Çin-Roma ilişkileri

Çin Roma ilişkileri, Roma İmparatorluğu ve Han Hanedanı ya da Bizans İmparatorluğu ve çeşitli Çin hanedanları arasında dolaylı yoldan seyyahlar veya tacirler aracılığıyla gerçekleşmiş ilişkilerdir.^[1]

Roma İmparatorluğu sınırlarını genişlettikçe Antik Yakın Doğu'ya yaklaşırken, Han Hanedanı da aynı dönemde askeri akınlar ile Orta Asya'ya dayanmaktaydı.^[2] İki imparatorluğun sınırları doğrudan kesişmediğinden birbirleri hakkındaki bilgileri sınırlı ve dolayısıyla karşılıklı farkındalıkları düşüktü.^[3] Part ve Kuşan İmparatorluğu gibi iki devletin arasında bulunan imparatorluklar, İpek ticareti üzerinde kazançlı bir kontrol sağlamak istemekte ve bu sebeple bu iki Avrasya gücü arasında doğrudan teması engellemekteydi. MS 97'de Çinli general Ban Chao elçisi Gan Ying'i Antik Roma'ya göndermek istemiş, ancak Gan Ying, Partlılar tarafından Basra Körfezi'nin ötesine gidecek bir seyahatten caydırılmıştır. Bunun ötesinde antik Çin tarihçileri, Çin'e gelen bazı Roma elçilerinden bahseder. Bunlardan ilki MS 166'da Çin'e gönderilen ve muhtemelen Antoninus Pius ya da onun evlatlığı Marcus Aurelius tarafından gönderilmiş bir elçidir. Diğer elçilerin MS 226 ve 284 ve bundan yaklaşık 400 yıl sonra MS 643 yılında Bizans diplomasisince gönderildiği bilinmektedir.^[4]

İpek Yolu ve deniz aracılığıyla yapılan dolaylı mal alışverişi, Çin ipeği, Roma cam eşyaları ve yüksek kaliteli kumaşları içermekteydi. Çin'de MS 1. yüzyıldan itibaren basılan Roma sikkelerinin yanı sıra, Çin kaynaklarının aktardığına göre Romalıların ulaştığı ilk bölge olan modern Vietnam'ın Jiaozhi mevkiinde Antoninus Pius ve Marcus Aurelius'un hükümdarlık dönemlerine ait Maximianus sikkesi ve madalyonlar bulunmuştur. Roma cam ve gümüş objeleri Han Hanedanı dönemine tarihlenen bazı Çin arkeolojik sitlerinde ele geçmiştir.^[5]

Kaynakça

^ Luttwak 2008, s. 168.
^ Luttwak 2008, ss. 168-69.
^ Yule 1915, s. 28.
^ McLaughlin 2015, s. 205.
^ Suarez 1990, s. 90.

Kullanılan kaynaklar

Luttwak, Edward N. (2009). The Grand Strategy of the Byzantine Empire. Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press. 978-0-674-03519-5.
McLaughlin, Raoul (2015). The Roman Empire and the Indian Ocean: the Ancient World Economy and the Kingdoms of Africa, Arabia, and India. Barnsley: Pen and Sword Military. 978-1-78346-381-7.
Suárez, Thomas (1999). Early Mapping of Southeast Asia. Singapore: Periplus Editions. 962-593-470-7.
Yule, Henry (1915). Henri Cordier (ed.), Cathay and the Way Thither: Being a Collection of Medieval Notices of China, Vol I: Preliminary Essay on the Intercourse Between China and the Western Nations Previous to the Discovery of the Cape Route. London: Hakluyt Society. Erişim tarihi: 21 Eylül 2016.

İlgili Araştırma Makaleleri

Pausanias (Gezgin), MS 2. yüzyılın sonlarında yaşamış Lidyalı gezgin ve coğrafyacı.

Gan Ying Çinli askeri büyükelçidir. M.S. 97 yılında Çinli general Ban Chao tarafından Roma'ya bir göreve gönderilmiştir. Ban Chao'nun Parthia'nın batı sınırına kadar yolculuk eden 70.000 kişilik sefer kuvvetinin bir parçasıydı.

