İçeriğe atla

Çin asıllı Taylar

Çin asıllı Taylar
华裔泰国人 ya da 華裔泰國人
ชาวไทยเชื้อสายจีน
Tayland başkenti Bangkok'ta Çin Budist bir tapınak olan Wat Mangkon Kamalawat [en]
Toplam nüfus
yaklaşık 10 milyon
Tayland nüfusunun yaklaşık %14'ü
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Tüm Tayland çapında
Diller
Tayca (en yaygın)
Teochew, Hokkien, Hainanca, Kantonca, Hakka (tarihî)[1]
Din
Çoğunluk: Theravada Budizmi
Azınlık: Mahayana Budizmi, Hristiyanlık, Çin geleneksel dini, İslam (Sünni)

Çin asıllı Taylar (Tayca: ชาวไทยเชื้อสายจีน; Çince: 華裔泰國人; pinyin: Huáyì Tàiguórén) ya da Tayland Çinlileri, Tayland'da yaşayan Çin kökenli insanlardır. Çin asıllı Taylar, 2012 yılı itibarıyla 10 milyon kişilik bir nüfusla toplam Tayland nüfusunun %11 ila %14'ünü oluşturmaktadırlar; böylece hem Tayland'ın en büyük azınlık grubunu hem de Dünya çapındaki en büyük denizaşırı Çinli topluluğunu oluşturmaktadırlar.[1][2][3] Aynı zamanda en eski ve bulunduğu toplumla en fazla bütünleşmiş denizaşırı Çinli topluluğudur. Tayland'daki etnik Çinli nüfusunun yarısından biraz fazlası Chaoshan [en] kökenlidir ve Çin asıllı Taylar tarafından konuşulan Çin dilleri arasında en yaygın konuşulan lehçenin Teochew lehçesi olması, bu kökenlerin bir göstergesidir.[4] "Çin asıllı Taylar" kavramının genel olarak ataları 1949 yılından önce Tayland'a göç etmiş insanları kapsadığı kabul edilmektedir.

Çin asıllı Taylar, son 200 yıldır Tayland toplumunun tüm unsurlarıyla derin bir şekilde bütünleşmiş durumdadır. Tayland Krallığı'nı günümüzde yöneten hanedan olan Çakri Hanedanı, kendisi kısmen Çin kökenli olan Kral I. Rama tarafından kuruldu.[5] Ondan önceki Thonburi Krallığı kralı Taksin [en], Chaoshan'dan gelmiş Çinli bir babanın oğlu.[6] Tayland'daki tarihî Çinli göçmen topluluklarının toplumla başarılı şekilde bütünleşmiş olmasından dolayı günümüzde büyük sayıda Çin asıllı Tay, etnik Çinliler ile yerli Tayların arasında yer almış evliliklerin torunlarıdır. Bu torunların birçoğu Tay toplumuna asimile olmuş durumda ve yalnızca Tay kimliğini benimsemektedir.[7][8][9][10]

