İçeriğe atla

Çok vatandaşlık

Kişilerin hukuki durumu
BM tarafından verilen bir laissez-passer
Kavramlar
Tanımlamalar
Sosyal politikalar

Çok vatandaşlık, çift vatandaşlık, çoklu vatandaşlık veya çifte vatandaşlık, bir kişinin eşzamanlı olarak bu ülkelerin yasalarına göre birden fazla ülkenin vatandaşı olarak kabul edildiği vatandaşlık statüsüdür. Kavramsal olarak vatandaşlık, ülkenin iç siyasi yaşamına odaklanır ve milliyet, uluslararası bir meseledir.[1] Bir kişinin milliyetini veya vatandaşlık statüsünü belirleyen uluslararası bir sözleşme yoktur. Bu kavram, yalnızca birbiriyle farklılık gösterebilen ve çatışabilen ulusal yasalar tarafından tanımlanmıştır. Çok vatandaşlık, farklı ülkelerin vatandaşlık için farklı ve mutlaka birbirini dışlamayan kriterler kullanmasıyla ortaya çıkar. Halk dilinde, insanlar birden fazla vatandaşlığa sahip olabilirler, ancak teknik olarak her ulus, belirli bir kişinin kendi vatandaşı olarak kabul edildiğini iddia eder.

Birden fazla vatandaşlığa sahip bir kişi, genellikle, vatandaşlığına sahip olduğu her ülkede vatandaşlık haklarına (pasaport hakkı, ülkeye giriş hakkı, ikamet ve çalışma hakkı, oy kullanma hakkı vb.), ancak aynı zamanda vatandaşlık yükümlülüklerine de tabi olabilir (ulusal hizmet için potansiyel bir yükümlülük, dünya çapındaki gelir üzerinden vergilendirmeye tabi olma vb.).

Bazı ülkeler çifte vatandaşlığa izin vermez veya sadece belirli durumlarda izin verir (örneğin, doğum sırasında birden fazla milletten ebeveyn olması). Bu, vatandaşlığa kabul için başvuran bir kişinin mevcut tüm vatandaşlıktan vazgeçmesini istemek veya başka bir vatandaşlığı gönüllü olarak alan birinden vatandaşlığını geri çekmek veya başka araçlar yoluyla olabilir. Bazı ülkeler vatandaşlıktan çıkmaya izin verirken diğerleri izin vermez. Bazı ülkeler genel çifte vatandaşlığa izin verirken diğerleri çifte vatandaşlığa izin verir, ancak yalnızca sınırlı sayıda ülke için verir.

Çifte vatandaşlığa izin veren ülkeler, kendi topraklarındaki vatandaşlarının diğer vatandaşlığını hala tanımayabilir (örneğin; ülkeye giriş, ulusal hizmet, oy kullanma yükümlülüğü vb.). Benzer şekilde, aynı zamanda vatandaşı olan bir kişinin başka bir ülke tarafından konsolosluk erişimine izin vermeyebilir. Bazı ülkeler, çifte vatandaşlık sahiplerinin silahlı kuvvetlerinde veya polis güçlerinde hizmet etmelerini veya belirli kamu görevlerinde bulunmalarını yasaklamaktadır.[2]

Birden çok ülkenin vatandaşlığı

Picture of two passport documents.
Çifte vatandaşlık, kişilerin iki pasaporta sahip olabileceği veya iki pasaportla seyahat edebileceği anlamına gelir
  Çifte vatandaşlığa izin veren devletler
  Çifte vatandaşlığa izin vermeyen devletler
  Veri mevcut değil

Her ülke, zaman zaman değişen ve genellikle daha kısıtlayıcı hale gelen vatandaşlık hakları için kendi kriterlerini belirler. Örneğin; 1982 yılına kadar Birleşik Krallık'ta doğan bir kişi otomatik olarak İngiliz vatandaşıydı, bu 1983'ten itibaren kısıtlamalara tabi tutuldu. Bu kanunlar, bir kişinin aynı anda birden fazla ülkenin vatandaşlık gereklerini karşılayabileceği durumlar yaratabilir. Bu durum, bir ülkenin veya diğerinin çok vatandaşlık ile ilgili yasalarının olmaması durumunda, kişinin birden fazla vatandaşlığa sahip olmasına izin vermektedir. Ulusal kanunlar, eğer varsa; bir kişinin aynı anda başka bir vatandaşlığa sahip olabileceği durum koşullarına ilişkin kriterler içerebilir. Bir kişi başka bir ülkenin vatandaşlığını kazanırsa, diğer bir ülke kendi vatandaşlığını geri çekebilir, örneğin:

