İçeriğe atla

Çin Komünist Partisi

Çin Komünist Partisi
中国共产党
Zhōngguó Gòngchǎndǎng
KısaltmaÇKP
KurucuMao Zedong
Li Dazhao
Henk Sneevliet
Genel SekreterŞi Cinping[1]
Politbüro Daimi KomitesiŞi Cinping
Li Çiang
Zhao Leji
Vang Huning
Cai Qi
Ding Xuexiang
Li Xi
Slogan(lar)Halka Hizmet Et (Çince 为人民服务; pinyin: wèi rénmín fúwù)
Kuruluş tarihi1 Temmuz 1921
MerkezZhongnanhai, Xicheng, Pekin
Gazete(ler)Halkın Günlüğü
Gençlik koluÇin Komünist Gençlik Birliği
Düşünce KuruluşuMerkez Politikaları Araştırma Ofisi
Silahlı KanatÇin Halk Kurtuluş Ordusu
Halkın Silahlı Polisi
Çin Milisyası
Üyelik (2022)artış 98.041.000[2]
İdeoloji
Dini(Devlet Ateizmi)[3]
Ulusal üyelikBirleşik Cephe
Uluslararası üyelikKomintern (eskiden)
Uluslararası Komünist ve İşçi Partileri Toplantısı
Resmî renkler  Kırmızı
MarşEnternasyonal
Ulusal Halk Kongresi
2.090 / 2.980
Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi
118 / 175
Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı
99 / 544
Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı Daimi Komitesi
51 / 193
İnternet sitesi
Parti bayrağı
Ülke Çin Halk Cumhuriyeti
Çin
Şu bir parçasıdır:
Çin
devlet yapısı
Liderlik

Mevcut liderlik

Komünist Parti
İdeoloji
Anayasa · Hukuk
Yasama
Yürütme
Birleşik Cephe
Askeri
Yargı
Propaganda
Dış ilişkiler
İlgili konular

Çin Komünist Partisi (ÇKP) (Çince: 中国共产党/中國共產黨, Pinyin: Zhōngguó Gòngchǎndǎng), Çin'in kurucu ve iktidar partisidir. 1 Temmuz 1921 tarihinde Şanghay'da kurulmuş olan Çin Komünist Partisi, 2022 yılında açıklanan ve toplam Çin nüfusunun ciddi kısmına tekabül eden 97 milyona yakın üye sayısıyla dünyadaki en büyük ikinci siyasi parti konumundadır. (Büyüklük açısından rakibi Hindistan'da kurulu olan yaklaşık 180 milyon üye sayısına sahip Hindistan Halk Partisi'dir.[4])

Çin Komünist Partisi'nin bütün devlet kademelerinin ve yasama süreçlerinin kontrolünü elinde tutmasıyla Çin'de ÇKP'nin üst düzey bir siyaset otoritesi ve gücü olması gerçekleşmiştir.[5]

ÇKP'nin çekirdeği Mayıs 1920'de Şanghay'da oluşturuldu ve Çin İç Savaşı'nda rakibi olan Kuomintang'ı (KMT) yendikten sonra bütün Çin'de yönetime el koydu.

İdeoloji

Günümüzde Çin Komünist Partisi, Çin'in kapitalistleştiği söylemlerini reddederek Çin Halk Cumhuriyeti'ni günümüzün en büyük sosyalist devleti olarak tanımlar.[6] Parti başkanı Şi Cinping, 2018 yılında komünist filozof Karl Marx'ın 200. doğum günü kutlamasında Çin Halk Cumhuriyeti'nin komünizm ve Marksizm bayrağını Dünya'da daha da yükselteceğini açıkladı.[7]

Çin Komünist Partisi, çeşitli ülkelerden komünist partilerin çağırıldığı "Dünya Marksist Partiler Forumu" düzenledi. 70 ülkeden 100'e yakın komünist partinin katıldığı toplantıda Çin Komünist Partisi lideri Şi Cinping; "Marksizm, 21. yüzyılda yeniden dirilişte" yorumunu yaparak "Marksizm'in 21'inci yüzyılda yeni ufuklara açıldığını ve giderek daha fazla canlılık gösterdiğini" belirtti.[8]

