İçeriğe atla

Çoban köpeği yarışması

Bir yarışma sırasında Border Collie cinsi çoban köpeği koyun sürüsünü kontrol ediyor

Çoban köpeği yarışması, sahiplerinin komutası altındaki çoban köpeklerinin geniş bir arazide bir koyun sürüsünü verilen talimatlara göre güttükleri bir yarışma türüdür. Yarışmada sadece çobanlık yapabilen bazı seçme köpek türlerinin yarışmasına izin verilir.[1] Köpekler sürüleri kimi engellerin etrafından dolaştırır, sevk ve idare eder ve verilen emre göre belirli bir koyunu sürüden ayırır. Yarışma özellikle geniş arazide otlakçılık yapılan Birleşik Krallık, İrlanda, Güney Afrika, Şili, Kanada, ABD, Avustralya ve Yeni Zelanda’da yaygındır.

Tarihçe

Bilinen ilk çoban köpeği yarışması 1867 yılında Yeni Zelanda Wanaka’da yapılmıştır. İzleyen yıllarda yarışmalar Avustralya’da da başlamıştır. Birleşik Krallık ise ilk kez 1873 yılında Galler’deki Bala bölgesinde çoban köpeği yarışması düzenlemiştir.[2] İlk İskoç çoban köpeği yarışması ise 1874 yılında yapılmıştır. Bu dönemde birinci köpek sahibine oldukça yüklü tutarlar ödül olarak verlmiştir.

Bundan sonra oldukça yaygınlaşan çoban köpeği yarışmaları Border collie cinsi köpeklere olan ilgiyi artırmıştır. Artık kimi yarışmalarda gösteri için hazırlanan köpeklerin yerine gerçekten çiftlik işlerinde ustalaşmış köpekler yarışmaları kazanmaya başlamıştır.[3] Yarışmalara artan ilgi ABD’yi de etkilemiş, burada ilk yarışmalar 1880’li yıllarda yapılır olmuştur.

Bugün oldukça yoğun ilgiyle takip edilen sporda farklı ülkelerde farklı ulusal yarışmalar yapılmaktadır. Bunun yanı sıra International Sheepdog Society[4] tarafından üç yılda bir düzenlenen dünya şampiyonası yapılmaktadır.

Yarışma türleri

  • Inverlochlarig'de çoban köpeği yarışması alanı
    Inverlochlarig'de çoban köpeği yarışması alanı
  • Klasik bir parkurda sürünün ağıla konması aşaması
    Klasik bir parkurda sürünün ağıla konması aşaması
  • Parkurun en çok kontrol gerektiren aşamalarından, sürüyü getirme
    Parkurun en çok kontrol gerektiren aşamalarından, sürüyü getirme
  • Kimi yarışmalarda koyun yerine kazlar da kullanılır
    Kimi yarışmalarda koyun yerine kazlar da kullanılır
  • Ağıla koyma aşaması
    Ağıla koyma aşaması

Yarışmadaki engeller ve parkurlar ülkeden ülkeye değişmektedir. Birleşik Krallık, Avrupa, ABD ve Güney Afrika’da İngiliz Parkuru denilen parkur yaygındır. Avustralya’da yaygın olan parkurda ana amaç 3 ila 6 koyundan oluşan sürünün bir veya iki çoban köpeğini kontrol eden çoban tarafından kontrol edilmesidir. Yarışmada hem zaman hem de emre itaat önemli olduğu için sürünün öngörülen güzergâhın dışına çıkması da ceza puanı olarak yansıtılır. Ayrıca bu tür parkurda sürü ikiye ayrılarak iki ayrı ağıla konur.[5]

Arazi ve yarışma koşulları

Yarışmanın yapıldığı arazi çok değişken olabilmektedir. Özellikle deneyimli çobanlar yarışmada çoban köpeği ve sahibinin kabiliyetlerinin tam olarak görülebilmesi için bazı asgari koşulların olması yönünde görüş birliği vardır. Buna göre aşağıdaki yarışma koşulları olmazsa olmazdır:

  1. Köpek sahibinden uzaklaşarak uzaktaki bir sürüyü getirebilmelidir
  2. Köpek koyunları kontrol etmeli ve sahibine doğru getirmelidir
  3. Koyunları sahibinden uzağa götürmek köpeğin içgüdülerine ters olduğu için köpeğin komutla bunu yapabilmesi önemli bir özelliktir ve yarışamaya eklenmelidir
  4. Köpek ve sahibi birlikte hareket ederek koyunları belirli bir kapalı alana, ağıla veya bir aracın arkasına yükleyebilmelidir

