İçeriğe atla

Çin-Macaristan ilişkileri

Çin-Macaristan ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde China ve Hungary

Çin
Macaristan
Çin'in Budapeşte Büyükelçiliği
Macaristan'ın Pekin Büyükelçiliği

Çin-Macaristan ilişkileri, Çin ile Macaristan arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Çin'in Budapeşte'de bir büyükelçiliği, Macaristan'ın ise Pekin'de bir büyükelçiliği ve Çongçing, Hong Kong ve Şanghay şehirlerinde başkonsoloslukları var.

Tarihçe

Avusturya-Macaristan

Ayrıca bakınız: Avusturya-Çin ilişkileri

Çin ile Macaristan arasındaki diplomatik ilişkilerin başlangıcı 19. yüzyıla, yani Macaristan'ın Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olduğu zamana dayanır. Avusturya-Macaristan ile Çing Hanedanı arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasına ilişkin bir anlaşma 1869 yılında akdedildi ve 1871'de resmen yürürlüğe girdi.[1] 1881'de Çing Hanedanı Avusturya-Macaristan'a özel temsilciler göndermeye başladı; bunların ilki, bu görevi 5 Nisan 1881 tarihinde üstleyen Li Fengbao [en]'dur. İlk başta yarı zamanlı olarak başlatılmış bu görev 1902'de resmî ve tam zamanlı bir büyükelçilik görevi olarak değiştirildi.[2] Avusturya-Macaristan ise 1896 yılında Pekin'de bir elçilik kurdu. Elçiliğin konumu, günümüz Çin Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü [en]'nün bulunduğu yerdir.[1] 1900 yılı Uluslararası Elçiliklerin Kuşatması [en] sırasında Avusturya-Macaristan, çatışmaya katılan ülkelerden biriydi.

6 Ekim 1913 tarihinde Avusturya-Macaristan, Çin Cumhuriyeti'ni tanıdı. Bunun ardından Shen Ruilin [zh], Çin Cumhuriyeti'nin Avusturya-Macaristan'a atadığı ilk ve tek büyükelçi oldu.[3] 1917 yılında Çin, Birinci Dünya Savaşı'nda savaşan İtilaf Devletleri taraftarı oldu ve İttifak devleti olan Avusturya-Macaristan'a savaş ilân etti; dolayısıyla, iki ülke arasındaki ilişkiler bu dönem boyunca askıya alındı.

İkinci Dünya Savaşı

1941 yılında Macaristan Krallığı, Mihver Devletleri'ne üye oldu. Çin Cumhuriyeti Milliyetçi Hükûmeti o sene 11 Aralık'ta Mihver Devletleri'ne karşı savaş ilân etti ve Çin ile Macaristan arasındaki ilişkiler düşman ilişkileri hâline geldi. 13 Şubat 1945'te Macaristan teslim oldu ve Sovyetler Birliği işgâline girdi. 1 Şubat 1946 tarihinde Macaristan'daki kraliyet sisteminin kaldırılacağı duyuruldu ve bunun yerine Macaristan Cumhuriyeti kuruldu. 1949 yılında yapılmış bir anayasa değişikliğiyle bu devletin yerine de Macaristan Halk Cumhuriyeti olarak değiştirildi. 20 Ağustos 1949'da Macaristan Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşu resmen ilân edildi; bundan yarı ay sonraysa Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) de kuruldu.

1949'dan günümüze ÇHC-Macaristan ilişkileri

6 Ekim 1949 tarihinde ÇHC ile Macaristan arasında diplomatik ilişkiler kuruldu. Macaristan, ÇHC'yle diplomatik ilişkiler kuran ilk ülkelerden biriydi.

1994'te eski Macaristan Cumhurbaşkanı Árpád Göncz Çin'e ziyarette bulundu. O dönemki Çin Komünist Partisi genel sekreteri ve Çin Devlet Başkanı Jiang Zemin de 1995'te Macaristan'a resmî bir ziyaret gerçekleştirdi.

