İçeriğe atla

Çin-Gürcistan ilişkileri

Çin-Gürcistan ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Georgia ve China

Gürcistan
Çin

Çin-Gürcistan ilişkileri, Çin ile Gürcistan arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Çin Halk Cumhuriyeti ile Gürcistan devletleri 9 Haziran 1992 tarihinde diplomatik ilişkiler kurdular. Bu zamandan beri iki ülke arasındaki ilişkiler giderek ilerlemiş ve ağırlıklı olarak ekonomik işbirliğine odaklanmıştır. Tiflis'te Çin'in bir büyükelçiliği ve Pekin'de Gürcistan'ın bir büyükelçiliği vardır. 2017 yılında Çin, Gürcistan'ın en büyük dördüncü ticaret ortağı ve Gürcü şarabının en büyük ikinci pazarı konumundaydı.[1] Gürcistan "Tek Çin politikası" konusunda taahhüt göstermiştir ve Çin Cumhuriyeti'ni (Tayvan) tanımamaya ek olarak Çin Cumhuriyeti pasaportunu geçerli bir giriş belgesi olarak da tanımamaktadır.[2] Çin ise Abhazya ile Güney Osetya devletlerini tanımayı reddederek Gürcistan'ın toprak bütünlüğüne destek göstermiştir.

Tarih

Gürcistan'ın 1252 yılındaki kaderi, Yuan Hanedanı'nın resmî tarihçesi olan Yuan Shi [en]'da kaydedilmiştir. O dönemde Çin'de fetih sürdüren Moğol hanı Möngke, Moğol hakimiyetine teslim olmuş Gürcistan Krallığı'nı o sene Berke Han'a verdi. Yuan Shi'da Gürcistan için kullanılmış Çince Chu'ü-erh-chih isminin kökeni "Gürcü" kelimesininkiyle aynıdır.[3]

Siyasî ilişkiler

Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrasında Çin'in yeni kurulan Gürcistan Cumhuriyeti'ni diplomatik seviyede tanımasıyla Çin ile Gürcistan arasındaki ilişkiler 9 Haziran 1992 tarihinde resmen kurulmuş oldu.[2] Gürcistan'ın o dönemki devlet başkanı Eduard Şevardnadze Haziran 1993'te Çin'e devlet ziyaretine gitti[4] ve çoğunlukla ekonomik ve ticarî işbirliklerini kapsayan çeşitli anlaşmalar imzaladı. Nisan 2006'da o dönemki devlet başkanı Miheil Saakaşvili de Çin'e resmî ziyarette bulundu.[5]

İki ülke Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası örgütlerde birbiriyle iletişim ve koordinasyon sürdürmüştür. Gürcistan "Tek Çin politikası"na devamlı olarak taahhüt göstermekte[6] ve Çin Cumhuriyeti'ni (Tayvan) tanımamaktadır. Hem Çin hem de Rusya Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) üyeleri olsalar da, 2008 Güney Osetya Savaşı sonrasında Çin, Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın taleplerine rağmen yeni kurulmuş Abhazya ve Güney Osetya devletlerini tanımayı reddetti. ŞİÖ bunun yerine, tüm tarafları diplomasi yoluyla "mevcut sorunları" çözmeye çağıran Duşanbe Deklarasyonu'nu yayınladı.[2] Ayriyeten, Eylül 2008'de Çin Dışişleri Bakanlığı'nın bir sözcüsü, bakanlığın Rusya'nın bu tartışmalı bölgeleri tanıması konusunda kuşkuların olduğunu dile getirdi.[2] Siyaset analisti Joseph Larsen'a göre, "Çin, NATO ve AB entegrasyonuna bir alternatif teşkil etmese de ... Çin ile ilişkilerin Gürcistan'ın mevcut dış politikasını tamamlama potansiyeli vardır."[7]

