İçeriğe atla

Çin Şi Huang

Çin Şi Huang
Çin Şi Huang
Doğum:18 Şubat M.Ö 259, Handan, Çin
Ölüm:Milattan Önce (M.Ö) 210
Uyruğu:Çinli
Ülke:Çin İmparatorluğu
Defin yeri ve tarihi:MÖ 210, İlk Çin İmparatoru'nun Mozolesi, Xi'an
Çocukları:Qin Er Shi, Fusu, Prenses Huating, Prenses Huayang, Ying Huiman, Jianglü, Gao
Ebeveynleri:Çin kralı Zhuangxiang, Kraliçe Dowager Zhao
Büyükanneleri ve Büyükbabaları:Qin Kralı Xiaowen, Kraliçe Dowager Huayang

Çin Şi Huang (Çince: 清世皇,; Şubat 259[i] MÖ 12 Temmuz 210) Çin Hanedanının kurucusu ve Çin'in ilk imparatoruydu.[1] "Kral" (wáng王) unvanını korumak yerine önceki Shang ve Zhou yöneticilerinin taşıdığı, önümüzdeki iki bin yıl boyunca Çin'deki hükümdarları tarafından sürekli kullanılacak olan "imparator" (huángdì 皇) unvanını üstlendi.

Zhao'nun başkenti Handan'da Ying Zheng (Geleneksel Çince: 嬴政) (謴正) veya Zhao Zheng (Geleneksel Çince: 趙政) olarak doğan imparator Çin Şı Huang’ın ebeveynleri, Çin Kralı Zhuangxiang ve Kraliçe Zhao'ydu. Zengin tüccar Lü Buwei, Çin kralı olarak babasının yerine geçmesine yardım etti ve ardından Çin Kralı Zheng oldu. MÖ 221'e gelindiğinde diğer tüm savaşan devletleri fethetmiş, tüm Çin'i birleştirmiş ve Çin'in ilk imparatoru olarak tahta çıkmıştır. Onun hükümdarlığı sırasında generalleri Çin devletinin boyutunu büyük ölçüde genişletti: Chu'nun güneyindeki seferler, Hunan ve Guangdong'un Yue topraklarını kalıcı olarak Sinosfer'e ekledi ve İç Asya'daki seferler, Ordos Döngüsünü göçebe Xiongnu'dan fethetti ancak Xiongnu daha sonra Mete'nin komutasında toplandı.

Hunlara ve diğer bâzı kavimlere karşı Çin Seddi'ni inşa ettirmiştir. Çin’de ilk merkezî bürokratik devlet düzenini kurmuştur. Ülkeye herkes için geçerli olan bir yasa, para birimi, kara yolu sistemi, ağırlık, uzunluk ölçüleri ve yazı karakterlerinin standartlaşmış yazılış şekliyle yazı dilini kazandırmıştır. Halka eski gelenekleri unutturabilmek için Konfüçyüsçü bilim adamlarınca yazılan bütün kitapların yok edilmesini buyurmuştur. Bu zararlı eylem, tarihe "kitapların yakılması" olarak geçmiştir. Konfüçyüsçülük yerine legalizmi getirmiştir.

Kurduğu sistem, sülâlelerin değişmesine rağmen günümüze kadar gelmiştir.

Terra Kotta askerleri, "ilklerin imparatoru" olarak bilinen Çin Şi Huang'ın mezarını korur.[2] Bu derece güçlü bir imparator olmasına rağmen ölümden çok korktuğu bilinirdi.

Ayrıca bakınız

  • Toprak askerler

Wikimedia Commons'ta Çin Şi Huang ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Kaynakça

  1. ^ Müller 2021, "Introduction".
  2. ^ "Askerlerin gizemini kimse çözemedi". www.haberdar.com. 14 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2011. 


Kaynak hatası: <ref> "lower-roman" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="lower-roman"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: )

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hiung-nu</span> İlk Çağda Orta Asyada yaşamış göçebe Avrasya Türk İmparatorluğu

Hiung-nu, Türkçe tarihyazımında bilinen isimleri ile Büyük Hun İmparatorluğu veya Asya Hun İmparatorluğu, eski Çin kaynaklarına göre MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyılın sonları arasında doğu Avrasya bozkırlarında yaşamış göçebe halklardan oluşan boylar konfederasyonudur. Bilinen ilk Türk devletidir. Hiung-nu halkı hakkındaki bütün bilgiler dağınık Çin kaynaklarına ve arkeolojik bulgulara dayanmaktadır. Dilleri hakkındaki değişik varsayımlar, Çin kaynaklarında bulunabilen çoğunluğu kişi ve unvan adları olan sözcüklere dayanmaktadır. Dillerindeki sözcüklerin Çin lehçelerindeki transkripsiyonlarına göre dillerinin Türk, İrani, Moğol, Ural, Yenisey kökenli veya yalıtık dil olduğuna ve hatta halkın çok uluslu olduğundan dilin de karışık bir dil olabileceğine dair görüşler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin Hanedanı</span>

