İçeriğe atla

Çin ölçü birimleri

Çin ölçü birimleri, Çincede shìzhì ("piyasa sistemi") olarak bilinen Çin ölçü birimleri, Han Çinlilerinin geleneksel ölçü birimleridir . Shang Haneadanı'ndan bu yana Çin rakamları ondalık olmasına rağmen, birkaç Çin ölçü sisteminde onaltılık kullanılmaktadır. Yerel uygulamalar çeşitlidir, ancak Çin hanedanları genellikle standart ölçümler ilan etmiş ve seleflerinin sistemlerini geçmişlerine kaydetmiştir.

Tarihi

Han Hanedanlığından bir bakır cetvel.

Liji'ye göre, Sarı İmparator ilk ölçü birimlerini oluşturdu. Xiao Erya ve Kongzi Jiayu ölçülerin insan vücudundan alındığını belirtti. Shiji'ye göre insan vücudundan yararlanan ölçülerin hata ve tutarsızlığa yol açıyordu ve Büyük Yu, bir başka efsanevi lider, ölçü birimlerini birleştirdi.

Antik Çin birimleri

Uzunluk

Yaldızlı Bronz Cetvel - 1 chi = 231 mm

Geleneksel uzunluk birimleri chi (Çince), bu (Çince) ve li (Çince) oluşturur. Bu birimlerin kesin uzunluğu ve bu birimler arasındaki oranlar zamanla değişmiştir. 1 bu 5 veya 6 chi, 1 li 300 veya 360 bu arasında değişmiştir.

Metre cinsinden uzunluk [1]
hanedan Chi Bu li
= 5 chi = 6 chi = 300 bu = 360 bu
Shang 0,1675 1,0050 301,50
0,1690 1,0140 304,20
Zhou0,1990 1,1940 358,20
Doğu Zhou 0,2200 1,3200 396.00
0,2270 1,3620 408,60
0,2310 1,3860 415,80
Qin 0,2310 1,3860 415.80 [2][3]
Han 0,2310 1,3860 415.80 [4] 415.80
600 CE 0,2550 1,5300 459,00
Tang 0,2465 1,2325 369,75 443,70
0,2955 1,4775 443,25 531,90
Song 0,2700 1,3500 405,00 486,00
Kuzey Song 0,3080 1,5400 462,00 554,40
Ming 0,3008-0,3190 1,5040-1,5950 451,20-478,50 541,44-574,20
Qing 0,3080-0,3352 1,5400-1,6760 462,00-503,89 554,40-603,46

Modern Çin birimleri

1915 Çin ölçü kanunu

Uzunluk

1915'te ilan edilen Çin uzunluk birimleri

1915'te ilan edilen Çin uzunluk birimleri tablosu
Pinyin Karakter Göreceli değer Metrik değer İmparatorluk değeri notlar
háo Çince32 µm 0,00126 inç
Çince (T) veya Çince (S) 0.32 mm 0.0126 inç
fēnGeleneksel Çince: 3.2 mm 0.126 inç
cùnÇince32 mm 1.26 inç Çince inç
chǐÇince1 0.32 m 12,6 inç
Çince5 1.6 m 5.2   ft
zhàngÇince10 3.2 m 3,50 yd
yǐnÇince100 32 m 35,0 yd
Çince1800 576 m 630 yd bu li yukarıdaki küçük li değil
Çin ölçüm bandı
1930'da kullanılan Çin uzunluk birimleri tablosu [5]
Pinyin Karakter Göreceli değer Metrik değer İmparatorluk değeri notlar
háo Çince  um 0,00131
Çince (T) veya Çince (S)   aa 0.0131 inç
fēnGeleneksel Çince: 市分  aa 0.1312 inç
cùnÇince市寸  santimetre 1.312 inç
chǐÇince市尺1   santimetre 13,12 inç
zhàngÇince市丈10   m 3.645 yd
yǐnÇince100   m 36,45 yd
Çince市里1500 500 metre 546,8 yd Bu li, yukarıda küçük li değil
Mühendislikte Çin uzunluk birimleri tablosu
Pinyin Karakter Göreceli değer Metrik değer İmparatorluk değeri
Çince1   um
Çince10   um
háoÇince100   um
Çince (T) veya Çince (S) 1   aa
fēnGeleneksel Çince: 公分10   aa
cùnGeleneksel Çince: 公寸100   aa
chǐGeleneksel Çince: 公尺1 1 metre
Geleneksel Çince: 公里1000 1000 metre