Viktor Orbán'ın Macaristan Başbakanı olmasından beri, Çin ile Macaristan birbiriyle yakınlaşmıştır. Çin, 2020 yılından beri Macaristan'ın en büyük yabancı yatırımcısı konumundadır. Avrupa Birliği-Çin ilişkileri [en] kapsamındaki birçok konu üzerinde Macaristan, diğer AB ülkeleriyle kıyaslandığında Çin'e daha fazla destek göstermektedir; örneğin, 2021'de Macaristan, Çin Hükûmeti'nin Hong Kong'da siyasî özgürlüklere uyguladığı kısıtlamalarını[a] kınayan bir AB bildirisinin yayınlanmasını bloke etti.[4]

27 Nisan 2021 tarihli bir stratejik işbirliği anlaşmasının[5] Macaristan Hükûmeti ile Şanghay merkezli Fudan Üniversitesi tarafından imzalanmasıyla, Fudan Üniversitesi'nin Budapeşte'de kurulacak olan ve tamamlanması 2024 yılı için öngörülmüş bir kampüsünün inşa hazırlıklarının yolu açılmış oldu.[6] İnşa maliyetlerinin %20'si Macaristan devletinin merkez bütçesiyle karşılanırken, geri kalanı ise bir Çin bankasının vereceği 1,5 milyar ABD doları değerinde bir kredi ile finanse edilecektir.[6] Fudan Üniversitesi ayrıca Çin merkezli China State Construction Engineering [en] şirketinin inşa kontratı için ihale teklifi vermesini onaylamıştır.[6] Kazandığı finansmanlığı Macaristan Hükûmeti'nin 2019 yılında ulusal yükseköğretim sistemine verdiği tüm paraların değerini aşan[6][7] bu kampüs, Macaristan iç politikasında ihtilaf yaratmıştır. Macaristan merkezli Republikon Enstitüsü'nün (Macarca: Republikon Intézet) Mayıs 2021'de yürüttüğü bir ankete göre, anket katılımcılarının %66'sı, Budapeşte'de böyle bir kampüsün inşasına karşıdır.[8] Projeye ilişkin şeffaflık yoksunluğu, kredinin büyüklüğü[6] ve maliyetin tümünün Macaristan vergi mükellefleri tarafından karşılanması,[9] projeye yöneltilmiş eleştirilerin arasında. 1 Haziran 2021 tarihinde Budapeşte belediye başkanı Gergely Karácsony, bu planlara tepki olarak inşa alanının yakınlarındaki bazı sokakların isimlerini Szabad Hongkong út ("Özgür Hong Kong Sokağı"), Dalai-Láma út ("Dalay Lama Sokağı"), Ujgur mártírok útja ("Uygur Şehitler Yolu") ve Hszie Si-kuang püspök út ("Piskopos Xie Shiguang [en] Sokağı") isimleriyle değiştirdi.[9][10] 5 Haziran 2021 tarihinde ise binlerce Macaristan vatandaşı, Budapeşte sokaklarında yürüyerek kampüs planına karşı protesto etti.[7]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Relations of China and Hungary ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Dipnot

  1. ^ Bakınız: Hong Kong ulusal güvenlik kanunu [en]

Kaynakça

  1. ^ a b "奥地利中国关系" [Avusturya-Çin ilişkileri] (Çince). Avusturya Çin Büyükelçiliği. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015. 
  2. ^ 中国第一历史档案馆. 《清季中外使领年表》 [Qing Hanedanlığı'ndaki Çin ve Yabancı Elçilerin Kronolojisi] (Çince). Zhonghua Shuju [en]. 
  3. ^ "十六　中國駐國外使節名録 (1911——1949)" [Yurtdışındaki Çin Elçileri (1911-1949)] (Çince). 9 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015. 
  4. ^ "Macaristan, AB'nin Çin'e Hong Kong için hazırladığı bildiriyi bloke etti". euronews. 16 Nisan 2021. 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2021. 
  5. ^ "Strategic Cooperation Agreement Between The Government of Hungary and Fudan University" (PDF). kormany.hu (İngilizce). 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 
  6. ^ a b c d e Reid Standish, Akos Keller-Alant. "New Chinese University In Hungary Puts Orban's Beijing Ties In The Spotlight" (İngilizce). Özgür Avrupa Radyosu. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 
  7. ^ a b "Budapest protest against China's Fudan University campus" (İngilizce). BBC News. 5 Haziran 2021. 5 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 
  8. ^ "The support for the Fudan University's Campus in Budapest" (PDF) (İngilizce). Republikon Intézet. Mayıs 2021. 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 
  9. ^ a b Ábrahám Vass (2 Haziran 2022). "'Free Hongkong,' 'Uyghur Martyrs:' 9th District Mayor to Rename Streets in Protest Against Fudan" (İngilizce). Hungary Today. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 
  10. ^ "Dalai Láma utat és Szabad Hongkong utat avatnak fel a Fudan Egyetem tervezett budapesti központjánál". 24.hu (Macarca). 1 Haziran 2021. 1 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çin-Türkiye ilişkileri</span>

