İçeriğe atla

Çin asıllı Malezyalılar

Fener taşıyan Çin kökenli okul öğrencileri (Penang, 1937).

Çin asıllı Malezyalılar veya Malezya Çinlileri (Çince (basitleştirilmiş): 马来西亚华人; Çince (geleneksel): 馬來西亞華人; pinyin: Mǎláixīyà Huárén; Malayca: Orang Cina Malaysia); Malezya doğumlu veya Malezya'ya göç etmiş, kısmen ya da tamamen Çin kökenli (özellikle Han Çinlisi) bireylerden oluşur. Bu grubun büyük çoğunluğu, erken 19. yüzyıl ile 20. yüzyılın ortası arasında Malezya'ya gelen Çinlilerin soyundandır.[1][2] Malezya Çinlileri çoğunlukla şehirlerde yaşar; sosyoekonomik açıdan ise çoğu köklü bir orta sınıf grubu ve geleneksel olarak Malezya ekonomisinin iş ve ticaret sektörlerindeki egemen grubu oluştururlar.

Malezya Çinlileri, Tayland'dan sonra Dünya'nın en büyük ikinci denizaşırı Çinli topluluğunu oluştururlar. Malezya içerisinde ise etnik Malay çoğunluğundan sonra ülkedeki en büyük ikinci etnik grubu oluştururlar. Malezya'da genel olarak sadece "Çinli", Malaycada Orang Cina ve Çinlilerin arasında Huaren (华人/華人; "Çinliler") ya da Huaqiao (华侨/華僑; "Denizaşırı Çinliler") olarak bilinirler. Malezya'daki Çinlilerin çoğu Min (ör. Hokkien), Yue (Kantonca) ve Hakka dillerini konuşanların soyundandır ve Malezya'daki farklı kentler ve kasabaların her birinde Çince konuşanların arasında egemen bir Çince lehçesi var olabilir, ör. Kuala Lumpur'da en çok Kantonca konuşulur, Penang'da ise Hokkien; günümüzde Mandarin de daha fazla yaygınlaşmıştır. Kültürel olarak Malezya Çinlilerinin çoğu, konuştukları lehçeler dahil olmak üzere kendi Çin kültürel miraslarını korumuştur, ancak 15. ile 17. yüzyılları arasında Malezya'ya en çok erken göç etmiş Çinliler, Malezya kültürünün çeşitli unsurlarına asimile olmuş ve "Peranakan" ya da "Baba-Nyongya" olarak bilinen kendilerine özgün ayrı bir etnik grup oluştururlar.[3]

Malay Bağımsızlık İlanı'ndan beri Malezya'da Çinli nüfusu sürekli olarak düşüş göstermiştir; 1957 yılında nüfusun %37,6'sını, 2010'da ise %24,6'sını oluşturdular.[4] Bunun sebebi daha düşük bir doğum oranı olabilir;[5] ayrıca son onyıllarda büyük oranda dış göçü yer almıştır. Bir Dünya Bankası raporuna göre, 2010 yılında Malezya diasporasının sayısı yaklaşık 1 milyon kişi idi ve bunların çoğu etnik Çinliler idi; yurt dışına göç etmenin sebepleri ise yurt dışında daha iyi ekonomik ve kariyer olasılıkları ve Malezya'ya yönelik sosyal adaletsizlik hisleri.[6] Yurt dışına göç edenlerin büyük oranda genç ve eğitimli bireylerden oluşan yüksek sayısı, Malezya içerisinde büyük bir "beyin göçü" sorununa yol vermiştir.[6][7][8]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta People of Malaysia of Chinese descent ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ "AsiaExplorers - Visit, Discover & Enjoy Asia!". 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2017. 
  2. ^ Planet, Lonely. "History of Malaysia - Lonely Planet Travel Information". 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2017. 
  3. ^ Jonathan Kent (3 Mart 2005). "Chinese diaspora: Malaysia". BBC. 13 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2017. 
  4. ^ Ho Wah Foon (28 Şubat 2016). "Chinese may fall to third spot soon". 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2017. 
  5. ^ Teh Wei Soon (1 Ağustos 2016). "Malaysian Chinese Are In Fast Decline – Parents Share Why They Opt For Fewer Kids". Malaysian Digest. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2017. 
  6. ^ a b "Malaysia Economic Monitor - Brain Drain" (PDF). World Bank. Nisan 2011. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2017. 
  7. ^ Chua, Amy (21 Ocak 2017). "Think tank predicts Chinese Malaysian population may drop below 20pc by 2030". Asia Times. 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2017. 
  8. ^ "Malaysia's Malay dilemma to Chinese dilemma". Malaysia-today.net. 24 April 2011. 12 April 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 April 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Malezya</span> Güneydoğu Asyada bir ülke

