İçeriğe atla

Çin sanatı

Çin Ulusal Müzesi'nde sergilenen Su ve bambu konutu isimli Ni Zan eseri.

Çin sanatı, Çin'de yapılan ya da Çinli sanatçıların yaptığı görsel sanattır. Erken "taş devri sanatı" M.Ö. 10.000 yıllarına dayanır ve çoğunlukla basit çömlekçilik ve heykeller içerir. Bu erken dönemin ardından Çin sanatı, Çin tarihiyle olduğu gibi çoğunlukla yüzlerce sene süren çok sayıda hanedanlık dönemiyle karakterize edilir.

Çin sanatı dünyanın en eski sürekli geleneğine sahiptir ve bu gelenek, olağandışı bir süreklilikle ve gelenekten bilinçlikle damgalanmış. Batı'da klasik tarzların çöküşü, sonra da kademeli olarak yeniden keşfedilmesi, bu süreklilikten dolayı Çin sanat tarihinde yer almış bir fenomen değildir. Çin sanatında dekoratif sanatları oldukça önemli bir rol oynamış ve özellikle Çin seramiği dalındaki en önemli eserlerin bazıları, büyük imalathanelerde esasen tanınmamış sanatçılar tarafından yapılmıştır. Seramik, tekstil ve diğer yöntemlerin yarattığı en iyi eserlerin birçoğu, uzun bir dönem boyunca çeşitli imparatorluk imalathanelerinde yapıldı ve bunlar hem imparatorluk sarayında hem de imparatorların zenginliğini ve gücünü göstermek için yurt içi ve yurt dışında muazzam oranda dağıtılırdı. Buna karşın, başlıca olarak bilge-memurlar ve saray ressamlarının sanat yöntemi olarak kullandığı mürekkep ve su ile boyama, sanatçının bireysel hayaline ve objektif gözlemine göre çeşitli estetik değerlerin gelişimine yol verdi. Batı sanat dünyasıyla irtibatların 19. yüzyıldan itibaren gittikçe daha önemli olmasıyla Çin, son yıllarda gittikçe yükselen bir başarı oranıyla çağdaş sanat dünyasına katılmıştır.

Heykel

Shang ve Batı Zhou hanedanları Çin ritüel bronzları, MÖ. 1500 ve Çin sanatı üzerinde sürekli bir etki uygulamışlardır. Karmaşık desenli ve zoomorfik dekorasyonla dökülmüşlerdir ancak Sanxingdui'de yeni keşfedilen devasa figürlerin aksine insan figüründen kaçınırlar.[1] Muhteşem Terracotta Ordu, çok erken dönemlerin gerçek kurbanlarının yerine, ölenlerin öbür dünyada da hayatta olduğu gibi aynı yaşam tarzını yaşamalarını sağlamak için uzun süredir mezarlara yerleştirilen figürlerin büyük bir imparatorluk versiyonu olarak MÖ 221'den 210'a kadar birleşik Çin'in ilk imparator olan Qin Shi Huang'ın mezarı için birleştirildi. Daha sonra yüzyıllar boyunca çömlek veya ahşaptan yapılmış daha küçük figürler mezarlara yerleştirildi ve Tang hanedanı'nda kalitenin zirvesine ulaştı.[2][2]

Yerli Çin dinleri genellikle tanrıların kült görüntülerini kullanmazlar, hatta onları temsil etmezler ve büyük dini heykellerin neredeyse tamamı Budisttir, çoğunlukla 4. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar uzanır ve başlangıçta İpek Yolu üzerinden gelen Greko-Budist modeller kullanır. Budizm aynı zamanda tüm büyük portre heykellerinin bağlamıdır; Orta Çağ'ın Çin'indeki diğer bazı bölgelerin tam tersine, imparatorun boyalı resimleri bile özel olarak kabul edildi. İmparatorluk mezarları, Mısır'a uygun bir ölçekte gerçek ve mitolojik hayvanlarla kaplı muhteşem yaklaşım yollarına sahiptir ve daha küçük versiyonları tapınakları ve sarayları süsler.[3] Küçük Budist figürler ve gruplar, özellikle metal işçiliği ve yeşim başta olmak üzere her türlü nesnenin kabartma dekorasyonu gibi, çeşitli ortamlarda çok yüksek kalitede[4] üretildi.[5] Her türden heykeltıraş zanaatkar olarak kabul edildi ve çok az isim kaydedildi.[6]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Art of China ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ Rawson, Chapter 1, 135–136
  2. ^ a b Rawson, 138-138
  3. ^ Rawson, 135–145; 145–163
  4. ^ Rawson, 163–165
  5. ^ Rawson, Chapters 4 and 6
  6. ^ Rawson, 135

