İçeriğe atla

Çoğunluk ikramiye sistemi


Seçim sistemleri
Tek kazanan/çoğunluk
Çoğunluk sistemi

Çok turlu oylama

  • İki turlu
  • Ayrıntılı oylama
  • Ön seçim
    • Tarafsız
    • birleşik
    • ilk dört
  • Çoğunluk geniş (iki turlu blok oylama)

Sıralamalı / tercihli sistemler

Ana/kademeli sistemler

  • Oylama puanı
  • Onay oylaması
    • Birleşik onay oylaması
    • Birleşik birincil
  • Genel yargı
  • Memnuniyet onay oylaması
  • Çoğunluk kararı
  • STAR oylama
Nispi temsil sistemi
Parti listeli

Orantılı sıralı oylama biçimleri

Orantılı kardinal oylama biçimleri

  • Orantılı onay oylaması
  • Sıralı orantılı onay oylaması
  • Eşit Paylaşım Yöntemi
  • Phragmen oylama kuralları

İki oranlı paylaştırma

  • Adil çoğunluk oylaması

Ağırlıklı oylama

  • Doğrudan temsil
  • Etkileşimli sunum
  • Sıvı demokrasi
Karma sistemler
Temsil türüne göre

Telafi edici olmayan karma sistemler

Telafi edici karma sistemler

  • Ek üye sistemi
  • Karışık tek oy (olumlu oy aktarımı)
  • Akrep (olumsuz oy aktarımı)
  • Karma oy devredilebilir oy
  • Alternatif Oy Artı
  • İki üye orantılı
  • Kırsal-kentsel orantılı
Diğer sistemler ve ilgili teori
Yarı nispi temsil

Diğer sistemler

Sosyal seçim teorisi

Seçim sistemleri listesi

Çoğunluk ikramiye sistemi (ÇİS), bazı Avrupa ülkelerinde kullanılan bir yarı nispi temsil şeklidir. Özelliği, hükûmet istikrarını sağlamak amacıyla en çok oyu alan parti veya partilere seçilmiş bir organda fazladan sandalye veya temsil sağlayan çoğunluk ikramiyesidir.

2006'dan 2013'e kadar San Marino ve İtalya'da kullanıldı. Arjantin'de Santa Fe, Chubut ve Entre Ríos Eyaleti Temsilciler Meclisi'nde kullanılır. Yunanistan, sistemi 2016'da kaldırmadan önce kullanmıştı, ancak yasa geçtikten sonraki ikinci seçime kadar yürürlüğe girmeyecekti, bu nedenle çoğunluk ikramiyesi sistemi resmen kaldırılmadan önce 2019 seçimlerinde kullanıldı.

Tarihi

Benito Mussolini, kazanan partiye otomatik sandalye veren bir yasa çıkaran ilk politikacı oldu ve 1924'teki İtalya seçimlerinde zaferini sağladı. Sistemin değiştirilmiş bir versiyonu, 1953 genel seçimleri için yeniden sunuldu. Bu sistemde oyların mutlak çoğunluğunu kazanan herhangi bir parlamento koalisyonu parlamentodaki sandalyelerin üçte ikisini kazanacaktı. Hristiyan Demokrasi liderliğindeki koalisyon, seçimde bu çoğunluğun çok gerisinde kaldı ve sistem 1958 seçimlerinden önce kaldırıldı. Çoğunluk ikramiyesi sistemi 1950'lerde İtalyan yerel seçimlerinde kullanıldı ve 1993'te yerel seçimlerde ve 2006'da ulusal seçimlerde akrep karma sisteminin yerini almak üzere yeniden uygulanmıştır. 2013 İtalya seçimlerinde Demokrat Parti 8.644.523 oyla 292 sandalye kazandı ve bu nedenle bir sandalye elde etmek için 29.604 oya ihtiyaç duydu. En büyük rakibi Özgürlük Halkı 7.332.972 oyla 97 sandalye kazandı ve bu nedenle tek bir sandalye için 75.597 oya ihtiyaç vardı. Etkili bir şekilde, İtalya'da 2006'dan 2013'e kadar kullanılan ve en büyük partinin aldığı oy yüzdesine bakılmaksızın ikramiyeyi tahsis eden sistem, İtalyan Anayasa Mahkemesi tarafından anayasaya aykırı olarak değerlendirildi.[1] İkinci tur oylamayı (ilk iki ittifak arasında) içeren bir değişiklik önerisi de mahkeme tarafından reddedildikten sonra, 2018 İtalya seçimleri için paralel oylama kabul edildi.[2]

Çoğunluk ikramiyesi sistemi diğer Avrupa ülkeleri, özellikle 2004 yılında Yunanistan, ulusal düzeyde San Marino ve bölgesel ile belediye seçimleri için Fransa tarafından benimsenmiştir.