Çin Hanedanı, MÖ 221 - MÖ 206 yılları arasında Çin'i yönetmiş ilk hanedandır. Qin Hanedanlığı adını bugün Gansu ve Shaanxi eyaletlerinin kalbinde bulunan Qin bölgesinden alır. Qin Hanedanlığı'nın gücü, Shang Yang'ın MÖ 4. yüzyılda Savaşan Devletler Çağı'ndaki kanunlarda yaptığı legalist reformlarla artmıştır. MÖ 3. yüzyılın ortalarında ve sonlarında, Qin Hanedanlığı güçsüz Zhou Hanedanlığı'ndan başlayıp kalan diğer altı savaşan devleti de fethetmiş ve tüm Çin üzerinde kontrol elde ederek yönetimi tek çatı altında toplamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Han Hanedanı</span> çinde M.Ö. 206 - M.S. 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedan

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Savaşan Devletler Çağı</span>

Muharip Devletler Dönemi veya Savaşan Devletler Dönemi İlk çağ Çin târihinde MÖ 5. yüzyıla Çin İmparatorluğu'nun kuruluşuna kadar geçen zamâna verilen addır. Sözde İlkbahar ve Sonbahar Dönemi sonrasında başlayan ve MÖ 256'da ortadan kalkan Doğu Zhou Hânedanlığı döneminin ikinci bölümü oluşturan dönem olarak görülür. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'nde olduğu gibi bu dönemde de kral, göstermelik yönetici olmaktan ileri gidememiş, gücü kalmamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Shiji</span>

Shiji veya "Büyük Tarihçinin Kayıtları" MÖ 109 - MÖ 91 yılları arasında yazılmış tarih konulu eserdir. Sima Qian'ın başyapıtı olan eser, Sarı İmparator zamanından yazarın kendi zamanına kadarki Çin tarihini konu almaktadır. Sarı İmparator'un dönemini geleneksel olarak MÖ 2600 civarı olarak kabul edilmiştir ve tarihîliği tartışmalı olan bu figürü Sima Qian tarihî bir önder olarak bu eserinde ele almıştır. Çin tarihindeki ilk sistematik tarih metni olması hasebiyle, kendisinden sonra büyük gelişme kaydeden Çin tarih yazımı ve nesrini (düzyazısını) büyük oranda etkilemiştir. Etkisi bakımından Herodot ve eseriyle karşılaştırılabilecek bir konumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Zhou Hanedanı</span> Çu Devleti veya Zou Hanedanı

Zhou Hanedanı ; Çin tarihinde MÖ 1122'den MÖ 256 yılına kadar hüküm süren kraliyet hanedanı. Çin tarihindeki Zhou Hanedanı, diğer tüm hanedanlardan daha uzun süre hüküm sürmüştür. Bu hanedandan önce Çin'in yönetici hanedanı; Shang Hanedanı idi ve Çin Hanedanı'nı bu hanedan takip etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Toprak Askerler</span>

Toprak Askerler ya da Terrakotta Ordusu, ilk Çin imparatoru Qin Shi Huang'ın mezarında bulunan terrakotta heykeller. MÖ 210 tarihinde yapılmış olan heykeller, 1974'te Çin'in Shaanxi eyaletine bağlı Xi'an yakınlarında bir çiftçi tarafından bulunmuştur. Ordunun "İlklerin imparatoru" olarak bilinen Qin Shi Huang'ın mezarını koruduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Handan (şehir)</span>

Handan, Çin'in Hebei eyaletinde bulunan bir il düzeyi şehirdir. Yüzölçümü 12,068 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 9,174,683'tür.

<span class="mw-page-title-main">Çin imparatoru</span>

Çin İmparatoru, MÖ 221'de Qin Hanedanı'nın kurulmasından Qing Hanedanı'nın 1912'de yıkılmasına kadar Çin hükümdarlarının unvanıydı. İmparator, aynı zamanda "Cennetin Oğlu" olarak kabul edilmekteydi. Uygulamada, çoğunlukla olsa da Çin'de her imparator yüksek güç sahibi değildi.

