İçeriğe atla

Çin İç Savaşı

Çin İç Savaşı

Üstten saat yönünde; Siping Muharebesi'nde komünist birlikler, Ulusal Devrimci Ordu'nun Müslüman askerleri, 1930'lu yıllarda Mao Zedong, Çan Kay Şek'in askerleri, ÇKP'li general Su Yu Menglianggu Operasyonu öncesi askerleri denetliyor.
Tarih1 Ağustos 1927 - 22 Aralık 1936
31 Mart 1946 - 7 Ağustos 1950
Bölge
Çin
Sonuç

Komünistlerin zaferi.

Taraflar
Kuomintang Komünist Parti
Komutanlar ve liderler
Kuomintang bayrağı Çan Kay Şek
Kuomintang bayrağı Bai Chongxi
Kuomintang bayrağı Çen Çeng
Kuomintang bayrağı Li Zongren
Kuomintang bayrağı Yan Xishan
Kuomintang bayrağı He Yingqin
Kuomintang bayrağı Hu Zongnan
Kuomintang bayrağı Gu Zhutong
Kuomintang bayrağı Wei Lihuang
Kuomintang bayrağı Du Yuming Teslim
Kuomintang bayrağı Sun Li-jen
Kuomintang bayrağı Fu Zuoyi Teslim
Kuomintang bayrağı Liu Çi
Kuomintang bayrağı Xue Yue
Kuomintang bayrağı Wang Yaowu
Kuomintang bayrağı Tang Enbo
Kuomintang bayrağı Huang Baitao (ölü)
Kuomintang bayrağı Zhang Lingfu (ölü)
Kuomintang bayrağı Zhang Xueliang
Kuomintang bayrağı Feng Yuxiang
Kuomintang bayrağı Zhang Huizan
Kuomintang bayrağı Ma Jiyuan
Kuomintang bayrağı Ma Bufang
Kuomintang bayrağı Ma Dunjing
Kuomintang bayrağı Xu Yungquan
Kuomintang bayrağı He Chengjun
Kuomintang bayrağı Li Mingzhong
Kuomintang bayrağı Ma Hushan
Kuomintang bayrağı Ma Ju-lung
Kuomintang bayrağı Pai Tzu-li
Kuomintang bayrağı Xu Guansheng
Kuomintang bayrağı Ma Zhongying
Kuomintang bayrağı Zhang Peiyuan
Kuomintang bayrağı Wang Tiexiyang
Kuomintang bayrağı Xiong Shihui
Çin Komünist Partisi bayrağı Mao Zedong
Çin Komünist Partisi bayrağı Zhu De
Çin Komünist Partisi bayrağı Peng Dehuai
Çin Komünist Partisi bayrağı Çu Enlay
Çin Komünist Partisi bayrağı Lin Biao
Çin Komünist Partisi bayrağı Liu Bocheng
Çin Komünist Partisi bayrağı He Long
Çin Komünist Partisi bayrağı Chen Yi
Çin Komünist Partisi bayrağı Luo Ronghuan
Çin Komünist Partisi bayrağı Xu Xiangqian
Çin Komünist Partisi bayrağı Nie Rongzhen
Çin Komünist Partisi bayrağı Ye Jianying
Çin Komünist Partisi bayrağı Deng Şiaoping
Çin Komünist Partisi bayrağı Su Yu
Çin Komünist Partisi bayrağı Chen Geng
Çin Komünist Partisi bayrağı Wang Jiaxiang
Çin Komünist Partisi bayrağı Ye Ting (ölü)
Çin Komünist Partisi bayrağı Bo Gu (ölü)
Çin Komünist Partisi bayrağı Li De
Çin Komünist Partisi bayrağı Zhang Guotao
Çin Komünist Partisi bayrağı Liu Zhidan
Çin Komünist Partisi bayrağı Xu Haidong
Çin Komünist Partisi bayrağı Luo Ruiqing
Çin Komünist Partisi bayrağı Zhang Zongxun
Çin Komünist Partisi bayrağı Yang Dezhi
Çin Komünist Partisi bayrağı Li Zhimin
Çin Komünist Partisi bayrağı Xu Xiangqian
Çin Komünist Partisi bayrağı Zeng Zhongsheng
Çin Komünist Partisi bayrağı Yang Chengwu
Çin Komünist Partisi bayrağı Xu Shiyou
Güçler
Kuomintang bayrağı: 4.300.000 (1945)
3.650.000 (1948)
1.490.000 (1949)
Çin Komünist Partisi bayrağı: 1.200.000 (1945)
2.800.000 (1948)
4.000.000 (1949)
Kayıplar
~1.500.000 ölü (1948-1949) ~250.000 ölü (1948-1949)