Mekanizması

Mekanizması, parti listeli nispi temsilinde kullanılan herhangi bir mekanizma biçimine dayanabilir, ancak koltukları kesin bir oy payı sırasına göre sıralayacağı için D'Hondt yönteminin kullanılması daha olasıdır.

Temel olarak, açıkça farklı siyasi sonuçları olan iki farklı çoğunluk ikramiye sistemi biçimi vardır:

  • Bonus sistemi, kazanan taraf veya ittifaka belirli bir sabit sayıda ek sandalye ekler. Bazen güçlendirilmiş nispi olarak adlandırılan Yunan Parlamentosu'nda, meclis koltuklarının altıda biri, kazanan parti için ekstra sandalye olarak ayrılır. Sicilya Bölgesel Meclisinde, kazanan koalisyona, orantılı olarak ayrılanların üzerine meclis sandalyelerinin onda biri verilir.
  • İkramiye sistemi, kazanan taraf veya ittifakın toplamda en az belirli bir sabit sayıda sandalyeye sahip olmasını sağlar, ancak birçok ek sandalyeye ihtiyaç duyulur. San Marino parlamentosunda çoğunluk ittifakı toplam 60 sandalyenin en az 35'ini elde eder.[3] Kazanan(lar) ikinci turdan sonra sadece 31 sandalyeye ulaştıysa, kazananlar için 4 ikramiye sandalye, D'Hondt yöntemi kullanılarak sıralanan en zayıf azınlık sandalyelerinden düşülür.

İkramiye sistemi, kazanana sabit (minimum) sayıda koltuk sağlarken, bonus sistemi sabit sayıda koltuk ekler.

Kaynakça

  1. ^ "Unconstitutionality sentence by the Italian Constitutional Court". 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 
  2. ^ Marco Bertacche (2 Mart 2018). "How Italy's New Electoral System Works". Bloomberg Politics. 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 
  3. ^ "REPUBLIC OF SAN MARINO EARLY PARLIAMENTARY ELECTIONS 11 November 2012". 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 

Italian Politics: Emerging Themes and Institutional Responses. Berghahn Books. 2001. ss. 87-89. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Çoğunluk sistemi veya çoğunlukçu seçim sistemi, en çok oy alan adayın kazandığı ve bu şekilde çoğunluk temsilini sağlayan bir seçim sistemidir. Ancak, farklı tanımlamalara dayalı olarak çeşitli çoğunluk seçim sistemleri bulunmaktadır. Bu tanımlamalar arasında blok oylama veya parti blok oylaması gibi toplu temsil türlerini içeren genelde çoğunluk temsiline dayalı çoğunluk temsil sistemleri bulunmaktadır. Aynı zamanda, bölge temelli çoğunluk sistemler arasında Tek İsimli Tek Turlu Çoğunluk Sistemi bulunmaktadır. İki adayın yarıştığı durumda en çok oy alan aday çoğunluğa sahip olacaktır, ancak üç veya daha fazla adayın olduğu durumlarda genellikle hiçbir aday çoğunluğu alamaz.

Kapalı Listeli Çoğunluk Sistemi veya Liste usulü çoğunluk seçim sistemi, seçmenlerin tek bir aday yerine partilerce belirlenen tek bir listeye oy verilen bir seçim sistemdir. Seçim çevresinde en çok oyu alan parti o seçim çevresindeki tüm sandalyeleri kazanmaktadır. Tek İsimli Tek Turlu Sisteme benzer şekilde, bir partinin seçimleri kazanması için oyların yarıdan fazlasını almasına gerek yoktur. En çok oyu alan parti oy oranı kaç olursa olsun o seçim çevresindeki tüm sandalyeleri kazanmaktadır.