Yarışmalara genellikle eklenen ve beğeni kazanan bazı parkurlar şöyle sıralanabilir:

  1. Köpek hakemlerin çobana verdiği talimat gereğince kontrollü bir şekilde sürüyü ikiye bölebilmelidir. Bölünme bazı işaretli koyunlara göre yapılabilmektedir.
  2. Bunun gelişmiş bir hali ise tek bir belirli koyunun sürüden ayrılmasının sağlanmasıdır

Yarışmaların neredeyse tamamında köpekler bütün aşamalarda yalnızdır ve sahiplerinden yardım almaları yasaktır. Yarışma sırasında çoban, bulunduğu yerden ayrılamaz ve ıslık veya emr sözcükleriyle köpekle iletişim kurar. Ancak sadece ağıla koyma ve tek bir koyunun sürüden ayrılması işlemlerinde yerinden ayrılmasına ve köpeğe yardım etmesine izin verilir.

Kurallar

Yarışmalarda genelde uygulanan kurallar şu şekildedir:

  • Her hakem her yarışmacının performansını ayrıca değerlendirir
  • Her yarışmacı parkura maksimum puanla (genellikle 10 puan) başlar
  • Her ayrı parkurdaki her hata için puan düşürülür[6]
  • Bir parkur bitirilmeden diğerine geçilemez
  • Tüm parkur için verilen süre önceden belirlenir[7]
  • Parkuru erken bitirmenin bir getirisi olmaz
  • Süre bittiğinde yarışmacının tamamlayamadığı parkur dahil olmak üzere diğer parkurlardaki kazanabileceği puanlar silinir
  • Yarışmacının toplam puanı tamamladığı parkurlardan aldığı puanların toplamıdır

Hakemler genellikle yarışmacının veya çoban köpeğinin değil koyunların davranışlarına yoğunlaşır. Köpekler koyunlara hakim olabilme ve verimli çalışma yönünden değerlendirilir. Sürüyü gereksiz yere rahatsız eden ve sürekli olarak müdahale eden köpekler puan olarak cezalandırılır. Koyunu ısıran köpek yarışmadan atılır.

Popüler kültüre etkileri

  • 1898 yılında İngiliz yazar Alfred Ollivant tarafından yazılan Bob, Son of Battle çocuk kitabı iki çoban köpeği ve katıldıkları yarışmaları konu almaktadır.
  • Çoban köpeği yarışmaları özellikle televizyonda yayınlanmaya başladıktan sonra yoğun ilgiyle karşılanmıştır. Bunlardan en bilineni BBC tarafından 1975-1999 yılları arasında yayınlanan One Man and His Dog programıdır.[8]

Kaynakça

  1. ^ Bunların en bilineni Border Collie'dir
  2. ^ Janet Elisabeth Larson, The Versatile Border Collie, Alpine Pubns Inc, 1998 Google books 28 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. içinde
  3. ^ Bu dönemde isimsiz bir Galli çoban olan John Thomas, Maddie isimli çoban köpeğiyle yarışmayı kazanarak dikkatleri üzerine çekmiştir
  4. ^ Uluslararası Çoban Köpeği Derneği
  5. ^ Sürünün anlık olarak ikiye kontrollü olarak bölünmesi zor olmasa da sürünün iki tarafı da eğilim olarak sürekli birleşmeye meyilli olduğu için bu uygulama en zor görevlerdendir
  6. ^ Bir parkurda ancak o parkur için verilebilecek puan kadar puan düşürülebilir
  7. ^ Bu süre yaklaşık 15 dakika civarındadır
  8. ^ Programın yayından kaldırıldığına dair 17 Şubat 1999 tarihli 12 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC haberi (İngilizce) 5 Ağustos 2011 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Köpek</span> evcil, etçil ve memeli bir hayvan

Köpek ; köpekgiller (Canidae) familyasına ait, görünüş ve büyüklükleri farklı 400'den fazla ırkı olan, etçil bir memelidir. Bozkurt'un alt türlerinden biri olan köpek, tilki ve çakallarla da yakın akrabalardır. Kedilerle birlikte dünyanın en geniş coğrafyaya yayılan ve en çok beslenen iki evcil hayvanından biridir. 2001 yılı tahminlerine göre dünyada 400 milyondan fazla köpek vardır.

