İçeriğe atla

Çin değerleri ile sosyalizm

Çin
Şu bir parçasıdır:
Çin
devlet yapısı
Liderlik

Mevcut liderlik

Komünist Parti
İdeoloji
Anayasa · Hukuk
Yasama
Yürütme
Birleşik Cephe
Askeri
Yargı
Propaganda
Dış ilişkiler
İlgili konular

"Çin değerleri ile sosyalizm" (Çince: 具有中国特色的社会主义 具有中國特色的社會主義, okunuşu: Jùyǒu Zhōngguó tèsè de shèhuìzhǔyì) Çin'in tarihsel pratiklerinden yola çıkarak uyguladığı sosyalizm metodunun isimlendirilme şeklidir. Bu isimlendirme Deng şiaoping döneminde ortaya çıksa da Deng öncesinde gerçekleşen tecrübeleri de içerisine almaktadır.[1]

Çin değerleri ile sosyalizmin temellerini Deng Şiaoping teorisi, Şi Cinping ve Mao Zedong düşüncesidir.[1] Çin Komünist Partisi yetkililerin söylemlerine göre Çin, değerleri ile bilimsel sosyalizmi Çin koşullarına adapte etmekte ve bunun üzerinden Çin'deki üretici güçlerinin gelişimini sağlamaktadır. Çin Komünist Partisi'nin aldığı kararlar çeşitli çevrelerde tartışmalarda yol açsa da çeşitli düşünürlere göre aynı zamanda Çin'in son yıllardaki sosyo-ekonomik atılımının temelini atmış, küresel anlamda bir güç haline gelmesine olanak sağlamıştır.[2]

Burada Çin'in uyguladığı sosyalist piyasa ekonomisi önemli niteliklerinden biridir. Bu sisteme göre ülke içerisinde sermayeye sınırlı bir alan açılsa da Çin Komünist Partisi mutlak otorite olmaya devam etmekte, aynı zamanda ekonomi konusunda açıktan devlet girişimleri de bulundurtmaktadır. Çin Komünist Partisi bu ekonomik modelini Sovyetler Birliğinde bir süre uygulanmış olan Yeni Ekonomi Politikası üzerinden paralellik kurarak savunmaktadır.[3] Bu metodun uygulanma sebebi Çin Komünist Partisi yetkililerince ülkelerinde yeteri kadar bulunmayan üretici güçlerin geliştirilmesi ve kapitalist ülkelerin seviyesine ulaşıp geçmesini sağlamaktır.[4]

Çin değerleri ile sosyalizmin temel niteliklerinden biri de proleter enternasyonalizm içerisinde bulunan sosyalist yurtseverliktir.[5] Parti programına göre tüm Çin yurttaşları sosyalist anayurdun varlığı için emek verme ve fedakarlıklar yapma sorumluluğuna sahiptir. Bu yurtseverlik Marksist perspektiften bakıldığında milliyetçilikten ve ırkçılıktan farklı olarak bir sivil-milliyetçilik anlayışını savunmaktadır.[6] "Çinli" tanımı da köken olarak bir etnik gruba değil, içerisinde Han, Mançu, Moğol, Hui ve Tibetli yurttaşlar birliğini simgelemektedir.[7]

Ayrıca bakınız

Konuyla ilgili yayınlar

Kaynakça

  1. ^ a b "Party History > Deng Xiaoping: Let part of people get rich first". web.archive.org. 29 Temmuz 2021. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2024. 
  2. ^ "The Dangers of a U.S. - China Cold War - Richard D Wolff". 0:00 dakika. 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2024. 
  3. ^ "Lenin's New Economic Policy and Deng Xiaoping's Reform and Opening Up – Contradictions of Communist Theory and the Embrace of State-Led Markets". The Greater China Journal (İngilizce). 7 Mayıs 2021. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2024. 
  4. ^ "Deng Xiaoping: Planning and the Market Are Both Means of Developing the Productive Forces". www.marxists.org. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2024. 
  5. ^ Zhao, Suisheng (10 Şubat 2024). A nation-state by construction: dynamics of modern Chinese nationalism. Nachdr. Stanford, Calif: Stanford Univ. Press. s. 28. ISBN 978-0-8047-5001-1. 
  6. ^ A Glossary of Political Terms of the People's Republic of China by Kwok-sing Li. s. 28. 
  7. ^ Ghai, Yash P., (Ed.) (2000). Autonomy and ethnicity: negotiating competing claims in multi-ethnic states. 1. publ. Cambridge, UK: Cambridge University Press. s. 77. ISBN 978-0-521-78112-1. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Sosyalizm, sosyal ve ekonomik olarak toplumsal refahın, katılımcı bir demokrasiyle gerçekleşeceğini ve üretim araçlarının hakimiyetinin topluma ait olduğunu savunan, işçi sınıfının yönetime katılmalarına ağırlık veren, özel üretim yerine kamu bazlı üretimi destekleyen, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üzerinde yoğunlaştıran ekonomik ve siyasi bir teoridir. Siyasi yelpazede ve dünyanın çoğu ülkesinde sosyalizm, standart sol ideoloji olarak kabul edilir. Sosyalizm türleri, kaynak tahsisinde piyasaların ve planlamanın rolüne ve kuruluşlardaki yönetim yapısına göre değişir.

