İçeriğe atla

Çin imparatoru

Çin İmparatoru
İlk imparator Qin Shi Huang
Görevdeki
Qin Shi Huang
Resmî ikametHanedanlığa göre
değişmekteydi
Son olarak
Yasak Şehir, Pekin
OluşumMÖ 221
Açılışı yapanQin Shi Huang
Kaldırılma12 Şubat 1912
Son sahibiPuyi

Çin İmparatoru (Çince: 皇帝; pinyin: Huangdì), MÖ 221'de Qin Hanedanı'nın kurulmasından Qing Hanedanı'nın 1912'de yıkılmasına kadar Çin hükümdarlarının unvanıydı. İmparator, aynı zamanda "Cennetin Oğlu" (天子 tiānzǐ) olarak kabul edilmekteydi. Uygulamada, çoğunlukla olsa da Çin'de her imparator yüksek güç sahibi değildi.

Aynı aileden olan imparatorlar hanedanlar olarak bilinen tarihî dönemlere göre sınıflandırılırlar. Çin'in imparatorluk yöneticilerinin çoğu, bugünkü etnik kategorileri tarihsel durumlara uygulamak konusunda dikkatli olma eğiliminde olmasına rağmen, çoğunlukla Han etnisitesinin üyeleri olarak görülmektedir. Yuan ve Qing hanedanları sırasında Çin sırasıyla etnik Moğollar ve Mançular tarafından yönetildi. Ortodoks tarihsel görüş, bazı yeni akademisyenler siyaset ve etnisite arasındaki etkileşimin çok daha karmaşık olduğunu iddia ettikleri halde, bunu yerelleşen yerli olmayan hanedanlar olarak görmektedirler.[1] Bununla birlikte, her iki durumda da bu hükümdarlar Çin'i yönetebilmek için geleneksel Konfüçyüsçü imparatorların rolünü üstlenmek amacıyla kendilerini Göğün Vekili ilan ettiler.

İlk Çin İmparatoru MÖ 221'de Qin Hanedanı'nın kurucusu Qin Shi Huang olup son imparator ise 1912'de cumhuriyetin kurulduğu Xinhai Devrimi ile tahtından indirilen Puyi'dir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Sinicization vs. Manchuness: The Success of Manchu Rule". 3 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2017. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çin Seddi</span> Ayrı Çin krallıklarının inşa ettiği dünyanın en uzun savunma duvarı

Çin Seddi, Çin'in kuzeybatısı boyunca uzanan, dünyanın en uzun savunma duvarıdır. Kalıntıları Po Hay Körfezi'nde deniz kıyısında başlar. Pekin'in kuzeyinden geçerek batıya yönelir ve Huang-Ho Nehri'ni ikiye bölerek güneybatıya uzanır. Gobi Çölü'nün güneyinden batıya yönelerek devam eder.

<span class="mw-page-title-main">Teoman</span> Asya Hun İmparatorluğunun kurucusu

Teoman, Asya Hun İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı olan Hun devlet adamı Tuvu Tanhu'nun oğlu ve Mete Han'nin babası. MÖ 3. yüzyıl dolaylarında yaşayan Teoman, bilinen ilk Hun (Hiung-nu) hükümdarıdır. Oğuz Han'ın babası Kara Han ile aynı kişi olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin Hanedanı</span>

Çin Hanedanı, MÖ 221 - MÖ 206 yılları arasında Çin'i yönetmiş ilk hanedandır. Qin Hanedanlığı adını bugün Gansu ve Shaanxi eyaletlerinin kalbinde bulunan Qin bölgesinden alır. Qin Hanedanlığı'nın gücü, Shang Yang'ın MÖ 4. yüzyılda Savaşan Devletler Çağı'ndaki kanunlarda yaptığı legalist reformlarla artmıştır. MÖ 3. yüzyılın ortalarında ve sonlarında, Qin Hanedanlığı güçsüz Zhou Hanedanlığı'ndan başlayıp kalan diğer altı savaşan devleti de fethetmiş ve tüm Çin üzerinde kontrol elde ederek yönetimi tek çatı altında toplamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Han Hanedanı</span> çinde M.Ö. 206 - M.S. 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedan

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çin Şi Huang</span> İlk Çin imparatoru ve Qin Hanedanlığının kurucusu

Çin Şi Huang Çin Hanedanının kurucusu ve Çin'in ilk imparatoruydu. "Kral" (wáng王) unvanını korumak yerine önceki Shang ve Zhou yöneticilerinin taşıdığı, önümüzdeki iki bin yıl boyunca Çin'deki hükümdarları tarafından sürekli kullanılacak olan "imparator" unvanını üstlendi.

<span class="mw-page-title-main">Yugurlar</span> Türk halkı

Yugurlar veya Sarı Uygurlar bir Türk etnik grubu ve Çin'in resmi olarak tanınan 56 etnik grubundan biridir, 2000 nüfus sayımına göre 16.719 kişilerdir. Yugurlar çoğunlukla Çin'in Kansu eyaletindeki Sünen Yugur Özerk bölgesinde yaşamaktadırlar. Çoğunlukla Tibet Budizmine inanmaktadırlar. Yugurların çoğu Türk dili, doğu eyaletlerinde ise Moğolca ve Çince konuşurlar.