<span class="mw-page-title-main">Oryantiring</span>

Oryantiring, harita yardımı ile yön bulmayı içeren, zamana karşı yapılan bir spor. Farklı arazi koşullarında yapılabilse de, genellikle ormanlık arazide yapılması tercih edilmektedir. Başlangıçta kara askeri yönbulma talimleri olarak ortaya çıkan oryantiringin günümüzde birçok türü vardir. Bunlardan en eskisi ve en bilineni koşu oryantiringidir.

<span class="mw-page-title-main">Koyun</span>

Koyun (Ovis), keçiler ile birlikte Caprinae alt familyası içerisinde yer alan bir memeli cinsi. Cinsin coğrafi olarak ve nüfusça en yaygın türü Evcil koyun olmaktadır, ancak pek çok yabani tür de Ovis cinsine aittir.

<span class="mw-page-title-main">And tilkisi</span>

And tilkisi, And çakalı, Ateş Toprakları tilkisi, Macellan tilkisi, Culpeo, Culpeo tilki veya Patagonya tilkisi olarak da bilinir, yeleli kurtdan sonra Güney Amerika'nın en büyük yaban köpeği türü.

<span class="mw-page-title-main">2003 Eurovision Şarkı Yarışması</span> Şarkı yarışması

2003 Eurovision Şarkı Yarışması, 24 Mayıs 2003'te Letonya'nın başkenti Riga'da, Skonto Spor Salonu'nda gerçekleştirilen 48. Eurovision Şarkı Yarışması'dır. Yarışmanın sunuculuğunu, geçmiş yılın galibi Marie N ile birlikte Renārs Kaupers üstlenmiştir. Yarışmanın galibi 167 puanla "Everyway That I Can" isimli şarkıyla Türkiye adına yarışan Sertab Erener olmuştur. Belçika 165 puanla ikinci, Rusya ise 164 puanla üçüncü olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Alman çoban köpeği</span> Almanya kökenli köpek ırkı

Alman çoban köpeği veya Alman kurdu, Almanya kökenli bir köpek ırkıdır. Türkçede bazen kurt köpeği olarak da anılırlar. Büyük, atletik ve güçlü olduğu kadar zeki olması, doğru yetiştirildiğinde bu köpeği mükemmel bir aile veya koruma, yahut iş köpeğine dönüştürür. Alman kurtları ikiye ayrılır; iş köpekleri ve şov köpekleri denilen iki farklı versiyonu vardır. İş köpeği olarak üretilen alman kurtları daha yüksek bir kalçaya ve daha uzun bacaklara sahiptirler. Show için üretilen köpekler ise daha alçak bir kalça, adaleli bir vücuda ve çok gösterişli bir posta sahip olurlar. Alman kurtların da en sık rastlanan hastalık kalça çıkığı(kalça displazisi) olarak bilinen eklem rahatsızlığıdır. Ayrıca alman kurtları çok hassas bir mideye sahip oldukları için özel bir diyet ile veya içeresinde fazla çeşit olmayan, aynı zamanda köpeğin alerjisinin bulunmadığı mamalar ile beslenmelidir. Alman kurtları dünyada en çok tercih edilen ırklar arasındadır. İş köpeği olarak, asker ve polis köpeği olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Collie</span>

Collie, bir İskoç çoban köpeği grubu. Birkaç farklı alt türü bulunur. Collie sözcüğü muhtemelen coaly sözcüğünden gelmedir. Bir başka teoriye göre İskandinav dillerinde özel isim olan Colle'den gelmiştir, zira bu isim Orta İngilizce döneminde sıklıkla köpeklere verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rottweiler</span> Almanya kökenli bir bekçi ve koruma köpeği ırkı

Rottweiler, Almanya kökenli bir bekçi ve koruma köpeği ırkı. İsmini Almanya'nın Rottweil kasabasından alır.

<span class="mw-page-title-main">Akbaş (köpek)</span> Köpek ırkı

Akbaş Anadolu'ya özgü bir köpek ırkıdır. Kangal ile aynı soy ailesindendir.