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Heykel</span> taş, tunç, bakır, kil, alçı vb. maddelerden yontularak, kalıba dökülerek veya yoğrulup pişirilerek biçimlendirilen eser, yontu

Heykel ya da yontu, sanatsal bakış açısıyla meydana getirilmiş üç boyutlu formlara denir. Heykel temelde mekânın kapsanması, kavranması ve mekân ile ilişki kurulması ile ilgilenir.

<span class="mw-page-title-main">Neoklasisizm</span> Antik Yunan ve Antik Romanın "klasik" sanat ve kültüründen ilham alan sanat hareketleri

Neoklasisizm, Antik Yunan ve Antik Roma dönemine ait tarzların yeniden canlandırılmasıyla ortaya çıkan bir akımdır. Bu akımın en önemli özelliklerinden biri önceki dönemlerdeki Barok ve Rokoko sanatındaki aşırı süslemeciliğe duyulan tepkinin ortaya konulmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mezopotamya mimarisi</span>

Mezopotamya sözcüğü Grekçe Potamos (nehirler) ve Mezos (arası)sözcüklerinin birleşiminden doğmuştur ve bu yeni sözcük genel anlamda Fırat ve Dicle nehirlerinin Anadolu'yu terk ettiği bölgeden başlayıp iki nehrin birleşerek Basra körfezine döküldüğü noktaya dek uzanan nehirler arasındaki geniş alanı kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Sardis</span> Türkiyede bir antik kent

Sardis, Manisa'nın Salihli ilçesine bağlı Sart kasabası yakınlarında bulunan ve Lidya (Lydia) devletine başkentlik yapmış antik kent. MÖ 1300'de kurulup MS 1200'de yıkılmıştır. Salihli merkezine 9 km, İzmir'e 82 km uzaklıkta olup, İzmir-Ankara karayolunun iki yanına yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır sanatı</span>

Antik Mısır'da sanat, MÖ 31. yüzyıl ile MS 4. yüzyıl arasında eski Mısır'da üretilen sanatı ifade eder. Resimler, heykeller, papirüs, fayans, mücevher, fildişi, mimari ve diğer sanat ortamları üzerine çizimler içerir. Aynı zamanda çok muhafazakâr: sanat tarzı zamanla çok az değişti. Hayatta kalan sanatın çoğu, Mısırlıların öbür dünyaya olan inancı hakkında daha fazla fikir veren mezarlar ve anıtlardan geliyor.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunan sanatı</span>

Bugünkü Yunanistan topraklarına Yunanlar ayak basmadan önce, Girit, kültürel gelişimin öncülerindendi. Burada Neolitik'ten son Tunç Çağına kadar sürekli bir gelişim izlenilebilir. Minos kültürü; Girit'teki Bronz Çağ kültüründeki kral Minos'a bağlanarak adlandırılmaktadır. Bununla birlikte bir tür akraba olarak tanımlayabileceğimiz Yunan topraklarındaki kültür için "Hellas" terimi kullanılmıştır. Ayrıca "Kiklad" terimi de Kiklad'larda bulunan 3000 yıllık mermer heykelcikleri ve çömlekleri için kullanılmıştır. Bu adlandırmalar dönemi inceleyen arkeologlar tarafından verilmiştir. Kiklad yapıtları, Minos ve Hellas kültürü ile ilişkili değildir. Tam tersine bu yapılar yerel olarak sınırlanmış ve bugüne dek az tanınmış bir kültür çevresine bağlıdır. Erken Minos kültürünün en önemli kalıntıları Girit'in doğu bölümünde, özellikle Gurnia, Vasiliki, Palaikastro gibi küçük kentlerle komşu adalardan Pseira ve Mochios'da bulunmuştur. Akdeniz çevresiyle de karşılıklı ilişkiler kurduğu açıkça bellidir.

