Çolpan İlhan
Çolpan İlhan | |
|---|---|
 Çolpan İlhan (1957) | |
| Doğum | 8 Ağustos 1936 İzmir, Türkiye |
| Ölüm | 25 Temmuz 2014 (77 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Kalp krizi |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık |  Türkiye |
| Meslek | Oyuncu, tiyatrocu |
| Etkin yıllar | 1957-2009 |
| Evlilik | Sadri Alışık (e. 1959; ö. 1995) |
| Çocuk(lar) | Kerem Alışık |
| Akraba(lar) | Attilâ İlhan (ağabeyi) |
| Ödüller | Tüm Liste |
Çolpan İlhan (8 Ağustos 1936, İzmir - 25 Temmuz 2014, İstanbul), Türk tiyatro ve sinema sanatçısıdır.[1]
Türk sinemasında iki yüze yakın filmde rol aldı; 1970 yılına kadar birçok önemli filmde başrol oynadı. Filmlerde genellikle "istenmeyen kadın" rollerini canlandırdı. 1997 yılında "Sadri Alışık Tiyatrosu"'nu kurdu.
Hayatı
1936 yılında doğdu. Babası kaymakamlık, İzmir Vali Yardımcılığı ve Balıkesir Valiliği görevlerinde bulunmuş Muharrem Bedrettin Bey (Bedri İlhan olarak tanınır), annesi Emine Perihan Hanım (Memnune Perihan Hanım olarak bilinir)'dır.[2] Üç çocuklu ailenin en küçüğü ve tek kızı idi. Büyük ağabeyi tanınmış şair Attila İlhan, küçük ağabeyi avukat Cengiz İlhan'dır.
Lise eğitimine babasının o dönemde valisi olduğu Balıkesir'deki Balıkesir Lisesi'nde başladı.[3] Daha sonra İstanbul'da yatılı olarak devam ettiği Kandilli Kız Lisesi'nden mezun oldu. Lise yıllarında halkevlerinde tiyatro oyunlarında rol aldı.[4] Öğrenimine Devlet Güzel Sanatlar Akademisi resim bölümünde ve İstanbul Belediye Konservatuvarı'nda tiyatro bölümü devam etti. Öğrencilik yıllarında akademideki arkadaşları ile birlikte "Akademi Tiyatrosu" adıyla bir tiyatro grubu kurdu ve oyunlar hazırladı. Profesyonel sinema ve tiyatro oyunculuğuna bu yıllarda başladı. Akademide ikinci sınıf öğrencisi iken gelen bir teklif üzerine 1957 yılında Alexandre Dumas'nın eserinden uyarlanan Kamelyalı Kadın'da başrol oynadı. Bu filmdeki performansı, "Türk sinemasındaki 'şeytan kadın' – 'melek kadın' ayrımını yıkan ilk performans" olarak tanımlanmıştır.[5] Akademi'nin üçüncü sınıfında iken Küçük Sahne'de Münir Özkul ve Uğur Başaran ile "Sevgili Gölge" adlı oyunla ilk profesyonel oyununu oynadı.
Üç sezon Küçük Sahne'de tiyatrolarda rol aldıktan sonra bu tiyatronun dağılması ile Oda Tiyatrosu'nda Müfit Ofluoğlu ile Sabahattin Kudret Aksal'ın "Tersine Dönen Şemsiye"sini sahneledi. Daha sonra Kent Oyuncuları ile Güner Sümer'in "Yarın Cumartesi"nde oynadı. Kenterler ile "Baharın Sesi", "Nalınlar" ve "Aptal Kız"'da sahne aldı.
Aynı dönemde Lütfi Ömer Akad'ın yönettiği Ak Altın (1957), Halit Refiğ'in Yaşamak Hakkımdır (1958) filmleriyle sinema oyunculuğuna devam etti. Aka Gündüz'ün aynı adlı romanından Atıf Yılmaz'ın sinemaya uyarladığı Bir Şoförün Gizli Defteri (1958) filmiyle ülke çapında ün kazandı.[6] Bu filmde iyi bir ailede yetişmiş, kendi ekonomik özgürlüğüne sahip, acımasız bir kadın olan Çiler karakterini canlandırdı.[5] Birbiri ardına "Asi Evlat", "Hayatım Sana Feda", "Şeytan Mayası" ve "Zümrüt" filmlerini çekti.
Kalpaklılar, Zümrüt filmlerinde birlikte oynadığı ve senaryosunu ağabeyi Atilla İlhan'ın yazdığı Yalnızlar Rıhtımı (1959) filmlerinde başrolleri paylaştığı Sadri Alışık ile 20 Ağustos 1959'da evlendi. Bu evlilikten oğulları Kerem dünyaya geldi. Çolpan İlhan, oğlu Kerem'in doğması ile oyunculuğa bir sene ara verdi.
Avare Mustafa (1961) filmi ile sinemaya döndü ve 300'e yakın filmde rol aldı. Genellikle aşıkların arasına giren kadın rolünü canlandırdı.[7] 1964 yılında çektiği "Ahtapotun Kolları" filmiyle İzmir Film Festivali'nde En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ödülünü kazandı. 1970'lerin sonlarına kadar sürekli filmlerde başrollerde oynayan İlhan, Halit Refiğ'in yönettiği 6 bölümlük Aşk-ı Memnu dizisinde Matmazel rolünü canlandırdıktan sonra oyunculuğa ara verdi. Hobi olarak başladığı modacılığı profesyonel olarak sürdüren sanatçı, İstanbul'da bir modaevi açtı.