Hong Kong ve Makao uzunluk birimleri

Hong Kong [6] ve Makao deki Çin uzunluk birimleri tablosu
İngilizce JyutpingKarakter Portekizce Göreceli değer Metrik değer İmparatorluk değeri
fan fan1Geleneksel Çince: condorim 1/100 3,714750.1463 inç
tsuncyun3Çinceponto 1/10 37,14751.463 inç
chekcek3Çincecôvado 1 371,4751,219   ft

Alan

1915'te ilan edilen Çin alan birimleri tablosu
Pinyin Karakter Metrik değer İmparatorluk değeri
háoÇince0.6144 m 2 0.7348 sq yd
Çince (T) veya Çince (S) 6.144 2 7.348 sq yd
fēnGeleneksel Çince: 61,44 m 2 73.48 sq yd
Çince (T) veya Çince (S) 614,4 m 2 734.82 sq yd
qǐngGeleneksel Çince:  (T) veya Çince (S) 6.144 ha 15.18 dönüm

1930'da kullanılan Çin alan birimleri

1930'da kullanıla Çin alan birimleri tablosu [5]
Pinyin Karakter Metrik değer İmparatorluk değeri
háoÇince2 7.18 feet kare
Çince (T) veya Çince (S) m 2 7.973 sq yd
fēnGeleneksel Çince: 市分m 2 79,73 metrekare
Çince (T) veya Çince (S) m 2 797,3 metrekare



</br> 0.1647 dönüm
qǐngÇince (T) veya Çince (S) ha 16.47 dönüm

Hacim

1915'te etkili olan Çin hacim birimleri tablosu
Pinyin Karakter Metrik değer ABD değeri İmparatorluk değeri notlar
sháoGeleneksel Çince: 10,3546880.3501 fl oz 0.3644 fl oz
Çince103,546883.501 fl oz 3.644 fl oz
shēngÇince1,03546882,188 pt 1.822 pt
dǒuÇince10,3546882.735 gal 2.278 gal
Geleneksel Çince: 51,7734413,68 gal 11.39 gal
dànÇince103,5468827,35 gal 22,78 gal

1930'da kullanılan Çin hacim birimleri

1930'da etkili olan Çin hacim birimleri tablosu [5]
Pinyin Karakter Metrik değer ABD değeri İmparatorluk değeri notlar
cuōGeleneksel Çince: 1 ml 0.0338 fl oz 0.0352 fl oz mililitre
sháoGeleneksel Çince: 10 ml 0.3381 fl oz 0.3520 fl oz centilitre
Çince100 ml 3.381 fl oz 3.520 fl oz desilitre
shēngÇince市升1 l2,113 pt 1.760 pt litre
dǒuÇince市斗10 l 21,13 pt



</br> 2,64 gal
17.60 pt



</br> 2,20 gal
dekalitre
dànÇince市石100 l 26,41 gal 22.0 gal hektolitre

Kütle

1915'te ilan edilen Çin kitle birlikleri tablosu
Pinyin Karakter Metrik değer İmparatorluk değeri
háoÇince3,7301   mg 0.0001316 oz
Çince37,301   mg 0.001316 oz
fēnGeleneksel Çince: 373,01   mg 0,01316 oz
qiánÇince3.7301 g 0.1316 oz
liǎngGeleneksel Çince: 37.301 g 1.316 oz
jīnÇince596.816 g 1,316   1 pound = 0.45 kg
1930'dan beri Çin'de kütle birimleri tablosu [5]
Pinyin Karakter Metrik değer İmparatorluk değeri
Çince312.5   ug 0,00001102
háoÇince3.125   mg 0,0001102
Çince市釐31,25   mg 0,001102
fēnGeleneksel Çince: 市分312.5   mg 0,01102
qiánÇince市錢3.125 g 0.1102 oz
liǎngGeleneksel Çince: 市兩31,25 g 1.102 oz
jīnÇince市斤500 gr 1,102   1 pound = 0.45 kg
dànGeleneksel Çince: 50   kilogram 110.2   1 pound = 0.45 kg