Çin-Türkiye ilişkileri, Çin ile Türkiye arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri içerir. Çin Komünist Partisi'nin Çin İç Savaşı'nı kazanması ve Çin Halk Cumhuriyeti devletinin 1 Ekim 1949 tarihinde kurulmasından sonra bile Türkiye, İç Savaş'ı kaybetmenin sonucu olarak Tayvan adasına çekilmeye zorunda kalmış Çin Cumhuriyeti devletini "Çin" ülkesinin tek meşru temsilcisi olarak tanımaya devam etti, ancak 4 Ağustos 1971 tarihinde Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti'yle diplomatik ilişkiler kurup "Tek Çin politikası"na uyarınca Çin Cumhuriyeti'yle olan resmî ilişkilerini askıya aldı ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tayvan dahil tüm Çin toprakları üzerindeki egemenliğini tanıdı. Buna rağmen, Türkiye, Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) yine gayrıresmî, hükümet dışı seviyede ilişkiler sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki diplomatik temsilcilikler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu sayfa Çin'deki diplomatik temsilciliklerin listesi. Halihazırda başkent Pekin 166 büyükelçiliğe ev sahipliği yapmaktadır. Bu liste fahri konsoloslukları, konsolosluk ajansları ya da Hong Kong'u kapsamamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Yunanistan ilişkileri</span>

Çin-Yunanistan ilişkileri, Çin ile Yunanistan topraklarındaki hem tarihî hem de çağdaş devletler arasındaki ilişkileri içerir. Çin-Yunanistan ilişkilerinin en erken kaydı, Yunan tarihçi Ktesias'ın MÖ 5. yüzyılda Serika ülkesi hakkındaki yazılarda yer alır. Çağdaş dönemde Çin Cumhuriyeti, 1947 yılında Yunanistan başkenti Atina'da bir büyükelçilik işletmeye başladı; bunun ardından Çin Halk Cumhuriyeti devleti, 5 Haziran 1972 tarihinde Yunanistan ile ilişkiler kurdu. 2006 yılında iki ülke arasındaki ilişki "Stratejik Ortaklık" seviyesine yükseltildi.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Sırbistan ilişkileri</span>

Çin-Sırbistan ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Sırbistan Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. İki ülke arasında ilişkiler, Yugoslavya SFC'nin 1 Ekim 1949 tarihinde ÇHC'ni tanımasından beri muhafaza edilmiştir; diplomatik ilişkiler de 2 Ocak 1955 tarihinde, her iki ülkenin dışişleri bakanları arasında diplomatik notların değiştirilmesiyle resmen kuruldu. Çin'in Belgrad'da bir büyükelçiliği var; Çin ayrıca Kasım 2006'dan beri Sırbistan Hükûmeti'nin rızasıyla Priştine'de bir temsilci ofis işletmektedir. Sırbistan'ın Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir genel konsolosluğu vardır. 2017 yılında Çin ile Sırbistan, birbirlerinin vatandaşları için vize muafiyeti uyguladı.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Estonya ilişkileri</span>

Çin-Estonya ilişkileri, Çin ile Estonya arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve Estonya Cumhuriyeti devletleri oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Belarus-Çin ilişkileri</span>

Belarus-Çin ilişkileri, Belarus ile Çin arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Belarus Cumhuriyeti ve Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) devletleri oluşturmaktadır. Belarus'un Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay, Guangzhou ve Çongçing şehirlerinde başkonsoloslukları vardır. ÇHC'nin Minsk'te işlettiği bir büyükelçiliği vardır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Ukrayna ilişkileri</span>

Çin-Ukrayna ilişkileri, Çin ile Ukrayna arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve SSCB sonrası kurulmuş Ukrayna devleti oluşturmaktadır. ÇHC ile Ukrayna, 4 Ocak 1992 tarihinde diplomatik ilişkilerin kurulduğunu duyurdu. Çin'in Kiev'de bir büyükelçiliği ve Odessa'da bir başkonsolosluğu var; Ukrayna'nın da Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir başkonsolosluğu vardır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Litvanya ilişkileri</span>

Çin-Litvayna ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti ile Litvanya Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 14 Eylül 1991 tarihinde kuruldu. Çin'in Vilnius'ta bir maslahatgüzarı var; Litvanya ise Pekin'deki büyükelçiliğini 2021 yılı Aralık ayında kapattı. Bunun dışında Litvanya'nın Hong Kong'da oturan ve Hong Kong ile Makao özel idari bölgelerindeki temsilcisi olarak çalışan bir fahri konsolosu var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Polonya ilişkileri</span>

