İçeriğe atla

Çorbacı

Bir yeniçeri çorbacısı.(Claes Rålamb, Rålambska dräktboken, 1657)

Çorbacı, Osmanlı İmparatorluğu'nda Acemi ve Yeniçeri ocaklarının bölük veya orta kumandanları için kullanılan askerî bir unvandır.

Yeniçerilerin günlük öğünlerinde çorba önemli bir yer tutmaktaydı. Dîvân-ı Hümâyun toplantıları öncesinde verilen kahvaltı çorbasının Yeniçeriler tarafından içilip içilmemesi onların devlet yönetiminden memnun olup olmadıklarının bir göstergesiydi. İçtikleri bu çorbadan dolayı Yeniçeri ve Acemi ocaklarının bölük kumandanlarına çorbacı dendiği tahmin edilmektedir.[1] Yeniçeri Ocağında kul kethüdâsı, zağarcıbaşı, samsoncubaşı, turnacıbaşı, haseki, muhzır ağa, kethüdâ yeri ve başçavuş gibi yüksek rütbeli zâbitlerine ocak ağaları, katar ağaları, sanâdîd-i Bektaşiyân ve ağayân-ı Bektaşiyân denirken, bundan daha aşağı rütbedeki orta ve bölük kumandanlarına ise çorbacı denmekteydi.[2]

Çorbacılar emirleri altındaki bölük ve ortaların işlerinden sorumluydular. Askerlerle direk temas halinde olmaları ve herhangi bir anlaşmazlıkta askerleri isyana teşvik edebileceklerinden, diğer üst rütbeli zabitler çorbacılardan çekinirlerdi. Yeniçerilerin küçük suçlarının cezası bölük içinde çorbacı tarafından verilirken, büyük suçlar Yeniçeri ağasının başkanlığında toplanan ağa divanında sonuçlanırdı. Yeniçeri Ocağı kaldırılmadan önce Çorbacı unvanı yerini "orta ağası"na bırakırken, 1826'da ise tarihe karıştı.[3]

Kaynakça

Özel
  1. ^ Özcan 1993, s. 369.
  2. ^ Özcan 1993, ss. 369-370.
  3. ^ Özcan 1993, s. 370.
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dîvân-ı Hümâyun</span> Osmanlı Devletinde bakanlar kurulu

Dîvân-ı Hümâyun, Osmanlı İmparatorluğu'nda 15. yüzyıl ortalarından 17. yüzyılın yarısına kadar en önemli yüksek karar organı. İmparatorluğun yıkılışına kadar varlığını korusa da 17. yüzyıldan sonra önemini kaybetmiş ve 19. yüzyılda II. Mahmud'un teşkilat reformuyla kabine sistemine geçilerek Divan-ı Hümayun sembolik hale gelmiştir. Sadrazam, kubbealtı vezirleri, Rumeli beylerbeyi, Rumeli ve Anadolu kazaskerleri, Rumeli ve Anadolu defterdarları, nişancı ve vezirlik rütbesine sahip olan yeniçeri ağası ve kaptan-ı derya'da divanın asli üyeleri arasında yer alırdı.

<span class="mw-page-title-main">Cebeci Ocağı</span> Osmanlı ordusunda, silahların temin edilmesi, korunması ve sefer zamanında cepheye götürülmesiyle görevli askeri birlik

Cebeci Ocağı, Osmanlı ordusunda, silahların temin edilmesi, korunması ve sefer zamanında cepheye götürülmesiyle görevli kapıkulu ocağı idi. Ocağın adamlarına, Cebeciler denilmekteydi.