1995 yılında eşi Sadri Alışık'ın ölümünden sonra onun adını yaşatmak için 1997 yılında Sadri Alışık Tiyatrosu'nu kurdu. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri'ni başlattı. 2006 yılında Küçük Sahne'yi Sadri Alışık Kültür Merkezi'ni kurdu.
İlhan, 25 Temmuz 2014'te geçirdiği kalp krizi sonucu İstanbul'da öldü.[8] Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığında eşi Sadri Alışık'ın yanına defnedilmiştir.[9]
Adı, 2016 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından açılan bir moda okuluna verilmiştir.[10]
Filmografisi
- 1957: Ak Altın
- 1957: Kamelyalı Kadın
- 1958: Asi Evlat
- 1958: Bir Şoförün Gizli Defteri
- 1958: Yaşamak Hakkımdır
- 1959: Hayatım Sana Feda
- 1959: Kalpaklılar
- 1959: Şeytan Mayası
- 1959: Yalnızlar Rıhtımı
- 1959: Zümrüt
- 1961: Allah Cezanı Versin Osman Bey
- 1961: Aşkın Saati Gelince
- 1961: Avare Mustafa
- 1961: Cumbadan Rumbaya
- 1961: Sepetçioğlu
- 1961: Silahlar Konuşuyor
- 1962: İkimize Bir Dünya
- 1962: Sonbahar Yaprakları
- 1962: Ver Elini İstanbul
- 1963: Barut Fıçısı
- 1963: Bütün Suçumuz Sevmek
- 1963: Kamil Abi
- 1963: Korkusuz Kabadayı
- 1963: Temem Bilakis
- 1963: Zorla Evlendik
- 1964: Ahtapotun Kolları
- 1964: Şu Kızların Elinden
- 1964: Turist Ömer
- 1965: Berduş Milyoner
- 1965: Bir Garip Adam
- 1965: Ekmekçi Kadın
- 1965: Kocamın Nişanlısı
- 1965: Komşunun Tavuğu
- 1965: Şakayla Karışık
- 1965: Seven Kadın Unutmaz
- 1965: Tamirci Parçası
- 1965: Turist Ömer Almanya'da
- 1965: Turist Ömer Dümenciler Kralı
- 1965: Yankesicinin Aşkı
- 1965: Zennube
- 1966: Allahaısmarladık
- 1966: Boyacı
- 1966: El Kızı
- 1966: İdam Mahkumu
- 1966: Kenar Mahalle
- 1966: Kıskanç Kadın
- 1966: Kolejli Kızın Aşkı
- 1966: Namus Kanla Yazılır
- 1966: Siyah Gül
- 1966: Sokak Kızı
- 1967: Ağır Suç
- 1967: Ağlayan Kadın
- 1967: Akşamcı
- 1967: Kaderin Cilvesi
- 1967: Marko Paşa
- 1967: Sinekli Bakkal
- 1967: Yıkılan Gurur
- 1967: Zehirli Hayat
- 1968: Cemile
- 1968: Hicran Gecesi
- 1969: Galatalı Fatma
- 1969: İki yetime
- 1969: İnleyen Nağmeler
- 1969: Kaldırım Çiçeği
- 1969: Sonbahar Rüzgarları
- 1970: Fatoş Talihsiz Yavru
- 1971: Sezercik Yavrum Benim
- 1975: Aşk-ı Memnu
- 1982: Seni Kalbime Gömdüm
- 1997: İlk Aşk
- 2000: Ağaçlar Ayakta Ölür
- 2001: Dansöz
- 2001-2004: Tatlı Hayat
- 2002: Yeşil Işık
- 2005-2007: Yanık Koza
- 2009: Nefes
Ödüller
- 2003: 40. Altın Portakal Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü
- 2012: XII. Direklerarası Seyirci Ödülleri - Sürekli Mükemmeliyet Ödülü
- 2013: 20. Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Sinematürk' te Çolpan İlhan". 16 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2022.
- ^ "Şeceresi". tilahan.org sitesi. 8 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2009.
- ^ "Çolpan İlhan Hayatı". Sadri Alışık Kültür Merkezi web sitesi. 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ a b Kaplan, Burak. "Unutulmaz Çolpan İlhan Filmleri". Sanatatak.com sitesi, 26 Temmuz 2014. 30 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ "Çolpan İlhan". Türk Sinema Araştırmaları sitesi. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ Akın, Kiraz. "Büyük Yengelik Parantezinde Yeşilçam'da Kadın Oyuncu Olmak". Kabardic.com sitesi, 20 Mayıs 2020. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ "Çolpan İlhan hayatını kaybetti". Milliyet. 25 Temmuz 2014. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2014.
- ^ "Çolpan İlhan son yolculuğuna uğurlandı". NTV.com.tr. 27 Temmuz 2014. 27 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2014.
- ^ "Çolpan İlhan adına moda okulu açılıyor!". Gecce.com sitesi. 27 Ocak 2016. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2022.
Dış bağlantılar
- Beyazperde'de Çolpan İlhan
- Biyografisi 25 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDb'de Çolpan İlhan
- Sinemalar.com'da Çolpan İlhan
- SinemaTürk'te Çolpan İlhan
- TSA´de Çolpan İlhan 16 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
