İçeriğe atla

Çin-Özbekistan ilişkileri

Çin-Özbekistan ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde China ve Uzbekistan

Çin

Özbekistan
Özbekistan'ın Pekin Büyükelçiliği

Çin-Özbekistan ilişkileri (Çince (basitleştirilmiş): 中国-乌兹别克斯坦关系; Çince (geleneksel): 中國-烏茲別克斯坦關係; pinyin: Zhōngguó Wūzībiékèsītǎn guānxì; Özbekçe: Xitoy-O'zbekiston munosabatlari) Çin ile Özbekistan arasındaki ikili ilişkidir. Her iki ülke de Şanghay İşbirliği Örgütü üyesidir.

Tarihi

Çin, 27 Aralık 1991'de Özbekistan'ın bağımsızlığını tanıdı ve iki ülke 2 Ocak 1992'de ilişkiler kurdular.[1] 2005 yılında Özbek devlet başkanı İslam Kerimov'un Çin devlet başkanı Hu Cintao ile yaptığı görüşme sırasında iki ülke de Pekin'de "Çin-Özbek Dostluk ve İşbirliği Anlaşması" imzaladı.[2]

Özbekistan, Çin karşıtı Uygurlu eylemcileri iade etmek için Çin ile işbirliği yaptı.[3]

Özbek Başbakanı Abdulla Aripov, 26 Ağustos 2019 tarihinde yaptığı bir toplantıda Çin'i Özbekistan'ın "en yakın ortağı" olarak nitelendirmiştir.[4]

Ekonomik ilişkiler

Çin, şu anda ülke için en büyük ihracat ve ithalat kaynağı olarak Özbekistan ile ticaret ortağıdır.[5][6] Çin, Özbekistan'ı Bir Kuşak, Bir Yol'un önemli bir parçası olarak gördüğünü belirtmiştir.[7][8]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Relations of China and Uzbekistan ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ "Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Uzbekistan — Uzbekistan and the countries of the world". mfa.uz. 22 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020. 
  2. ^ Buckley, Chris (27 Mayıs 2005). "China 'honors' Uzbekistan crackdown". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020. 
  3. ^ Jardine, Bradley. "China's Surveillance State Has Eyes on Central Asia". Foreign Policy (İngilizce). 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020. 
  4. ^ "Uzbekistan Increasingly Turns to China for Development Loans". Jamestown (İngilizce). 9 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020. 
  5. ^ "新疆与乌兹别克斯坦经贸合作情况". 中华人民共和国驻乌兹别克斯坦共和国大使馆经济商务参赞处. 24 Aralık 2012. 5 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2015. 
  6. ^ "China-Uzbekistan partnership to reach higher level - Xinhua | English.news.cn". www.xinhuanet.com. 31 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020. 
  7. ^ Preiss, Rainer Michael. "Uzbekistan Is The Hidden Gem In China's New Silk Road". Forbes (İngilizce). 9 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2020. 
  8. ^ "1992年—2011年中乌贸易". 中华人民共和国驻乌兹别克斯坦共和国大使馆经济商务参赞处. 7 Mayıs 2012. 5 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Özbekler</span> Orta Asyada yaşayan bir Türk halkı

Özbekler, Batı Türkistan'da Harezm'den Fergana'ya kadar uzanan bölgede yaşayan ve Orta Asya'daki en kalabalık Türk halkıdır. Özbeklerle ilgili tarihî kaynaklarda "Türk" ve "Sart" şeklinde adlandırıldıkları da görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şantung</span> Çin eyaleti

Şantung veya

<span class="mw-page-title-main">Guangdong</span> Güney Çin denizi kıyısında bulunan, Çinin en kalabalık eyaleti.

Guangdong, Güney Çin'de, Güney Çin Denizi'nin kuzey kıyısında Çin'in 23 eyaletinden (sheng) biridir. Eyalet başkenti Guangzhou'dur. Toplam yaklaşık 179,800 km2 (69,421 sq mi), alanda 126,84 milyon nüfusuyla Guangdong, Çin'in en kalabalık eyaleti ve bölgeye göre 15'inci en büyük ve aynı zamanda dünyanın en kalabalık üçüncü ülke alt bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Çongçing</span>

Çongçing ya da Chongqing, Çin'in güneybatı bölgesinde yer alan eyalet düzeyinde bir şehirdir.
Yakın tarihlere kadar Siçuan eyaletine bağlı eyalet altı şehir olan Çongçing, 14 Mart 1997 tarihinde eyalet düzeyinde belediye seviyesine yükseltilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hainan</span>

Hainan Çin'in en küçük eyaletidir. Eyalet takımadalar halinde 200'den fazla ada içerir. Alanı 33.920 km²'dir. Başkenti ve en büyük şehri Haikou'dur. Nüfusu 8.180.000 'dir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de LGBT hakları</span> İnsan hakları

Çin Halk Cumhuriyeti'nde LGBT bireyler, hukuki korumaya tabi değiller. Hemcins cinsel ilişkiler yasak olmasa da hemcins çiftlerin evlilik ya da medeni birliktelik seviyesinde tanınma hakları yoktur. LGBT bireylere yapılan ayrımcılığı yasaklayan kanunlar ya da politikalar mevcut değil, ancak trans bireyler cinsiyet değiştirme ameliyatı geçirdikten sonra yasal belgelerdeki resmi cinsiyetlerini değiştirebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Heilongjiang</span>

Heilongjiang, Çin'in kuzeydoğusunda bulunan bir eyalet. "Heilongjiang"'ın asıl anlamı 'Kara Ejderha Nehri'; bu, Amur Nehri'nin Çince ismidir. Heilongjiang'ın tek karakterli kısaltılması 黑 (Hēi)'dir. Bölgenin Mançuca ismi, "Sahalin" isminin türettiği Sahaliyan ula 'dır; aynı anlamı taşıyan Moğolca ismi ise Qaramörin.