Çin İç Savaşı, Çin'de Milliyetçi Parti (Kuomintang) ile Komünist Parti arasında yaşanmış bir savaştır.[1] 1927 yılında Kuzey Seferi sonrasında, Çan Kay Şek tarafından yönetilen Çin Milliyetçi Partisi'nin sağ kanadının ÇMP-ÇKP ittifakındaki komünistleri temizlemesi ile başladı. Asıl çatışma 1950 yılında düşmanlığın bitmesi ile sona erdi.[1] Komünistler şu anki Çin'i (Hainan Adası dahil olmak üzere) kontrolleri altına alırlarken, milliyetçilerin elinde ise şu anki Tayvan, Penghu ve birkaç ada kaldı.[1]

İlk Birleşmiş Cephe

Qing Hanedanlığı'nın çökmesinden sonra Kuzey Çin'in büyük bir bölümünü yerel diktatörlerce yönetiyordu. Bu diktatörlere karşı Batılı güçlerden yardım isteyen Sun Yat-sen umduğunu bulamadı ve yüzünü Sovyetler Birliği'ne çevirdi. Sovyetler Birliği kendi politik çıkarları doğrultusunda hem Sun'a hem de yeni kurulmuş olan ÇKP'ye yardım etmeye başlayarak Sun'un bu isteğini geri çevirmedi. Sovyetler'in bu yardımla Çin'de bir komünist yöne kayış olacağını ummuştu, buna karşı her iki tarafın da savaşı kazanabileceği olasılığı karşısında da hazırlıklarını yapmıştı. Böylece Çin'deki komünistler ve milliyetçiler arasındaki güç kavgası başlamış oldu.

1923 yılında Şangay'da Sun ve Sovyetler'in temsilcisi Adolph Joffe arasında Sovyetler'in Çin'in bir ulus olarak birleşmesine yardımcı olacağını üstlenen Sun-Joffe Manifestosu adındaki bir belge imzalandı.[1] Bu belgede ÇMP ve ÇKP arasında bir birliğin bir an önce sağlanarak birleşmiş ve bağımsız bir Çin'in kurulması gerektiği vurgulanıyordu. Bundan sonra Sovyetler'den yetkililer her iki partiye birleşme ve yeniden organizasyon için yardım ettiler ve böylece İlk Birleşmiş Cephe kurulmuş oldu. Bu sırada Moskova'ya politik ve askeri eğitim almak için giden ve Sun'un arkadaşlarından biri olan Çan Kay Şek, geri dönerek Whampoa Askeri Akademisi'ni kurdu.[1] 1924 yılında akademinin başkanı olan Chiang burada sivrilerek göze batmaya başladı, en sonunda Sun'dan sonra ÇMP'nin başkanı oldu. Chiang Sovyetler'in giderek artarak Çin politikasına karışması ve içinde olunan "parti içinde parti" durumundan hoşnut olmayarak komünistleri yavaş yavaş ÇMP'den görev sonlandırmaya başladı. Bu Çin İç Savaşı'nın başladığına bir gösterge oldu.

Kuzey Seferi (1926–1928) ve ÇMP'nin cepheden ayrılması

Sun'un 1925 yılında ölümünden birkaç ay sonra Millî Devrimci Ordu'nun başkumandanı olarak, Chiang uzun süredir ertelenmiş olan Kuzey Seferi'ne çıkarak kuzeydeki mahalli diktatörleri yenip Çin'i ÇMP altında birleştirme kararı aldı.