Kaynakça

  1. ^ Schinz, 1996
  2. ^ Dubs (1938), pp. 276-280; (1955), p. 160, n. 7.
  3. ^ Hulsewé (1961), pp. 206–207.
  4. ^ Hill (2015), "About the Measurements", pp. xxiii-xxiv.
  5. ^ a b c d "The Weights and Measures Act (1929)". Legislative Yuan. 25 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. 
  6. ^ Cap. 68 WEIGHTS AND MEASURES ORDINANCE[]

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çince</span> Çin ve çevresinde konuşulan bir dil

Çince, Çin anakarası ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan Eski Çinceden türemiş dillerin oluşturduğu diller grubudur. Dünyadaki her beş kişiden birinin anadili olarak konuştuğu Çince, lehçeleriyle birlikte dünyada en çok konuşulan dildir. Çince ve lehçeleri Büyük Çin olarak adlandırılan Çin anakarası, Hong Kong, Makao, Tayvan ve Malezya, Endonezya, Tayland, Singapur, Myanmar, Vietnam, Güney Kore gibi Doğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinde konuşulmaktadır. Çince, dünyanın en çok konuşulan dil olmasına bağlı olarak Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biridir. Aynı zamanda Çin, Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Makao'nun resmî dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Çin karakterleri</span>

Çin karakterleri veya Çin harfleri, günümüzde Çince, Japonca ve nadiren Korecenin yazılmasında kullanılan simgesel grafikler ya da logogramlardır. Bunlara Mandarin Çincesinde hànzì, Japoncada kanji, Korecede hanja ya da hanmun, Vietnamcada ise hán tự ya da chữ nho adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Kilogram</span> kütlenin temel birimi

Kilogram Uluslararası Birimler Sistemi'nde kütlenin temel birimidir. Kilogram, Uluslararası Kilogram Prototipi'nin kütlesine eşit olarak tanımlanmıştır, bu da bir litre suyun kütlesine neredeyse eşittir. Adında bir SI öneki (k) içeren tek SI temel birimidir. Ayrıca, farklı laboratuvarlarda ölçülebilecek temel fiziksel bir özellik yerine, insan yapımı bir cisme dayandırılmış tek SI birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Çigong</span>

Çigong veya Çikung belirli fiziksel duruşlar ve beden hareketlerini, dikkat ve nefes ile birlikte kullanarak Çin Tıbbı'na göre tanımlanmış beden organ ve kanallarında enerji uyumunu sağlayan bir pratiktir. Çi evrendeki enerjinin tümünü kapsayan temel bir kavramdır. Gong ise beceri, ustalaşma, ehilleşme, vbg. anlamlara gelir. Dolayısıyla beden ve nefes ile yapılan her türlü durağan veya canlı hareketlerin tümü Qigong dur. Ancak yine de eskiden beri yaygın kullanılan beden, his ve duygular üzerindeki katkısı deneyimlenmiş belli başlı Qigong çeşitleri de vardır. Dao Yin, Ba Duan Jin gibi her biri farklı yönlere ağırlık vermiş birçok çeşidi vardır. Çigong'un sağıltım etkisi yüzlerce yıldır bilinmektedir ve Çin Tıbbı'nın bir alt dalı olarak faydalanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çi</span>

Çi ; geleneksel Çin düşünce akımlarının ve tıbbının temel kavramlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Geleneksel Çin tıbbı</span> Çindeki geleneksel tıp