Din

Ayrıca bakınız: Marksist-Leninist ateizm

Çin Komünist Partisi resmî olarak Marksist felsefe üzerine kurulu bir ateizmi benimser. Herhangi bir dini inancı olanların partiye üye olması yasaktır.[3]

Tarihçe

Kuruluşu ve erken tarihi (1921-27)

ÇKP'nin kökeni 1919'da gerçekleşen 4 Mayıs Hareketi'ne dayanmaktadır ve Rus politikacı Vladimir Lenin'in Öncü parti teorisine göre kurulmuştur. Kuruluş Ulusal Kongresi 23-31 Temmuz 1921 tarihleri arasında Şanghay'da bulunan bir kız okulunda yapıldı.[9]

Çin İç savaşı ve İkinci Dünya savaşı (1927-49)

Tek parti rejimi (1949–günümüz)

Mao, 1949 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etti. Böylece Komünist Parti devletin karar ve yürütme mekanizması haline geldi. 1950’li yıllarla beraber, Çin'in Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği ile ilişkileri bozulmaya başladı. Yapılmaya çalışılan reformların başarısız olması Mao'nun Komünist Parti içerisindeki gücünü büyük ölçüde zayıflattı. Partinin kontrolünü ele almak ve Çin Devrimi'nin ruhunu tekrar canlandırmak için 1966 yılında Kültür Devrimi'ni başlattı.[10] Mao'nun ölümünün ardından Komünist Parti içerisinde iktidar mücadelesi başladı. 1978 yılında partinin başına Deng Şiaoping geçti.[11]

Parti örgütü

Parti örgütü Kültür Devrimi sırasında tamamen dağıtılmıştı. Çin değerleri ile sosyalizm hareketini başlatan Deng Şiaoping tarafından yeniden oluşturuldu ve bütün devlet yapılarının kontrolünü tekrar ÇKP'nin elinde toplandı.

Kuramsal olarak, partinin en yüksek organı her beş yılda bir toplanan Çin Komünist Partisi Ulusal Kongresi'dir. Parti tüzüğünde detaylı bir şekilde anlatılan Komünist Parti içinde yetkinin temel dağılımı şöyledir:

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "China's new leaders". BBC. 2012. 2 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013. 
  2. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; 2022PartyCensus isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  3. ^ a b "China's religion problem: Why the Chinese Communist Party views religious belief as a threat". theasiadialogue.com. 16 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2022.  "The Chinese Communist Party (CCP) is officially atheist, and religious believers are forbidden to join it."
  4. ^ "Why politics is fun from catbirds' seats". 24 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2010. 
  5. ^ Ralph H. Folsom, John H. Minan, Lee Ann Otto, Law and Politics in the People's Republic of China, West Publishing Co. (St. Paul 1992), pp. 76-77.
  6. ^ "No regrets: Xi says Marxism still 'totally correct' for China". CNBC.com. 6 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022. 
  7. ^ "Şi: Çin, Marksizm bayrağını daha da yükseltecek". tr.sputniknews.com. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022. 
  8. ^ "Çin lideri Şi Cinping: Marksizm, 21. yüzyılda yeniden dirilişte; teoriyi zamana uygun hale getirin". tr.euronews.com. 29 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mao Zedong</span> Çin komünist lideri (1893–1976)

Mao Zedong (Çince : 毛泽东; Çince : 毛澤東; pinyin: Máo Zédōng; Wade–Giles: Mao Tse-tung,

<span class="mw-page-title-main">Deng Şiaoping</span> Çinli politikacı

Deng Şiaoping (Türkçe okunuşu: Dınğ Şiavpinğ; Çince : 邓小平; Çince : 鄧小平; pinyin: Dèng Xiǎopíng; Wade–Giles: Teng Hsiao-p'ing;

<span class="mw-page-title-main">Çu Enlay</span>

Çu Enlay, Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) önderlerinden. 1949-1976 arasında başbakanlık, 1949-1958 arasında dışişleri bakanlığı görevlerinde bulunmuştur. Çin Devrimi'nde büyük rol oynamış, daha sonra da Çin'in Afrika ve Asya ülkelerinin önderliğini üstlenmesine yönelik katkılarıyla da tanınmıştır. Müzakereciliği ve ayrıntıları kavramada gösterdiği sınırsız yetenekle 20. yüzyılın en büyük siyaset adamlarınan biri olarak sivrilmiş, parti içi temizliklerden her seferinde önderlik konumunu koruyarak çıkmayı başarmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çin değerleri ile sosyalizm</span>