1926 yılında ÇMP sağ-sol diye iki gruba ayrılırken, partideki komünist blok da giderek büyümekteydi. 1926 yılının mart ayında kendisine yapılan bir kaçırma girişiminden kurtulan Çan, derhal Sovyet danışmalarını kovarak partisindeki ÇKP üyelerine yükselme sınırlamaları getirdi ve kendini üst ÇMP lideri olarak atadı.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e Mitter, Rana (2016). Modern China : a very short introduction (2. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198753704. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mao Zedong</span> Çin komünist lideri (1893–1976)

Mao Zedong (Çince : 毛泽东; Çince : 毛澤東; pinyin: Máo Zédōng; Wade–Giles: Mao Tse-tung,

Çin Komünist Devrimi, Çin'in kurulması yolunda, 1934'te imparatorluk içinde başlayan ve Çin-Japon Savaşı ve II. Dünya Savaşı'nı da içine alarak sonuca ulaşan Maocu bir halk devrimidir.

Tayvan, Doğu Asya'da Çin'in ve Japonya'nın güneyinde, Filipinler'in kuzeyinde bir adadır. Günümüzde Tayvan adı, Tayvan (Formoza) adasıyla birlikte Büyük Okyanus'undaki Lanyu ve Lüdao adaları, Tayvan Boğazı'ndaki Penghu, Matzu ve Kinmen adaları gibi Çin Cumhuriyeti yönetimi altındaki topraklara işaret etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çan Kay Şek</span> Tayvanın ilk devlet başkanı

Çan Kay Şek, Çin doğumlu Tayvanlı asker ve siyasetçi.

Çin-Sovyet Ayrılığı, dönemin iki büyük komünist devleti olan Çin ve Sovyetler Birliği (SSCB) arasında 1960-1989 yılları arasında Marksizm-Leninizm'e dair teorik ve ideolojik tartışmalardan kaynaklanan ciddi bir diplomatik ayrılıktır. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in 1953 yılındaki ölümünden sonra Nikita Kruşçev tarafından başlatılan destalinizasyon ve barış içinde bir arada yaşama politikaları sonucunda doktriner ayrılıklar kısmen başlamış, 1969'da zirveye ulaşmış ve farklı yollarla 1980'lerin sonuna kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Dean Acheson</span> Amerikalı siyasetçi ve avukat

Dean Gooderham Acheson, Amerikalı devlet adamı ve avukat; ABD dışişleri bakanı (1949-1953), ABD başkanlarından dördünün danışmanı. II. Dünya Savaşı'nı izleten Soğuk Savaş döneminde ABD'nin dış politikasının mimarlığını yapmış, Sovyetler Birliği ve öteki komünist ülkelere karşı Batı İttifakı'nın oluşturulmasında etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Borodin</span> Sovyet siyaset adamı

Mihail Borodin, Sovyet siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Çu Enlay</span>

Çu Enlay, Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) önderlerinden. 1949-1976 arasında başbakanlık, 1949-1958 arasında dışişleri bakanlığı görevlerinde bulunmuştur. Çin Devrimi'nde büyük rol oynamış, daha sonra da Çin'in Afrika ve Asya ülkelerinin önderliğini üstlenmesine yönelik katkılarıyla da tanınmıştır. Müzakereciliği ve ayrıntıları kavramada gösterdiği sınırsız yetenekle 20. yüzyılın en büyük siyaset adamlarınan biri olarak sivrilmiş, parti içi temizliklerden her seferinde önderlik konumunu koruyarak çıkmayı başarmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lin Piao</span>

Lin Piao (Çince: 林彪; pinyin: Lín Biāo; Wade-Giles: Lin Piao, asıl adı Lin Yurong, Çinli asker ve siyaset adamı.

Çin-Tayvan anlaşmazlığı, Asya kıtasına yayılan Çin Halk Cumhuriyeti ve Tayvan adasına yayılan Çin Cumhuriyeti arasındaki hükümranlık sorunudur.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Çin-Japon Savaşı</span> 1937 ile 1945 yılları içerisinde Çin ve Japonya arasında süren savaş

İkinci Çin-Japon Savaşı (1937–1945) veya Direniş Savaşı, öncelikle Çin Cumhuriyeti ve Japon İmparatorluğu arasındaki askeri çatışmaydı. Savaş, II. Dünya Savaşı'nın daha geniş Pasifik Cephesi olan Çin Cephesini oluşturuyordu. Savaşın başlangıcı geleneksel olarak 7 Temmuz 1937'de Pekin'de Japon ve Çin birlikleri arasındaki bir anlaşmazlığın tam ölçekli istilaya dönüştüğü Marco Polo Köprüsü Olayı'na tarihlenir. Bazı Çinli tarihçiler, 18 Eylül 1931'deki Japonya'nın Mançurya'yı istilasının savaşın başlangıcı olduğuna inanır. Çinliler ile Japonya İmparatorluğu arasındaki bu geniş çaplı savaş, genellikle Asya'da II. Dünya Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Türkiye ilişkileri</span>