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

Marcus Aurelius Antoninus Augustus, 161 - 180 yılları arası Roma imparatoru ve Stoacı bir filozoftur. Beş İyi İmparator denilen hükümdarların sonuncusu olan Nerva-Antoninus Hanedanının üyesiydi ve MÖ 27'den MS 180'e kadar süren Roma İmparatorluğu için göreceli bir barış, sakinlik ve istikrar dönemi 96 - 180 yılları arasında görev yapan Pax Romana'nın son imparatoruydu. 140, 145 ve 161 yıllarında Roma konsülü olarak görev yaptı.

Titus Aurelius Fulvus Boionius Arrius Antoninus Pius, 138-161 yılları arasında Roma imparatorudur. Beş İyi İmparator'un dördüncüsü olup Aurelii gens'ine bağlıdır. Augustus'un hükümdarlığından sonra en uzun süre imparatorluk yapan kişidir. MS 135-136 yılları arasında Asia proconsullüğü yapmıştır ve burada parlak bir yöneticilik göstermiştir. Hadrianus muhtemelen bu nedenle onu elli bir yaşında evlat edinmiş ve vârisi ilan etmişti. Lâkabı Pius'u selefi Hadrianus'u tanrılaştırmak için senatoya yaptığı baskı sebebiyle tahta çıktıktan sonra almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Commodus</span> Antik Roma imparatoru

Marcus Aurelius Commodus Antoninus, 177'den 192'ye kadar hüküm sürmüş bir Roma imparatoru. Babası Marcus Aurelius ile birlikte 177'den babasının 180'deki ölümüne kadar görev yapmış, daha sonra öldürülene kadar tek başına hüküm sürmüştür. Onun hükümdarlığı genellikle Roma İmparatorluğu tarihinde barış ve refahın altın çağının sonu olarak kabul edilir.

Beş İyi İmparator ya da Evlatlık İmparatorlar, 96-180 arasında Roma İmparatorluğu'nu birbiri ardınca yönetmiş olan Nerva, Trajan, Hadrianus, Antoninus Pius ve Marcus Aurelius adlı imparatorlardır. Zalim ve baskıcı halef ve seleflerine oranla daha ılımlı olan politikaları sayesinde yönetimleri boyunca Roma İmparatorluğu Pax Romana altında en müreffeh dönemini yaşamıştır. Bazen bu dönem aslında Nervo-Trajanic ve Antonine hanedanlarının birleşmesinden oluşan, Commodus'un da dahil olduğu Nerva-Antonin Hanedanı olarak da adlandırılır.

Pax Romana, Latince "Roma Barışı" anlamına gelir. Roma İmparatorluğu'nun uzun soluklu barış dönemi için kullanılır. Terim, Roma yönetimi ve Roma hukuku altında, aralarında kavga eden rakip liderlerin ve eyaletlerin, bazen sert bir şekilde, barıştırılmasından çıkmıştır. Roma'da "Pax Romana"yı sağlayan lider Augustus Caesar'dır.

Lucius Ceionius Commodus Verus Armeniacus, Lucius Verus olarak bilinen, 161 yılından ölümüne kadar Marcus Aurelius'la birlikte (161-180) müşterek imparatorluk yapan Roma imparatoru.

Nervan-Antoninler Hanedanı, neredeyse tüm 2. yüzyıl boyunca (96-192) Roma İmparatorluğu'nu yöneten ve birbirine pek de sıkı aile bağlarıyla bağlı olmayan altı Roma İmparatorunun ait olduğu Roma İmparatorluk hanedanı. Bu imparatorların adları sırasıyla şöyledir;

Nerva
Trajan
Hadrianus
Antoninus Pius
Marcus Aurelius
Commodus

Pater Patriae, Latincede "Vatanın Babası" anlamına gelen ve Roma İmparatorluğu döneminde verilen bir onur unvanıdır. Ayrıca Parens Patriae şeklinde de kullanılmıştır.