  • Soylu vatandaşlık (jus sanguinis). Tarihsel olarak, vatandaşlık baba aracılığıyla aktarılıyordu, ancak bugün çoğu ülke, her iki ebeveyn ve bazıları da bir büyükbaba aracılığıyla miras bırakılmasına izin veriyor. Bugün, çoğu ülkenin vatandaşlık yasaları jus sanguinis'e dayanmaktadır. Çoğu durumda, bu vatandaşlık temeli, ülke dışında doğan çocukları da kapsar ve bazen ebeveyn vatandaşlığını kaybettiğinde bile geçerli olur.
  • Ülke topraklarında doğuştan gelen vatandaşlık (jus soli). Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve birçok Latin Amerika ülkesi koşulsuz doğum hakkı vatandaşlığı vermektedir. Doğum turizmini durdurmak için çoğu ülke bu tip vatandaşlığı kaldırmıştır; Avustralya, Fransa, Almanya, İrlanda, Yeni Zelanda, Güney Afrika ve Birleşik Krallık'ta, en az bir ebeveynin ülkenin vatandaşı (jus sanguinis) veya ülkede birkaç yıldır yaşamış yasal şekilde ikamet eden bir kişi olmasını gerektiren değiştirilmiş bir jus soli sistemi vardır. Bu tür ülkelerin çoğunda -örneğin Kanada'da- diplomatlarda ve toprağın yetki alanı dışındaki kişilerde doğan çocuklara doğumda vatandaşlık verilmez. Genellikle ebeveynlerden biri vatandaşlık aldığında çocuklara otomatik olarak verilir.[3][]
  • Evlilik yoluyla vatandaşlık (jure matrimonii). Bazı ülkeler rutin olarak vatandaşlarının eşlerine vatandaşlık verir veya vatandaşlığa geçme süresini kısaltabilir, ancak yalnızca birkaç ülkede vatandaşlık düğün gününde verilir (örneğin İran).[4] Bazı ülkeler sahte evliliklere karşı düzenlemelere sahiptir (örneğin Amerika Birleşik Devletleri) ve bazıları evlilik belirli bir süre içinde sona ererse (örneğin Cezayir) eşin vatandaşlığını iptal eder.
  • Vatandaşlığa kabul yoluyla vatandaşlık.
  • Evlat edinme yoluyla vatandaşlık. En az bir evlat edinen ebeveynin vatandaş olması durumunda başka bir ülkeden evlat edinilmiş bir reşit olmayan kişi ülkenin vatandaşlığına kabul edilebilir.[5]
  • Yatırım yoluyla vatandaşlık. Bazı ülkeler, ülkelerine önemli miktarda parasal yatırım yapan kişilere vatandaşlık verir. Avrupa Birliği'nde bunun mümkün olduğu üç ülke vardır: Malta, Kıbrıs ve Portekiz; yanı sıra beş Karayip ülkesi olan Antigua ve Barbuda, Grenada, Dominika, Saint Kitts ve Nevis ve Saint Lucia da bu ülkelere dahildir. Ayrıca Vanuatu, Karadağ, Türkiye ve Ürdün ülkeleri yatırım programları yoluyla vatandaşlık sunmaktadır. Bu ülkelerin çoğu, ülkede herhangi bir fiziksel mevcudiyet şartı olmaksızın, gerekli özenin gösterilmesi koşuluyla derhal vatandaşlık verir. Malta, vatandaşlığın verilebilmesi için 1 yıllık ikamet gerektirir. Portekiz'in programı hemen bir ikamet vizesi verir, ancak kalıcı ikamet ve vatandaşlık elde etmek için periyodik kısa ziyaretlerle 5 yıllık bir zaman çizelgesi vardır. Kamboçya, yabancıların yatırımla vatandaşlık elde izin çıkarılan yasalara sahiptir, ancak Kmerce dilinin akıcı biçimde konuşulamadığı durumlarda vatandaşlık almak zordur.[6] Komorlar, Nauru, Kiribati, Marshall Adaları, Tonga ve Moldova ülkeleri daha önce yatırım programları yoluyla vatandaşlığa sahipti ancak bu programlar askıya alındı veya durduruldu.
  • Bazı ülkeler etnik kökene ve dine dayalı vatandaşlık verir: İsrail, tüm Yahudilere Geri Dönüş Kanunu ile İsrail'e göç etme hakkı ve hızlı vatandaşlık vermektedir. Çifte vatandaşlığa izin verilir, ancak ülkeye girerken İsrail pasaportu kullanılmalıdır.[7]
  • Bir ofis tutarak vatandaşlık (jus officii). Vatikan'da vatandaşlık, Papa tarafından onaylanan Vatikan vatandaşlığına, Vatikan Şehrinde ikamet eden kardinallere, Vatikan'ın diplomatik servisinin aktif üyelerine ve Vatikan ofis ve hizmetlerinin diğer yöneticilerine sahip bir ofise dayanır. Görev süresi sona erdiğinde Vatikan vatandaşlığı kaybedilir ve çocuklar bu vatandaşlığı ebeveynlerinden miras alamazlar. Vatikan vatandaşlığı sınırlı zamanlığına verilmiş olduğundan, çifte vatandaşlığa izin verilir ve Vatikan vatandaşlığını kaybettiği için vatansız kalacak kişiler otomatik olarak İtalyan vatandaşı olurlar.[8]