Bu liste Çin hükümdarları listesi'dir. Çin'de Zhou Hanedanı'ndan Qin Hanedanı'na kadar hükümdarlar genellikle "kral" unvanını kullandılar. Çin'in farklı Savaşan Devletler'e bölünmesiyle bu unvanın yaygın olması nedeniyle ülkeyi tek bir devlet halinde birleştiren ilk Çin imparatoru Qin Shi Huang "imparator" (huángdì) unvanını kullanmaya başladı. Çin'de imparator unvanı, 1912'de Qing Hanedanı'nın çöküşüne kadar, Çin'in imparatorluk döneminde kullanılmaya devam etti.

Vasal devlet kendinden üstün bir devlet ya da imparatorluğa Orta çağ Avrupasındaki feodal vasallığa benzer bir şekilde bağlı olan devlettir. Bağlılıklar sıklıkla askeri destek karşılığı bir takım imtiyazlar vermek şeklinde gerçekleşir. Bazı durumlarda, vasal devlet düzenli haraç ödüyor olabilir; bu durumda haraçgüzar devlet tanımı daha uygun düşer. Günümüzde kullanılan yaygın terimler kukla devlet, protektora (himaye), bağımlı devlet ve uydu devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Nanyue</span>

Nanyue, Nam Viet olarak da bilinir, kuzey Vietnam'ın ve Çin'de günümüz Guangdong, Guangşi ve Yünnan eyaletlerinin bazı toprakları üzerinde egemenliğini sürdürmüş antik bir krallıktır. MÖ 204 yılında Nanyue, Çin Hanedanı'nın çöküşü sonrasında, o dönemde Nanhai Komutanı görevinde çalışan Zhao Tuo tarafından kuruldu. İlk başta Nanhai, Guilin ve Xiang jun lerinden oluştu.

<span class="mw-page-title-main">Zhao (devlet)</span>

Zhao, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 403-222 yılları arasında var olan bir devletti. MÖ 5. yüzyılda Han ve Wei ile birlikte Jin'in üç yollu Bölünmesi'nden yaratıldı. Zhao, Kral Wuling'in hükümdarlığı sırasında başlatılan askeri reformlardan önemli ölçüde güç kazandı, ancak Changping Muharebesi'nde Qin'e karşı ezici bir yenilgiye uğradı. Toprakları şimdi modern İç Moğolistan, Hebei, Şansi ve Şensi eyaletlerini kapsamaktayd ve Qin, Wei ve Yan devletleri ile Hiung-nu ile çevrelenmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Han-Hiung-nu Savaşı</span> Savaş

Han-Hiung-nu Savaşı ayrıca Çin-Hiung-nu Savaşı olarak da bilinir, Çin Han İmparatorluğu ile göçebe Hiung-nu konfederasyonu arasında MÖ 133'ten MS 89'a kadar yapılan bir dizi askeri savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Lü Buwei</span>

Lü Buwei, Çin'de Savaşan Devletler Çağı'nda yaşamış bir Çinli tüccar ve devlet adamı. Zhuangxiang ve Ying Zheng'in saltanatı sırasında yaklaşık 16 yıl boyunca Qin devletinin şansölyesi olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Qin'in birleşme savaşları</span>

Qin'in birleşme savaşları, 3. yüzyılın sonlarında Qin devleti tarafından diğer altı büyük Çin devleti olan Han, Zhao, Yan, Wei, Chu ve Qi'ye karşı başlatılan bir dizi askerî harekâttı.

<span class="mw-page-title-main">Yedi Savaşan Devlet</span>

Yedi Savaşan Devlet veya Yedi Krallık, Çin'in antik döneminde Savaşan Devletler Çağı'ndaki yedi egemen devletti;

Fusu, Çin'in Çin Hanedanı'nın veliaht prensiydi. Çin Şi Huang'ın en büyük oğluydu.

<span class="mw-page-title-main">Wang Jian (Çin)</span>

Wang Jian, Çin'de Savaşan Devletler Çağı'nda yaşamış bir general. Onun komutası altında, Qin ordusu Zhao, Yan ve Chu devletlerini fethetti. Çinli tarihçiler tarafından Bai Qi, Li Mu ve Lian Po ile birlikte Savaşan Devletler Çağı'nın en büyük dört generalinden biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Jing Ke</span>

Jing Ke, Antik Çin'de geç Savaşan Devletler Çağı'nda youxia olarak bilinen bir savaşçıydı. Yan devletinin Veliaht Prensi Dan'in bir hizmetlisi olarak, daha sonra Çin'in ilk imparatoru Çin Şi Huang olan Qin devleti hükümdarı Zheng'e başarısız suikast girişimiyle ünlendi. Hikâyesi, Sima Qian'ın Shiji metinlerindeki Suikastçıların Biyografileri başlıklı bölümde anlatılmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.