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi</span> Çin Halk Cumhuriyetinin kurucu ve iktidar partisi

Çin Komünist Partisi (ÇKP), Çin'in kurucu ve iktidar partisidir. 1 Temmuz 1921 tarihinde Şanghay'da kurulmuş olan Çin Komünist Partisi, 2022 yılında açıklanan ve toplam Çin nüfusunun ciddi kısmına tekabül eden 97 milyona yakın üye sayısıyla dünyadaki en büyük ikinci siyasi parti konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist revizyonizm</span> Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin genellikle burjuvazi sınıfı ile birlik olma benzeri değişiklikler içeren bir revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

<span class="mw-page-title-main">Deng Şiaoping</span> Çinli politikacı

Deng Şiaoping (Türkçe okunuşu: Dınğ Şiavpinğ; Çince : 邓小平; Çince : 鄧小平; pinyin: Dèng Xiǎopíng; Wade–Giles: Teng Hsiao-p'ing;

Ulusal Komünizm veya diğer adıyla Galiyevizm, 1917 Ekim Devrimi'nde etkin bir rol oynayan Sultan Galiyev'in ideolojisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kai fang</span>

Kai fang, Çin komünizmi terminolojisinde "dışarı açılma" anlamına gelen terim. Çin'de Deng Şiaoping'in reformları doğrultusunda, yavaş da olsa, liberal ekonomi ilkeleriyle birlikte yeniden yapılanma dönemine girmiş ve dışa açılma politikaları hayata geçirilmiştir.

Kapitalist yolcular, Maoist teoride önceden komünist olmasına rağmen kapitalist burjuva güçlerin baskısına boyun eğmek için belirgin bir eğilim gösteren ve daha sonra kapitalizmi savunan kişi veya grupları ifade eden terim.

<span class="mw-page-title-main">Deng Şiaoping Teorisi</span>

Deng Şiaoping Teorisi veya Dengizm, Çinli lider Deng Şiaoping tarafından geliştirilen siyasi ve ekonomik ideolojiler dizisi.

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi tarihi</span>

Bu maddede Çin Komünist Partisi tarihi ayrıntılı bir şeklide anlatılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uyumlu Sosyalist Toplum</span>

Uyumlu Sosyalist Toplum, Çin'in Çin değerleri ile sosyalizm politikalarının yansıması olan sosyoekonomik vizyonunu ifade eden terim.

<span class="mw-page-title-main">Çin Halk Cumhuriyeti tarihi</span>

Çin Halk Cumhuriyeti tarihi, 1 Ekim 1949 tarihinde Çin İç Savaşı'nın Çin Komünist Partisi tarafından kazanılmasının ardından Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun ilan edilmesiyle itibaren başlamaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti birkaç on yıl boyunca "Çin" ile eşanlamlıydı, ancak Çin Cumhuriyeti'ni ve öncesinde binlerce yıllık imparatorluk hanedanlıkları tarafından yönetilen Çin anakarasını yöneten son siyasi varlıktır.

Çin ekonomik reformu, Çin'de Deng Şiaoping önderliğiyle Çin Komünist Partisindeki reformist kesimlerin Aralık 1978'de başlattığı ve "Çin değerleri ile sosyalizm" olarak anılan ekonomik reform programına ilişkindir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de siyaset</span> çinde siyaset

Çin Halk Cumhuriyeti'nde siyaset, tek bir partinin yönettiği yarı başkanlık sosyalist cumhuriyetin çerçevesinde yer almaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)'nde devlet gücü; Komünist Partisi, Merkezi Halk Hükümeti ve bunun eyalet seviyesinde ve yerel seviyedeki temsili aracılığıyla uygulanır. Çin Komünist Partisi, Çin Halk Cumhuriyeti halkı arasında yer alan iç anlaşmazlıkları yönetmek ve izlemek için Dahili Referans kullanır. Sosyalist devletin yüce liderliğine Batı etkilerinin meydan okumasını önlemek amacıyla Şi-Li Yönetimi, Çin'deki ideolojik alan üzerinde daha sıkı kontroller uygulayan Dokuz Numaralı Belge'yi Çin Komünist Partisi üyeleri arasında dağıttırdı.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de yolsuzluk</span>