Çin felsefesinde Legalizm, bir politik sistemin temellerini içeren felsefedir. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'yle Savaşan Beylikler Dönemi'nde yaygın olan dört felsefe okulundan biriydi. MÖ 770-MÖ 221 yıllarını içine alan bu dönem, Çin'de büyük kültürel mayalanmanın olduğu ve yeni düşünce tarzlarının ortaya çıktığı dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Zhou Hanedanı</span> Çu Devleti veya Zou Hanedanı

Zhou Hanedanı ; Çin tarihinde MÖ 1122'den MÖ 256 yılına kadar hüküm süren kraliyet hanedanı. Çin tarihindeki Zhou Hanedanı, diğer tüm hanedanlardan daha uzun süre hüküm sürmüştür. Bu hanedandan önce Çin'in yönetici hanedanı; Shang Hanedanı idi ve Çin Hanedanı'nı bu hanedan takip etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tai Dağı</span>

Tai dağı ya da Taishan Çin Shandong eyaleti Tai'an şehri sınırları içinde kalan, büyük tarihi ve kültürel öneme sahip bir dağdır. En yüksek zirvesi olan Yeşim imparator Zirvesi, Çin resmi kaynaklarında 1532,7 metre olarak belirtilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Toprak Askerler</span>

Toprak Askerler ya da Terrakotta Ordusu, ilk Çin imparatoru Qin Shi Huang'ın mezarında bulunan terrakotta heykeller. MÖ 210 tarihinde yapılmış olan heykeller, 1974'te Çin'in Shaanxi eyaletine bağlı Xi'an yakınlarında bir çiftçi tarafından bulunmuştur. Ordunun "İlklerin imparatoru" olarak bilinen Qin Shi Huang'ın mezarını koruduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Çin İmparatorluğu</span>

Çin'in imparatorluk tarihi, MÖ 211-MS 1912/1915-1916 dönemlerine girer. Çin'in ilk imparatorluk hanedanı olan Qin Hanedanı ile başlayıp 1912'de Qing Hanedanı'nın devrilmesiyle sona ermiştir. Yuan Shikai'nin girişimiyle 1915-1916 yıllarında imparatorluk dirilmiş fakat tekrar yıkılmıştır:

<span class="mw-page-title-main">Qin (devlet)</span>

Qin, Zhou Hanedanı döneminde bir antik Çin devletiydi. MÖ 3. yüzyılda kapsamlı reformlar sonrasında Savaşan Devletler Çağı'nda egemen güçlerinden biri olarak ortaya çıktı ve MÖ 221 yılında Shi Huangdi'nin önderliğinde tüm Çin'i birleştirerek Qin Hanedanı'na dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çin sanatı</span>

Çin sanatı, Çin'de yapılan ya da Çinli sanatçıların yaptığı görsel sanattır. Erken "taş devri sanatı" M.Ö. 10.000 yıllarına dayanır ve çoğunlukla basit çömlekçilik ve heykeller içerir. Bu erken dönemin ardından Çin sanatı, Çin tarihiyle olduğu gibi çoğunlukla yüzlerce sene süren çok sayıda hanedanlık dönemiyle karakterize edilir.

Qin Er Shi veya asıl adıyla Huhai (胡亥), Çin'in Qin Hanedanı'nın ikinci imparatorudur. Saltanatı MÖ 210'dan MÖ 207 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Bu liste Çin hükümdarları listesi'dir. Çin'de Zhou Hanedanı'ndan Qin Hanedanı'na kadar hükümdarlar genellikle "kral" unvanını kullandılar. Çin'in farklı Savaşan Devletler'e bölünmesiyle bu unvanın yaygın olması nedeniyle ülkeyi tek bir devlet halinde birleştiren ilk Çin imparatoru Qin Shi Huang "imparator" (huángdì) unvanını kullanmaya başladı. Çin'de imparator unvanı, 1912'de Qing Hanedanı'nın çöküşüne kadar, Çin'in imparatorluk döneminde kullanılmaya devam etti.

Merkezileşme, bir düzenin tüm faaliyetlerinde özellikle de; planlamada, karar almada, strateji ve politika çerçevesinin saptanmasında yetkilerin belirli bir yer ve bir grupta toplanmasıdır. Bu durum önemli kararları alan ve planlamaları yapan güçleri düzenin merkezine taşır.

Li Si, Çin hanedanının Çinli bir politikacısı, filozofu ve hattatıydı. MÖ 246'dan 208'e kadar iki hükümdar altında Şansölye olarak görev yaptı. Bunlar; Qin devletinin kralı ve daha sonra Qin hanedanının İlk İmparatoru olan Qin Shi Huang ve Qin Shi Huang'ın on sekizinci oğlu ve İkinci İmparator olan Qin Er Shi'dir. İdari yöntemlerle ilgili olarak, Li Si, Shen Buhai ve Han Fei'nin tekniğine tekrar tekrar atıfta bulunarak, " Shen Buhai'nin fikirlerine hayran olduğunu ve bunları kullandığını" belirtti ancak hukukla ilgili olarak Shang Yang'ı izledi.

<span class="mw-page-title-main">Qin'in birleşme savaşları</span>

Qin'in birleşme savaşları, 3. yüzyılın sonlarında Qin devleti tarafından diğer altı büyük Çin devleti olan Han, Zhao, Yan, Wei, Chu ve Qi'ye karşı başlatılan bir dizi askerî harekâttı.

<span class="mw-page-title-main">Yedi Savaşan Devlet</span>

Yedi Savaşan Devlet veya Yedi Krallık, Çin'in antik döneminde Savaşan Devletler Çağı'ndaki yedi egemen devletti;