D'Hondt yöntemi, Belçikalı hukukçu ve matematikçi Victor D'Hondt tarafından 1878'de tasarlanmış nispi temsil hesaplama yöntemidir. Türkiye'de 1961'den bu yana –1965 Millet Meclisi genel seçimi ile 1966 Millet Meclisi ara seçimi dışında– bütün milletvekili genel ve ara seçimlerinde d'Hondt sistemi uygulanmıştır; günümüzde de yürürlükte olan sistem budur.

Nispi temsil veya oransal temsil sistemi, siyasi partilerin veya adayların aldığı oyun parlamentoda orantılı olarak yansıtıldığı seçim sistemidir. Bu sistemde partiler oyları oranınca milletvekili çıkarırlar.

Seçim barajı veya seçim eşiği, bir adayın veya siyasi partinin, temsil veya yasama organında ek koltuklara sahip olabilmesi için gereken tüm oy sayısının minimum payını ifade eder. Bu sınırlama, farklı şekillerde işleyebilir, örneğin parti listesi orantılı temsil sistemlerinde seçim barajı, bir partinin yasama organında koltuk alabilmesi için belirli bir minimum oy yüzdesi, ulusal olarak veya belirli bir seçim bölgesinde alması gerektiğini belirtir. Tek tercihli oylama sistemlerinde seçim barajına kota denir ve sadece birinci tercih oyları kullanılarak veya daha düşük tercihlere dayalı olarak diğer adaylardan aktarılan oyların bir kombinasyonuyla. Karma üye orantılı nispi temsil sistemlerinde seçim barajı, yasama organında üstünlük koltuklarına kimlerin uygun olduğunu belirler.

Koalisyon hükûmeti, parlamenter sistemde birden çok siyasi partiden oluşan hükûmet biçimi.

Türkiye'de seçim sistemi, her beş yılda bir düzenlenen yerel, genel ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde farklı yöntemlerle uygulanır. 1945 yılından itibaren, Türkiye çok partili bir demokrasiye sahiptir. 1923'te kurulan tek parti yönetimini sona erdiren ilk demokratik seçim 14 Mayıs 1950 tarihinde yapılmıştır. Genel seçimlerde uygulanan mevcut seçim sistemi %7 seçim barajına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de genel seçimler</span> TBMM yasama dönemi milletvekillerini belirlemek için yapılan seçimler

Türkiye'deki genel seçimler, Türkiye Büyük Millet Meclisinin yapısını seçimden sonraki beş yıl için belirlemektedir. Milletvekilleri, parti listelerinin kapalı olduğu 87 çok üyeli seçim bölgesinde nispi sistemle veya bağımsız adaylar olarak beş yıllık bir dönem için seçilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Folketing</span>

Folketing, Danimarka Parlamentosu olarak da bilinen Folketing, Faroe Adaları ve Grönland ile birlikte, Danimarka Krallığı'nın tek meclisli ulusal yasama organıdır. 1849'da kurulan Folketing 1953'e kadar, iki meclisli bir parlamentonun alt meclisiydi. Üst yasama organı Landstinget'tı. Kopenhag'ın merkezindeki Slotsholmen adasındaki Christiansborg Sarayı'nda bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Irak Temsilciler Meclisi</span> Irakın yasama organı

Temsilciler Meclisi, genellikle basitçe Parlamento olarak anılır, Irak Cumhuriyeti'nin tek meclisli yasama organıdır. 2020 itibarıyla 329 sandalyeden oluşuyor ve Bağdat'ta Yeşil Bölge'de bulunur.

Türkiye'de koalisyon hükûmetleri, Türkiye'de birden fazla siyasi partinin iktidarda yer aldığı hükûmetlerdir.

Çoğunluk hükûmeti bir parlamenter sistemde meclisteki veya yasama organındaki koltukların mutlak çoğunluğunu elinde bulunduran partinin kurduğu hükûmettir. Bu durum, yasamada en çok koltuğa sahip olan partinin kurduğu azınlık hükûmetinin zıddıdır.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ Parlamentosu</span>

Karadağ Parlamentosu, Karadağ'ın tek meclisli yasama organıdır. Meclis'in şu anda dört yıllık bir süre için seçilen 81 üyesi vardır. 2006 bağımsızlık referandumunun ardından Parlamento, Karadağ'ın bağımsızlığını 3 Haziran 2006'da ilan etti ve onayladı. Yasama organının sitemi nispi temsil sitemidir.