<span class="mw-page-title-main">Toprak Askerler</span>

Toprak Askerler ya da Terrakotta Ordusu, ilk Çin imparatoru Qin Shi Huang'ın mezarında bulunan terrakotta heykeller. MÖ 210 tarihinde yapılmış olan heykeller, 1974'te Çin'in Shaanxi eyaletine bağlı Xi'an yakınlarında bir çiftçi tarafından bulunmuştur. Ordunun "İlklerin imparatoru" olarak bilinen Qin Shi Huang'ın mezarını koruduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Dunhuang</span>

Dunhuang Çin'in Kansu eyaletinde bulunan bir şehirdir. Şehir, tarihi önemi olan bir vahada kurulmuştur. Şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 186,027'dir.

<span class="mw-page-title-main">Gryneion</span>

Gryneion, Gryneia, Türkiye'nin İzmir ilinin Aliağa ilçesi sınırları içinde bulunan Yenişakran beldesi yakınlarındaki bir antik kenttir. Çandarlı Körfezi kenarındadır. 12 büyük Aiol kentinden biri sayılır. Kentin, denize bir dil gibi uzanan yarımadası üzerinde tanrı Apollon'un tapınağı vardı. Gryneion önemli bir kehanet merkeziydi.

Hacıtuğrul Höyüğü, Ankara - Polatlı karayolunun 60. km.'sinde, Hacıtuğrul Köyü ile Yenidoğan tren istasyonu arasında yer alan bir höyüktür. Gordion'un 22 km. kuzeydoğusuna düşmektedir. Eski yayınlarda Yenidoğan Höyüğü ya da Külhöyük olarak geçmektedir. Höyük, 650 x 600 boyutlarında olup 24 metre yüksekliktedir. Bu boyutlarıyla 3,3 hektarlık bir alana yayılmış, Türkiye'nin en büyük höyüklerinden biridir. Boyutları Gordion'un kabaca iki katı kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Roma Yolu</span>

Ankara Roma Yolu ya da Cardo Maximus, Ankara'nın Altındağ ilçesinin Ulus semtinde Ulus Şehir Çarşısı'nın temel kazısı sırasında ortaya birtakım eserlerin çıkması üzerine Prof. Dr. Cevdet Bayburtluoğlu denetiminde 1995 yılında yapılan kazılarda ortaya çıkan Geç Roma Dönemi'ne ait yol. 2006 yılında Ankara Valiliği otopark inşaatı sırasında yolun devamı bulunmuş, çıkan eserlere rağmen inşaat durmamıştır. Bugün yapının çok az bir bölümü ortaya çıkarılmıştır. 216 metre uzunluğundaki yol, 6.7 metre genişliğe sahiptir ve yolun kenarlarında yayalar için yapılmış 20 cm yükseklikte 1.5 metrelik kaldırım blokları vardır. Yol günümüzdeki seviyenin 2 ile 3.32 metre altında kalmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vazo</span>

Vazo, genellikle çiçek koymak için kullanılan, cam, porselen, toprak gibi farklı malzemelerden, türlü boyut ve şekillerde yapılabilen açık bir kaptır. Sözcük Türkçeye, İtalyanca vaso kelimesinden geçmiştir.

Sanatın tarihi, insanlar tarafından yapılmış herhangi bir sayıda olabilen manevi, anlatısal, felsefi, sembolik, kavramsal, belgesel, dekoratif, işlevsel vs. amaçlar için yapılan ve görsel estetiğin ön planda olduğu nesnelere odaklanır. Görsel sanatlar, güzel sanatlar ve uygulamalı sanatlar gibi çeşitli şekillerde sınıflandırılabildiği gibi insan yaratıcılığının olduğu veya mimari, heykel, resim, film, fotoğraf ve grafik sanatlar gibi farklı medya formlarına odaklanan alanlarda bu kapsam içerisinde yer almaktadır. Son yıllardaki teknolojik gelişmeler ile video sanatı, bilgisayar sanatı, performans sanatı, animasyon, televizyon ve video oyunları gibi yeni sanat formlarının oluşmasına yol açmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mezopotamya sanatı</span>