Kaynakça

  1. ^ Turner, Bryan S., (Ed.) (2002). "17. Towards Post-National and Denationalized Citzenship". Handbook of Citizenship Studies. SAGE Publications. s. 278. ISBN 978-0-7619-6858-0. 3 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ See, for example, Egyptian nationality law#Dual citizenship
  3. ^ "Guide CIT 0003 - Application for Canadian Citizenship - Minors (under 18 years of age)". 26 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 
  4. ^ "Civil Code of Iran (last amended 1985)". United Nations High Commissioner for Refugees. 25 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2007. Article 976 - The following persons are considered to be Iranian subjects: [...] (6) Every woman of foreign nationality who marries an Iranian husband. 
  5. ^ For example, this is the case in the United States. Citizenship is automatic when the adoption becomes final, with no need for the naturalization process. See "Information about the Child Citizenship Act". Intercountry Adoption. Office of Children's Issues, United States Department of State. 1 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2011. 
  6. ^ "Preah Reach Kram NS/RKM/1096/30 – Law on Nationality" (PDF). ilo.org. 28 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020. 
  8. ^ Dual Nationality, Social Rights and Federal Citizenship in the U.S. and Europe: The Reinvention of Citizenship. Berghahn Books. Ocak 2002. ISBN 978-1-57181-804-1. 

Bibliyografya

Dış bağlantılar

Uluslararası
Avrupa Konseyi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Vatandaşlık</span> bir kişi ile bir devlet ya da bir devlet birliği arasındaki bağlantıyı belirtir

Vatandaşlık ya da yurttaşlık, genellikle bir ülke olan politik kurumların bir parçası olmak demektir. Anayasal ülkelerde, o ülkede yaşayanların devlet tarafından anayasada vadedilen haklardan yararlanmaları için o ülkeye vatandaşlık bağı ile bağlı olmaları gereklidir. Bu kişilere vatandaş denir. Vatandaşın politik katılım hakkı vardır.

Türkiye'de Mavi Kart, doğumla Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olup ancak çıkma izni alarak Türk vatandaşlığından ayrılan kişilere ve üçüncü dereceye kadar olan altsoylarına verilen resmi bir kimlik belgesidir. Kimlik gösterilmesi gereken durumlarda nüfus cüzdanı yerine geçer. Mavi Kart sahibi kişiler bazı istisnalar dışında Türk vatandaşlarına tanınan bütün haklardan yararlanabilirler. Mavi Kart sahipleri resmiyette yabancı olarak işlem görmez.