Geleneksel Çin Tıbbı (GÇT),, Antik Çin'de ortaya çıkıp günümüze dek süregelen ve doğu Asya'da yaygın olarak kullanılan, temeli Dao Evren Anlayışına dayanan hekimlik bilgilerinin tümüne denir. MÖ 2500-300 arasında binlerce yıl boyunca hekim ve çırak ilişkisiyle geliştirilen ve aktarılan bilgi ve deneyimler yığılarak birikmiştir. Qin Hanedanlığı'ndan itibaren ise tüm klasik eserler sistematik bir düzen içinde tekrar yazıya geçirilmiş ve Çin Tıbbı da bu klasikler arasında yer almıştır. Hekimlik alanında Huang Di- Nei Jing adlı eser yazılı en eski tıbbi kaynak olduğu gibi günümüzde de Çin Tıbbı'nda başvuru kitabı olarak kullanılmaktadır. Huang Di, efsanevi bir karakter olarak anlatılsa da özünde bu tıbbı eserin, birçok hekimin deneyim ve yöntemlerinin derlemesi olduğu görüşü hakim dir. Rahatsızlıkların kökeni incelenirken Dao evren anlayışı ilkelerini temel alır. Sinosfer'de binlerce yıldır yaygınca kullanılmaktadır. Çin Tıbbı'nda, akupunktur, Çin Tıbbı bitkileri, Çin Tıbbı beslenmesi, çigong, tuina, kupa çekme, vs. gibi tedavi yöntemleri bir bütün olarak uygulanır. Çin Tıbbı'nın kuramsal yapısını, Çi ve Kan kuramı, Yin Yang ve Beş Unsur karşıtlık ve döngüsellik ilkeleri, Zang Fu Kuramı gibi kök kuramlar üzerine örmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kantonca</span> Çindeki Guangdong eyaleti civarında konuşulan Yus çeşidi

Kantonca (廣東話) ya da Standart Kantonca, Güney Çin'deki Guangdong eyaleti civarında konuşulan Yue değişkesidir. Yue'nin geleneksel prestij lehçesidir. Yazı dili olarak geleneksel Çince karakterler esas alınır.

<span class="mw-page-title-main">İmparatorluk birimleri</span>

İmparatorluk birimleri, emperyal birimler veya imparatorluk sistemi, İlk olarak 1824 İngiliz Ağırlık ve Ölçüleri Yasasında tanımlanan ve bir dizi ölçü ve değişiklikleriyle geliştirilmiş birimler sistemidir. İmparatorluk birimleri, 1588'den 1825'e kadar geçerli olan Winchester Standartları'nın yerini aldı.

<span class="mw-page-title-main">Kuçar İlçesi</span>

Kuçar İlçesi,, eskiden Budizm dini yaygın olan şehir, Taklamakan Çölü'nün kuzey kenarından geçen İpek Yolu güzergâhı üzerinde konak yeridir.

<span class="mw-page-title-main">Aksu (il)</span> Çinin Sincan Uygur Özerk Bölgesinin orta-batısındaki bir il

Aksu İli, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin orta-batısında, bir ildir. Aksu başşehridir.

<span class="mw-page-title-main">Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi</span>

Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi, Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin batısında, Kaşgar İli'inde bir "Tacik" özerk ilçesidir.

Çin dilleri ya da Çin dil ailesi, Çin'de yaşayan Hanların konuştuğu dillerin tümüne verilen addır. Çin-Tibet dil ailesine dahil kollardan birini oluşturmaktadır. Bu diller ayrıca Sinitik diller olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Zhu Xi</span>

Zhu Xi, Güney Song hanedanı döneminde yaşamış ve imparatorun öğretmeni ve danışmanı olarak görev almış Çinli kaligraf, tarihçi, filozof, şair ve siyasetçiydi. Zhu Xi, Neokonfüçyüsçülüğün gelişiminde oldukça etkili olmuş ve Çin felsefesine önemli katkılar yaparak Çin'in dünya görüşünün köklü bir şekilde yeniden şekillenmesini sağlamıştır. Eserleri arasında, sonradan Çin'deki imparatorluk sınavlarının müfredatını oluşturan Dört Kitap’a yazdığı düzenleme ve yorumlar, 'şeylerin araştırılması' süreci hakkındaki yazıları ve meditasyonu bir kendini geliştirme yöntemi olarak ele alışı yer almaktadır.

