessizce gizlenen gizli eylemler yürüten silahlı bir gruptur.