Malezya, Güneydoğu Asya’da yer alan, doğu ve batı olarak iki kara parçasına ayrılmış, 13 eyaletten oluşan ve parlamenter monarşi ile yönetilen bir ülkedir. Malezya'da toplam 878 adet ada bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Çince</span> Çin ve çevresinde konuşulan bir dil

Çince, Çin anakarası ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan Eski Çinceden türemiş dillerin oluşturduğu diller grubudur. Dünyadaki her beş kişiden birinin anadili olarak konuştuğu Çince, lehçeleriyle birlikte dünyada en çok konuşulan dildir. Çince ve lehçeleri Büyük Çin olarak adlandırılan Çin anakarası, Hong Kong, Makao, Tayvan ve Malezya, Endonezya, Tayland, Singapur, Myanmar, Vietnam, Güney Kore gibi Doğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinde konuşulmaktadır. Çince, dünyanın en çok konuşulan dil olmasına bağlı olarak Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biridir. Aynı zamanda Çin, Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Makao'nun resmî dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Han Çinlisi</span> Çin nüfusunun % 92sini ve dünya nüfusunun yaklaşık %19unu oluşturan etnik grup

Han Ulusu ya da Han Çinlisi Çin'de yaşayan en büyük etnik gruptur. Çin nüfusunun %92'sini ve dünya nüfusunun yaklaşık %19'unu oluştururlar. Türkçede Çinli kelimesi Han Ulusuna eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.

Çinliler ; çoğunlukla soy, etnisite, uyrukluk, vatandaşlık veya diğer bağlılık vasıtasıyla Çin ile ilişkili çeşitli kişiler veya gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">Singapur</span> Güneydoğu Asyada bir ada ülkesi ve şehir devleti

Singapur, resmî adıyla Singapur Cumhuriyeti, Güneydoğu Asya'da bir ada ülkesi ve şehir devletidir. Ekvatorun 1 derece (137 km) kuzeyinde, Malay Yarımadası'nın güney ucunda yer alan ülke batıda Malakka Boğazı, güneyde Endonezya'ya bağlı Riau Adaları ve doğuda Güney Çin Denizi ile çevrilidir. Ülke toprakları ana ada olan Singapur adası ile 64 ada ve adacıktan meydana gelir. Biri dışında tüm adacıklar Singapur adasının etrafında yer alır. Arazi ıslahı projeleri sayesinde ülkenin yüzölçümü bağımsızlığını kazandığı günden bu yana %25 artmıştır. Dünyanın en yoğun nüfuslu ikinci ülkesi olan Singapur'un nüfusu 5,7 milyondur. Bu nüfusun yalnızca %61'i Singapur vatandaşıdır. Singapur'un resmî dilleri İngilizce, Malayca, Çince ve Tamilcedir. İngilizce ortak dil olarak kullanılır. Ülkenin çok ırklı yapısı anayasa ile güvence altında alınmıştır ve eğitim, konut ve siyaset alanlarında ulusal politikaları şekillendirmeye devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Johor Bahru</span>

Johor Bahru, Malezya'nın Johor eyaletinin başkentidir. Şehir Malay Yarımadası'nın güney ucunda, Johor Boğazı'nın kuzey kıyısında ve Singapur'a yürüme mesafesinde yer almakta olup bu konumu sayesinde ülkenin dışarıya açılan kapısı konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuching</span>

Kuching, Sarawak eyaletinin başkentidir. Şehir Doğu Malezya'da Borneo Adası'nın kuzeybatısındadır. Yüzölçümü 431.02 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 325,132'dir.