Ekonomik ilişkiler

İkili ekonomik ilişkiler 1992'den beri kademeli olarak genişlemiş; Gürcistan ekonomisinin 2008 savaşı sonrasında iyileşmesiyle bu ilişkiler 2010 yılından beri daha fazla büyümüştür. Çin Gürcistan'ı, altyapı bağlantılarının geliştirilmesiyle "Çin ile Avrupa arasındaki mesafeyi kısaltma" amacıyla 2013 yılında lanse edilmiş Bir Kuşak, Bir Yol projesinin bir parçası olarak görmektedir.[7][8] Çin 2014 yılında Azerbaycan, Hollanda ve ABD'den sonra Gürcistan'da yapılmış doğrudan yabancı yatırımın en büyük dördüncü kaynak ülkesiydi; o yıl Gürcistan'a 217,94 milyon ABD doları değerinde doğrudan yabancı yatırım sağlamıştı.[2] Birçok Çin şirketi Gürcistan'da büyük ölçekli projeler lanse etmiştir. Otel ve ticaret merkezlerinin inşasına ve yönetimine odaklanan Çin merkezli Hualing Group, 2017 yılında Gürcistan'ın en büyük yabancı yatırımcısı konumundaydı. Kutaisi'deki Serbest Sanayi Bölgesi ve Tiflis'in bir banliyö mahallesinde inşa edilmiş büyük bir konut ve ticaret kompleksi, Hualing Group şirketinin Gürcistan'daki bazı projelerin arasındadır. Ocak 2017'de CEFC China Energy [en] şirketi, Poti şehrindeki Serbest Sanayi Bölge'nin hisselerinin %75'ini satın almaya anlaştı. Gürcistan'ın Çin'e ihraç ettiği başlıca ürün şaraptır; 2016 yılında Çin'e 5.299.820 şişe Gürcü şarabı ihraç edildi, yani önceki sene Çin'e ihraç edilmiş şişe sayısının neredeyse iki katı.[9] 13 Mayıs 2017 tarihinde Çin ile Gürcistan bir serbest ticaret sözleşmesini imzaladı.[10]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Relations of China and Georgia ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ "China-Georgia Friendship Celebrates the 25th Anniversary of Diplomatic Relations" [Çin-Gürcistan Dostluğu Diplomatik İlişkilerin 25. Yıldönümünü Kutluyor]. Georgia Today (İngilizce). 13 Haziran 2017. 27 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. 
  2. ^ a b c d e Larsen, Joseph (October 2017). "Georgia-China Relations: the Geopolitics of the Belt And Road" [Gürcistan-Çin İlişkileri: Tek Kuşak Tek Yol'un Jeopolitiği] (PDF) (İngilizce). Tiflis: Georgian Institute of Politics. 2 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Eylül 2020. 
  3. ^ Allsen, Thomas T. (2001). Culture and Conquest in Mongol Eurasia. Cambridge University Press. s. 54. 
  4. ^ Mackerras, Colin (2001). The New Cambridge Handbook of Contemporary China. Cambridge University Press. s. 48. ISBN 0521786746. 
  5. ^ "Bilateral Relations between Georgia and the People's Republic of China" [Gürcistan ile Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki ikili ilişkiler] (İngilizce). Gürcistan Dışişleri Bakanlığı. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. 
  6. ^ "China and Georgia" [Çin ve Gürcistan] (İngilizce). Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. 28 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. 
  7. ^ a b Larsen, Joseph (12 Ekim 2017). "Commentary: Georgia-China relations are about more than economics" [Yorum: Gürcistan-Çin ilişkileri sırf ekonomiyi kapsamıyor]. Civil Georgia (İngilizce). Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. while China does not present an alternative to NATO and EU integration... relations with China have the potential to complement Georgia's existing foreign policy. []
  8. ^ "Georgian PM: "Today Georgia-China relations are stronger than ever"" [Gürcistan Başbakanı: "Günümüz Gürcistan-Çin ilişkileri her zamankinden daha güçlü"]. Agenda.ge (İngilizce). 9 Haziran 2017. 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. 
  9. ^ Larsen, Joseph (3 Mayıs 2017). "Georgia: The Black Sea Hub for China's 'Belt and Road'" [Gürcistan: Çin'in 'Bir Kuşak Bir Yol' projesinin Karadeniz'deki merkezi]. The Diplomat (İngilizce). 15 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017. 
  10. ^ "Georgia, China sign historic Free Trade Agreement" [Gürcistan ile Çin tarihî önemi olan bir serbest ticaret anlaşmasını imzaladı]. Agenda.ge (İngilizce). 28 Kasım 2017. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2017. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan</span> Kafkasyada bir ülke