<span class="mw-page-title-main">Alman pasaportu</span> Almanya vatandaşlarına uluslararası seyahatler için verilen resmî belge

Alman Pasaportu, Almanya vatandaşlarına uluslararası seyahatler için verilen resmî belgedir. Bir Alman pasaportu, Alman kimlik kartının yanında, Alman yetkilileri tarafından da rutin olarak Alman vatandaşlarının kimliğinin kanıtı olarak kabul edeceği diğer tek resmi olarak tanınan bir belgedir. Pasaport, kimlik ve Alman uyruklu karinesinin delili olarak hizmetinin yanında, yurt dışında Alman konsolosluk görevlileri yapacakları yardımların güvence sürecini kolaylaştırır. Pasaport Almanya için benzersiz bir sert kapaklı da olsa, standart düzeni ile diğer AB pasaportları ile bordo tasarımı paylaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vatikan pasaportu</span>

Vatikan pasaportu Uluslararası seyahat için Vatikan vatandaşlarına verilir. Vatikan tarafından verilen pasaportlar sadece diplomatik pasaport ve hizmet pasaportudur. Vatikan Pasaportu bizzat Papa tarafından verilir. Bu pasaport geçicidir. Vatikan istediği zaman tek taraflı olarak iptal edebilir. Vatikan pasaportunu almak için kişinin Katolik Kilisesi'ne kayıtlı dindar bir Katolik olması gerekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika pasaportu</span>

Güney Afrika pasaportu Güney Afrika Cumhuriyeti vatandaşlarına uluslararası seyahat amaçlı verilen bir seyahat belgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Jus soli</span> Latince deyim

Jus soli, doğuştan vatandaşlık olarak da bilinen, uyrukluk veya vatandaşlık ile ilgili devletin sınırları içinde doğan her birey için kabul edilebilir olan bir haktır.

<span class="mw-page-title-main">Saint Kitts ve Nevis pasaportu</span>

Saint Kitts ve Nevis pasaportu Uluslararası seyahat için Saint Kitts ve Nevis vatandaşlarına verilir.

Vizeden muaf ülkelerden birinden gelinmediği sürece Gürcistan ziyaretçileri Gürcistanın dış temsilciliklerinden vize almak zorundadır. Tüm ziyaretçilerin en az 3 ay geçerli bir pasaport bulundurmaları gerekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlığı</span> Amerikadaki insanlar

Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlığı belirli haklar, görevler ve faydalar içeren bir statüdür. Vatandaşlık, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşama ve çalışma hakkı ve federal yardım alma hakkı gibi bir sonraki haklar grubunun temelini oluşturduğu için "hak sahibi olma hakkı" olarak anlaşılmaktadır. İki temel vatandaşlık yolu vardır: Amerika Birleşik Devletleri'nde doğmaya bağlı vatandaşlık, burada bir kişinin Amerika Birleşik Devletleri sınırları içinde doğmuş olması koşuluyla vatandaş olduğu varsayılır ya da doğum sırasında var olan diğer koşullar, ve Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olma, bir göçmenin vatandaşlık başvurusunda bulunduğu ve kabul edildiği bir süreçtir. Vatandaşlığa giden bu iki yol, Anayasa'nın 1868 tarihli On dördüncü Değişiklik, Vatandaşlık Klozu belgesinde şu şekilde belirtilmiştir:

Amerika Birleşik Devletleri'nde doğan ya da vatandaşlığa tabi olan ve onun yargı yetkisine bağlı olan herkes, ikamet ettiği yerde o eyaletin ve Birleşik Devletlerin vatandaşıdır."(14. Değişiklik)

Göçmen yatırımcı programı, ikamet ve vatandaşlık karşılığında yabancı sermaye ve iş adamlarını cezbetmek için tasarlanmış program. Bunlar yatırım, altın vize veya altın pasaport programları ile vatandaşlık olarak da bilinir.

Portekiz vatandaşlık yasası; Portekizli bir ebeveynden doğma, Portekiz'de oturma izniyle vatandaşlığa kabul veya Portekiz vatandaşıyla evlilik yoluyla edinilen, Portekiz vatandaşlığına erişimi düzenleyen yasal kurallar dizisidir.