<span class="mw-page-title-main">Malezya'da din</span>

Malezya, resmi dini İslam olan çok kültürlü ve çok dinli bir ülke. 2020 Nüfus ve Konaklama Sayımı'na göre nüfusun %63,5'ü İslam'a; %18,7'i Budizm'e; %9,1'si Hıristiyanlığa; %6,1'i Hinduizm'e; ve %1'i Çin geleneksel dinine mensuptur. Geri kalanları diğer dinler oluşturmaktadır, ör. Animizm, halk inançları, Sihizm, Bahailik ve diğer inanç sistemleri. Kendini ateist olarak tanımlayanların sayısı az; insan hakları örgütleri, devletin ateistlere karşı uyguladığı ayrımcılığı eleştirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pahang</span>

Pahang, Malezya'nın Sarawak, Sabah ve Batı Malezya'dan sonraki en büyük eyaletidir. Kuzeyinde Kelantan, batısında Perak, Selangor, Negeri Sembilan, güneyinde Johor, doğusunda ise Terengganu ve Güney Çin Denizi bulunmaktadır.

Denizaşırı Çinliler, Çin Halk Cumhuriyeti ya da Çin Cumhuriyeti (Tayvan)'nin dışında yaşayan Çin doğumlu ya da Çin kökenli insanlardır. Büyük Çin Bölgesi'nin dışında yaşayan kısmen Çin kökenli insanlar da kendilerini denizaşırı Çinli olarak sayabilir. Denizaşırı Çinliler, Çin'deki Han etnik çoğunluğundan ya da Çin'deki diğer etnik gruplardan olabilir. Kişi başına göre Singapur, Büyük Çin'in dışındaki en büyük denizaşırı Çinli nüfusuna sahip. Avustralya ise kişi başına Asya'nın dışındaki en büyük denizaşırı Çinli nüfusuna sahip.

<span class="mw-page-title-main">Hokkien</span> Cin guneydogusunda konusulan bir dil

Hokkien ya da Has Minnan (閩南語/閩南話), güneydoğu Çin, Tayvan ve güneydoğu Asya'da ve diğer denizaşırı Çinliler tarafından konuşulan bir Güney Min lehçe grubu. Hokkien'in kökenleri, Min Çincesinin konuşulduğu Fujian eyaletinin güneyindedir. Güney Min'in ana akım değişkesidir.

Han Ulusu'nun alt grupları, Çin lehçe grupları olarak da bilinir, dilbilimsel, kültürel, genetik ve bölgesel özelliklere dayanarak belirlenmektedir. Mandarin dilinde bu grupları tanımlamak için kullanılan terminoloji; Çin anakarasında "minxi", Tayvan'da ise "zuqun". Çinli Müslümanlar için kökeni göz önüne almaksızın Hui tanımının kullanılması dışında, Çin Halk Cumhuriyeti'nin resmi olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biri olarak tanınan herhangi bir Han alt grubu yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki etnik azınlıklar</span>

Çin'deki etnik azınlıklar; Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)'nde Han Çinlisi olmayan halklardır. Han çoğunluğunun dışında ÇHC, resmî olarak 55 tane farklı etnik azınlık grubu tanımaktadır. 2010 itibarıyla resmî olarak tanınan azınlık grupları, kolektif olarak Çin anakarası nüfusunun %8,49'unu oluşturmaktadır. Resmî olarak tanınan bu etnik gruplara ek olarak, kendilerini tanınmayan etnik grupların üyeleri olarak tanımlayan ÇHC vatandaşları vardır.