ABD geleneksel ölçü birimleri, ABD'de kullanılan ölçü birimleri. İngiliz İmparatorluğu'nda kullanılan birimlerden geliştirilen ABD sistemi 1824 yılında standartlaştırılmıştır. İngiliz Emperyal sisteminden birkaç sayısal farklılıkları mevcuttur.

Bir ölçü sistemi, ölçü birimleri ve onları birbirine bağlayan kuralların bir toplamıdır. Ölçü sistemi, tarihsel olarak öneme sahip olup bilim ve ticaret amaçları için tanımlanır ve düzenlenir. Kullanılan modern ölçü sisteminin örnekleri metre sistemi, İngiliz ölçü birimi ve Amerikalı geleneksel birimleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de konuşulan diller</span>

Ethnologue verilerine göre Çin'de toplam 298 yaşayan dil konuşulmaktadır. Bu dillerin birçoğu, Çin'deki tanınmış etnik gruplar tarafından konuşulur. Çin'deki en yaygın dil yedi ana lehçe grubuna bölünür ve Hanyu olarak bilinir. Çin'de bu dille ilgili çalışmalar, kendine özgü bir akademik disiplin olarak düşünülmektedir. Hanyu kapsamına giren lehçe grupları, birbirinden hem morfolojik hem de fonetik açıdan o kadar çok farklılık gösterir ki farklı bölgelerde konuşulan lehçeler karşılıklı olarak anlaşılmaz. Çince, Moğolca, Tibetçe, Uygurca ve Zhuangca, Çin'de en çok öğrenilen ve hükûmetten en çok destek gören dillerdir.

<span class="mw-page-title-main">Çin sineması</span>

Çin sineması, Hong Kong sineması ve Tayvan sinemasıyla birlikte Çince sinemanın üç ayrı tarihi unsurlarından birini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Yuanyang İlçesi, Yünnan</span>

Yuanyang İlçesi, Çin'in Yunnan eyaletinin güneydoğusundaki Honghe Bölgesi'nde, Kızıl Nehir çevresinde yer almaktadır. Muhteşem pirinç-çeltik terasları ile meşhurdur. Bölgenin bir kısmı Çin'deki 45. Dünya Mirası bölgesini oluşturmaktadır.

Hezhou dili Çin'in Kansu eyaletinde konuşulan kreolleşmiş karma dildir. Yüzyıllardır Linxia İli'nin lingua franca'sı olarak işlev göstermiştir. Uygurca ve belki de Salarcanın temellerinden oluşmuştur. Mandarin Çincesiyle yeniden sözcükleşme süreci geçirmiştir; yani sözcüklerin neredeyse tümü Çince kökenlidir. Buna rağmen, dilbilgisi açısından Türk dili özelliklerine sahiptir: Hezhou dilinde altı farklı isim hâli, eklemeli morfoloji ve özne-nesne-fiil cümle yapısı mevcuttur. Hezhou dilinde hem Türkçe hem de Çince kökenli son ekleri kullanılmaktadır; Çince kökenli olanlar özgün işlevlerini kaybetmişlerdir ve Çince anlambilimiyle ilişkilerinden yoksun sayılırlar. Fonolojisi Çinceye çok benzer: Hezhou dilinde üç farklı ton mevcuttur, fakat Hezhou dilindeki ton değişimi Çinceninkinden farklı şekilde çalışır. Han, Hui, Donşian ile Bao'an etnik gruplarında Hezhou dilini konuşanların arasında etnik gruba göre ton kullanımında farklılıklar gözlemlenmiştir, fakat Hezhou dilini anadil olarak konuşanlarda bu farklılıkların ortaya çıktığı yönünde belirtiler yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Li (birim)</span>

Li, geleneksel bir Çin uzaklık birimidir. Li zaman içinde önemli ölçüde değişiklik göstermiştir ancak genellikle bir milin üçte biri kadardır ve günümüzde yarım kilometrelik standart bir uzunluğa sahiptir. Li, ek olarak 1.500 chi'ye bölünür.