<span class="mw-page-title-main">Eurovision Şarkı Yarışması'nda Kıbrıs Cumhuriyeti</span>

Kıbrıs Cumhuriyeti, Eurovision Şarkı Yarışması'na ilk kez 1981 yılında gerçekleştirmiş ve o yıldan günümüze 35 kez katılmıştır. Kıbrıs'ın ilk temsilcisi Island müzik grubu olmuş, yarışmada altıncı olmuştur. En iyi derecesini 2018 yılında Eleni Foureira ile ikinci olarak almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çoban köpeği</span>

Çoban köpekleri, sürülerin "idaresinde" kullanılan köpekler. Bu yönleriyle öncelikli görevleri sürüleri "korumak" olan bekçi ve koruma köpeklerinden ayrılırlar. Çoban köpekleri grubu, dünyadaki başlıca köpek kulüpleri tarafından tanınan bir köpek grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Ağıl, Sivas</span>

Sivas Karayün'e bağlı terkedilmiş bir köy.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya sığır çobanı köpeği</span> Avusturalya kökenli bir sürü köpeği

Avustralya sığır çobanı köpeği, 19. yy.da Avustralya'nın coğrafî koşullarına uygun olarak üretilmiş bir çoban köpeği ırkı. Sığırların topuklarını ısırarak sürüleri güttüğü için topukçu olarak da bilinir. Bu özellik atalarından olan dingodan miras kalmıştır. 1910 yılında doğmuş ve 29 yıl 5 ay yaşamış olan bir Avustralya sığır çobanı köpeği; bilinen, kayıtlı en uzun yaşamış köpektir.

<span class="mw-page-title-main">Border collie</span>

Border collie, İngiltere-İskoçya sınırında yaklaşık 300 yıldır koyun çobanı köpeği olarak kullanılan sıra dışı bir collie ırkı. En zeki ırklardan biri kabul edilen border collie yetenek yarışmalarında da çok başarılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kurtbasar</span>

Kurtbasar Azerice: Qurdbasar - Azerbaycan köpek ırkı. Genellikle koyunculukta kullanılır. Koyun sürülerinin konfortlu kontrol edilmesine hizmet etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Eş taşıma</span> erkeğin eşini engelli pistte taşıyarak en kısa sürede yarışı tamamlamasını amaçlayan yarışma

Eş taşıma, erkeklerin kadınları taşıdığı bir yarışmadır. Amaç, erkeğin eşini özel bir engelli pistte taşıyarak en kısa sürede yarışı tamamlamasıdır. Spor ilk olarak Finlandiya'da Sonkajärvi'de ortaya çıkmıştır.

İsrail, 2018 Eurovision Şarkı Yarışması 'na Doron Medalie ve Stav Beger'in yazdığı "Toy" adlı şarkıyla katılacaktır. Şarkıyı Netta Barzilai seslendirmiştir. İsrailli yayıncı תאגיד השידור הישראל (IPBC) ve özel kanal Keşet tarafından Portekiz'in başkenti Lizbon'da yapılacak 2018 yarışması'nda İsrail'i temsil eden kişiyi HaKokhav HaBa L'Eurovizion yarışması'nda seçmiştir.

Scrapie koyun ve keçilerin sinir sistemlerini etkileyen ölümcül, dejeneratif bir hastalıktır. Birkaç bulaşıcı spongiform ensefalopatiden (TSE) biridir ve bu nedenle priondan kaynaklandığı düşünülmektedir. Scrapie en az 1732'den beri biliniyor ve insanlara bulaşabilir görünmüyor.

Dağ bisikleti yarışı, off-road arazilerde düzenlenen rekabetçi dağ bisikleti spor disiplinidir. Union Cycliste Internationale (UCI), Durango, Colorado'da dünya şampiyonalarını onayladığında, 1990'ın sonlarına doğru disiplini tanıdı. İlk UCI Dağ Bisikleti Dünya Kupası serisi 1988'de gerçekleşti. Dokuz yarış pisti iki kıtayı kapsadı ve sponsorluğunu Grundig yaptı. Kros yarışı o zamanlarda tek Dünya Kupası sporuydu. 1993'te altı yarışlık Tepe inişi (downhill) Dünya Kupası tanıtıldı. 1996 yılında, cross-country dağ bisikleti etkinlikleri Olimpiyat Oyunlarına eklendi. 2006 yılında, cross-country dağ bisikleti etkinlikleri ABD'nin San Francisco kentinde ilk kez Dünya Sağırlar Bisiklet Şampiyonası'nın bir parçası oldu.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü çoban köpeği</span> Köpek ırkı

Gürcü çoban köpeği, Nagazi veya Georgian Shepherd, Gürcistan'a özgü bir bekçi köpeği ırkıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.