<span class="mw-page-title-main">Jiangsu</span>

Jiangsu, Çin'in merkez doğusunda bulunan bir eyalet. Elektronik ve konfeksiyon üretimi alanlarında Çin'in önde gelen eyaletlerindendir. Eyaletin başkenti Nankin. Yüzölçümü açısından Çin'in en küçük 3. eyaleti olsa da, nüfus açısından en büyük 5. nüfusa sahip, üstelik Çin'deki en yüksek nüfus yoğunluğuna sahip olan eyalettir. Guangdong'dan sonra Çin eyaletleri arasındaki en yüksek 2. GSYİH'ya sahip. Jiangsu, kuzeyde Şantung, batıda Anhui ve güneyde Zhejiang ve Şanghay ile sınır paylaşmaktadır. Sarıdeniz'de yaklaşık 1.000 kilometrelik bir kıyısı var ve Yangtze Nehri eyaletin güneyinden geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jilin</span>

Jilin, Çin'in kuzeydoğusunda bulunan bir eyalet. Doğuda Kuzey Kore ve Rusya, kuzeyde Heilongjiang eyaleti, güneyde Liaoning eyaleti ve batıda İç Moğolistan ile sınır paylaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yünnan</span>

Yünnan, Çin'in güneybatısında bulunan bir eyalet. Yüzölçümü yaklaşık 394.000 km2, 2010 itibarıyla yaklaşık 46 milyon kişilik nüfusa sahip. Eyaletin başkenti, kendisi de eskiden "Yünnan" olarak bilinen Kunming şehri. Yünnan eyaleti kuzeyde Siçuan eyaleti, kuzeydoğuda Guizhou eyaleti, doğuda Guangksi Zhuang Özerk Bölgesi, güneydoğuda Vietnam, güneyde Laos, batıda Birmanya ve kuzeybatıda Tibet Özerk Bölgesi ile sınır paylaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin Kırgızları</span> Etnik grup

Çin Kırgızları, Çin'de gündelik kullanımda Kē'ěrkèzī zú terimi kullanılır, Çin Halk Cumhuriyeti Devleti'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Türkmenistan ilişkileri</span>

Çin-Türkmenistan ilişkileri, Çin ile Türkmenistan ülkeleri arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ikili ilişkileri kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Kırgızistan ilişkileri</span>

Çin-Kırgızistan ilişkileri, Çin ile Kırgızistan ülkeleri arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ikili ilişkileri kapsar.

Çin Halk Cumhuriyeti'nin Ankara Büyükelçiliği Çin ve Türkiye'nin diplomatik misyonudur. Türkiye'nin başkenti Ankara'da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Ukrayna ilişkileri</span>

Çin-Ukrayna ilişkileri, Çin ile Ukrayna arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve SSCB sonrası kurulmuş Ukrayna devleti oluşturmaktadır. ÇHC ile Ukrayna, 4 Ocak 1992 tarihinde diplomatik ilişkilerin kurulduğunu duyurdu. Çin'in Kiev'de bir büyükelçiliği ve Odessa'da bir başkonsolosluğu var; Ukrayna'nın da Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir başkonsolosluğu vardır.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya-Çin ilişkileri</span>

Avusturya-Çin ilişkileri, Avusturya ile Çin arasında hem tarihî olarak sürdürülmüş hem de günümüzde sürdürülmeye devam eden ikili ilişkileri içerir. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Avusturya Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) devletleri oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bulanglar</span>

Bulanglar, Blanglar ya da Bulonglar, Güneybatı Çin'de bulunan bir etnik grup. Çin Halk Cumhuriyeti devletinin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir. 2010 yılı itibarıyla tüm Çin çapında 119.639 Bulang var; bunların neredeyse tümü Yünnan Eyaleti'nde bulunmaktadır.

Luobalar ya da Lhobalar, Tibet'in güneydoğusundaki Pemako bölgesinde ve bunun civarında yaşayan, Çin-Tibet dillerini konuşan çeşitli kabile halklarından oluşan bir etnik grup. Çin Halk Cumhuriyeti devletinin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Madagaskar ilişkileri</span>

Çin-Madagaskar ilişkileri, Çin ile Madagaskar arasındaki ikili ilişkileri ifade eder. Çin ve Madagaskar, 6 Kasım 1972'de diplomatik ilişkiler kurdu. Çin'in Antananarivo'da, Madagaskar'ın ise Pekin'de bir büyükelçiliği bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'in İstanbul Başkonsolosluğu</span> Çinin diplomatik temsilciliği

Çin Halk Cumhuriyeti'nin İstanbul Başkonsolosluğu, Türkiye'nin İstanbul kentinde bulunan ve Çin'e ait olan bir başkonsolosluktur. Başkonsolosluk, 1985 yılında kurulmuş olup Sarıyer ilçesi Kireçburnu Mahallesi'nde yer almaktadır.