1949 sonrası Çin'de yolsuzluk; Çin'deki iktidar partisi olan Çin Komünist Partisi (ÇKP)'nin örgütsel yapısından oluşan sorunlarla ilişkilidir. Bu fenomen, Çin Komünist Partisi'nin politikaları, kuruluşları, normları ve Mao sonrası dönemde Deng Şiaoping tarafından başlatılan ekonomik liberalleşme reformlarının oluşturduğu ortam değişikliğine uyum gösterme başarısızlığı gibi unsurlar içerir. Eski Doğu Bloku ülkeleri ya da Orta Asya gibi ekonomik reformların uygulandığı diğer sosyalist ekonomilerde olduğu gibi, Çin de reformların uygulanmasının ardından artan seviyede yolsuzluğa maruz kalmıştır.

Sosyalist piyasa ekonomisi, Çin Halk Cumhuriyeti'nde uygulanan ekonomik model. Deng Şiaoping'in getirdiği ekonomik reformlardan ortaya çıkan açık piyasa ekonomisi çerçevisinde ekonominin büyük oranda Kamu İktisadi Teşebbüsleri'nden oluşmasına dayanır. İdeolojik açıdan bu sistemin esas mantığı, Çin'in sosyalist üretim biçiminin erken bir evresini oluşturan sosyalizmin birincil evresinde bulunması ve bu nedenle küresel bir pazar sistemi kapsamında kapitalist teknikler benimsemesi gerekmesidir. Buna rağmen, bu sistem yaygın olarak devlet kapitalizminin bir türü olduğu belirtilmiştir.

Sosyal yurtseverlik, yurtseverliği sosyalizm ile birleştiren dünya görüşü.

<span class="mw-page-title-main">Jiang Zemin</span> Çin devlet başkanı (1989-2002)

Jiang Zemin, Çinli politikacıdır. Çin'in beşinci devlet başkanıydı. 1989-2002 arası Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri ve 1993-2003 arası Çin Devlet Başkanı'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Mao Zedong'un kişilik kültü</span>

Mao Zedong'un kişilik kültü, Başkan Mao Zedong'un 1949'daki yükselişinden 1976'daki ölümüne kadar Çin'deki yönetiminin önemli bir parçasıydı. Kitle iletişim araçları, propaganda ve bir dizi başka teknik devlet tarafından Mao Zedong'un statüsünü Batı'ya karşı durabilecek ve Çin'i Komünizmin bir feneri haline getirebilecek yanılmaz bir kahraman lider konumuna yükseltmek için kullanıldı. Ancak Mao'nun kendisi, etrafında oluşturulan kişilik kültünü açıkça eleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Chen Yun</span>

Chen Yun, Çin Komünist Partisi mensubu bir Çinli siyasetçi. Yun, 1980'ler ve 1990'larda Çin Halk Cumhuriyeti'nin en etkili liderlerinden biri ve Deng Xiaoping ile birlikte Çin ekonomik reformunun en önemli mimarlardan ve önemli politika yapıcılardan biriydi. Ailesi öldükten sonra kendisi tarafından evlat edinildiğinde amcasının soyadını aldığı için Liao Chenyun olarak da biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi'nin Sekiz Ölümsüzü</span>

Çin Komünist Partisi'nin Sekiz Ölümsüzü veya Sekiz Büyük Seçkin Yetkili, Çin'de 1980'lerde ve 1990'ların başında önemli bir güce sahip olan eski nesil Çin Komünist Partisi'nin sekiz etkili lideri için kullanılan bir tanımdır. Terim, 1990'larda ortaya çıkmış olup Taoizm'de Sekiz Ölümsüz'e bir göndermedir. Eşsiz bir siyasi etkiye sahiplerdi ve 1980'lerde ekonomi politikasının şekillenmesinde önemli bir rol oynadılar. Aynı on yılın başında Sekiz Ölümsüz, Politbüro ve hükûmetteki konumlarını kaybetmeye başladı. Bununla birlikte, Şubat 1997'de Deng Şiaoping'in ölümüne kadar perde arkasında belirleyici bir etkiye sahip olmaya devam ettiler.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.