Tayland Çinlileri köklü bir orta sınıf grubu teşkil etmekte ve Tayland nüfusunun tüm seviyelerinde temsil edilmektedir.[11][12][13][14][15] Tayland'ın iş sektöründe önder bir rol oynar ve günümüz Tayland ekonomisine hakimler.[13][16][17][18] Tayland siyasetinde de etkin bir rol oynamaktadırlar: hem eski başbakanların hem de Meclis [en] milletvekillerinin çoğu en az kısmen Çin kökenlidir.[16][19][20][21] Tayland'ın askerî ve kraliyet elitleri arasında da çok sayıda Çin kökenli insan bulunmaktadır.[22][23]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Chinese diaspora in Thailand ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ a b Luangthongkum, Theraphan (2007). "The Position of Non-Thai Languages in Thailand". Guan, Lee Hock; Suryadinata, Leo Suryadinata (Ed.). Language, Nation and Development in Southeast Asia. ISEAS Publishing. s. 191. ISBN 9789812304827 – Google Books vasıtasıyla. 
  2. ^ John Draper; Joel Sawat Selway (January 2019). "A New Dataset on Horizontal Structural Ethnic Inequalities in Thailand in Order to Address Sustainable Development Goal 10". Social Indicators Research. 141 (4): 280. doi:10.1007/s11205-019-02065-4. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  3. ^ Barbara A. West (2009), Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania, Facts on File, s. 794, ISBN 978-1438119137, 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 8 Şubat 2022 – Google Books vasıtasıyla 
  4. ^ Baker, Chris; Phongpaichit, Pasuk (2009). A History of Thailand (2nd, paper bas.). Cambridge University Press. ISBN 9780521759151. 
  5. ^ Reid, Anthony (2015). A History of Southeast Asia: Critical Crossroads. s. 215. ISBN 9780631179610. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022. 
  6. ^ Woodside 1971 21 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p. 8.
  7. ^ Jiangtao, Shi (16 Ekim 2016). "Time of uncertainty lies ahead for Bangkok's ethnic Chinese". South China Morning Post. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020. 
  8. ^ Gambe, Annabelle (2000). Overseas Chinese Entrepreneurship and Capitalist Development in Southeast Asia. Palgrave Macmillan. ISBN 978-0312234966. 
  9. ^ Buzan, Barry; Foot, Rosemary (2004). Does China Matter?: A Reassessment: Essays in Memory of Gerald Segal. Routledge. s. 82. ISBN 978-0415304122. 
  10. ^ Chaloemtiarana, Thak (25 Aralık 2014). "Are We Them? Textual and Literary Representations of the Chinese in Twentieth-Century Thailand". Southeast Asian Studies. 3 (3). 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020. 
  11. ^ A. B. Susanto; Susa, Patricia (2013). The Dragon Network: Inside Stories of the Most Successful Chinese Family. Wiley. ISBN 9781118339404. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2014. 
  12. ^ Choosing Coalition Partners: The Politics of Central Bank Independence in ... - Young Hark Byun, The University of Texas at Austin. Government - Google Books. 2006. ISBN 9780549392392. Erişim tarihi: 23 Nisan 2012. []
  13. ^ a b Chua, Amy (2003). World on Fire: How Exporting Free Market Democracy Breeds Ethnic Hatred and Global Instability (Paperback). Doubleday. ISBN 978-0-385-72186-8. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  14. ^ Vatikiotis, Michael; Daorueng, Prangtip (12 Şubat 1998). "Entrepreneurs" (PDF). Far Eastern Economic Review. 16 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  15. ^ "High technology and globalization challenges facing overseas Chinese entrepreneurs | SAM Advanced Management Journal". Find Articles. 7 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2012. Şablon:Nonspecific
  16. ^ a b Chua, Amy L. (1 Ocak 1998). "Markets, Democracy, and Ethnicity: Toward A New Paradigm For Law and Development". The Yale Law Journal. 108 (1): 58. doi:10.2307/797471. JSTOR 797471. 28 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2022. 
  17. ^ Yeung, Henry Wai-Chung (2005). Chinese Capitalism in a Global Era: Towards a Hybrid Capitalism. Routledge. ISBN 978-0415309899. 
  18. ^ World and Its Peoples: Eastern and Southern Asia - Marshall Cavendish Corporation, Not Available (NA) - Google Books. 1 Eylül 2007. ISBN 9780761476313. 18 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2012. Şablon:Nonspecific
  19. ^ Kolodko, Grzegorz W. (2005). Globalization And Social Stress. Hauppauge NY: Nova Science Publishers. s. 171. ISBN 9781594541940. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2020. 
  20. ^ Marshall, Tyler (17 Haziran 2006). "Southeast Asia's new best friend". Los Angeles Times. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2015. 
  21. ^ Songkünnatham, Peera (30 Haziran 2018). "Betraying my heritage: the riddles of Chinese and Lao". The Isaan Record. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2020. 
  22. ^ Smith, Anthony (1 Şubat 2005). "Thailand's Security and the Sino-Thai Relationship". China Brief. 5 (3). 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2020. 
  23. ^ Jiangtao, Shi (14 Ekim 2016). "In Bangkok's Chinatown, grief and gratitude following Thai king's death". South China Morning Post. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çin</span> Doğu Asyada bir ülke

Çin, resmî adıyla Çin Halk Cumhuriyeti (Çince:

<span class="mw-page-title-main">Tayland</span> Güneydoğu Asyada bir ülke

Tayland, resmî adıyla Tayland Krallığı, eski adıyla Siyam, Hindiçin yarımadasının orta kısmında bulunan Güneydoğu Asya ülkesi. Batıda Myanmar (1.800 km), doğuda Kamboçya (803 km), kuzeyde Laos (1.754 km) ve güneyde Malezya (506 km) ile sınırları bulunmaktadır. Güney kısmında Tayland Körfezi, batı kısmında ise Andaman Denizi yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çince</span> Çin ve çevresinde konuşulan bir dil

Çince, Çin anakarası ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan Eski Çinceden türemiş dillerin oluşturduğu diller grubudur. Dünyadaki her beş kişiden birinin anadili olarak konuştuğu Çince, lehçeleriyle birlikte dünyada en çok konuşulan dildir. Çince ve lehçeleri Büyük Çin olarak adlandırılan Çin anakarası, Hong Kong, Makao, Tayvan ve Malezya, Endonezya, Tayland, Singapur, Myanmar, Vietnam, Güney Kore gibi Doğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinde konuşulmaktadır. Çince, dünyanın en çok konuşulan dil olmasına bağlı olarak Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biridir. Aynı zamanda Çin, Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Makao'nun resmî dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Uygurlar</span> Doğu Türkistanda yaşayan Türk soylu halk ve bu halktan olan kimse