Gürcistan, Karadeniz'in doğu kıyısında, Güney Kafkasya'da yer alan ülkedir. Eski Sovyet cumhuriyetlerinden biri olan Gürcistan'ın kuzeyinde Rusya, doğusunda Azerbaycan, güneyinde Ermenistan ve güneybatısında Türkiye yer alır. Ülkenin batı sınırını Karadeniz belirler.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Türkiye ilişkileri</span>

Çin-Türkiye ilişkileri, Çin ile Türkiye arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri içerir. Çin Komünist Partisi'nin Çin İç Savaşı'nı kazanması ve Çin Halk Cumhuriyeti devletinin 1 Ekim 1949 tarihinde kurulmasından sonra bile Türkiye, İç Savaş'ı kaybetmenin sonucu olarak Tayvan adasına çekilmeye zorunda kalmış Çin Cumhuriyeti devletini "Çin" ülkesinin tek meşru temsilcisi olarak tanımaya devam etti, ancak 4 Ağustos 1971 tarihinde Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti'yle diplomatik ilişkiler kurup "Tek Çin politikası"na uyarınca Çin Cumhuriyeti'yle olan resmî ilişkilerini askıya aldı ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tayvan dahil tüm Çin toprakları üzerindeki egemenliğini tanıdı. Buna rağmen, Türkiye, Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) yine gayrıresmî, hükümet dışı seviyede ilişkiler sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Afrika-Çin ilişkileri</span>

Afrika-Çin ilişkileri, Çin ile Afrika arasındaki tarihi, siyasi, ekonomik, askeri, sosyal ve kültürel bağlantıları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Sırbistan ilişkileri</span>

Çin-Sırbistan ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Sırbistan Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. İki ülke arasında ilişkiler, Yugoslavya SFC'nin 1 Ekim 1949 tarihinde ÇHC'ni tanımasından beri muhafaza edilmiştir; diplomatik ilişkiler de 2 Ocak 1955 tarihinde, her iki ülkenin dışişleri bakanları arasında diplomatik notların değiştirilmesiyle resmen kuruldu. Çin'in Belgrad'da bir büyükelçiliği var; Çin ayrıca Kasım 2006'dan beri Sırbistan Hükûmeti'nin rızasıyla Priştine'de bir temsilci ofis işletmektedir. Sırbistan'ın Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir genel konsolosluğu vardır. 2017 yılında Çin ile Sırbistan, birbirlerinin vatandaşları için vize muafiyeti uyguladı.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya-Türkiye ilişkileri</span>

Abhazya-Türkiye ilişkileri, Abhazya ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir. Türkiye'nin Abhazya'yı bir devlet olarak tanımamasına ve hukuken Gürcistan'ın bir parçası olarak kabul etmesine karşın iki ülke arasında gayriresmî ilişkiler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan-İsrail ilişkileri</span>

Gürcistan-İsrail ilişkileri, Gürcistan ve İsrail arasındaki diplomatik, ticari ve kültürel bağlardır. ABD ile diplomatik ilişkilerin yanı sıra diplomatik ilişkiler resmi olarak 1 Haziran 1992'de kuruldu. Gürcistan'ın Tel Aviv'de büyükelçiliği var. İsrail'in Tiflis'te büyükelçiliği var.

Brezilya-Gürcistan ilişkileri, Brezilya Federatif Cumhuriyeti ile Gürcistan arasındaki uluslararası ilişkilerdir. Her iki ülke de Birleşmiş Milletler üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Litvanya ilişkileri</span>

Çin-Litvayna ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti ile Litvanya Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 14 Eylül 1991 tarihinde kuruldu. Çin'in Vilnius'ta bir maslahatgüzarı var; Litvanya ise Pekin'deki büyükelçiliğini 2021 yılı Aralık ayında kapattı. Bunun dışında Litvanya'nın Hong Kong'da oturan ve Hong Kong ile Makao özel idari bölgelerindeki temsilcisi olarak çalışan bir fahri konsolosu var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Moldova ilişkileri</span>

Çin-Moldova ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Moldova Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. Çin'in Kişinev'de, Moldova'nın da Pekin'de büyükelçiliği var.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık-Gürcistan ilişkileri</span>