"Çin değerleri ile sosyalizm" Çin'in tarihsel pratiklerinden yola çıkarak uyguladığı sosyalizm metodunun isimlendirilme şeklidir. Bu isimlendirme Deng şiaoping döneminde ortaya çıksa da Deng öncesinde gerçekleşen tecrübeleri de içerisine almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi Politbürosu</span>

Çin Komünist Partisi Merkez Politbürosu veya Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Politika Bürosu 1927'den önce Çin Komünist Partisi'ni yöneten ve sayıları 19 ile 25 arasında değişen kişilerden oluşan bir gruptu. Diğer komünist partilerin tersine politbüronun gücü Çin Komünist Partisi Politbüro Yürütme Komitesi'nin elinde toplanmıştır. Politbüro üyeleri, Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi tarafından belirlenmektedir ancak 1980'lerden beri Politbüro vekalet verici bir konumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Şi Cinping</span> 10. Çin Komünist Partisi genel sekreteri

Şi Cinping veya Xi Jinping, Çin Komünist Partisi (ÇKP) Genel Sekreteri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) Başkanı ve Merkez Askeri Komisyon (MAK) başkanı olarak görev yapan Çinli bir siyasetçidir. Çin’in 2012’den bu yana “en üst düzey lideri” olup ÇKP’den 2016’da resmen “ana lider” unvanını aldı. Genel sekreter olarak Şi, Çin'in en üst karar organı olan Çin Komünist Partisi'nin Politbüro Daimi Komitesi'nde eski bir başkanlık görevinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Deng Şiaoping Teorisi</span>

Deng Şiaoping Teorisi veya Dengizm, Çinli lider Deng Şiaoping tarafından geliştirilen siyasi ve ekonomik ideolojiler dizisi.

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi tarihi</span>

Bu maddede Çin Komünist Partisi tarihi ayrıntılı bir şeklide anlatılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin Halk Cumhuriyeti tarihi</span>

Çin Halk Cumhuriyeti tarihi, 1 Ekim 1949 tarihinde Çin İç Savaşı'nın Çin Komünist Partisi tarafından kazanılmasının ardından Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun ilan edilmesiyle itibaren başlamaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti birkaç on yıl boyunca "Çin" ile eşanlamlıydı, ancak Çin Cumhuriyeti'ni ve öncesinde binlerce yıllık imparatorluk hanedanlıkları tarafından yönetilen Çin anakarasını yöneten son siyasi varlıktır.

Çin ekonomik reformu, Çin'de Deng Şiaoping önderliğiyle Çin Komünist Partisindeki reformist kesimlerin Aralık 1978'de başlattığı ve "Çin değerleri ile sosyalizm" olarak anılan ekonomik reform programına ilişkindir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki siyasi partiler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Çin, fiilen Çin Komünist Partisi'nin tek parti egemenliğine dayalı bir devlettir. Bununla birlikte Çin resmî olarak, doğu Avrupa'daki eski komünist ülkelerdeki halk cephelerine benzer şekilde Birleşik Cephe şeklinde Çin Komünist Partisi (ÇKP) önderliği altında çok partili devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de yolsuzluk</span>

1949 sonrası Çin'de yolsuzluk; Çin'deki iktidar partisi olan Çin Komünist Partisi (ÇKP)'nin örgütsel yapısından oluşan sorunlarla ilişkilidir. Bu fenomen, Çin Komünist Partisi'nin politikaları, kuruluşları, normları ve Mao sonrası dönemde Deng Şiaoping tarafından başlatılan ekonomik liberalleşme reformlarının oluşturduğu ortam değişikliğine uyum gösterme başarısızlığı gibi unsurlar içerir. Eski Doğu Bloku ülkeleri ya da Orta Asya gibi ekonomik reformların uygulandığı diğer sosyalist ekonomilerde olduğu gibi, Çin de reformların uygulanmasının ardından artan seviyede yolsuzluğa maruz kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jiang Zemin</span> Çin devlet başkanı (1989-2002)

Jiang Zemin, Çinli politikacıdır. Çin'in beşinci devlet başkanıydı. 1989-2002 arası Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri ve 1993-2003 arası Çin Devlet Başkanı'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Li Çanşu</span>

Li Çanşu, Çinli siyasetçi, şu anki Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi Başkanı. Çin'in en büyük karar organı olan Çin Komünist Partisi Politbüro Yürütme Komitesi üyesidir. 2012'de Çin Komünist Partisi Genel Ofisi başkanlığına getirildi. 18. Parti Kongresinin ardından Li, Genel Sekreter Şi Cinping'in en iyi danışmanlarından biri oldu.