Çin-Türkiye ilişkileri, Çin ile Türkiye arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri içerir. Çin Komünist Partisi'nin Çin İç Savaşı'nı kazanması ve Çin Halk Cumhuriyeti devletinin 1 Ekim 1949 tarihinde kurulmasından sonra bile Türkiye, İç Savaş'ı kaybetmenin sonucu olarak Tayvan adasına çekilmeye zorunda kalmış Çin Cumhuriyeti devletini "Çin" ülkesinin tek meşru temsilcisi olarak tanımaya devam etti, ancak 4 Ağustos 1971 tarihinde Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti'yle diplomatik ilişkiler kurup "Tek Çin politikası"na uyarınca Çin Cumhuriyeti'yle olan resmî ilişkilerini askıya aldı ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tayvan dahil tüm Çin toprakları üzerindeki egemenliğini tanıdı. Buna rağmen, Türkiye, Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) yine gayrıresmî, hükümet dışı seviyede ilişkiler sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çan Kay Şek Anıt Mezarı</span>

Çan Kay Şek Anıt Mezarı, Çin Cumhuriyeti'nin başkenti Taipei'nin Chuncheng semtinde bulunan ve eski devlet başkanı Çan Kay Şek anısına inşa edilen anıt mezar kompleksi.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Siyasi komiser</span>

Siyasi komiser Orduda, siyasi komiser veya siyasi subay, ordunun siyasi kontrolünü sağlamak amacıyla atandıkları birimin siyasi eğitiminden (ideolojisinden) ve organizasyonundan sorumlu bir denetleyici subaydır.

<span class="mw-page-title-main">Wang Jingwei</span>

Wang Jingwei, Çinli bir siyasetçi. Başlangıçta Kuomintang'ın (KMT) sol kanadı üyesiyken daha sonra Çin Komünist Partisi (ÇKP) ile iş birliği yapma çabaları başarısızlıkla sonuçlanması üzerine giderek antikomünist oldu. Siyasi yönelimi, Japonya ile iş birliği yapması ile kariyerini şekillendirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Moğolistan Halk Cumhuriyeti</span> 1924-1992 yılları arasında Doğu Asyada hüküm sürmüş sosyalist devlet.

Moğolistan Halk Cumhuriyeti (Moğolca: Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улс, Bügd Nairamdakh Moğol Ard Uls, 1924 ile 1992 yıllar arasında Asya kıtasında bugünkü Moğolistan sınırları içerisinde egemen olan sosyalist devlet.

<span class="mw-page-title-main">Savaş Ağaları Dönemi</span>

Savaş Ağaları Dönemi, Çin tarihinde, 1916-1928 yılları arasında ülkenin kontrolünün Beiyang Ordusu'nun eski askeri klikleri ile diğer bölgesel gruplar arasında bölündüğü bir dönemdi.

Yüce lider, genellikle bir devletin, örgütün veya benzer bir grubun liderleri arasında en fazla veya tam otoriteye sahip olan veya bu otoriteyi kullanabilen kişiyi ifade eder. Dinlerde, bu rol genellikle yeryüzündeki bir tanrının temsilcisi veya tezahürü olarak kabul edilen bir kişi tarafından yerine getirilir. Siyasette, bir yüce lider genellikle otoriter veya totaliter bir hükûmetin başında bulunur ve onunla kişilik kültü ilişkilendirilir.

Yeni Hayat Hareketi, 1930'ların Çin Cumhuriyeti'nde kültürel reformu ve Neokonfüçyüsçü toplumsal ahlak anlayışını desteklemek ve statükoya yönelik fikri meydan okumaların ortaya çıkmasının ardından Çin'i merkezi bir ideolojide birleştirmek amacıyla hükûmet tarafından yürütülen bir toplumsal hareketti. Çan Kay Şek hükûmeti ve Çin Milliyetçi Partisi bu girişimi 19 Şubat 1934'te anti-Komünist mücadelenin bir unsuru olarak başlatmış ve kısa süre içinde tüm ulusu hedef alacak şekilde genişletmiştir.