Çin-Polonya ilişkileri, Çin ile Polonya arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve Polonya Cumhuriyeti devletleri oluşturmaktadır. ÇHC'nin Varşova'da bir büyükelçiliği ve Gdańsk'ta bir başkonsolosluğu, Polonya'nın ise Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay, Çengdu, Guangzhou ve Hong Kong şehirlerinde başkonsoloslukları var.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya-Çin ilişkileri</span>

Avusturya-Çin ilişkileri, Avusturya ile Çin arasında hem tarihî olarak sürdürülmüş hem de günümüzde sürdürülmeye devam eden ikili ilişkileri içerir. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Avusturya Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) devletleri oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Çin ilişkileri</span> Arnavutluk ve Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki ikili ilişkiler

Arnavutluk-Çin ilişkileri, tarihî olarak Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) arasındaki ikili ilişkileri içerirdi; günümüzde ise bu ilişkilerin taraflarını Arnavutluk Cumhuriyeti ile ÇHC devletleri oluşturmaktadır. Pekin'de Arnavutluk, Tiran'da ÇHC büyükelçilikleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan-Çin ilişkileri</span>

Bulgaristan-Çin ilişkileri, Bulgaristan ile Çin arasında hem tarihî olarak sürdürülmüş hem de günümüzde sürdürülmeye devam eden ikili ilişkileri içerir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 4 Ekim 1949 tarihinde kuruldu. Bulgaristan'ın Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir başkonsolosluğu, Çin'in ise Sofya'da bir büyükelçiliği var.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek-Çin ilişkileri</span>

Bosna-Hersek-Çin ilişkileri, Bosna-Hersek ile Çin arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 3 Nisan 1995 tarihinde kuruldu. Pekin'de Bosna-Hersek, Saraybosna'da Çin büyükelçilikleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Hırvatistan ilişkileri</span>

Çin-Hırvatistan ilişkileri, Çin ile Hırvatistan arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 13 Mayıs 1992 tarihinde kuruldu. Çin'in Zagreb'de bir büyükelçiliği, Hırvatistan'ın ise Pekin'de bir büyükelçiliği ve Hong Kong'da bir başkonsolosluğu var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Slovakya ilişkileri</span>

Çin-Slovakya ilişkileri, Çin ile Slovakya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Çin'in Bratislava'da bir büyükelçiliği, Slovakya'nın da Pekin'de bir büyükelçiliği var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Slovenya ilişkileri</span>

Çin-Slovenya ilişkileri, Çin ile Slovenya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Çin'in Ljubljana'da bir büyükelçiliği, Slovenya'nın ise Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir konsolosluğu var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Letonya ilişkileri</span>

Çin-Letonya ilişkileri, Çin ile Letonya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Pekin'de Letonya, Riga'da Çin büyükelçilikleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri</span>

Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri, Çin ile Kuzey Makedonya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Mevcut durumda Kuzey Makedonya, Tek Çin politikası uyarınca Çin Halk Cumhuriyeti'ni (ÇHC) tanımakta ve bununla resmî ilişkilerde bulunmaktadır; lâkin 1999 ile 2001 yılları arasında Kuzey Makedonya'nın ÇHC ile ilişkileri askıya alındı ve Kuzey Makedonya ÇHC'nin yerine Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) ilişkiler sürdürdü. Bu iki yıllık dönem boyunca Kuzey Makedonya, Vatikan'ın yanı sıra Çin Cumhuriyeti'ni tanıyan tek iki Avrupa ülkesinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Çekya-Çin ilişkileri</span>

Çek Cumhuriyeti-Çin ilişkileri, Çekya ile Çin arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Çek Cumhuriyeti'nin Pekin'de büyükelçiliği ve Çengdu, Hong Kong ve Şanghay şehirlerinde başkonsoloslukları var; Çin'inse Prag'da bir büyükelçiliği var.

Hong Kong-Türkiye ilişkileri, Hong Kong ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye'nin Hong Kong'da bir başkonsolosluğu vardır. Başkonsolosluk 1974 yılında Londra Büyükelçiliğine bağlı olarak açılmış, 1979'da ekonomik sebeplerden ötürü kapanmış, 1991 yılında tekrar faaliyete geçmiştir. Hong Kong'un 1 Temmuz 1997 tarihinde, İngiltere'den Çin Halk Cumhuriyeti'ne devrinden bu yana Başkonsolosluk Pekin Büyükelçiliğine bağlıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.