Birleşik Krallık-Gürcistan ilişkileri, Birleşik Krallık ile Gürcistan arasındaki güncel ve tarihsel ilişkileri ifade eder. Birleşik Krallık'ın Tiflis'te büyükelçiliği, Gürcistan'ın da Londra'da büyükelçiliği var. Mevcut İngiliz büyükelçisi, 2016 yılında atanan Justin McKenzie Smith.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Karadağ ilişkileri</span>

Çin-Karadağ ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Karadağ arasında sürdürülen ikili ilişkileri içerir. ÇHC 14 Haziran 2006 tarihinde Karadağ'ı resmen tanıdı. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 7 Temmuz 2006 tarihinde kuruldu; o gün Çin'in Podgorica konsolosluğu bir büyükelçiliğe de dönüştürüldü. Karadağ'ın Pekin Büyükelçiliği 13 Kasım 2007 tarihinde kapılarını açtı.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya-Çin ilişkileri</span>

Avusturya-Çin ilişkileri, Avusturya ile Çin arasında hem tarihî olarak sürdürülmüş hem de günümüzde sürdürülmeye devam eden ikili ilişkileri içerir. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Avusturya Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) devletleri oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan-Çin ilişkileri</span>

Bulgaristan-Çin ilişkileri, Bulgaristan ile Çin arasında hem tarihî olarak sürdürülmüş hem de günümüzde sürdürülmeye devam eden ikili ilişkileri içerir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 4 Ekim 1949 tarihinde kuruldu. Bulgaristan'ın Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir başkonsolosluğu, Çin'in ise Sofya'da bir büyükelçiliği var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Hırvatistan ilişkileri</span>

Çin-Hırvatistan ilişkileri, Çin ile Hırvatistan arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 13 Mayıs 1992 tarihinde kuruldu. Çin'in Zagreb'de bir büyükelçiliği, Hırvatistan'ın ise Pekin'de bir büyükelçiliği ve Hong Kong'da bir başkonsolosluğu var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Slovenya ilişkileri</span>

Çin-Slovenya ilişkileri, Çin ile Slovenya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Çin'in Ljubljana'da bir büyükelçiliği, Slovenya'nın ise Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir konsolosluğu var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Letonya ilişkileri</span>

Çin-Letonya ilişkileri, Çin ile Letonya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Pekin'de Letonya, Riga'da Çin büyükelçilikleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri</span>

Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri, Çin ile Kuzey Makedonya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Mevcut durumda Kuzey Makedonya, Tek Çin politikası uyarınca Çin Halk Cumhuriyeti'ni (ÇHC) tanımakta ve bununla resmî ilişkilerde bulunmaktadır; lâkin 1999 ile 2001 yılları arasında Kuzey Makedonya'nın ÇHC ile ilişkileri askıya alındı ve Kuzey Makedonya ÇHC'nin yerine Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) ilişkiler sürdürdü. Bu iki yıllık dönem boyunca Kuzey Makedonya, Vatikan'ın yanı sıra Çin Cumhuriyeti'ni tanıyan tek iki Avrupa ülkesinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Çekya-Çin ilişkileri</span>

Çek Cumhuriyeti-Çin ilişkileri, Çekya ile Çin arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Çek Cumhuriyeti'nin Pekin'de büyükelçiliği ve Çengdu, Hong Kong ve Şanghay şehirlerinde başkonsoloslukları var; Çin'inse Prag'da bir büyükelçiliği var.

<span class="mw-page-title-main">Kosta Rika-Türkiye ilişkileri</span>

Kosta Rika-Türkiye ilişkileri, Kosta Rika ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Hindistan ilişkileri</span>

Çin-Hindistan ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti ile Hindistan Cumhuriyeti devletleri arasında sürdürülen ikili ilişkilerdir. Binlerce sene öncesine dayanan bu ilişkiler, tarih boyunca barışçıl bir şekilde sürdürülmüştür, ancak modern çağda, özellikle de Çin Komünist Partisi'nin Çin'de iktidara gelmesinden beri, bu ilişki kimi zaman aksiliklere uğramıştır. İki ülke birbiriyle ekonomik işbirliği girişimlerinde bulunmaya çalışırken, sınır anlaşmazlıkları ile iki ülkede var olan ekonomik milliyetçilik eğilimleri, bu iki ülke arasında gerilim üretmiş unsurlar teşkil etmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.