İçeriğe atla

Çin Tacikleri

"Çin Tacikleri" kapsamına giren gruplar, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki farklı azınlık gruplarından birini teşkil ederler. Bu, CIA'nin 1967 yılında Çin hakkında hazırladığı etnikdilsel haritada Sincan'ı gösteren kısımdır (İngilizce: Sinkiang Uighur Autonomous Region). Sincan'ın güneybatısındaki kahverengi bölge, "Tacikçe"nin (İngilizce: Tadzhik) konuşulduğu alandır. Lâkin Çin Tacikleri Tacikçe değil, Pamir dillerini (Sarıkolca ve Vahanca) konuşurlar.

Çin Tacikleri, ağırlıklı olarak Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, bilhassa Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi'nde yaşayan bir etnik grup. Çin Tacikleri, Çin Halk Cumhuriyeti devletinin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir. Bu gruba atfen "Tacik" teriminin (Sarıkolca: [tudʒik]; Çince: 塔吉克族; pinyin: Tǎjíkè Zú; "Tacik ırkı/milleti") kullanılmasına rağmen, bu gruba ait insanlar günümüz Tacikistan ülkesinde yaşayan ve Batı İran dil grubuna ait Tacik dilini konuşan Tacikler ile aynı değiller; Çin'deki bu "Tacikler" aslında Doğu İran dil grubuna ait Pamir dillerini konuşan Pamir etnik grubunun alt gruplarına ait insanlardır; çoğunluğu Sarıkol dilini konuşan Sarıkollar, azınlığı ise Vahan dilini konuşan Vahanlılardan oluşur. Çin Tacikleri tarafından konuşulan dillerin resmî yazı sistemleri yoktur.[1]

2010 Yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre tüm Çin çapında bu etnik gruba ait 51.069 kişi var; bunların 47.261'i Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşar.[2]

Görseller

Ek materyaller

Kaynakça

  1. ^ Rubin, Barry (2000). Guide to Islamist Movements. M.E. Sharpe. s. 71. ISBN 0-7656-1747-1. Erişim tarihi: 11 Ocak 2011. 
  2. ^ "中华人民共和国国家统计局　>>　第六次人口普查数据". stats.gov.cn. 27 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Özbekler</span> Orta Asyada yaşayan bir Türk halkı

Özbekler, Batı Türkistan'da Harezm'den Fergana'ya kadar uzanan bölgede yaşayan ve Orta Asya'daki en kalabalık Türk halkıdır. Özbeklerle ilgili tarihî kaynaklarda "Türk" ve "Sart" şeklinde adlandırıldıkları da görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Bedehşan</span>

Dağlık Bedehşan Özerk Bölgesi Pamir Dağları'nda bulunan ve Tacikistan'ın doğusunda yer alan özerk (muhtar) bir bölgedir. Yüzölçümü Tacikistan'ın %45'ini kaplasa da nüfus olarak ülkenin sadece %3'ünü oluşturmaktadır. Başkenti Horog şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki etnik gruplar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Çin Halk Cumhuriyeti'nin 56 resmî etnik grubu, Çin hükûmeti "Millî Bölge Özerkliği" (民族区域自治/民族區域自治) adlı siyasetini takip ederek vatandaşlarını etnik gruplarına bölerek belli bölgelerde ayrıcalık haklarını tanımaktadır. Gruplarının hangi etnik grubuna bağlı olacağına karar veren yönetim işlemlerine "Millet Tanımlama İşlemleri" (民族识别工作/民族識別工作) denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kaşgar (il)</span>

Kaşgar İli, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin güneybatısında bir ildir. Kaşgar başşehridir.

<span class="mw-page-title-main">Akto İlçesi</span>

Akto İlçesi, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin batısında, Kızılsu Kırgız Özerk İli'ne bağlı bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi</span>

Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi, Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin batısında, Kaşgar İli'inde bir "Tacik" özerk ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Pamirler</span>

Pamirler bir İran halkıdır. Doğu Tacikistan'ın Dağlık Badahşan Özerk Bölgesi, Kuzeydoğu Afganistan'ın Bedahşan Vilayeti ve Çin'deki Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne bağlı Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi'nin yerli bir halkıdır.

Pamir dilleri, Pamir Dağları'nda, özellikle Panç Nehri ve kolları boyunca konuşulan bir Doğu İran dilleri bölgesel grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Çin Tatarları</span>

Çin Tatarları, günümüz Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) topraklarında yaşayan Tatarlardır. ÇHC'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir. Çin Tatarlarının %90'ından fazlası Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşamaktadır.