<span class="mw-page-title-main">Ulu lider</span>

Yüce lider, bazen ise ulu lider olarak bilinir, Çin Halk Cumhuriyeti'ndeki (ÇHC) en önemli siyasi figür için kullanılan gayriresmî bir terimdir. Yüce lider tipik olarak Çin Komünist Partisi'ni (ÇKP) ve Halk Kurtuluş Ordusu'nu (PLA) kontrol eder ve genellikle ÇKP Genel Sekreteri ve Merkezi Askeri Komisyon (MAK) Başkanı unvanlarına sahiptir. Devlet başkanı (başkan) veya hükümet başkanı (prömiyer/başbakan) muhakkak yüce liderdir denilemez – Çin'in parti-devleti sisteminde, ÇKP'nin rolleri siyasi olarak devlet unvanlarından daha önemlidir.

Çin Komünist Partisi Tüzüğü 53 maddeden oluşmaktadır ve içeriği Parti'nin programını, örgütsel yapısını ve Parti sembolizmini açıklamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bo Yibo</span>

Bo Yibo, Çinli siyasetçi ve askerî lider. 1980'lerde ve 1990'larda Çin'deki en üst düzey siyasi figürlerden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Vang Huning</span>

Wang Huning Çinli politikacı ve Çin Komünist Partisi'nin üst düzey liderlerinden biridir. Ayrıca 1990'lardan beri ülkede önde gelen bir siyaset teorisyeni ve ideolog olmuştur. 2017'den beri Çin'in en üst karar alma organı olan ÇKP'nin Politbüro Daimi Komitesinin bir üyesidir ve şu anda dördüncü sıradaki üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Li Çiang</span> Çin Halk Cumhuriyeti Başbakanı

Li Çiang, Çinli siyasetçi. Li, Asya ülkesi Çin'de 11 Mart 2023 tarihinden bu yana başbakan ve ÇKP Politbüro Daimi Komitesinin ikinci sıradaki üyesi olarak görev yapan Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) üst düzey bir lideridir. 2017'den 2022'ye kadar Şanghay'ın parti sekreteri olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Çin hükûmeti</span>

Çin hükûmeti, Çin'i yöneten kuruluştur. Çin Halk Cumhuriyeti hükûmeti, iktidardaki Çin Komünist Partisi'nin politikalarını halk kongreleri aracılığıyla yürürlüğe koyduğu üniter Marksist-Leninist devletin parametreleri dahilinde bir halk kongresi sistemine dayanmaktadır. Bu sistem, yasama organı olan Ulusal Halk Kongresi'nin anayasal olarak "devletin en yüksek iktidar organı" olarak kutsal sayıldığı birleşik devlet iktidarı ilkesine dayanmaktadır. Çin'in siyasi sisteminde kuvvetler ayrılığı bulunmadığından, yasama organı tarafından temsil edilen tek bir hükûmet kolu bulunmaktadır. Çin Komünist Partisi, Ulusal Halk Kongresi aracılığıyla Yüksek Halk Mahkemesi'nden Çin devlet başkanına kadar tüm devlet organlarının Ulusal Halk Kongresi tarafından seçilmesini, ona karşı sorumlu olmasını ve kendilerine Ulusal Halk Kongresi tarafından verilen yetkilerden ayrı yetkilere sahip olmamasını gerektiren birleşik bir liderliği hayata geçirir. Çin Komünist Partisi, tüm devlet organlarındaki atamaları Ulusal Halk Kongresi'ndeki üçte iki çoğunlukla kontrol eder. Geri kalan sandalyeler, bağımsız delegeler ve muhalif olmayan ve Çin Komünist Partisi'ni destekleyen sekiz küçük siyasi parti tarafından tutulmaktadır. Tüm hükûmet organları ve devlete ait işletmelerin, bu kurumlarda karar alma sürecine liderlik eden dahili ÇKP komiteleri bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.