Mezopotamya sanatının adı çoğu arkeolojik kayıtlarda geçer. Bu kayıtlar, erken avcı-toplayıcı topluluklardan, Sümer, Akad, Babil ve Asur imparatorluklarının yaşadığı Tunç Devri'ne kadar geçen süreyi kapsar. Sonraları bu imparatorlukların yerini Demir Çağı'nda Eski Asur ve Eski Babil imparatorlukları almıştır. Genellikle medeniyetin beşiği olarak görülen Mezopotamya, önemli kültürel gelişmeleri de beraberinde getirmiştir. Bunlardan biri de en eski yazı örnekleridir. Mezopotamya sanatı MÖ 4000 tarihinden Persli Ahameniş İmparatorluğu'nun bölgeyi fethettiği MÖ 6. yüzyıla kadar Batı Avrasya'daki en soylu, en gelişmiş ve en detaylı sanat olma yolunda Antik Mısır ile rekabet içinde olmuştur. Ana vurgu oldukça dayanıklı taş ve kilden yapılmış çeşitli heykeller üzerindedir. Çok az sayıda resim günümüze ulaşmıştır ama belirtilene göre, birkaç istisna dışında, boyamalar genellikle geometrik ve dekoratif bitkisel şekiller yapmak için kullanılmıştır. Buna rağmen çoğu heykellerin de boyandığı görülür. Ayrıca çok sayıda silindir mühür de günümüze ulaşmıştır. Küçük boyutlarına rağmen bunların çoğunun üstünde karmaşık ve detaylı sahneler vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kamboçya Ulusal Müzesi</span>

Kamboçya Ulusal Müzesi, Kamboçya'nın başkenti Phnom Penh'te bulunan tarih, arkeoleoji müzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Astana Mezarlığı</span>

Astana Mezarlığı, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, Turfan'ın 37 kilometre (23 mi) güneydoğusunda, Karahoca antik kentinden kalma bir antik mezarlıktır. Özellikle 4. yüzyıldan 8. yüzyılın ilk yarısına kadar Karahoca'daki Çinli yerleşimcilerin torunları için mezarlık görevi gördü. Kompleks 10 kilometrekare (3,9 sq mi) alan kaplamaktadır ve 1.000'den fazla mezar içerir. Kurak ortamı nedeniyle mezarlardaki doğal mumyalar da dahil olmak üzere birçok önemli eser iyi korunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Fethiye Müzesi</span>

Fethiye Müzesi, Muğla ilinin Fethiye ilçesinde bulunan bir müzedir. Dalaman, Fethiye, Ortaca, Köyceğiz ve Seydikemer'den gelen arkeolojik eser ve bulguların sergilendiği müze, 1962 yılında faaliyet göstermeye başladı. Fethiye Müzesi iki ana salondan oluşur ve sergilenen eserler kronolojik olarak sıralanmıştır. Eserler MÖ 3000 ile Geç Osmanlı Dönemi aralığını kapsar. Fethiye çevresinde bulunan arkeolojik bölgeler Fethiye Müzesi'ne bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek'in erken tarihi</span>

Bugünkü Bosna Hersek sınırları içinde, tarih öncesi kültürlerin birçok katmanı var olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ege sanatı</span> Bronz Çağı boyunca Ege Denizi yöresinde yaratılan sanat

Ege sanatı, Bronz Çağı boyunca, yani MÖ 11. yüzyıla kadar, Antik Yunan sanatından önce Ege Denizi'ni çevreleyen topraklarda ve içindeki adalarda yaratılan sanattır. Çoğunlukla modern Yunanistan topraklarında bulunduğu için bazen Yunan Bronz Çağı sanatı olarak da adlandırılır; ancak sadece Miken Yunanlıları sanatını değil, aynı zamanda Yunan olmayan Kiklad ve Minos kültürlerinin sanatını da içerir.

<span class="mw-page-title-main">Parion Bronz Amforası</span> Bir antik çağ eseri

Parion Bronz Amforası, Parion antik kenti kazılarında bulunmuş, M.Ö. 4. yüzyıl sonlarına tarihlenen bronz amforadır.