Çin Kazakları, Çin'de gündelik kullanımda "Hāsākè zú" terimi kullanılır, Çin Halk Cumhuriyeti Devleti'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir. 2010 yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre, tüm Çin anakarası çapında 1,46 milyonu aşan etnik Kazak vardır. Çin Kazakları ağırlıklı olarak Kuzeybatı Çin'de yaşar ve Çin'in en büyük 17. etnik grubunu teşkil ederler. Çin Kazaklarının yüzde 90'ından fazlası Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşar, ancak Kansu Eyaleti'nde de Kazak yerleşimleri vardır. Tarihî olarak Çinghay Eyaleti'nde de Kazak yerleşimleri vardı, fakat Haziran 1984'te burada yaşayan Kazakların büyük çoğunluğu Sincan'a geri taşındı.

<span class="mw-page-title-main">Çin Kırgızları</span> Etnik grup

Çin Kırgızları, Çin'de gündelik kullanımda Kē'ěrkèzī zú terimi kullanılır, Çin Halk Cumhuriyeti Devleti'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki Ruslar</span>

Etnik Ruslar ya da Çin Rusları, Çin Halk Cumhuriyeti Devleti'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir. Çin'de yüzyıllardan beri Ruslar vardır ve bu Ruslar tipik olarak 17. yüzyıldan beri Çin'e yerleşmiş Rusların torunlarıdır. Çin'deki etnik Ruslar Çin vatandaşlığına sahiptir. Çin'deki birçok etnik Rus ayrıca Kozak torunudur.

<span class="mw-page-title-main">Sarıkolca</span> Dil

Sarıkolca ya da Sarikoli, Doğu İran dillerinin Pamir alt grubuna ait bir dildir. Çin Tacikleri tarafından konuşulan dillerden biridir. Çin'de "Tacik dili" olarak bilinse de aslında Tacikistan'da konuşulan ve Batı İran dili olan Tacikçeden farklı bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Vahanlılar</span> İran halkı

Vahiler veya Vahanlılar, Khik (خیک) olarak da bilinirler, Afganistan, Tacikistan, Pakistan ve Çin'in birbirine komşu ve az nüfuslu bölgelerinde yaşayan bir İran halkıdır. Ağırlıklı olarak Afganistan'ın Vahan Koridoru'nda, Pakistan'ın Gilgit-Baltistan bölgesinin en kuzeyinde, Tacikistan'ın Dağlık Badahşan bölgesinde ve Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin güneybatı bölgesinde yaşarlar. Anadil olarak Hint-Avrupa dil ailesinin İran koluna ait Vahan dilini konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Vahanca</span>

Vahanca ya da Vahi, Doğu İran dillerinin Pamir alt grubuna ait bir dildir. Esas olarak Afganistan, Çin, Pakistan ve Tacikistan sınırlarının bir araya geldiği Vahan Koridoru civarlarında yaşayan Vahanlılar tarafından konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Vahcir Geçidi</span>

Vahcir Geçidi, Vahan Koridoru'nun doğu ucundaki Hindikuş ve Pamir Dağları'nda bulunan bir dağ geçididir. Geçit, modern çağda Afganistan ve Çin arasında potansiyel olarak gezilebilir tek geçittir. Afganistan'daki Vahan'ı, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne bağlı Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi'ni 4.923 metre yükseklikte birbirine bağlamaktadır ancak geçiş resmi bir sınır geçiş noktası değildir. 3,5 saatlik bir farkla sınır, herhangi bir uluslararası sınır arasında bulunan en keskin resmi saat değişikliğine sahip yerdir. Çin, kendi tarafında bir kuzey geçidi olduğu için geçidi Güney Vahcir Geçidi (南瓦根基达坂) olarak ifade etmektedir.

Mulaolar, Çin'de bulunan bir etnik grup. Çin Halk Cumhuriyeti devletinin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan birini teşkil ederler. 2010 yılı itibarıyla Çin'de 216.257 Mulao var; bunların neredeyse %80'i Guangşi eyaletinde yaşamaktadır. Hechi iline bağlı Luocheng Mulao Özerk İlçesi, Guangşi'deki Mulaoların büyük bir kısmını barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Pumiler</span>

Pumiler bir etnik grup. Çin Halk Cumhuriyeti devletinin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Derunglar</span>

Derunglar ya da Dulonglar, bir etnik grup. Çin Halk Cumhuriyeti devletinin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir. Neredeyse tümü Yünnan eyaletinde bulunmak üzere 2010 yılı itibarıyla tüm Çin çapında 6.930 Derung bulunmaktadır. Derung nüfusunun çoğu, Nujiang Lisu Özerk İli'ne bağlı Gongshan Derung ve Nu Özerk İlçesi'ndeki Derung Vadisi'nde yoğunlaşmış durumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Taşkurgan</span>

Taşkurgan Çin'in en batısında, ülkenin Tacikistan sınırına yakın bir kasabadır. Sincan'ın özerk bölgesindeki Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi'nin merkezidir. Sincan'ın Pamir Dağları'nda yaşayan etnik Pamirler olan Çinli Tacikler, Taşkurgan nüfusunun yarısından biraz fazlasını oluşturuyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.