<span class="mw-page-title-main">C-pop</span>

C-pop, "Chinese popular music" öbeğinin kısaltmasıdır. Çin anakarası, Hong Kong ve Tayvan'dan gelen sanatçılarını kapsayan, gevşekçe tanımlanmış bir müzik tarzı. Singapur ya da Malezya gibi Çincenin nüfusun büyük bir kısmı tarafından konuşulduğu ülkelerde de C-pop sanatçıları vardır. Bazen "C-pop" terimi sadece Çince pop müziği değil; R&B, balad, Çince rock, Çince hip hop ve Çin ambient müziğini kapsayan bir şemsiye tabiri olarak da kullanılır; ancak 1990'ların başında Çince rock müzik, C-pop'tan ayrı bir tarz olarak evrimleşti.

<span class="mw-page-title-main">Çin asıllı Singapurlular</span>

Çin asıllı Singapurlular ya da Singapur Çinlileri, kısmen ya da tamamen Çin kökenli Singapur vatandaşlarıdır. Bir yüzyıldan fazla kültürel uzaklaşmanın ardından ve Çin diasporasının üyeleri olarak Çin asıllı Singapurlular, kıta Çinlilerinden oldukça farklıdır. Etnik açıdan birbirine benzeseler de Singapur Çinlileri tipik olarak batılaşmıştır ve İngilizceyi anadil olarak konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Orang Asli</span> Malezyada yaşayan bir halk

Orang Asli, çoğunlukla Malezya'nın batısında yaşayan bir yerli etnik gruptur. Malay Yarımadası'na yerleşen ilk etnik gruplarından biri olup Malezya'daki 95 yerli alt grubundan biridir ve 18 alt gruba ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Huaxia</span>

Huaxia, Çin ulusu ve medeniyetini temsil eden tarihsel bir kavram. Konfederasyon dönemindeki çeşitli Han Çinli halklarının paylaştıkları ortak kültürel soya dair öz farkındalıktan ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Malezya mutfağı</span>

Malezya mutfağı, Malezya'ya özgü yemek pişirme tarzıdır. Malezya mutfağı, Malezya'da bulunan yemek pişirme gelenekleri ve uygulamalarından oluşur ve nüfusunun çok etnikli yapısını yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin asıllı Amerikalılar</span>

Çin asıllı Amerikalılar, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan, ABD içinde doğmuş veya ABD'ye göç etmiş Çin kökenli kişilerdir. Çin asıllı Amerikalılar, denizaşırı Çinlilerin bir grubunu teşkil edip ayrıca kendileri de Asyalı Amerikalıların bir alt grubunu teşkil eden Doğu Asyalı Amerikalıların bir alt grubunu teşkil ederler. Birçok Çin asıllı Amerikalı ile torunları, başta Çin anakarası, Hong Kong, Makao, Singapur ve Tayvan olmak üzere ayrıca Çin diasporasına ait büyük nüfusların bulunduğu farklı bölgelerden gelmiş göçmenlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Çin asıllı Taylar</span>

Çin asıllı Taylar ya da Tayland Çinlileri, Tayland'da yaşayan Çin kökenli insanlardır. Çin asıllı Taylar, 2012 yılı itibarıyla 10 milyon kişilik bir nüfusla toplam Tayland nüfusunun %11 ila %14'ünü oluşturmaktadırlar; böylece hem Tayland'ın en büyük azınlık grubunu hem de Dünya çapındaki en büyük denizaşırı Çinli topluluğunu oluşturmaktadırlar. Aynı zamanda en eski ve bulunduğu toplumla en fazla bütünleşmiş denizaşırı Çinli topluluğudur. Tayland'daki etnik Çinli nüfusunun yarısından biraz fazlası Chaoshan kökenlidir ve Çin asıllı Taylar tarafından konuşulan Çin dilleri arasında en yaygın konuşulan lehçenin Teochew lehçesi olması, bu kökenlerin bir göstergesidir. "Çin asıllı Taylar" kavramının genel olarak ataları 1949 yılından önce Tayland'a göç etmiş insanları kapsadığı kabul edilmektedir.