Hezarpare Ahmed Paşa, ölümünden önceki ismi Tezkereci Ahmed Paşa, Osmanlı padişahı İbrahim'in saltanatında 21 Eylül 1647-7 Ağustos 1648 tarihleri arasında on ay on altı gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Yeniçeri</span> Osmanlı Devletinde askerî bir sınıf

Yeniçeri Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişaha bağlı kapıkulunun en büyük birimiydi. Kesin kuruluş tarihi bilinmese de, on dördüncü yüzyılın son yarısında I. Murad döneminde (1362-1389) kurulduğu kabul edilir. Avrupa'nın ilk modern daimi ordusudur.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu (eyalet)</span> 1393 yılında kurulan Osmanlı Devleti eyaleti

Anadolu Eyaleti veya Anadolu Beylerbeyliği, 1393 yılında kurulan Osmanlı Devleti eyaleti. 16. yüzyılda nüfusu 5.455.000 olup bunun 5.410.000'i Müslüman, 45.000'i gayrimüslimdir ve yüzölçümü 223.114 km² kadardır.

Sofu Mehmet Paşa veya Mevlevi Mehmed Paşa, Osmanlı Padişahı I. İbrahim'in saltanatının son döneminde ve IV. Mehmed saltanatında 7 Ağustos 1648-21 Mayıs 1649 tarihleri arasında dokuz ay on beş gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı. 18 Ağustos 1648'de İstanbul'da liderliğini yaptığı isyanda Sultan İbrahim'in boğdurulması emrini vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Acemi Ocağı</span> Osmanlı İmparatorluğunda asker yetiştirilen birim

Acemi Ocağı ya da Acemi Oğlanlar Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu'nda Enderûn için öğrencileri ve başta piyade kısmı olmak üzere Kapıkulu'nun ihtiyaç duyduğu askerleri yetiştirmek için kurulan ocaktır.

Yeniçeri askerlerinin ve komutanları Ağa ve Çorbacıları'nın toplananıp cem ettikleri, "seğirtme" denen yarışmaları ve talimlerini yaptıkları, zaman zaman koyun keserek yedikleri meydandır. “Yeni Odalar” denen Yeniçeri kışlalarının bulunduğu ve Yeniçeri ayaklanmalarının genellikle başladığı yer olan Etmeydanı'nın bulunduğu bölge günümüzde İstanbul Üniversitesi arkasındaki Ağa Kapısı civarındadır. Bu meydanda Etmeydanı Tekkesi de bulunur ve Bektaşi Ocağına mensup Yeniçeriler ibadetlerini bu tekkede yaparlardı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı ordusu (klasik dönem)</span> 15-19. yüzyıllarda Osmanlı Ordusuna genel bakış

Klasik Osmanlı Ordusu, Osmanlı ordusunun 1451'de II. Mehmed'in yapılandırmasından başlayıp 1826 Vaka-i Hayriye biten kısmına verilen isimdir. Dönemin ordusu, 1606 sonrasında yenilmeye başlamış ve 17. ve 18. yy itibarıyla geçirdiği reformlar ardından 1826 yılında lağvedilmiştir. Bu dönemde birçok ocaklardan birisi olan Yeniçeri ocağı olarak adlandırılan ve devşirmelerden kurulan ocağın ordu ve siyasette büyük yeri ve etkisi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Dayı (ünvan)</span> 1671den sonra Cezayir, Trablusgarp ve Tunus Eyaletlerinin Osmanlı yöneticilerinin unvanı

Dayı, tarihsel bakımdan Osmanlı döneminde 1671 yılından itibaren seçilerek göreve getirilen Cezayir Eyaleti, Trablusgarp Eyaleti ve Tunus Eyaleti yöneticilerinin ünvanıdır.

Osmanlı devlet teşkilatı, Osmanlı İmparatorluğu'nun idari, askeri ve siyasi olarak teşkilatlanmasını, yapılanmasını bütünüyle ele alan konudur. Osmanlı, genel olarak merkeziyetçi bir yapıya sahipti. Padişah, devlet teşkilatında en üst mertebede sayılmasına rağmen Harem, Divan ve çeşitli odakların fikirleri baskın olabiliyordu. II. Abdülhamid, kendi devrinde devletin yönetim şeklini değiştirerek meşrutiyet şeklini getirdi.

Topçu Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu'nda Kapıkulu Ocakları'nın yaya kısmına mensup, top dökmek ve kullanmakla vazifeli askerlerin bağlı olduğu ocaktır.