Kıbrıs Milliyet Yasaları 1967 yılına dayanıyor. Esas olarak jus sanguinise dayanır.

Malta vatandaşlık kanunu, 1 Ağustos 1989'dan önce Jus soli ilkesini temel alıyor olduysa da, esasen Jus sanguinis ilkelerine dayanır.

Yunanistan milliyet yasası jus sanguinis ilkesine dayanmaktadır. Yunan vatandaşlığı, kan bağıyla veya vatandaşlık yoluyla edinilebilir. Yunan yasaları çifte vatandaşlığa izin vermektedir. Bir Yunan vatandaşı aynı zamanda Avrupa Birliği vatandaşıdır ve bu nedenle diğer AB vatandaşları ile aynı haklara sahiptir.

İsrail Vatandaşlık Kanunu kimlerin İsrail vatandaşı olduğunu ve olabileceğini düzenler. Kanun diğer iki ilgili kanuna dayanır: 1950 yılında yürürlüğe giren, her Yahudinin İsrail’e göçmesine izin veren Geri Dönüş Kanunu ve nasıl İsrail vatandaşlığının alınıp kaybedileceğini tanımlayan, 1952 yılında yürürlüğe giren Vatandaşlık Kanunudur. Geri Dönüş Kanunu iki defa değiştirilirken ve Vatandaşlık Kanunu yürürlüğe girdiğinden beri 13 defa değişikliğe uğradı.

<span class="mw-page-title-main">Roma vatandaşlığı</span> Antik Romada vatandaşlık

Antik Roma'da vatandaşlık özgür bireylerin yasalar, mülkiyet ve yönetim ile ilgili olarak elde ettiği ayrıcalıklı siyasi ve hukuki bir statüdür.

<span class="mw-page-title-main">Suriye vatandaşlık yasası</span> Suriye vatandaşlığının tarihi ve düzenlemeleri

Suriye vatandaşlık yasası, Suriye vatandaşlığının kazanılması, iletilmesi ve kaybedilmesine ilişkin yasadır. Suriye vatandaşlığı, Suriye Arap Cumhuriyeti vatandaşı olma durumudur ve doğum veya vatandaşlığa kabul yoluyla elde edilebilir. Suriye Vatandaşlık Yasası 1969 yılında 276 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile çıkarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan vatandaşlık yasası</span>

Hırvatistan vatandaşlık yasası 26 Haziran 1991'de kabul edilmiş, 8 Mayıs 1992, 28 Ekim 2011 ve 1 Ocak 2020'de değişikliklere uğramış ve 1993'te Anayasa Mahkemesi tarafından yorumlanmıştır. Bu yasa Hırvatistan Anayasasına dayanmaktadır. Esas olarak jus sanguinis ilkesine dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Slovenya vatandaşlık yasası</span>

Slovenya vatandaşlık yasası, öncelikle jus sanguinis ilkelerine dayanmaktadır. Çünkü Sloven bir ebeveynden gelme, Sloven vatandaşlığının kazanılması için birincil temeldir. Ancak Slovenya'da yabancı ebeveynlerden doğan çocuklar doğumla Sloven vatandaşlığı kazanmasalar da Sloven ebeveynlerin çocuğunun vatandaşlık kazanıp kazanmayacağını belirlemek için doğum yeri önemlidir.

Arjantin vatandaşlık kanunu, kişinin Arjantin vatandaşlığını nasıl edindiğini veya almaya uygun olduğunu düzenler. Uluslararası hukukta kullanıldığı şekliyle vatandaşlık, bir kişinin ulusal kimlik ve bir ulusa resmi üyelik elde etmesini sağlayan yasal yöntemleri tanımlar. Vatandaşlık, üyelik kazanıldıktan sonra bir ulus ile bir vatandaş arasındaki ilişkiyi ifade eder. Arjantin, doğuştan vatandaşlığın kazanılması için Jus soli ve Jus sanguinis'i kabul eden ikili bir sistemi tanıyor ve yabancı kişilerin vatandaşlığa geçmesine izin veriyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.