Uygurlar veya Uygur Türkleri, Orta ile Doğu Asya'dan kaynaklanan ve kültürel olarak bu bölgelerle bağlı bir Türk azınlık etnik grubudur. Uygurlar Çin'in resmî olarak tanıdığı 55 etnik azınlıktan biridir. Çin'in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Uygurların memleketi olarak tanınır. Bununla birlikte, Çin Hükûmeti, Uygurları yalnızca çok kültürlü bir ulusa ait olan bölgesel bir azınlık olarak tanır ve Uygurların yerli bir halk olduğu yönündeki kavramı reddetmektedir.

Çinliler ; çoğunlukla soy, etnisite, uyrukluk, vatandaşlık veya diğer bağlılık vasıtasıyla Çin ile ilişkili çeşitli kişiler veya gruplardır.

Baht ya da resmî adıyla Tayland bahtı, Tayland'da kullanılan resmî para birimidir. Tayland Bankası tarafından dağıtılır. Bahtın alt birimi satang madeni para birimidir ve bir tane baht, 100 tane satanga bölünür.

<span class="mw-page-title-main">Tayland mutfağı</span>

Tayland mutfağı Tayland'ın milli mutfağıdır. Birden fazla Güneydoğu Asya geleneğini harmanlamıştır ve hafif hazırlanmış, güçlü aromatik unsurlar ihtiva eden yemekleriyle tanınır. Tayland mutfağında baharatlar çok yaygın kullanılmaktadır. Diğer Asya mutfaklarında olduğu gibi Taylandlı şefler de yemeklerde denge, detay ve çeşitliliğe çok önem verirler. Tayland yemeklerinde, her bir yemekte ya da tüm sofrada, ekşi, tatlı, tuzlu ve acı olmak üzere dört ana lezzetin dengesi gözetilir.

Denizaşırı Çinliler, Çin Halk Cumhuriyeti ya da Çin Cumhuriyeti (Tayvan)'nin dışında yaşayan Çin doğumlu ya da Çin kökenli insanlardır. Büyük Çin Bölgesi'nin dışında yaşayan kısmen Çin kökenli insanlar da kendilerini denizaşırı Çinli olarak sayabilir. Denizaşırı Çinliler, Çin'deki Han etnik çoğunluğundan ya da Çin'deki diğer etnik gruplardan olabilir. Kişi başına göre Singapur, Büyük Çin'in dışındaki en büyük denizaşırı Çinli nüfusuna sahip. Avustralya ise kişi başına Asya'nın dışındaki en büyük denizaşırı Çinli nüfusuna sahip.

<span class="mw-page-title-main">Çin asıllı Singapurlular</span>

Çin asıllı Singapurlular ya da Singapur Çinlileri, kısmen ya da tamamen Çin kökenli Singapur vatandaşlarıdır. Bir yüzyıldan fazla kültürel uzaklaşmanın ardından ve Çin diasporasının üyeleri olarak Çin asıllı Singapurlular, kıta Çinlilerinden oldukça farklıdır. Etnik açıdan birbirine benzeseler de Singapur Çinlileri tipik olarak batılaşmıştır ve İngilizceyi anadil olarak konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Afrika-Çin ilişkileri</span>

Afrika-Çin ilişkileri, Çin ile Afrika arasındaki tarihi, siyasi, ekonomik, askeri, sosyal ve kültürel bağlantıları kapsar.

Bu liste arkeologlar tarafından ortaya çıkarılan Çin'in Neolitik kültürlerinin bir listesidir. En erken dönemden en yeniye doğru kronolojik olarak sıralanırlar ve bunu bu kültürlerin şematik bir görselleştirmesi izler.

<span class="mw-page-title-main">GMM Grammy</span> medya holding eğlence şirketidir.

GMM Grammy Public Company Limited Tayland'ın en büyük medya holding eğlence şirketidir. Tayland eğlence endüstrisinde yüzde 70'lik bir paya sahip olduğunu iddia ediyor. Grammy sanatçıları arasında Thongchai McIntyre, Silly Fools ve Loso sayılabilir. Müzik işinin yanı sıra konser prodüksiyonu, sanatçı yönetimi, film ve televizyon prodüksiyonu ve yayıncılığı da yapmaktadır.