Turnacıbaşı Ağa, Yeniçeri Ocaklarına gayrimüslim oğlan devşirmesiyle memur olmuş ocaklı yeniçeri zabitidir. İhtiyaca göre padişahın onayı ve yeniçeri ağasının kendisine verdiği tezkere ile 8 -18 yaşları arasında Hristiyan ailelerinden çocuk devşirirdi.

<span class="mw-page-title-main">Yeniçeri ağası</span> Yeniçeri komutanı

Yeniçeri ağası,, Yeniçeri Ocağı'nın en yüksek rütbeli komutanı.

Kapıkulu, Osmanlı Devleti'nin sürekli ordusunu oluşturan ve doğrudan padişaha bağlı olan yaya, atlı ve teknik sınıftan asker ocaklarına ve bu sisteme verilen addır. Kapıkulu ocaklarının kurulmasından önceki dönemde Osmanlı Devleti'nin askerî gücünü yayalar ve müsellemler oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı ordusu</span> Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri gücü

Osmanlı İmparatorluğu'nun silahlı kuvvetleri kara ordusu, donanma ve tayyare bölüklerini içermekteydi.

Hasekiler, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişahların hizmetindeki kişilere verilen isim. Haseki olarak adlandırılan bu kesim, İslam devletleri arasında sadece Osmanlılar ile Memlûklulerde mevcuttu. Padişahın gittiği her yerde bulunan hasekilerin sayısı ilk zamanlar 20'yi aşmazken daha sonraları 1000'i geçmiştir. Hasekiler düzenli maaşlarının yanı sıra sultandan hediye alırlardı. Saraydaki diğer hizmetlilerden farklı olarak sırmalı elbise giyerler ve taç takıp kılıç taşırlardı.

<span class="mw-page-title-main">Bostancı Ocağı</span>

Bostancı Ocağı, Şimdiki Devlet Başkanı Özel Koruması Görevinde olan tüfekli Osmanlı askerlerinin yetiştiği yerdir. Bostancıların görevi genellikle bahçe ve bağlarda Padişah'ın yanı başında ya da Saltanat Kayıklarında Padişah'ı koruma görevini üstlenirler.

<span class="mw-page-title-main">Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye</span> 1826da dönemin Batı standartlarına göre kurulan Osmanlı askerî birimi

Asakir-i Mansure-i Muhammediye Osmanlı ordusu bünyesinde yer almış bir ocaktır. II. Mahmud tarafından Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasının ardından 7 Temmuz 1826 tarihinde kurulmuştur. Ağa Hüseyin Paşa'nın komuta ettiği ocakta Koca Hüsrev Mehmed Paşa serasker olarak görev yapmıştır. Sultan Abdülmecid tarafından 14 Haziran 1843'te ordunun ismi Asâkir-i Nizâmiye-i Şâhâne olarak değiştirilmiştir. Bu tarihten itibaren ordu kısaca Nizamiye Ordusu olarak anılmaya başlanmıştır. Asakir-i Mansure-i Muhammediye, Osmanlı İmparatorluğunun son ordusudur. 1923'te saltanatın kaldırılıp cumhuriyetin ilan edilmesiyle Türk Kara Kuvvetlerine dönüşmüştür.

Cerehor, cerihor ya da serahor, Selçuklular'da ve özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nda belli bir ücret karşılığında geçici olarak geri hizmette kullanılan askerlerdir. Ortaya nasıl çıktığı ve teşkilatı ile ilgili kesin bir bilgi yoktur. II. Gıyâseddin Keyhüsrev'in ve Muînüddin Süleyman'ın bu paralı askerlerden faydalandıkları bilinmektedir. Cerehorlar Osmanlılarda genellikle kale tamiratı, yol ve köprü yapımı, maden ocakları ve gemilerde kürek çekme gibi geri hizmet işlerinde kullanılmıştır. Bunun yanında savaşlarda top, asker, mehterhane cephanesi ve buna benzer malzemelerin ikmalini sağladıkları da bilinmektedir. Hizmetleri zamanla; az ücretle çalışan tarım işçiliğine dönmüş olan cerehorlara 18. yüzyıldan sonra pek rastlanmamıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.