<span class="mw-page-title-main">2021 Almanya federal seçimleri</span>

2021 Almanya federal seçimleri, Almanya Federal Cumhuriyeti için Pazar 26 Eylül 2021 günü, ülkenin ana yasama organı Alman Federal Meclisi'nin 598 üyesini belirlemek amacıyla yapılmış seçimlerdir. Berlin, Mecklenburg-Vorpommern ve Thüringen eyaletlerinin kendi parlamentolarını seçeceği eyalet seçimleri ile aynı gün yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">2000 Azerbaycan genel seçimleri</span>

2000 Azerbaycan genel seçimleri, 5 Kasım 2000 tarihinde yapılan ve Azerbaycan Millî Meclisi 2. döneminin 125 yeni üyesinin belirlendiği seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Parti listeli nispi temsil</span> Seçim sistemleri ailesi

Parti listeli nispi temsil sistemleri, birden fazla adayın seçildiği seçimlerde bir seçim listesine tahsisler yoluyla nispi temsil seçim sistemlerinin bir alt kümesidir. Ayrıca karışık ek üye sistemlerinin bir parçası olarak da kullanılabilirler. Bu sistemlerde partiler seçilecek adayların bir listesini yapar ve her partiye aldığı oy oranında sandalye dağıtılır.

Yarı nispi temsil, azınlıkların temsiline izin veren, ancak rakip siyasi güçlerin gücünü aldıkları oylarla yakın orantılı olarak yansıtmayı amaçlamayan çok kazananlı seçim sistemlerini karakterize eder. Yarı nispi oylama sistemleri, parti listeli NT gibi nispi temsil biçimleri ile ilk önce geçen oylama gibi çoğulcu/çoğunlukçu sistemler arasındaki uzlaşmalar olarak kabul edilebilir. Yarı nispi sistemlere örnek olarak devredilemeyen tek oy, sınırlı oylama ve paralel oylama verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Karma üyeli nispi temsil</span> Bölgesel seçim sistemi

Karma üyeli nispi temsil sistemi, seçmenlerin iki oya sahip olduğu bir seçim sistemidir. Seçmenler, oylarının ilkiyle yaşadıkları dar bölgeyi temsil edecek vekili, ikincisiyle ise bir partiyi seçerler. Karma üyeli nispi temsil sistemde sandalyelerin bir kısmı nispi temsil sistemiyle, kalan kısmı ise genellikle Tek İsimli Tek Turlu Sistem ile belirlenmektedir. Çoğunluk sistemiyle oluşan orantısızlıklar, nispi temsil üzerinden belirlenen sandalyelerin ilgili partilere verilmesi yoluyla giderilmeye çalışılmaktadır. Parlamentodaki sandalyeler ilk olarak dar bölgelerde seçilen adaylar, ardından da partilerin ulusal veya bölgesel olarak aldıkları oy oranına göre dağıtılır. Ulusal veya bölgesel olarak seçilen vekiller, Parti listeli nispi temsil sisteminde olduğu gibi, seçim öncesinde belirlenen parti listelerinden seçilirler.

<span class="mw-page-title-main">Tek İsimli Tek Turlu Çoğunluk Sistemi</span>

Tek İsimli Tek Turlu Çoğunluk Sistemi veya Oy çokluğu sistemi, seçim sisteminde kullanılan bir oylama biçimidir. Seçmenler oylarını bir aday için kullanırlar ve en çok oyu alan aday kazanır. FPTP, çoğul oylama yöntemidir ve esas olarak tek üyeli seçim bölgelerini kullanan sistemlerde kullanılır. FPTP, dünya ülkelerinin yaklaşık üçte birinde, çoğunlukla İngilizce konuşulan ülkelerde, meclis seçimleri için koltuk belirlemenin birincil biçimi olarak kullanılmaktadır. Bu ifade, bitiş çizgisinde bir direğin olduğu İngiliz at yarışından bir metafordur.

<span class="mw-page-title-main">2015 Finlandiya parlamento seçimleri</span>

Finlandiya'da 19 Nisan 2015'te parlamento seçimleri yapıldı. Eduskunta'nın 200 üyesi, D'Hondt yöntemine göre ayrılan sandalyelerle 13 çok üyeli seçim bölgesinde orantılı temsil yolu kullanılarak seçilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.