Çin coğrafi keşifleri, Çin İmparatorluğu'nun MÖ 2. yüzyıl ile MS 15. yüzyıla kadar ülke dışında karadan veya deniz yoluyla keşfettiği yerleri kapsar.

Faustinopolis, Colonia Faustinopolis ya da Halala, Anadolu'nun Kapadokya bölgesinde, Tyana'nın 20 km güneyinde ve Gülek Boğazı yakınlarında yer alan bir antik kent. Kentin adı, Marcus Aurelius'un eşi Genç Faustina'dan gelmektedir.

Antoninus vebası, ayrıca bilinen diğer adıyla Galen'in vebası, MS 165-180 yılları arasında yaşandığı tahmin edilen, Yakın Doğu'daki seferlerden Roma İmparatorluğu'na dönen askerler tarafından getirilmiş salgın bir hastalıktır. Akademisyenler bunun çiçek hastalığı ya da kızamık olduğundan şüphelenmiştir, ancak gerçek sebebi belirsizliğini korumaktadır. Salgın, Roma imparatoru Lucius Verus'un hayatını kaybetmesine sebep olmuştur. Verus, Marcus Aurelius Antoninus'un kral naibiydi. Bu ölüm, aile isimleri olan Antoninus'un salgınla ilişkili hale gelmesine sebep oldu. Salgın 9 yıl sonra yeniden ortaya çıktı, Romalı bir tarihçi olan Dio Cassius'a göre (155–235), salgın Roma'da günde 2000 kişinin ölmesine sebep olmuştur, bu sayı salgından etkilenenlerin çeyreği kadardı, bu hastalığa %25 öldürme oranı vermektedir. Hastalıktan dolayı ölen kişi sayısının 5 milyon civarında olduğu tahmin edilmektedir, ve hastalık bazı bölgelerde nüfusun üçte biri kadarını öldürdü ve Roma ordusunu harap etti.

Bizans ipeği, Bizans İmparatorluğu'nda (Byzantium) dördüncü yüzyıldan 1453'teki İstanbul'un Fethi'ne kadar dokunan ipektir.

Marcus Annius Verus Sezar, Roma İmparatoru Marcus Aurelius ve İmparatoriçe Annia Galeria Faustina'nın 13 çocuğundan on ikincisidir. Annius, 12 Ekim 166'da kardeşi Commodus ile birlikte imparatorluğun ortak mirasçıları olarak ilan edildi. Annius, 10 Eylül 169'da yedi yaşında kulağının altındaki bir tümörün çıkarıldığı ameliyatın komplikasyonları nedeniyle öldü. Onun ölümü üzerine Commodus tek mirasçı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Annia Cornificia Faustina Minor</span>

Annia Cornificia Faustina Minor, Roma imparatoru Marcus Aurelius ve eşi Genç Faustina'nın kızıydı. Lucilla ve Commodus'un kız kardeşiydi. Anne tarafından büyükannesi ve büyükbabası Antoninus Pius ve Büyük Faustina, baba tarafından büyükbabası Domitia Lucilla ve praetor Marcus Annius Verus'tur.

Vibia Aurelia Sabina, Roma prensesi. Roma İmparatoru Marcus Aurelius ve Roma İmparatoriçesi Genç Faustina'dan doğan en küçük kız çocuğuydu. Roma İmparatoriçesi Lucilla ve Roma İmparatoru Commodus'un kız kardeşiydi.

Huan, Çin'in Doğu Han Hanedanı'nın 10. imparatorudur. Saltanatı MS 146'dan MS 168 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Marcus Cornelius Fronto, yaygın olarak Fronto, Roma'da bir grammaticus, hatip ve avukattı. Berberi kökenli olan Fronto, Numidia'daki Cirta'da doğmuştur. 142 yılında Gaius Laberius Priscus ile birlikte nundinium döneminin suffect konsülü olarak görev yapmıştır. İmparator Antoninus Pius, Fronto'yu evlatlık oğulları olan geleceğin imparatoru olacak Marcus Aurelius ve Lucius Verus'un eğitmeni olarak görevlendirmiştir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.