Tayland'da sansür, hükûmet kontrolü altındaki haberlerin sıkı kontrolünü içerir. Buna gazeteci ve aktivistlere yönelik çeşitli taciz ve manipülasyonlar da dahildir. Tayland'da ifade özgürlüğü 1997 yılında garantilenmiş 2007 yılında da devam etmiştir. Sansür mekanizmaları arasında kral hakkındaki eleştirileri susturma, yayın medyası üzerinde doğrudan hükûmet/asker kontrolü ve ekonomik ve siyasi baskı kullanımı yer almaktadır. Kralı eleştirmenin anayasal olarak yasaklanmasına karşın bu suç genel olarak yabancılara ya da direkt olarak hükûmete muhalif olan kişilere yöneltilmektedir. Ayrıca mahkemeler tarafından verilen kararlar eleştirilemez.

<span class="mw-page-title-main">Tayland'da turizm</span>

Turizm, Tayland’a ekonomik bir katkı sağlar. 12 trilyon baht GSYİH'ya doğrudan katkıda bulunan turizm geliri tahminleri bir trilyon baht (2013) 2.53 trilyon baht (2016) arasında değişiyor. Dolaylı seyahat ve turizm gelirleri dahil edildiğinde, 2014 toplamının Tayland'ın GSYİH'sinin % 19,3'üne eşdeğer olduğu tahmin edilmektedir. Turizmin GSYİH'ye fiili katkısı bu yüzdelerin altındadır çünkü GSYİH gelirle değil katma değerle ölçülür. Tayland'ın turizm endüstrisinin katma değeri bilinmemektedir. Ulusal Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Konseyi Ofisi'nin 2019 genel sekreterine göre, hükümet, turizm sektörünün 2019'daki % 20'den 2030'a kadar GSYİH'nın % 30'unu oluşturacağını öngörüyor.

<span class="mw-page-title-main">Sütlü Çay İttifakı</span>

Sütlü Çay İttifakı, Hong Kong, Çin Cumhuriyeti ve Tayland'dan ağdaşların oluşturduğu çevrimiçi demokratik dayanışma hareketidir. Başta sosyal medyada Komünist Çin'den trollük yapan kullanıcılara karşı internet fenomeni olarak ortaya çıktı daha sonra demokrasi ve insan haklarını odağa alan bir harekete dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">Huaxia</span>

Huaxia, Çin ulusu ve medeniyetini temsil eden tarihsel bir kavram. Konfederasyon dönemindeki çeşitli Han Çinli halklarının paylaştıkları ortak kültürel soya dair öz farkındalıktan ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tayland ekonomisi</span>

Tayland ekonomisi, 2019 yılında ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH) yaklaşık %60'ını oluşturan ihracata bağlıdır. Tayland, Dünya Bankası'na göre 2018 yılı itibarı ile 16.316 trilyon baht GSYİH ile Asya'nın 8. en büyük ekonomisi olan yeni sanayileşmiş bir ülkedir. 2018 yılı itibarıyla, Tayland'ın %1,06 ortalama enflasyonu ve ülkenin GSYİH'sının %7,5'i kadar bir cari fazlası bulunmaktadır. Para birimi Tayland bahtı, 2017'de en sık kullanılan 10. para birimi olarak yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">Çin asıllı Amerikalılar</span>

Çin asıllı Amerikalılar, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan, ABD içinde doğmuş veya ABD'ye göç etmiş Çin kökenli kişilerdir. Çin asıllı Amerikalılar, denizaşırı Çinlilerin bir grubunu teşkil edip ayrıca kendileri de Asyalı Amerikalıların bir alt grubunu teşkil eden Doğu Asyalı Amerikalıların bir alt grubunu teşkil ederler. Birçok Çin asıllı Amerikalı ile torunları, başta Çin anakarası, Hong Kong, Makao, Singapur ve Tayvan olmak üzere ayrıca Çin diasporasına ait büyük nüfusların bulunduğu farklı bölgelerden gelmiş göçmenlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Bai halkı</span>

Bai ya da Pai halkı, Çin Hükûmeti'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir. Ağırlıklı olarak Yünnan Eyaleti'ne bağlı Dali Bai Özerk İli, Guizhou Eyaleti'ne bağlı Bijie şehri ve Hunan Eyaleti'ne bağlı Sangzhi İlçesi'nde bulunurlar. 2010 yılı itibarıyla Bai halkının nüfusu 1.933.510.

Tay ("Tai") ya da Zhuang-Tai dilleri, Tay-Kaday dil ailesinin bir dalıdır. Tay dilleri kapsamında Tayland'ın ulusal dili olan Standart Tay dili, Laos'un ulusal dili olan Laoca, Myanmar'da konuşulan Şanca ve Çin'in güneyinde yer alan Guangşi eyaletinde yaygın olarak konuşulan Zhuang dili dahil olmak üzere en fazla konuşan sayılarına sahip olan Tay-Kaday dilleri yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.